Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển nhanh chóng của khoa học công nghệ, giáo dục đại học tại Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức và cơ hội. Tại Thành phố Hồ Chí Minh, nơi tập trung nhiều trường đại học công lập và dân lập, sự cạnh tranh trong thu hút sinh viên ngày càng gay gắt. Theo ước tính, số lượng sinh viên theo học chương trình đào tạo văn bằng hai tại các trường đại học ở TP.HCM ngày càng tăng, phản ánh nhu cầu nâng cao trình độ và mở rộng cơ hội nghề nghiệp. Tuy nhiên, việc đánh giá giá trị cảm nhận của sinh viên về dịch vụ đào tạo văn bằng hai vẫn còn hạn chế, đặc biệt là trong bối cảnh các trường cần hiểu rõ mong muốn và trải nghiệm của người học để nâng cao chất lượng đào tạo và uy tín.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định các thành phần cấu thành giá trị cảm nhận của sinh viên đối với dịch vụ đào tạo văn bằng hai, kiểm định mô hình thang đo và đề xuất các giải pháp nâng cao giá trị cảm nhận. Nghiên cứu được thực hiện tại các trường đại học lớn ở TP.HCM như Đại học Kinh tế TP.HCM, Đại học Luật TP.HCM, Đại học Kỹ thuật Công nghệ TP.HCM và Đại học Ngoại ngữ - Tin học TP.HCM trong năm 2012. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp các cơ sở đào tạo xây dựng chiến lược phát triển phù hợp, nâng cao sự hài lòng và thu hút sinh viên, từ đó góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên nền tảng lý thuyết về giá trị cảm nhận của khách hàng trong lĩnh vực dịch vụ, đặc biệt là mô hình của Sheth và cộng sự (1991) với 5 thành phần: giá trị chức năng, giá trị xã hội, giá trị cảm xúc, giá trị tri thức và giá trị điều kiện. Bên cạnh đó, mô hình của Petrick (2002) được áp dụng với các thành phần: chất lượng cảm nhận, phản ứng cảm xúc, giá cả tiền tệ, giá cả hành vi và danh tiếng. Trong lĩnh vực giáo dục, các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra các yếu tố như giá trị cảm xúc, chất lượng - giá cả, giá trị chức năng và giá trị tri thức là những thành phần quan trọng ảnh hưởng đến giá trị cảm nhận của sinh viên.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu bao gồm:

  • Giá trị chất lượng: Cảm nhận về chương trình đào tạo, giảng viên, phương pháp giảng dạy và cơ sở vật chất.
  • Giá trị tri thức: Kiến thức, kỹ năng và thái độ mà sinh viên lĩnh hội được.
  • Giá trị chức năng: Tính thiết thực và hữu dụng của bằng cấp đối với sự nghiệp và thu nhập.
  • Giá trị hình ảnh: Uy tín và danh tiếng của cơ sở đào tạo.
  • Giá trị xã hội: Mối quan hệ xã hội và kinh nghiệm học tập từ bạn bè.
  • Giá trị cảm xúc: Tình cảm và sự hài lòng trong quá trình học tập.
  • Giá trị tiền tệ: Mức học phí và chi phí liên quan đến việc học.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp gồm định tính và định lượng.

  • Nghiên cứu định tính: Thảo luận nhóm với 2 nhóm đối tượng gồm nhà quản lý các trường đại học và sinh viên đang học văn bằng hai tại TP.HCM nhằm khám phá, điều chỉnh và bổ sung các thành phần giá trị cảm nhận. Qua đó, thang đo được hiệu chỉnh phù hợp với thực tế Việt Nam.

  • Nghiên cứu định lượng: Thu thập dữ liệu bằng bảng câu hỏi với cỡ mẫu 288 sinh viên theo học văn bằng hai tại các trường đại học ở TP.HCM, được chọn theo phương pháp lấy mẫu thuận tiện. Dữ liệu được phân tích bằng phần mềm SPSS 16.0 với các kỹ thuật: đánh giá độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích hồi quy tuyến tính để kiểm định mô hình và các giả thuyết nghiên cứu, đồng thời kiểm định sự khác biệt về mức độ đánh giá các thành phần giá trị cảm nhận theo đặc điểm cá nhân bằng T-test và ANOVA.

Thời gian nghiên cứu được thực hiện trong năm 2012, tập trung tại các trường đại học lớn ở TP.HCM, đảm bảo tính đại diện và phù hợp với mục tiêu nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Mô hình giá trị cảm nhận gồm 8 thành phần: Qua phân tích nhân tố khám phá EFA, các thành phần giá trị cảm nhận được rút gọn thành 8 nhóm gồm: giá trị chất lượng (bao gồm cả mức học phí hợp lý), giá trị tri thức, giá trị xã hội, giá trị chức năng, giá trị cảm xúc, giá trị tiền tệ, giá trị chất lượng cơ sở vật chất và giá trị hình ảnh. Tổng phương sai trích đạt 60.82%, hệ số KMO = 0.832, đảm bảo độ phù hợp của mô hình.

  2. Độ tin cậy thang đo cao: Hệ số Cronbach’s Alpha của các thang đo dao động từ 0.521 đến 0.881, trong đó thang đo giá trị cảm nhận tổng thể đạt 0.881, cho thấy thang đo có độ tin cậy tốt.

  3. Ảnh hưởng của các thành phần đến giá trị cảm nhận: Phân tích hồi quy tuyến tính cho thấy các yếu tố như giá trị chất lượng, giá trị tri thức, giá trị chức năng và giá trị cảm xúc có ảnh hưởng tích cực và có ý nghĩa thống kê đến giá trị cảm nhận của sinh viên. Ví dụ, giá trị chất lượng có hệ số beta cao nhất, cho thấy vai trò quan trọng trong việc nâng cao giá trị cảm nhận.

  4. Sự khác biệt theo đặc điểm cá nhân: Kiểm định T-test và ANOVA cho thấy mức độ đánh giá các thành phần giá trị cảm nhận có sự khác biệt đáng kể theo giới tính, độ tuổi, nơi làm việc, thu nhập và ngành học của sinh viên. Ví dụ, sinh viên có thu nhập cao hơn đánh giá giá trị tiền tệ và giá trị chất lượng cao hơn so với nhóm thu nhập thấp.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu khẳng định rằng giá trị cảm nhận của sinh viên về dịch vụ đào tạo văn bằng hai là sự tổng hòa của nhiều yếu tố, trong đó chất lượng đào tạo và tri thức nhận được đóng vai trò trung tâm. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trước đây trong lĩnh vực giáo dục và dịch vụ, đồng thời phản ánh thực tế tại TP.HCM khi sinh viên vừa học vừa làm rất quan tâm đến hiệu quả và tính thiết thực của chương trình đào tạo.

Việc bổ sung thành phần giá trị chất lượng cơ sở vật chất và giá trị tiền tệ cho thấy sinh viên đánh giá cao môi trường học tập hiện đại và mức học phí hợp lý, điều này có thể được minh họa qua biểu đồ so sánh mức độ hài lòng theo từng yếu tố. Sự khác biệt về đánh giá theo đặc điểm cá nhân cũng cho thấy các trường cần có chiến lược đào tạo linh hoạt, phù hợp với từng nhóm đối tượng sinh viên.

So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả này củng cố quan điểm rằng giá trị cảm nhận không chỉ dựa trên chất lượng dịch vụ mà còn bao gồm các yếu tố xã hội và cảm xúc, góp phần nâng cao sự hài lòng và trung thành của sinh viên.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao chất lượng chương trình đào tạo: Cần thường xuyên cập nhật nội dung, tăng cường tính thực tiễn và áp dụng phương pháp giảng dạy tích cực nhằm nâng cao giá trị tri thức và chức năng. Thời gian thực hiện: 1-2 năm. Chủ thể: Ban giám hiệu và phòng đào tạo các trường đại học.

  2. Cải thiện cơ sở vật chất và trang thiết bị: Đầu tư hiện đại hóa phòng học, thư viện mở cửa linh hoạt, trang thiết bị hỗ trợ giảng dạy để tạo môi trường học tập thuận lợi. Thời gian thực hiện: 1 năm. Chủ thể: Ban quản lý cơ sở vật chất và tài chính.

  3. Xây dựng chính sách học phí hợp lý và minh bạch: Đảm bảo mức học phí phù hợp với chất lượng đào tạo và khả năng tài chính của sinh viên, đồng thời có các chính sách hỗ trợ tài chính cho sinh viên khó khăn. Thời gian thực hiện: 6 tháng. Chủ thể: Phòng tài chính và ban lãnh đạo trường.

  4. Tăng cường hoạt động giao lưu, kết nối xã hội: Tổ chức các hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ học thuật và mạng lưới cựu sinh viên để mở rộng mối quan hệ xã hội và hỗ trợ học tập cho sinh viên văn bằng hai. Thời gian thực hiện: liên tục. Chủ thể: Phòng công tác sinh viên và các khoa chuyên môn.

  5. Đào tạo và nâng cao năng lực giảng viên: Tổ chức các khóa bồi dưỡng về phương pháp giảng dạy hiện đại, kỹ năng giao tiếp và hỗ trợ sinh viên nhằm tăng giá trị cảm xúc và sự hài lòng của người học. Thời gian thực hiện: 1 năm. Chủ thể: Ban đào tạo và phát triển nguồn nhân lực.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý các trường đại học: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến giá trị cảm nhận của sinh viên, từ đó xây dựng chiến lược đào tạo và phát triển dịch vụ phù hợp nhằm nâng cao uy tín và thu hút sinh viên.

  2. Giảng viên và cán bộ đào tạo: Cung cấp cơ sở để cải tiến phương pháp giảng dạy, thiết kế chương trình học tập đáp ứng nhu cầu thực tế và nâng cao chất lượng tri thức truyền đạt.

  3. Sinh viên và người học văn bằng hai: Giúp nhận thức rõ hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến trải nghiệm học tập, từ đó có sự lựa chọn và điều chỉnh phù hợp trong quá trình học tập.

  4. Các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực giáo dục và marketing dịch vụ: Là tài liệu tham khảo quý giá để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về giá trị cảm nhận trong giáo dục đại học và các dịch vụ tương tự.

Câu hỏi thường gặp

  1. Giá trị cảm nhận của sinh viên là gì?
    Giá trị cảm nhận là sự đánh giá toàn diện của sinh viên về lợi ích nhận được so với những gì họ bỏ ra khi tham gia dịch vụ đào tạo văn bằng hai, bao gồm kiến thức, kỹ năng, cảm xúc và chi phí.

  2. Các yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến giá trị cảm nhận?
    Nghiên cứu cho thấy giá trị chất lượng đào tạo, giá trị tri thức, giá trị chức năng và giá trị cảm xúc là những yếu tố có ảnh hưởng lớn nhất đến giá trị cảm nhận của sinh viên.

  3. Làm thế nào để nâng cao giá trị cảm nhận của sinh viên?
    Các trường cần cải tiến chương trình đào tạo, nâng cao chất lượng giảng dạy, cải thiện cơ sở vật chất, điều chỉnh học phí hợp lý và tăng cường các hoạt động xã hội để tạo môi trường học tập tích cực.

  4. Có sự khác biệt về giá trị cảm nhận theo đặc điểm cá nhân không?
    Có, sinh viên khác nhau về giới tính, độ tuổi, thu nhập và ngành học có mức độ đánh giá khác nhau về các thành phần giá trị cảm nhận, do đó cần có chính sách đào tạo linh hoạt.

  5. Nghiên cứu này có thể áp dụng cho các lĩnh vực giáo dục khác không?
    Có, mô hình và thang đo giá trị cảm nhận được xây dựng có thể điều chỉnh và áp dụng cho các chương trình đào tạo khác hoặc các dịch vụ giáo dục tương tự nhằm nâng cao trải nghiệm người học.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã xây dựng và kiểm định thành công mô hình giá trị cảm nhận gồm 8 thành phần phù hợp với dịch vụ đào tạo văn bằng hai tại các trường đại học TP.HCM.
  • Các yếu tố giá trị chất lượng, tri thức, chức năng và cảm xúc đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao giá trị cảm nhận của sinh viên.
  • Mức độ đánh giá các thành phần giá trị cảm nhận có sự khác biệt theo đặc điểm cá nhân của sinh viên, đòi hỏi các trường cần có chiến lược đào tạo đa dạng và linh hoạt.
  • Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý và giảng viên trong việc cải tiến dịch vụ đào tạo, nâng cao sự hài lòng và thu hút sinh viên.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi và đánh giá hiệu quả nhằm không ngừng nâng cao chất lượng dịch vụ đào tạo văn bằng hai.

Hãy áp dụng những kiến thức và giải pháp từ nghiên cứu này để phát triển dịch vụ đào tạo văn bằng hai hiệu quả hơn, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho xã hội hiện đại.