I. Tổng quan Đo lường Công bố Thông tin Phi Tài chính DN
Thông tin kế toán bao gồm cả thông tin tài chính và thông tin phi tài chính. Thông tin tài chính phục vụ việc ra quyết định của nhà đầu tư. Tuy nhiên, sự phát triển của hoạt động sản xuất kinh doanh có thể tác động tiêu cực đến môi trường, xã hội, gây tổn hại đến sự phát triển kinh tế bền vững. Từ những thập niên 1990, khái niệm phát triển bền vững ra đời, nhận thức của doanh nghiệp và các bên liên quan ngày càng tiến bộ, không chỉ dừng ở thông tin tài chính mà còn mở rộng sang góc độ thông tin phi tài chính. Đây là khái niệm rộng bao hàm các thông tin về môi trường, xã hội, quản trị công ty, và các vấn đề thông tin phi tài chính khác. Hình thức khuyến khích tự nguyện công bố dần chuyển sang bắt buộc công bố một số thông tin, đặc biệt là thông tin môi trường và xã hội.
1.1. Tầm quan trọng của Thông tin Phi Tài chính
Thông tin phi tài chính ngày càng quan trọng trong hệ thống thông tin kế toán. Nó có tiềm năng tăng giá trị đáng kể (Fraser, 2012), hướng các doanh nghiệp phát triển bền vững hơn, giá trị doanh nghiệp được xã hội công nhận về tăng trưởng và tăng tính cạnh tranh trên toàn cầu. Nhà đầu tư quan tâm nhiều hơn đến các thông tin phi tài chính để hiểu rõ hơn về giá trị, hiệu quả, uy tín và tính bền vững của các doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp không nỗ lực giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, xã hội, sẽ không thể có và giữ được nhà đầu tư chuyên nghiệp.
1.2. Các hình thức Công bố Thông tin Phi Tài chính phổ biến
Việc công bố thông tin phi tài chính đã được thực hiện từ lâu ở các nước phát triển trên thế giới. Việc công bố được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, thông qua hướng dẫn của nhiều tổ chức như Global Reporting Initiative (GRI), Carbon Disclosure Project (CDP), hay hướng dẫn của các hiệp hội ngành nghề khác. Minh bạch thông tin ngày càng được chú trọng và thể hiện qua các báo cáo thường niên, báo cáo phát triển bền vững.
II. Thách thức Đo lường Mức độ CBTT Phi Tài chính DN
Mặc dù có tầm quan trọng, việc đo lường mức độ công bố thông tin phi tài chính (CBTT) gặp nhiều thách thức. Các tiêu chuẩn và hướng dẫn báo cáo còn khác nhau, gây khó khăn cho việc so sánh giữa các doanh nghiệp. Thêm vào đó, tính chủ quan trong việc đánh giá và lựa chọn thông tin để công bố có thể ảnh hưởng đến độ tin cậy của thông tin. Sự thiếu hụt các quy định pháp lý cụ thể và chế tài đủ mạnh cũng là một rào cản lớn đối với việc nâng cao chất lượng CBTT phi tài chính của các doanh nghiệp niêm yết.
2.1. Thiếu Tiêu chuẩn Chung cho CBTT Bền vững
Sự khác biệt giữa các tiêu chuẩn báo cáo như GRI, SASB, TCFD gây khó khăn trong việc so sánh hiệu quả hoạt động bền vững giữa các công ty. Các tiêu chuẩn này có phạm vi, trọng tâm và phương pháp đo lường khác nhau. Điều này tạo ra sự không nhất quán và gây khó khăn cho nhà đầu tư trong việc đánh giá và so sánh hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp.
2.2. Đảm bảo Tính Tin cậy và Chính xác của Thông tin
Tính chủ quan trong việc lựa chọn thông tin và phương pháp đánh giá tác động môi trường, xã hội có thể ảnh hưởng đến độ tin cậy của thông tin. Doanh nghiệp có thể chỉ tập trung vào những thông tin tích cực và bỏ qua những thông tin tiêu cực. Điều này làm giảm giá trị của thông tin và gây khó khăn cho các bên liên quan trong việc đánh giá rủi ro và cơ hội của doanh nghiệp.
2.3. Áp lực Tuân thủ Quy định và Chính sách Công bố
Sự thiếu hụt các quy định pháp lý cụ thể và chế tài đủ mạnh là một rào cản lớn đối với việc nâng cao chất lượng CBTT phi tài chính của các doanh nghiệp niêm yết. Nhiều doanh nghiệp vẫn coi CBTT phi tài chính là một hoạt động tự nguyện và không coi trọng việc cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác. Chính sách công bố thông tin cần rõ ràng và có tính ràng buộc cao.
III. Phương pháp Đo lường Mức độ CBTT Phi Tài chính DN
Để đánh giá mức độ công bố thông tin phi tài chính một cách khách quan, cần sử dụng các phương pháp đo lường định lượng và định tính. Phân tích báo cáo thường niên và báo cáo phát triển bền vững là một phương pháp phổ biến. Đồng thời, có thể sử dụng các chỉ số và khung đánh giá như khung đánh giá ESG để lượng hóa mức độ CBTT. Các phương pháp định tính như phỏng vấn chuyên gia và khảo sát ý kiến các bên liên quan cũng cung cấp thông tin hữu ích.
3.1. Phân tích Báo cáo Thường niên và Báo cáo Bền vững
Phân tích báo cáo phát triển bền vững (nếu có) và báo cáo thường niên để xác định mức độ chi tiết và phạm vi thông tin được công bố. Phương pháp này đòi hỏi sự tỉ mỉ và hiểu biết sâu sắc về các tiêu chuẩn và hướng dẫn báo cáo.
3.2. Sử dụng các Chỉ số và Khung Đánh giá ESG
Sử dụng các chỉ số và khung đánh giá ESG để lượng hóa mức độ CBTT phi tài chính. Các chỉ số này bao gồm các tiêu chí về môi trường, xã hội và quản trị công ty. Việc sử dụng các chỉ số này giúp cho việc so sánh giữa các doanh nghiệp trở nên dễ dàng hơn.
3.3. Khảo sát ý kiến Chuyên gia và Các Bên Liên quan
Thực hiện phỏng vấn chuyên gia và khảo sát ý kiến các bên liên quan để thu thập thông tin về chất lượng và độ tin cậy của thông tin được công bố. Phương pháp này giúp hiểu rõ hơn về nhu cầu thông tin của các bên liên quan và đánh giá hiệu quả của việc CBTT phi tài chính.
IV. Ứng dụng Kết quả Nghiên cứu CBTT Phi Tài chính DN
Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để đánh giá hiệu quả của các chính sách thúc đẩy công bố thông tin bền vững. Các doanh nghiệp có thể sử dụng kết quả để cải thiện mức độ tuân thủ và nâng cao chất lượng báo cáo. Nhà đầu tư có thể sử dụng kết quả để đưa ra các quyết định đầu tư sáng suốt hơn, dựa trên thông tin đầy đủ và tin cậy về các yếu tố phi tài chính. Nghiên cứu cũng cung cấp cơ sở để xây dựng các chỉ số đánh giá và xếp hạng doanh nghiệp theo tiêu chí bền vững.
4.1. Cải thiện Chính sách CBTT Bền vững hiện hành
Đánh giá hiệu quả của các chính sách thúc đẩy CBTT phi tài chính và đề xuất các giải pháp cải thiện. Việc này giúp tạo ra một môi trường pháp lý thuận lợi hơn cho việc CBTT phi tài chính, khuyến khích các doanh nghiệp cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác và kịp thời.
4.2. Nâng cao Chất lượng Báo cáo từ Doanh nghiệp
Doanh nghiệp sử dụng kết quả nghiên cứu để xác định các điểm yếu trong hoạt động CBTT phi tài chính và thực hiện các biện pháp khắc phục. Nâng cao tính đầy đủ của thông tin, tính chính xác của thông tin và tính kịp thời của thông tin.
4.3. Hỗ trợ Quyết định Đầu tư của Nhà đầu tư
Nhà đầu tư sử dụng kết quả nghiên cứu để đánh giá rủi ro và cơ hội liên quan đến các yếu tố phi tài chính và đưa ra các quyết định đầu tư sáng suốt hơn. Ảnh hưởng đến giá cổ phiếu và nhà đầu tư được phân tích để hiểu rõ hơn về vai trò của thông tin phi tài chính.
V. Kết luận và Triển vọng CBTT Phi Tài chính DN
Việc đo lường mức độ công bố thông tin phi tài chính là một bước quan trọng để thúc đẩy sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Nghiên cứu này cung cấp một cái nhìn tổng quan về thực trạng CBTT phi tài chính tại Việt Nam, đồng thời chỉ ra những thách thức và cơ hội để cải thiện. Trong tương lai, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và nhà đầu tư để xây dựng một hệ thống CBTT phi tài chính minh bạch, tin cậy và hiệu quả.
5.1. Tăng cường Hợp tác giữa Các Bên Liên quan
Tăng cường hợp tác giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và nhà đầu tư để xây dựng một hệ thống CBTT phi tài chính minh bạch, tin cậy và hiệu quả. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên để đảm bảo rằng thông tin được cung cấp đáp ứng nhu cầu của tất cả các bên liên quan.
5.2. Phát triển Hệ thống Chỉ số Đánh giá Bền vững
Phát triển hệ thống chỉ số đánh giá doanh nghiệp theo tiêu chí bền vững, giúp nhà đầu tư dễ dàng so sánh và lựa chọn các doanh nghiệp có hiệu quả hoạt động tốt về cả mặt tài chính và phi tài chính. Các chỉ số này cần được xây dựng dựa trên các tiêu chuẩn quốc tế và phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam.
