Nghiên cứu đề xuất quy hoạch tài nguyên nước cho lưu vực sông Cả

• Tác giả: Lương Quang Phục
• Người hướng dẫn: PGS.TS Trần Viết Ôn
• Trường học: Đại học Thủy lợi
• Chuyên ngành: Kỹ thuật tài nguyên nước
• Đề tài: Đề Xuất Quy Hoạch Tài Nguyên Nước Cho Lưu Vực Sông Cả
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2012
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• BAN CAM KẾT VỀ ĐỀ TÀI LUẬN VĂN
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU TRONG VÀ NGOÀI NƯỚC VỀ KHAI THÁC, SỬ DỤNG VÀ QUẢN LÝ TỔNG HỢP TÀI NGUYÊN NƯỚC LƯU VỰC SÔNG
• 1.1. Tình hình nghiên cứu nước ngoài
• 1.2. Tình hình nghiên cứu trong nước
• 1.3. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu
• 1.4. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ LƯU VỰC SÔNG CẢ
• 1.4.1. Điều kiện tự nhiên
• 1.4.2. Đặc điểm địa hình
• 1.4.3. Đặc trưng khí hậu
• 1.5. ĐẶC ĐIỂM TÀI NGUYÊN NƯỚC, TÌNH HÌNH KHAI THÁC SỬ DỤNG VÀ CÁC VẤN ĐỀ TRONG KHAI THÁC, SỬ DỤNG, BẢO VỆ VÀ QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN NƯỚC TRÊN LƯU VỰC
• 1.5.1. ĐẶC ĐIỂM TÀI NGUYÊN NƯỚC VÀ TÌNH HÌNH KHAI THÁC SỬ DỤNG
• 1.5.1.1. Mạng lưới sông, suối trên lưu vực
• 1.5.1.2. Đặc điểm tài nguyên nước
• 1.5.1.2.1. Mạng lưới quan trắc thủy văn trên lưu vực
• 1.5.2. Tình hình Khai thác, sử dụng tài nguyên nước trên lưu vực
• 1.5.2.1. Khai thác, sử dụng nước cho tưới
• 1.5.2.2. Khai thác, sử dụng nước trong công nghiệp
• 1.5.2.3. Khai thác, sử dụng nước trong sinh hoạt
• 1.5.2.4. Khai thác, sử dụng nước trong nuôi trồng thủy sản
• 1.5.3. Tình hình thiên tai, ô nhiễm, suy thoái nguồn nước trên lưu vực
• 1.5.3.1. Bão lụt và thiên tai
• 1.5.3.2. Tình hình ô nhiễm, suy thoái nguồn nước
• 1.5.4. NHỮNG VẤN ĐỀ TỒN TẠI TRÊN LƯU VỰC SÔNG CẢ
• 1.5.4.1. Các vấn đề tồn tại trong công tác quản lý tài nguyên nước
• 1.5.4.2. Các vấn đề tồn tại trong khai thác, sử dụng tài nguyên nước
• 1.5.4.3. Các vấn đề tồn tại trong bảo vệ nguồn nước
• 1.5.4.4. Các vấn đề tồn tại trong phòng, chống tác hại do nước gây ra
• 1.5.5. PHƯƠNG HƯỚNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA CÁC TỈNH TRÊN LƯU VỰC ĐẾN NĂM 2020
• 2. CHƯƠNG II: BÀI TOÁN CÂN BẰNG NƯỚC HỆ THỐNG SÔNG VÀ ỨNG DỤNG TRONG ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG KHAI THÁC, SỬ DỤNG NƯỚC LƯU VỰC SÔNG CẢ
• 2.1. BÀI TOÁN CÂN BẰNG NƯỚC HỆ THỐNG VÀ PHƯƠNG PHÁP MÔ PHỎNG
• 2.1.1. Tổng quan về cân bằng nước hệ thống
• 2.1.2. Các phương pháp mô phỏng bài toán cân bằng nước và lựa chọn phương pháp mô phỏng
• 2.2. MÔ HÌNH MIKE BASIN VÀ ỨNG DỤNG MÔ PHỎNG BÀI TOÁN CÂN BẰNG NƯỚC LƯU VỰC SÔNG CẢ
• 2.2.1. Giới thiệu chung về mô hình Mike Basin
• 2.2.2. Phân khu tính toán cân bằng nước lưu vực sông Cả
• 2.3. NGHIÊN CỨU, TÍNH TOÁN CÁC CHỈ TIÊU ĐẦU VÀO CHO BÀI TOÁN
• 2.3.1. Tính toán lượng nước đến các tiểu lưu vực
• 2.3.2. Tính toán nhu cầu sử dụng nước của các ngành
• 2.3.2.1. Tính toán nhu cầu nước cho nông nghiệp
• 2.3.2.2. Tính toán nhu cầu nước cho sinh hoạt
• 2.3.2.3. Tính toán nhu cầu nước cho công nghiệp và thủy sản
• 2.4. KIỂM ĐỊNH MÔ HÌNH MIKE BASIN CHO GIAI ĐOẠN HIỆN TRẠNG
• 2.4.1. Nguyên tắc kiểm định
• 2.4.2. Kết quả mô phỏng
• 2.5. TÍNH TOÁN CÂN BẰNG NƯỚC CHO GIAI ĐOẠN HIỆN TRẠNG
• 2.5.1. Sơ đồ mô phỏng cân bằng nước phương án hiện trạng
• 2.5.2. Kết quả mô phỏng
• 2.5.2.1. Đánh giá sự biến đổi dòng chảy trên sông chính sông Cả
• 2.5.2.2. Kết quả tính toán cân bằng nước tại các nút mô phỏng tưới, nút cấp, nước tưới, sinh hoạt, công nghiệp, thủy sản
• 3. CHƯƠNG III: PHÂN TÍCH, ĐÁNH GIÁ VÀ XÂY DỰNG MỤC TIÊU TÀI NGUYÊN NƯỚC, ĐỀ XUẤT CÁC QUY HOẠCH VÀ LỰA CHỌN QUY HOẠCH TÀI NGUYÊN NƯỚC LƯU VỰC SÔNG CẢ ĐẾN NĂM 2020, NGHIÊN CỨU, ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN NƯỚC LƯU VỰC SÔNG CẢ ĐẾN NĂM 2020
• 3.1. PHÂN TÍCH, TÍNH TOÁN VÀ DỰ BÁO NHU CẦU NƯỚC ĐẾN 2020 CỦA CÁC NGÀNH
• 3.1.1. Cơ sở xác định tính toán, dự báo nhu cầu nước cho các ngành
• 3.1.2. Nhu cầu nước của các ngành năm 2020
• 3.2. NHỮNG VẤN ĐỀ NỔI CỘM, THÁCH THỨC TRONG LĨNH VỰC TÀI NGUYÊN NƯỚC TRÊN LƯU VỰC SÔNG CẢ
• 3.2.1. Những vấn đề nổi cộm và thách thức hiện tại
• 3.2.2. Những thách thức trong tương lai
• 3.3. PHÂN TÍCH, XÂY DỰNG MỤC TIÊU TÀI NGUYÊN NƯỚC TRONG GIAI ĐOẠN 2011-2020
• 3.3.1. Xây dựng mục tiêu tài nguyên nước
• 3.3.2. Tầm nhìn tài nguyên nước đến năm 2030
• 3.4. ĐỀ XUẤT CÁC QUY HOẠCH, THỨ TỰ ƯU TIÊN LẬP, THỰC HIỆN, VÀ LỘ TRÌNH BƯỚC ĐI THỰC HIỆN QUY HOẠCH
• 3.5. NGHIÊN CỨU, ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN NƯỚC LƯU VỰC SÔNG CẢ ĐẾN NĂM 2020
• 3.5.1. Công tác quản lý tài nguyên nước
• 3.5.2. Tăng cường bảo vệ tài nguyên nước, phát triển bền vững tài nguyên nước, khai thác, sử dụng có hiệu quả nguồn nước
• 3.5.3. Quản lý hồ chứa và xây dựng quy trình vận hành liên hồ trên lưu vực
• 3.5.4. Hoàn thiện thể chế và hành lang pháp lý quản lý tổng hợp lưu vực sông
• 3.5.5. Nâng cao hiệu lực và hiệu quả quản lý nhà nước về tài nguyên nước, đẩy mạnh ứng dụng Khoa học công nghệ trong quá trình quản lý
• 3.5.6. Điều hòa nguồn nước và giải quyết các mâu thuẫn xung đột giữa các ngành trong khai thác, sử dụng nước
• 3.5.7. Sự tham gia của cộng đồng trong khai thác, sử dụng, bảo vệ và phát triển tài nguyên nước
• 3.5.7.1. Các mô hình truyền thống
• 3.5.7.2. Các mô hình tiên tiến

I. Giới thiệu về quy hoạch tài nguyên nước

Quy hoạch tài nguyên nước cho lưu vực sông Cả là một nhiệm vụ quan trọng trong bối cảnh hiện nay, nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững và hiệu quả trong việc khai thác và sử dụng tài nguyên nước. Quy hoạch này không chỉ tập trung vào việc đáp ứng nhu cầu nước cho phát triển kinh tế - xã hội mà còn phải gắn liền với việc bảo vệ tài nguyên nước và môi trường. Theo nghiên cứu, việc quản lý và quy hoạch tài nguyên nước cần phải dựa trên các nguyên tắc như quản lý tổng hợp tài nguyên nước và sự tham gia của cộng đồng trong quá trình ra quyết định. Điều này sẽ giúp tăng cường tính hiệu quả trong việc sử dụng và bảo vệ nguồn nước, đồng thời hạn chế những tác động tiêu cực do biến đổi khí hậu và hoạt động của con người.

1.1. Tình hình khai thác và sử dụng nước

Tình hình khai thác và sử dụng nước trong lưu vực sông Cả hiện đang gặp nhiều thách thức. Nhu cầu nước cho sản xuất nông nghiệp, công nghiệp và sinh hoạt đang gia tăng, trong khi chất lượng nước lại bị suy giảm do ô nhiễm từ các hoạt động kinh tế. Việc đánh giá hiện trạng và dự báo nhu cầu nước cho các ngành là cần thiết để có thể xây dựng các quy hoạch phù hợp. Các nghiên cứu cho thấy rằng việc khai thác nước cần phải được thực hiện một cách tiết kiệm và hiệu quả, đồng thời phải có các biện pháp bảo vệ môi trường để đảm bảo sự bền vững của nguồn tài nguyên này.

II. Đánh giá hiện trạng tài nguyên nước

Đánh giá hiện trạng tài nguyên nước trong lưu vực sông Cả là bước đầu tiên trong quy hoạch. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, mặc dù lượng nước khá dồi dào, nhưng sự phân bổ không đồng đều và tác động của các yếu tố như biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường đã làm giảm chất lượng và khả năng cung cấp nước. Việc quản lý nước cần phải được thực hiện một cách đồng bộ, kết hợp giữa các giải pháp công trình và phi công trình. Các biện pháp như kiểm soát ô nhiễm, bảo vệ nguồn nước và phát triển các nguồn nước mới là rất cần thiết để đảm bảo nguồn nước luôn sẵn có cho các nhu cầu khác nhau.

2.1. Các vấn đề trong quản lý tài nguyên nước

Hiện tại, các vấn đề trong quản lý tài nguyên nước trên lưu vực sông Cả bao gồm việc thiếu các quy hoạch chi tiết và đồng bộ, sự xung đột trong khai thác giữa các ngành, và thiếu sự tham gia của cộng đồng trong việc quản lý. Những thách thức này cần được giải quyết thông qua việc xây dựng các quy hoạch tổng hợp, có sự tham gia của tất cả các bên liên quan, từ chính quyền đến cộng đồng dân cư. Việc áp dụng các công nghệ hiện đại trong quản lý và giám sát tài nguyên nước cũng sẽ góp phần nâng cao hiệu quả trong việc sử dụng và bảo vệ nguồn nước.

III. Đề xuất quy hoạch tài nguyên nước

Đề xuất quy hoạch tài nguyên nước cho lưu vực sông Cả cần phải dựa trên các nguyên tắc bền vững và hiệu quả. Các quy hoạch thành phần cần được xây dựng dựa trên các nghiên cứu về nhu cầu nước cho từng ngành, đánh giá tác động môi trường và các yếu tố liên quan khác. Quy hoạch cần bao gồm các biện pháp cụ thể nhằm bảo vệ và phát triển tài nguyên nước, như xây dựng các công trình thủy lợi, cải tạo hệ thống tưới tiêu và phát triển các nguồn nước mới. Đặc biệt, việc lồng ghép các giải pháp bảo vệ môi trường vào quy hoạch là rất quan trọng để đảm bảo sự bền vững của tài nguyên nước trong tương lai.

3.1. Lộ trình thực hiện quy hoạch

Lộ trình thực hiện quy hoạch tài nguyên nước cần được xác định rõ ràng, từ việc xây dựng các quy hoạch thành phần cho đến việc thực hiện và giám sát. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, các tổ chức xã hội và cộng đồng dân cư trong quá trình thực hiện. Việc tổ chức các hội thảo, diễn đàn để trao đổi thông tin và ý kiến đóng góp từ cộng đồng cũng là một phần quan trọng trong lộ trình này. Các giải pháp cần phải được thực hiện đồng bộ và linh hoạt, phù hợp với tình hình thực tế của từng khu vực trong lưu vực sông Cả.

Tổng quan nghiên cứu

Lưu vực sông Cả, với diện tích khoảng 17.900 km² thuộc lãnh thổ Việt Nam, là một trong những lưu vực sông quan trọng nhất về tài nguyên nước tại khu vực Bắc Trung Bộ. Tổng lượng dòng chảy trung bình nhiều năm trên lưu vực đạt khoảng 24,6 tỷ m³, chiếm khoảng 78% tổng lượng dòng chảy phát sinh trên lãnh thổ Việt Nam. Mặc dù được đánh giá là không thiếu nước, nguồn tài nguyên nước tại đây có sự biến động mạnh theo mùa và phân bố không đồng đều giữa các vùng. Sự gia tăng nhu cầu sử dụng nước trong các ngành kinh tế - xã hội, đặc biệt là nông nghiệp, công nghiệp và sinh hoạt, cùng với các vấn đề suy thoái chất lượng nước, ô nhiễm và thiên tai như lũ lụt, hạn hán đã đặt ra nhiều thách thức trong công tác quản lý tổng hợp tài nguyên nước lưu vực sông Cả.

Mục tiêu của luận văn là nghiên cứu, đề xuất các quy hoạch thành phần phục vụ Quy hoạch tổng hợp tài nguyên nước lưu vực sông Cả nhằm đáp ứng nhu cầu nước cho phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời tiếp cận quản lý tài nguyên nước theo lưu vực sông một cách hiệu quả, bền vững. Phạm vi nghiên cứu bao gồm toàn bộ diện tích lưu vực sông Cả thuộc lãnh thổ Việt Nam, với thời gian nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2010-2020, có tầm nhìn đến năm 2030. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp các giải pháp quy hoạch tổng hợp, góp phần nâng cao hiệu quả khai thác, sử dụng và bảo vệ tài nguyên nước, đồng thời giảm thiểu tác hại do thiên tai gây ra, hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội bền vững trên lưu vực.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý tài nguyên nước tổng hợp lưu vực sông, trong đó nổi bật là:

• Lý thuyết quản lý tổng hợp tài nguyên nước lưu vực sông (Integrated Water Resources Management - IWRM): Nhấn mạnh sự phối hợp giữa các ngành, các địa phương và cộng đồng trong việc khai thác, sử dụng và bảo vệ tài nguyên nước nhằm đảm bảo phát triển bền vững.

• Mô hình cân bằng nước lưu vực sông: Phân tích sự cân bằng giữa nguồn cung và nhu cầu sử dụng nước trong lưu vực, làm cơ sở cho việc lập quy hoạch phân bổ và sử dụng nước hợp lý.

• Mô hình MIKE BASIN: Phần mềm mô phỏng thủy văn và quản lý tài nguyên nước lưu vực sông, được ứng dụng để tính toán cân bằng nước, dự báo nhu cầu và đánh giá các phương án quy hoạch.

Các khái niệm chính được sử dụng bao gồm: mạng lưới sông suối, dòng chảy trung bình nhiều năm, nhu cầu nước theo ngành (nông nghiệp, công nghiệp, sinh hoạt, nuôi trồng thủy sản), ô nhiễm nguồn nước, thiên tai (lũ lụt, hạn hán, xâm nhập mặn), và quy hoạch thành phần tài nguyên nước.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập từ hệ thống quan trắc thủy văn, khí tượng trên lưu vực sông Cả, các báo cáo quy hoạch, số liệu thống kê về khai thác, sử dụng nước và các tài liệu pháp luật liên quan. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm số liệu quan trắc trên hơn 20 trạm thủy văn với chuỗi số liệu dài trên 40 năm, cùng với khảo sát thực tế tại các địa phương trong lưu vực.

Phương pháp phân tích bao gồm:

• Phân tích thống kê và xử lý số liệu thủy văn, khí tượng để đánh giá đặc điểm tài nguyên nước và biến động dòng chảy.

• Mô hình toán cân bằng nước lưu vực sông sử dụng phần mềm MIKE BASIN để mô phỏng dòng chảy, tính toán nhu cầu nước và đánh giá các phương án quy hoạch.

• Phân tích đánh giá các vấn đề tồn tại trong khai thác, sử dụng, bảo vệ và quản lý tài nguyên nước dựa trên số liệu thực tế và các báo cáo chuyên ngành.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2009 đến 2012, bao gồm các giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích hiện trạng, mô phỏng cân bằng nước, đề xuất mục tiêu và quy hoạch thành phần, cũng như xây dựng các giải pháp quản lý.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Biến động dòng chảy và phân bố nước không đồng đều: Tổng lượng dòng chảy trung bình nhiều năm trên lưu vực đạt khoảng 24,6 tỷ m³, trong đó mùa lũ chiếm 70-75% lượng nước năm, mùa cạn chỉ chiếm 25-30%. Hệ số biến đổi dòng chảy năm (Cv) dao động từ 0,26 đến 0,38, cho thấy sự biến động mạnh về lượng nước theo năm. Mùa lũ tập trung từ tháng 6 đến tháng 10, trong khi mùa cạn kéo dài từ tháng 11 đến tháng 5 năm sau.

2. Nhu cầu sử dụng nước tăng cao và chưa được đáp ứng đầy đủ: Diện tích tưới thiết kế khoảng 177.131 ha nhưng diện tích tưới thực tế chỉ đạt khoảng 58%, tương đương 102.000 ha. Nhu cầu nước tưới hiện tại ước tính khoảng 1,2 tỷ m³/năm. Nhu cầu nước công nghiệp và sinh hoạt cũng tăng nhanh, với tổng lượng nước cấp cho sinh hoạt đô thị khoảng 29,1 triệu m³/năm và nước công nghiệp khoảng 60 triệu m³/năm.

3. Ô nhiễm và suy thoái nguồn nước nghiêm trọng: Khoảng 84% nước thải sinh hoạt và 15% nước thải công nghiệp trên lưu vực chưa được xử lý hoặc xử lý chưa đạt tiêu chuẩn, dẫn đến ô nhiễm nguồn nước mặt và nước dưới đất. Một số đoạn sông như sông Cả qua thành phố Vinh, sông Giăng, sông Bing bị ô nhiễm hữu cơ và phú dưỡng nghiêm trọng.

4. Thiên tai gây thiệt hại lớn: Trung bình mỗi năm có khoảng 80 người chết hoặc mất tích do thiên tai, diện tích lúa bị ngập lụt khoảng 80.000 ha, thiệt hại kinh tế ước tính hơn 500 tỷ đồng/năm, chiếm 1,6% GDP trên lưu vực. Lũ quét và hạn hán diễn ra thường xuyên, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp và đời sống dân cư.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của biến động dòng chảy và phân bố nước không đồng đều là đặc điểm địa hình núi thấp xen kẽ đồng bằng, cùng với chế độ khí hậu gió mùa và mưa tập trung theo mùa. Sự gia tăng nhu cầu nước do phát triển kinh tế - xã hội, đô thị hóa nhanh và mở rộng diện tích canh tác đã tạo áp lực lớn lên nguồn nước, trong khi hệ thống hồ chứa chưa đủ năng lực điều tiết dòng chảy, đặc biệt trong mùa khô.

Ô nhiễm nguồn nước chủ yếu do thiếu hệ thống xử lý nước thải hiệu quả và quản lý chất thải chưa chặt chẽ. Thiên tai như lũ lụt và hạn hán có xu hướng gia tăng do biến đổi khí hậu và suy thoái rừng đầu nguồn, làm giảm khả năng điều hòa nước tự nhiên của lưu vực.

So sánh với các nghiên cứu quốc tế về quản lý tổng hợp tài nguyên nước lưu vực sông, việc áp dụng mô hình MIKE BASIN và xây dựng quy hoạch thành phần phù hợp với điều kiện Việt Nam là cần thiết để nâng cao hiệu quả quản lý. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ dòng chảy theo mùa, bảng tổng hợp nhu cầu nước theo ngành và bản đồ phân bố ô nhiễm để minh họa rõ ràng các vấn đề và giải pháp.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Xây dựng và phê duyệt quy hoạch tổng hợp tài nguyên nước lưu vực sông Cả: Tập trung lập các quy hoạch thành phần như phân bổ tài nguyên nước mặt và dưới đất, bảo vệ nguồn nước, phòng chống thiên tai. Thời gian thực hiện ưu tiên trong giai đoạn 2013-2018, do Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì phối hợp với các địa phương.

2. Tăng cường đầu tư hệ thống hồ chứa và công trình điều tiết: Xây dựng các hồ chứa có dung tích đủ lớn để điều tiết dòng chảy mùa khô và phòng chống lũ lụt, đồng thời nâng cấp các công trình thủy lợi hiện có. Mục tiêu nâng cao diện tích tưới thực tế lên 80% diện tích thiết kế trong vòng 5 năm.

3. Nâng cao hiệu quả quản lý và giám sát tài nguyên nước: Thiết lập mô hình tổ chức quản lý tổng hợp lưu vực sông, tăng cường năng lực cán bộ, xây dựng hệ thống giám sát chất lượng nước và khai thác sử dụng nước. Thực hiện trong giai đoạn 2013-2015 với sự phối hợp của các sở ngành và địa phương.

4. Phát triển các giải pháp phi công trình và nâng cao nhận thức cộng đồng: Triển khai các chương trình tuyên truyền, giáo dục về bảo vệ tài nguyên nước, áp dụng các biện pháp pháp lý và chế tài xử lý vi phạm. Khuyến khích sự tham gia của cộng đồng trong quản lý và bảo vệ nguồn nước.

5. Xử lý ô nhiễm và cải thiện chất lượng nước: Đầu tư xây dựng hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt và công nghiệp đạt chuẩn, kiểm soát chặt chẽ các nguồn thải. Mục tiêu giảm tỷ lệ nước thải chưa xử lý xuống dưới 30% trong vòng 5 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cơ quan quản lý nhà nước về tài nguyên nước: Giúp xây dựng chính sách, quy hoạch và nâng cao hiệu quả quản lý tổng hợp tài nguyên nước lưu vực sông.

2. Các nhà quy hoạch và chuyên gia thủy lợi: Cung cấp cơ sở khoa học và công cụ mô hình để lập quy hoạch thành phần và đánh giá các phương án khai thác, sử dụng nước.

3. Các địa phương và đơn vị khai thác sử dụng nước: Hỗ trợ trong việc điều phối khai thác, sử dụng nước hợp lý, giảm thiểu xung đột và bảo vệ nguồn nước.

4. Các tổ chức nghiên cứu và đào tạo: Là tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo về quản lý tài nguyên nước, biến đổi khí hậu và phát triển bền vững.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao lưu vực sông Cả được đánh giá là không thiếu nước nhưng vẫn xảy ra tình trạng thiếu nước?
   Mặc dù tổng lượng dòng chảy lớn, nhưng sự phân bố nước không đồng đều theo mùa và vùng miền, cùng với biến động dòng chảy mạnh, dẫn đến thiếu nước cục bộ trong mùa khô và các vùng thấp.

2. Mô hình MIKE BASIN được sử dụng như thế nào trong nghiên cứu?
   MIKE BASIN là công cụ mô phỏng thủy văn giúp tính toán cân bằng nước, dự báo nhu cầu và đánh giá các phương án quy hoạch tài nguyên nước lưu vực sông, hỗ trợ ra quyết định quản lý hiệu quả.

3. Những thách thức lớn nhất trong quản lý tài nguyên nước lưu vực sông Cả là gì?
   Bao gồm sự biến động dòng chảy, ô nhiễm nguồn nước, thiếu hệ thống hồ chứa điều tiết, quản lý phân tán và thiếu sự phối hợp giữa các bên liên quan.

4. Giải pháp nào được đề xuất để giảm thiểu tác hại do thiên tai trên lưu vực?
   Xây dựng hệ thống hồ chứa điều tiết, nâng cấp công trình phòng chống lũ, phát triển các biện pháp phi công trình và tăng cường quản lý rừng đầu nguồn để giảm thiểu lũ quét và hạn hán.

5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả sử dụng nước trong nông nghiệp trên lưu vực?
   Áp dụng công nghệ tưới tiết kiệm, cải tạo hệ thống thủy lợi, mở rộng diện tích tưới chủ động và quản lý khai thác nước hợp lý theo quy hoạch tổng hợp.

Kết luận

• Lưu vực sông Cả có nguồn tài nguyên nước lớn nhưng phân bố không đồng đều và biến động mạnh theo mùa, gây ra nhiều thách thức trong quản lý và sử dụng.
• Nhu cầu nước tăng nhanh trong các ngành nông nghiệp, công nghiệp, sinh hoạt và nuôi trồng thủy sản, trong khi hiệu quả khai thác và sử dụng còn hạn chế.
• Ô nhiễm nguồn nước và thiên tai như lũ lụt, hạn hán đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến phát triển kinh tế - xã hội và môi trường lưu vực.
• Việc ứng dụng mô hình MIKE BASIN và xây dựng quy hoạch thành phần tổng hợp là cần thiết để nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên nước.
• Đề xuất các giải pháp đồng bộ về quy hoạch, đầu tư công trình, nâng cao quản lý và phát triển cộng đồng nhằm bảo vệ và phát triển bền vững tài nguyên nước lưu vực sông Cả.

Tiếp theo, cần triển khai lập và phê duyệt quy hoạch tổng hợp tài nguyên nước lưu vực sông Cả, đồng thời tăng cường đầu tư hệ thống công trình điều tiết và nâng cao năng lực quản lý. Mời các cơ quan quản lý, nhà nghiên cứu và các bên liên quan cùng phối hợp thực hiện để đảm bảo phát triển bền vững nguồn tài nguyên nước quan trọng này.