Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường phát triển mạnh mẽ, nguồn nhân lực được xem là yếu tố then chốt quyết định sự thành công của các tổ chức, đặc biệt là trong lĩnh vực hàng không với yêu cầu an ninh nghiêm ngặt. Trung tâm An ninh hàng không Nội Bài, trực thuộc Cảng hàng không quốc tế Nội Bài - Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam, đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh, an toàn hàng không tại khu vực sân bay. Tính đến tháng 6 năm 2020, Trung tâm có 310 cán bộ công nhân viên, tăng 50% so với năm 2017, trong đó lao động trực tiếp chiếm 77,42%. Nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực tại đây ngày càng gia tăng, với tổng lượt đào tạo năm 2019 đạt 724 lượt, tăng 21% so với năm trước. Tuy nhiên, công tác đào tạo vẫn còn nhiều hạn chế như chương trình chưa phù hợp hoàn toàn với yêu cầu thực tế, thiết bị học tập thiếu thốn và ý thức học tập của người lao động chưa cao.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng đào tạo nguồn nhân lực tại Trung tâm An ninh hàng không Nội Bài trong giai đoạn 2016-2019, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác đào tạo trong giai đoạn 2020-2025. Nghiên cứu có phạm vi tập trung tại Trung tâm An ninh hàng không Nội Bài, sử dụng dữ liệu sơ cấp và thứ cấp, với quy mô khảo sát 100 cán bộ nhân viên. Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu phát triển và hội nhập quốc tế của ngành hàng không Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản trị nhân lực và đào tạo nguồn nhân lực trong doanh nghiệp. Hai mô hình chính được áp dụng gồm:

  1. Mô hình quy trình đào tạo nguồn nhân lực gồm bốn bước: xác định nhu cầu đào tạo, lập kế hoạch đào tạo, tổ chức thực hiện và đánh giá kết quả đào tạo. Mô hình này giúp hệ thống hóa công tác đào tạo một cách khoa học và có hệ thống.

  2. Mô hình đánh giá kết quả đào tạo của Kirkpatrick với bốn cấp độ: phản ứng, học tập, ứng dụng và hiệu quả. Mô hình này cung cấp công cụ đánh giá toàn diện hiệu quả đào tạo từ cảm nhận người học đến tác động kinh doanh.

Các khái niệm chính bao gồm: nguồn nhân lực (tổng thể các tiềm năng lao động có kỹ năng và phẩm chất), đào tạo nguồn nhân lực (quá trình học tập có tổ chức nhằm nâng cao kiến thức, kỹ năng và thái độ), các dạng đào tạo (đào tạo mới, đào tạo lại, đào tạo bổ sung, đào tạo nâng cao), và các nhân tố tác động đến đào tạo (nhân tố bên trong như chiến lược doanh nghiệp, cơ cấu tổ chức, kinh phí; nhân tố bên ngoài như thị trường lao động, tiến bộ khoa học công nghệ).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp dữ liệu sơ cấp và thứ cấp. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo nội bộ của Trung tâm An ninh hàng không Nội Bài, các tài liệu pháp luật và nghiên cứu liên quan. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát bằng bảng hỏi với 100 cán bộ nhân viên, trong đó có 30 quản lý và 70 nhân viên, nhằm thu thập thông tin về nhu cầu đào tạo, đánh giá hiệu quả và mức độ hài lòng với các chương trình đào tạo hiện tại.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm Excel, sử dụng các công cụ thống kê mô tả, bảng biểu và biểu đồ để tổng hợp và phân tích số liệu. Thời gian nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2016-2019 cho thực trạng và đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2020-2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhu cầu đào tạo tăng mạnh: Tổng lượt đào tạo tại Trung tâm tăng từ 447 lượt năm 2016 lên 724 lượt năm 2019, tương đương mức tăng 62%. Trong đó, huấn luyện định kỳ chiếm gần 48% tổng nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ chiếm 49%, và đào tạo nhân viên mới chiếm khoảng 3%.

  2. Cơ cấu nguồn nhân lực: Lao động trực tiếp chiếm 77,42% tổng số nhân sự, với tỷ lệ nam giới chiếm 82,3%. Đội ngũ lao động trẻ tuổi chiếm khoảng 80%, thuận lợi cho việc tiếp thu đào tạo. Tuy nhiên, tỷ lệ lao động có trình độ cao đẳng trở lên chỉ chiếm khoảng 40%, cho thấy nhu cầu đào tạo nâng cao trình độ còn lớn.

  3. Thực trạng xác định nhu cầu đào tạo: 80% cán bộ được khảo sát đánh giá công tác xác định nhu cầu đào tạo được thực hiện thường xuyên, tuy nhiên Trung tâm chưa áp dụng phiếu khảo sát nhu cầu đào tạo chính thức, dẫn đến việc chưa nắm bắt chính xác nhu cầu học tập của người lao động.

  4. Mục tiêu đào tạo: Trung tâm tập trung trang bị kiến thức nghiệp vụ, kỹ năng và thái độ ứng xử cho nhân viên mới, đồng thời cập nhật kiến thức và kỹ năng nghiệp vụ cho nhân viên qua các chương trình huấn luyện định kỳ. Nhu cầu bổ sung kiến thức chuyên môn sâu và kỹ năng làm việc nhóm được ưu tiên hàng đầu.

Thảo luận kết quả

Sự gia tăng nhu cầu đào tạo phản ánh sự mở rộng quy mô và yêu cầu ngày càng cao về chất lượng nguồn nhân lực tại Trung tâm An ninh hàng không Nội Bài. Cơ cấu lao động trẻ và đa số là lao động trực tiếp tạo điều kiện thuận lợi cho việc đào tạo nâng cao năng lực chuyên môn. Tuy nhiên, việc chưa có hệ thống khảo sát nhu cầu đào tạo chính thức làm hạn chế khả năng thiết kế chương trình đào tạo phù hợp, dẫn đến hiệu quả đào tạo chưa tối ưu.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành hàng không và các doanh nghiệp lớn như Vietnam Airlines và NASCO, Trung tâm An ninh hàng không Nội Bài còn thiếu sự đầu tư đồng bộ về cơ sở vật chất và công nghệ đào tạo, cũng như chưa có chính sách đào tạo dài hạn hướng tới nâng cao chất lượng dịch vụ và hình ảnh nhân viên. Việc áp dụng mô hình đánh giá kết quả đào tạo của Kirkpatrick có thể giúp Trung tâm đánh giá toàn diện hơn hiệu quả đào tạo, từ phản ứng người học đến tác động thực tế trong công việc.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng lượt đào tạo theo năm, bảng phân bố cơ cấu nguồn nhân lực theo trình độ và giới tính, cũng như biểu đồ kết quả khảo sát mức độ hài lòng và nhu cầu đào tạo của cán bộ nhân viên.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện quy trình xác định nhu cầu đào tạo: Áp dụng phiếu khảo sát nhu cầu đào tạo chính thức hàng năm để thu thập ý kiến trực tiếp từ cán bộ nhân viên, đảm bảo xác định đúng nội dung và mức độ cần thiết của các khóa học. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo Trung tâm phối hợp với phòng nhân sự. Thời gian: triển khai từ năm 2021.

  2. Xây dựng mục tiêu đào tạo hướng tới nâng cao chất lượng dịch vụ: Mục tiêu đào tạo không chỉ tập trung vào nghiệp vụ an ninh mà cần mở rộng sang kỹ năng giao tiếp, xử lý tình huống và nâng cao hình ảnh nhân viên. Chủ thể thực hiện: Trung tâm Đào tạo - Huấn luyện Nội Bài phối hợp với Trung tâm An ninh. Thời gian: giai đoạn 2021-2023.

  3. Đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất và ứng dụng công nghệ đào tạo: Trang bị phòng học hiện đại, thiết bị hỗ trợ đào tạo trực tuyến và mô phỏng tình huống thực tế để nâng cao hiệu quả học tập. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý Cảng hàng không quốc tế Nội Bài. Thời gian: 2021-2025.

  4. Tăng cường đào tạo giáo viên nội bộ và thuê chuyên gia bên ngoài: Kết hợp đội ngũ giảng viên có kinh nghiệm thực tiễn với chuyên gia đào tạo chuyên ngành để đảm bảo chất lượng giảng dạy. Chủ thể thực hiện: Trung tâm Đào tạo - Huấn luyện Nội Bài. Thời gian: liên tục từ 2021.

  5. Xây dựng hệ thống đánh giá kết quả đào tạo toàn diện: Áp dụng mô hình Kirkpatrick để đánh giá phản ứng, học tập, ứng dụng và hiệu quả kinh doanh nhằm cải tiến chương trình đào tạo liên tục. Chủ thể thực hiện: Phòng nhân sự và Trung tâm Đào tạo. Thời gian: triển khai từ năm 2022.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo các cảng hàng không và Trung tâm an ninh hàng không: Giúp hiểu rõ thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, từ đó xây dựng chính sách phát triển nhân sự hiệu quả.

  2. Phòng nhân sự và Trung tâm đào tạo các doanh nghiệp trong ngành hàng không: Áp dụng các mô hình đào tạo và đánh giá kết quả đào tạo phù hợp với đặc thù ngành, nâng cao năng lực nhân viên.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị nhân lực, quản lý công: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về đào tạo nguồn nhân lực trong lĩnh vực an ninh hàng không, làm tài liệu tham khảo cho các đề tài nghiên cứu tiếp theo.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về hàng không và an ninh: Hỗ trợ xây dựng các chính sách đào tạo, phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu an ninh hàng không trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao đào tạo nguồn nhân lực tại Trung tâm An ninh hàng không Nội Bài lại quan trọng?
    Nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố quyết định đảm bảo an ninh, an toàn hàng không, đặc biệt trong bối cảnh công nghệ và nguy cơ an ninh ngày càng phức tạp. Đào tạo giúp nâng cao kiến thức, kỹ năng và thái độ của nhân viên, đáp ứng yêu cầu công việc.

  2. Phương pháp xác định nhu cầu đào tạo hiện tại của Trung tâm có điểm gì hạn chế?
    Hiện Trung tâm chủ yếu dựa vào báo cáo từ các đội và phỏng vấn, chưa áp dụng phiếu khảo sát chính thức, dẫn đến việc chưa nắm bắt chính xác nhu cầu học tập của từng cá nhân, ảnh hưởng đến hiệu quả thiết kế chương trình đào tạo.

  3. Các dạng đào tạo nào được Trung tâm triển khai?
    Trung tâm thực hiện đào tạo nhân viên mới, bồi dưỡng nghiệp vụ và huấn luyện định kỳ nhằm cập nhật kiến thức, kỹ năng và nâng cao năng lực chuyên môn cho cán bộ nhân viên.

  4. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả đào tạo một cách toàn diện?
    Áp dụng mô hình đánh giá của Kirkpatrick với bốn cấp độ: phản ứng (hài lòng người học), học tập (nâng cao kiến thức), ứng dụng (sử dụng kiến thức vào công việc) và hiệu quả (tác động đến kết quả kinh doanh).

  5. Giải pháp nào giúp nâng cao chất lượng đào tạo tại Trung tâm?
    Hoàn thiện quy trình xác định nhu cầu đào tạo, xây dựng mục tiêu đào tạo phù hợp, đầu tư cơ sở vật chất hiện đại, đào tạo giảng viên chất lượng và áp dụng hệ thống đánh giá kết quả đào tạo toàn diện là những giải pháp thiết thực.

Kết luận

  • Nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực tại Trung tâm An ninh hàng không Nội Bài tăng trưởng mạnh, phản ánh sự phát triển và yêu cầu ngày càng cao về chất lượng nhân sự.
  • Công tác xác định nhu cầu và lập kế hoạch đào tạo đã được thực hiện thường xuyên nhưng còn thiếu hệ thống khảo sát chính thức, ảnh hưởng đến hiệu quả đào tạo.
  • Mục tiêu đào tạo tập trung vào nâng cao kiến thức nghiệp vụ và kỹ năng chuyên môn, tuy nhiên cần mở rộng sang kỹ năng mềm và nâng cao chất lượng dịch vụ.
  • Đề xuất các giải pháp hoàn thiện quy trình đào tạo, đầu tư cơ sở vật chất, nâng cao chất lượng giảng viên và áp dụng mô hình đánh giá toàn diện nhằm nâng cao hiệu quả đào tạo.
  • Nghiên cứu có giá trị thực tiễn cao, góp phần nâng cao năng lực nguồn nhân lực an ninh hàng không, đáp ứng yêu cầu phát triển và hội nhập quốc tế của ngành hàng không Việt Nam.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo Trung tâm và các đơn vị liên quan cần triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời xây dựng kế hoạch đào tạo chi tiết cho giai đoạn 2020-2025 nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đảm bảo an ninh hàng không hiệu quả và bền vững.