ĐÁNH GIÁ ẢNH HƯỞNG CỦA MỘT SỐ CƠ SỞ CHĂN NUÔI LỢN ĐẾN MÔI TRƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NINH

• Tác giả: Đoàn Mạnh Cường
• Người hướng dẫn: PGS. Đỗ Thị Lan
• Trường học: Trường Đại học Nông Lâm, Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Khoa Học Môi Trường
• Đề tài: Đánh Giá Ảnh Hưởng Của Một Số Cơ Sở Chăn Nuôi Lợn Đến Môi Trường Trên Địa Bàn Tỉnh Quảng Ninh
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH
• TRÍCH YẾU LUẬN VĂN
• THESIS ABSTRACT
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 0.2. Mục tiêu của đề tài
• 0.3. Ý nghĩa của đề tài
• 0.3.1. Ý nghĩa khoa học
• 0.3.2. Ý nghĩa thực tiễn
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Các văn bản quy phạm pháp luật
• 1.2. Các Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia
• 1.3. Cơ sở khoa học của vấn đề nghiên cứu
• 1.3.1. Tổng quan về chất thải từ chăn nuôi lợn
• 1.3.2. Các tác động tới môi trường của chất thải chăn nuôi
• 1.3.2.1. Phân
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 2.2. Nội dung nghiên cứu
• 2.3. Phương pháp nghiên cứu
• 2.3.1. Phương pháp thu thập tài liệu, số liệu thứ cấp
• 2.3.2. Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp
• 2.3.3. Phương pháp đối chiếu, so sánh và đánh giá
• 2.3.4. Phương pháp SWOT (Điểm mạnh, Điểm yếu, Cơ hội, Thách thức)
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Tổng quan về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội tỉnh Quảng Ninh
• 3.1.1. Điều kiện tự nhiên
• 3.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội
• 3.2. Hiện trạng phát triển chăn nuôi lợn và đánh giá ảnh hưởng của một số cơ sở chăn nuôi tới môi trường
• 3.2.1. Đánh giá dựa trên việc thu thập tài liệu, số liệu thứ cấp
• 3.2.2. Đánh giá chất lượng môi trường thông qua phân tích các chỉ tiêu trong nước
• 3.2.3. Đánh giá chất lượng môi trường xung quanh các trang trại chăn nuôi lợn dựa trên ý kiến của người dân
• 3.2.4. Đánh giá nhận thức của người dân về ảnh hưởng của hoạt động chăn nuôi lợn tới môi trường
• 3.2.5. Đánh giá SWOT trong quản lý môi trường chăn nuôi lợn trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh
• 3.3. Đề xuất các biện pháp quản lý môi trường chăn nuôi lợn trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh
• 3.3.1. Giải pháp về quản lý nhà nước
• 3.3.2. Biện pháp thiết kế, xây dựng chuồng trại chăn nuôi
• 3.3.3. Giải pháp công nghệ xử lý
• 3.3.4. Giải pháp về tuyên truyền - Giáo dục
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Tác Động Môi Trường Chăn Nuôi Lợn Quảng Ninh 55

Ngành chăn nuôi lợn tại Quảng Ninh đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế địa phương, nhưng đồng thời cũng đặt ra nhiều thách thức về môi trường. Việc chăn nuôi lợn phát sinh một lượng lớn chất thải như phân, nước tiểu, thức ăn thừa, và xác vật nuôi. Nếu không được quản lý và xử lý hiệu quả, những chất thải này sẽ gây ra ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng và phát triển bền vững. Tỉnh Quảng Ninh đang nỗ lực chuyển đổi mô hình kinh tế sang hướng "xanh," do đó việc quản lý môi trường chăn nuôi trở thành một ưu tiên hàng đầu. Nghiên cứu này tập trung vào đánh giá các tác động tiêu cực từ chăn nuôi lợn đến môi trường tại Quảng Ninh và đề xuất các giải pháp khả thi để giảm thiểu những ảnh hưởng này. Mục tiêu là hướng tới sự cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường, đảm bảo một tương lai bền vững cho ngành chăn nuôi lợn tại tỉnh.

1.1. Hiện trạng phát triển chăn nuôi lợn tại Quảng Ninh

Quảng Ninh có ngành nông nghiệp phát triển, chăn nuôi lợn là một phần quan trọng. Nhu cầu tiêu thụ thịt tăng thúc đẩy mở rộng quy mô chăn nuôi, dẫn đến tăng lượng chất thải chăn nuôi. Số liệu thống kê cho thấy đàn lợn có quy mô lớn, với nhiều cơ sở chăn nuôi trang trại và nông hộ. Tuy nhiên, hạ tầng xử lý chất thải chưa đáp ứng kịp tốc độ phát triển, gây áp lực lên môi trường. Vì vậy, cần có đánh giá chi tiết về hiện trạng phát triển và tác động của chăn nuôi lợn đến môi trường để đưa ra các giải pháp quản lý phù hợp. Nghiên cứu này sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về tình hình chăn nuôi lợn tại tỉnh, làm cơ sở cho các quyết định quản lý môi trường hiệu quả hơn.

1.2. Tầm quan trọng của ĐTM trong chăn nuôi lợn bền vững

Đánh giá tác động môi trường (ĐTM) là công cụ quan trọng để dự báo và giảm thiểu các tác động tiêu cực của chăn nuôi lợn đến môi trường. Việc thực hiện ĐTM giúp các nhà quản lý và chủ trang trại xác định các vấn đề tiềm ẩn và đưa ra các biện pháp phòng ngừa hoặc giảm thiểu kịp thời. ĐTM không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là cơ sở để xây dựng một mô hình chăn nuôi lợn bền vững, đảm bảo sự phát triển kinh tế hài hòa với bảo vệ môi trường. Theo Luật Bảo vệ môi trường 2020 và các văn bản hướng dẫn, mọi dự án chăn nuôi lợn quy mô lớn đều phải thực hiện ĐTM trước khi triển khai. Nghiên cứu này sẽ đánh giá hiệu quả của việc thực hiện ĐTM trong chăn nuôi lợn tại Quảng Ninh và đề xuất các cải tiến để nâng cao chất lượng ĐTM.

II. Ô Nhiễm Môi Trường Từ Chăn Nuôi Lợn Thách Thức Lớn 59

Chăn nuôi lợn tạo ra một lượng lớn chất thải gây ô nhiễm đất, nước, và không khí. Nước thải chăn nuôi chứa các chất hữu cơ, vi khuẩn, và mầm bệnh, gây ô nhiễm nguồn nước. Khí thải chăn nuôi chứa amoniac, metan, và các khí nhà kính khác, góp phần vào biến đổi khí hậu. Chất thải rắn như phân và xác vật nuôi nếu không được xử lý đúng cách sẽ gây ô nhiễm đất và phát tán mầm bệnh. Theo Báo cáo của Bộ NN&PTNT năm 2020, nước thải chăn nuôi lợn chiếm phần lớn trong tổng lượng nước thải của ngành. Tình trạng ô nhiễm môi trường từ chăn nuôi lợn không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng mà còn gây thiệt hại kinh tế cho các ngành khác như du lịch và thủy sản. Cần có các giải pháp đồng bộ và hiệu quả để giảm thiểu ô nhiễm từ chăn nuôi lợn và bảo vệ môi trường sống.

2.1. Tác động của nước thải chăn nuôi lợn đến nguồn nước

Nước thải chăn nuôi lợn chứa nhiều chất hữu cơ, nitơ, photpho, và vi sinh vật gây bệnh. Khi nước thải này xả trực tiếp ra môi trường, nó sẽ gây ô nhiễm nguồn nước mặt và nước ngầm. Các chất hữu cơ trong nước thải tiêu thụ oxy hòa tan, làm giảm chất lượng nước và ảnh hưởng đến đời sống của các loài thủy sinh. Nitơ và photpho dư thừa gây ra hiện tượng phú dưỡng, làm bùng phát tảo độc và gây ô nhiễm nguồn nước. Vi sinh vật gây bệnh trong nước thải có thể lây lan các bệnh truyền nhiễm cho con người và động vật. Nghiên cứu này sẽ đánh giá mức độ ô nhiễm nguồn nước do nước thải chăn nuôi lợn tại Quảng Ninh và xác định các nguồn ô nhiễm chính.

2.2. Ảnh hưởng của khí thải chăn nuôi lợn đến chất lượng không khí

Khí thải chăn nuôi lợn chứa nhiều loại khí độc hại như amoniac (NH3), hydro sunfua (H2S), metan (CH4), và cacbon đioxit (CO2). Amoniac và hydro sunfua gây ra mùi hôi khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng không khí. Metan và cacbon đioxit là các khí nhà kính góp phần vào biến đổi khí hậu. Ngoài ra, khí thải chăn nuôi còn chứa các hạt bụi mịn (PM2.5 và PM10) gây ảnh hưởng đến sức khỏe hô hấp của con người. Nghiên cứu này sẽ đo đạc và phân tích thành phần khí thải từ các trang trại chăn nuôi lợn tại Quảng Ninh và đánh giá ảnh hưởng của chúng đến chất lượng không khí và sức khỏe cộng đồng.

III. Biện Pháp Giảm Ô Nhiễm Chăn Nuôi Lợn TOP 3 Hiệu Quả 57

Để giảm thiểu ô nhiễm môi trường từ chăn nuôi lợn, cần áp dụng các biện pháp đồng bộ từ quản lý trang trại đến xử lý chất thải. Ba biện pháp hiệu quả nhất bao gồm: (1) Cải thiện quy trình quản lý trang trại để giảm lượng chất thải phát sinh; (2) Áp dụng các công nghệ xử lý chất thải tiên tiến để loại bỏ các chất ô nhiễm; và (3) Tái sử dụng chất thải làm phân bón hoặc năng lượng. Việc kết hợp các biện pháp này sẽ giúp giảm đáng kể lượng chất thải xả ra môi trường, đồng thời tạo ra các sản phẩm có giá trị kinh tế. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý, chủ trang trại, và cộng đồng để triển khai các biện pháp này một cách hiệu quả. Theo thông tư 12/2021/TT-BNNPTNT ngày 26/10/2021, khuyến khích các trang trại thu gom và tái sử dụng chất thải.

3.1. Quản lý trang trại để giảm thiểu phát sinh chất thải chăn nuôi

Quản lý trang trại hiệu quả là yếu tố then chốt để giảm thiểu lượng chất thải phát sinh. Các biện pháp quản lý bao gồm: (1) Tối ưu hóa khẩu phần ăn để giảm lượng chất thải không tiêu hóa; (2) Cải thiện hệ thống thoát nước và vệ sinh chuồng trại để giảm lượng nước thải; (3) Thu gom và phân loại chất thải để tạo điều kiện thuận lợi cho việc xử lý. Việc áp dụng các biện pháp quản lý trang trại đơn giản nhưng hiệu quả này sẽ giúp giảm đáng kể lượng chất thải phát sinh và giảm áp lực lên các hệ thống xử lý. Nghiên cứu này sẽ đánh giá hiệu quả của các biện pháp quản lý trang trại hiện tại và đề xuất các cải tiến để tối ưu hóa quy trình quản lý chất thải.

3.2. Các công nghệ xử lý nước thải chăn nuôi lợn tiên tiến

Có nhiều công nghệ xử lý nước thải chăn nuôi lợn tiên tiến có thể áp dụng tại Quảng Ninh, bao gồm: (1) Xử lý sinh học bằng hệ thống ao hồ hoặc bể bùn hoạt tính; (2) Xử lý hóa lý bằng keo tụ, lắng lọc, hoặc khử trùng; (3) Xử lý bằng màng lọc (membrane bioreactor - MBR) hoặc thẩm thấu ngược (reverse osmosis - RO). Việc lựa chọn công nghệ phù hợp phụ thuộc vào quy mô trang trại, đặc tính nước thải, và chi phí đầu tư. Nghiên cứu này sẽ đánh giá tính khả thi và hiệu quả kinh tế của các công nghệ xử lý nước thải chăn nuôi khác nhau và đề xuất các công nghệ phù hợp với điều kiện thực tế của Quảng Ninh.

IV. Xử Lý Chất Thải Chăn Nuôi Lợn Hướng Dẫn Chi Tiết A Z 59

Xử lý chất thải chăn nuôi lợn hiệu quả là yếu tố quan trọng để bảo vệ môi trường và tạo ra các sản phẩm có giá trị. Quy trình xử lý chất thải bao gồm các bước: (1) Thu gom và phân loại; (2) Xử lý sơ bộ (lọc, lắng); (3) Xử lý sinh học (ủ compost, biogas); (4) Xử lý nước thải (ao hồ, bể bùn hoạt tính); (5) Tái sử dụng hoặc xả thải. Việc áp dụng quy trình xử lý chất thải đúng cách sẽ giúp loại bỏ các chất ô nhiễm và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Cần có sự đầu tư vào cơ sở vật chất và công nghệ xử lý chất thải để đảm bảo hiệu quả và bền vững. Nghiên cứu này sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết về quy trình xử lý chất thải chăn nuôi lợn và đánh giá hiệu quả của các phương pháp xử lý khác nhau.

4.1. Ủ phân compost Phương pháp xử lý chất thải rắn hiệu quả

Ủ phân compost là một phương pháp xử lý chất thải rắn đơn giản, hiệu quả, và thân thiện với môi trường. Quá trình ủ phân compost sử dụng vi sinh vật để phân hủy các chất hữu cơ trong phân thành các chất dinh dưỡng dễ hấp thụ cho cây trồng. Phân compost có thể được sử dụng làm phân bón hữu cơ, cải tạo đất, và giảm thiểu lượng chất thải xả ra môi trường. Quy trình ủ phân compost bao gồm các bước: (1) Chuẩn bị nguyên liệu (phân, chất độn chuồng); (2) Tạo đống ủ; (3) Duy trì độ ẩm và nhiệt độ phù hợp; (4) Đảo trộn định kỳ; (5) Thu hoạch và sử dụng. Nghiên cứu này sẽ đánh giá hiệu quả của việc ủ phân compost trong xử lý chất thải rắn từ chăn nuôi lợn tại Quảng Ninh và đề xuất các cải tiến để nâng cao chất lượng phân compost.

4.2. Biogas Giải pháp năng lượng tái tạo từ chất thải chăn nuôi

Sản xuất biogas từ chất thải chăn nuôi là một giải pháp năng lượng tái tạo tiềm năng. Quá trình sản xuất biogas sử dụng vi sinh vật kỵ khí để phân hủy các chất hữu cơ trong chất thải thành khí metan (CH4), một loại khí đốt có thể được sử dụng để sản xuất điện, nhiệt, hoặc làm nhiên liệu cho các phương tiện giao thông. Việc sản xuất biogas không chỉ giúp giảm thiểu lượng chất thải xả ra môi trường mà còn tạo ra nguồn năng lượng sạch, giảm sự phụ thuộc vào các nguồn năng lượng hóa thạch. Nghiên cứu này sẽ đánh giá tính khả thi và hiệu quả kinh tế của việc sản xuất biogas từ chất thải chăn nuôi lợn tại Quảng Ninh và đề xuất các mô hình biogas phù hợp với điều kiện thực tế.

V. Nghiên Cứu Thực Tế Quản Lý Môi Trường Chăn Nuôi Lợn 58

Nghiên cứu này tiến hành khảo sát và đánh giá thực tế tình hình quản lý môi trường chăn nuôi lợn tại một số trang trại ở Quảng Ninh. Kết quả cho thấy, nhiều trang trại vẫn còn tồn tại các vấn đề về xử lý chất thải, gây ô nhiễm môi trường xung quanh. Mức độ ô nhiễm thể hiện qua các chỉ số vượt ngưỡng cho phép trong nước thải và khí thải. Tuy nhiên, cũng có một số trang trại áp dụng các biện pháp quản lý môi trường tốt, đạt hiệu quả cao trong việc giảm thiểu ô nhiễm. Nghiên cứu này sẽ phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý môi trường và đề xuất các giải pháp cải thiện cho các trang trại chăn nuôi lợn tại Quảng Ninh. Đoàn Mạnh Cường (2023) trong luận văn thạc sĩ đã đánh giá ảnh hưởng của một số cơ sở chăn nuôi lợn đến môi trường trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh.

5.1. Đánh giá chất lượng nước thải và khí thải tại các trang trại

Nghiên cứu tiến hành lấy mẫu và phân tích chất lượng nước thải và khí thải tại một số trang trại chăn nuôi lợn tiêu biểu ở Quảng Ninh. Các chỉ số được phân tích bao gồm BOD, COD, TSS, nitơ, photpho, amoniac, hydro sunfua, và metan. Kết quả phân tích cho thấy nhiều trang trại có các chỉ số ô nhiễm vượt ngưỡng cho phép, đặc biệt là trong nước thải. Nghiên cứu này sẽ so sánh kết quả phân tích với các tiêu chuẩn môi trường hiện hành và đánh giá mức độ ô nhiễm tại các trang trại.

5.2. Khảo sát ý kiến cộng đồng về tác động của chăn nuôi lợn

Nghiên cứu tiến hành khảo sát ý kiến của người dân sống xung quanh các trang trại chăn nuôi lợn về các tác động của hoạt động chăn nuôi đến môi trường và sức khỏe cộng đồng. Các vấn đề được hỏi bao gồm ô nhiễm mùi, ô nhiễm nước, ô nhiễm không khí, và các bệnh liên quan đến ô nhiễm. Kết quả khảo sát cho thấy nhiều người dân cảm thấy bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm từ chăn nuôi lợn và mong muốn các cơ quan chức năng có các biện pháp giải quyết hiệu quả. Nghiên cứu này sẽ phân tích ý kiến của cộng đồng và đề xuất các giải pháp giảm thiểu tác động tiêu cực đến người dân.

VI. Tương Lai Phát Triển Chăn Nuôi Lợn Bền Vững Tại Quảng Ninh 59

Để phát triển chăn nuôi lợn bền vững tại Quảng Ninh, cần có sự thay đổi trong tư duy và hành động của tất cả các bên liên quan. Các trang trại cần áp dụng các biện pháp quản lý môi trường tiên tiến và đầu tư vào các công nghệ xử lý chất thải hiệu quả. Các cơ quan quản lý cần có các chính sách khuyến khích và hỗ trợ các trang trại thực hiện chăn nuôi theo hướng bền vững. Cộng đồng cần nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và tham gia vào quá trình giám sát hoạt động chăn nuôi. Nghiên cứu này đề xuất các giải pháp chính sách và kỹ thuật để thúc đẩy phát triển chăn nuôi lợn bền vững tại Quảng Ninh, đảm bảo sự cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.

6.1. Chính sách khuyến khích chăn nuôi lợn thân thiện môi trường

Cần có các chính sách khuyến khích các trang trại chăn nuôi lợn áp dụng các biện pháp quản lý môi trường tiên tiến, như hỗ trợ tài chính cho việc đầu tư vào các công nghệ xử lý chất thải, cấp chứng nhận cho các trang trại đạt tiêu chuẩn bảo vệ môi trường, và tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi. Các chính sách này sẽ tạo động lực cho các trang trại thay đổi phương thức chăn nuôi theo hướng bền vững và giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

6.2. Nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ môi trường

Cần nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và tác động của chăn nuôi lợn đến môi trường. Các hoạt động tuyên truyền, giáo dục có thể được thực hiện thông qua các phương tiện truyền thông, các buổi hội thảo, và các chương trình đào tạo. Cộng đồng cần được cung cấp thông tin đầy đủ về các tác động tiêu cực của chăn nuôi lợn đến môi trường và các biện pháp có thể được thực hiện để giảm thiểu ô nhiễm. Sự tham gia của cộng đồng vào quá trình giám sát hoạt động chăn nuôi cũng rất quan trọng để đảm bảo các trang trại tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường.