Tổng quan nghiên cứu

Xây dựng nông thôn mới nâng cao là một quá trình phát triển toàn diện nhằm cải thiện đời sống kinh tế - xã hội, nâng cao thu nhập và phát triển văn hóa tinh thần cho người dân nông thôn. Tại Việt Nam, chương trình xây dựng nông thôn mới đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, tuy nhiên vẫn còn tồn tại nhiều thách thức như phát triển chưa bền vững, cơ sở hạ tầng yếu kém và khoảng cách giàu nghèo giữa nông thôn và thành thị còn lớn. Thị xã Hòa Thành, tỉnh Tây Ninh, với diện tích 8.292,43 ha và dân số mật độ cao 1.792 người/km2, là một địa phương trọng điểm phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, có nhiều tiềm năng để phát triển nông thôn mới nâng cao.

Nghiên cứu tập trung đánh giá hoạt động xây dựng nông thôn mới nâng cao tại thị xã Hòa Thành trong giai đoạn 2020-2022, nhằm phân tích thực trạng, xác định các hạn chế và đề xuất giải pháp phù hợp. Mục tiêu cụ thể bao gồm hệ thống hóa lý thuyết về nông thôn mới nâng cao, phân tích sự nâng cao hoạt động xây dựng nông thôn mới tại địa phương và kiến nghị chính sách hỗ trợ. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở dữ liệu thực tiễn, hỗ trợ các nhà hoạch định chính sách và góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân nông thôn tại Tây Ninh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới nâng cao, bao gồm:

  • Lý thuyết phát triển nông thôn mới: Nhấn mạnh vai trò của phát triển kinh tế bền vững, cải thiện cơ sở hạ tầng, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân, đồng thời bảo tồn văn hóa truyền thống và môi trường sinh thái.
  • Mô hình quản lý nhà nước trong xây dựng nông thôn mới: Tập trung vào vai trò của nhà nước trong hoạch định chính sách, tổ chức thực hiện, huy động nguồn lực và giám sát, đồng thời phát huy vai trò chủ thể của người dân và các tổ chức quần chúng.
  • Khái niệm nông thôn mới nâng cao: Được định nghĩa là xã đạt chuẩn nông thôn mới với kết cấu hạ tầng hiện đại, sản xuất hợp lý, đời sống vật chất và tinh thần được cải thiện, môi trường sinh thái được bảo vệ và an ninh trật tự được giữ vững.

Các khái niệm chính bao gồm: quy hoạch nông thôn, phát triển kinh tế nông thôn, quản lý nhà nước, vai trò cộng đồng dân cư, và tiêu chí đánh giá xã nông thôn mới nâng cao theo Quyết định 318/QĐ-TTg năm 2022.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp tổng hợp, so sánh và phân tích định tính, định lượng dựa trên số liệu thu thập từ các nguồn chính thức và khảo sát thực tế tại thị xã Hòa Thành. Cỡ mẫu khảo sát gồm các cán bộ quản lý, công chức, người dân và các tổ chức liên quan, với phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng các công cụ thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ phần trăm và đánh giá mức độ hoàn thành các tiêu chí nông thôn mới nâng cao. Quá trình nghiên cứu diễn ra trong giai đoạn 2023-2024, bao gồm thu thập số liệu, xử lý và phân tích, thảo luận kết quả và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao: Đến năm 2020, 75% xã tại Hòa Thành đã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, với thu nhập bình quân đầu người đạt 62,12 triệu đồng/năm, cao hơn 1,17 lần so với mức trung bình toàn quốc. Tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm sâu, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống.

  2. Cơ sở hạ tầng và dịch vụ phát triển: Hệ thống giao thông, thủy lợi, điện, trường học và y tế được cải thiện rõ rệt. Ví dụ, các tuyến đường chính như Lý Thường Kiệt, Nguyễn Văn Linh đã được mở rộng và hiện đại hóa, đáp ứng nhu cầu đi lại và vận chuyển hàng hóa.

  3. Vai trò của người dân và tổ chức quần chúng: Sự tham gia của người dân trong xây dựng nông thôn mới nâng cao được phát huy, tuy nhiên vẫn còn hạn chế về nhận thức và kỹ năng quản lý. Công tác tuyên truyền và đào tạo chưa sâu rộng, ảnh hưởng đến hiệu quả thực hiện.

  4. Khó khăn trong quản lý và phối hợp: Cán bộ quản lý còn thiếu kiến thức chuyên môn sâu về nông nghiệp công nghệ cao và quản lý kinh tế. Sự phối hợp giữa các ngành, tổ chức chưa đồng bộ, công tác huy động nguồn lực từ cộng đồng còn hạn chế.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy Hòa Thành đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong xây dựng nông thôn mới nâng cao, đặc biệt là về thu nhập và cơ sở hạ tầng. Tuy nhiên, những khó khăn về nguồn nhân lực và sự phối hợp quản lý phản ánh thực trạng chung của nhiều địa phương nông thôn mới tại Việt Nam. So sánh với các nghiên cứu ở các tỉnh khác, Hòa Thành có lợi thế về vị trí địa lý và kinh tế phát triển, nhưng vẫn cần tăng cường đào tạo và nâng cao nhận thức cộng đồng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ xã đạt chuẩn theo từng năm, bảng so sánh thu nhập và tỷ lệ hộ nghèo qua các giai đoạn, cũng như sơ đồ mạng lưới giao thông và cơ sở hạ tầng. Việc phát triển sản xuất nông nghiệp sạch, du lịch sinh thái và công nghiệp thân thiện môi trường là hướng đi phù hợp để nâng cao thu nhập và bảo vệ môi trường.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường công tác tuyên truyền và nâng cao nhận thức: Đẩy mạnh truyền thông về vai trò và lợi ích của xây dựng nông thôn mới nâng cao, hướng tới sự tham gia tích cực của người dân. Thời gian thực hiện: 2024-2025. Chủ thể: UBND thị xã, các tổ chức chính trị - xã hội.

  2. Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng quản lý và chuyên môn: Xây dựng các khóa đào tạo chuyên sâu cho cán bộ quản lý và người dân về quản lý kinh tế, kỹ thuật nông nghiệp công nghệ cao. Thời gian: 2024-2026. Chủ thể: Sở Nông nghiệp, Trung tâm đào tạo địa phương.

  3. Phát triển sản xuất hàng hóa và du lịch sinh thái: Hỗ trợ phát triển các mô hình nông nghiệp sạch, hữu cơ, kết hợp phát triển du lịch tâm linh, du lịch sinh thái nhằm tăng thu nhập cho người dân. Thời gian: 2024-2027. Chủ thể: UBND thị xã, doanh nghiệp, hợp tác xã.

  4. Cải thiện và mở rộng cơ sở hạ tầng đồng bộ: Đầu tư nâng cấp hệ thống giao thông nông thôn, thủy lợi, điện và các công trình công cộng, đảm bảo kết nối liên vùng và phục vụ sản xuất. Thời gian: 2024-2028. Chủ thể: Ban quản lý dự án, các sở ngành liên quan.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý nhà nước các cấp: Nhận diện các khó khăn, thuận lợi trong quản lý xây dựng nông thôn mới nâng cao, từ đó nâng cao hiệu quả công tác chỉ đạo và điều hành.

  2. Nhà hoạch định chính sách: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng các chính sách phù hợp, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nông thôn bền vững.

  3. Các tổ chức nghiên cứu và đào tạo: Áp dụng các khung lý thuyết và phương pháp nghiên cứu để phát triển các chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ và người dân.

  4. Doanh nghiệp và hợp tác xã nông nghiệp: Tham khảo các giải pháp phát triển sản xuất, nâng cao năng lực cạnh tranh và liên kết chuỗi giá trị trong nông nghiệp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Xây dựng nông thôn mới nâng cao khác gì so với nông thôn mới?
    Nông thôn mới nâng cao không chỉ đạt các tiêu chí cơ bản mà còn có kết cấu hạ tầng hiện đại, sản xuất hợp lý, đời sống vật chất và tinh thần được cải thiện rõ rệt, môi trường sinh thái được bảo vệ và an ninh trật tự được giữ vững.

  2. Tại sao vai trò của người dân lại quan trọng trong xây dựng nông thôn mới?
    Người dân là chủ thể trực tiếp thực hiện và hưởng lợi từ chương trình, sự tham gia tích cực giúp nâng cao hiệu quả, đảm bảo tính bền vững và phù hợp với điều kiện địa phương.

  3. Những khó khăn chính trong xây dựng nông thôn mới nâng cao tại Hòa Thành là gì?
    Bao gồm thiếu nhân lực có trình độ chuyên môn cao, phối hợp quản lý chưa đồng bộ, công tác tuyên truyền chưa sâu rộng và hạn chế trong huy động nguồn lực cộng đồng.

  4. Các giải pháp nào giúp nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn?
    Phát triển sản xuất nông nghiệp sạch, hữu cơ, ứng dụng công nghệ cao, kết hợp phát triển du lịch sinh thái và dịch vụ, đồng thời hỗ trợ đào tạo kỹ năng và quản lý.

  5. Làm thế nào để cải thiện cơ sở hạ tầng nông thôn?
    Cần đầu tư đồng bộ hệ thống giao thông, thủy lợi, điện, trường học, y tế và các công trình công cộng, đồng thời huy động nguồn lực từ nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng dân cư.

Kết luận

  • Thị xã Hòa Thành đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong xây dựng nông thôn mới nâng cao, với 75% xã đạt chuẩn và thu nhập bình quân đầu người tăng lên 62,12 triệu đồng/năm.
  • Cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội được cải thiện rõ rệt, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống người dân.
  • Vẫn còn tồn tại những khó khăn về nguồn nhân lực, phối hợp quản lý và nhận thức cộng đồng cần được khắc phục.
  • Đề xuất các giải pháp trọng tâm gồm tăng cường tuyên truyền, đào tạo, phát triển sản xuất và cải thiện cơ sở hạ tầng.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để các cấp chính quyền, tổ chức và doanh nghiệp tham khảo, góp phần thúc đẩy phát triển bền vững nông thôn mới nâng cao tại Tây Ninh và các địa phương tương tự.

Tiếp theo, cần triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá và điều chỉnh chính sách để đảm bảo mục tiêu phát triển nông thôn mới nâng cao được thực hiện hiệu quả.