Tổng quan nghiên cứu

Cải cách hành chính (CCHC) là một trong những giải pháp trọng tâm nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước. Tại tỉnh Đắk Lắk, với dân số khoảng 1,44 triệu người và đa dạng 49 dân tộc cùng sinh sống, việc thực hiện CCHC tại các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh có vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân và phát triển địa phương. Giai đoạn nghiên cứu từ năm 2021 đến 2023 tập trung đánh giá thực trạng, chỉ ra những hạn chế và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện CCHC tại các cơ quan này.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích, đánh giá toàn diện các nội dung cải cách như cải cách thể chế, thủ tục hành chính, tổ chức bộ máy, chế độ công vụ, tài chính công và phát triển Chính phủ điện tử, Chính phủ số. Nghiên cứu có phạm vi không gian tại các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Đắk Lắk, với dữ liệu thu thập từ khảo sát 75 công chức, viên chức và 75 người dân, cùng các báo cáo, văn bản pháp luật liên quan. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để nâng cao hiệu quả CCHC, góp phần cải thiện chỉ số hài lòng của người dân, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tỉnh nhà.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, kết hợp với chủ trương, đường lối của Đảng về CCHC nhà nước. Hai lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  • Lý thuyết cải cách hành chính: Định nghĩa CCHC là quá trình thay đổi có kế hoạch nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước, bao gồm cải cách thể chế, tổ chức bộ máy, chế độ công vụ, tài chính công và hiện đại hóa hành chính.

  • Mô hình quản lý công hiện đại: Nhấn mạnh vai trò của đội ngũ công chức, viên chức (CCVC) trong việc thực thi cải cách, đồng thời đề cao sự minh bạch, trách nhiệm giải trình và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý nhà nước.

Các khái niệm chính bao gồm: cải cách thể chế, cải cách thủ tục hành chính, cải cách tổ chức bộ máy hành chính, cải cách chế độ công vụ, cải cách tài chính công, và xây dựng Chính phủ điện tử, Chính phủ số.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp phân tích tài liệu, khảo sát, phỏng vấn và thống kê. Cụ thể:

  • Nguồn dữ liệu: Bao gồm dữ liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát 75 CCVC và 75 người dân tại các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Đắk Lắk; dữ liệu thứ cấp từ các báo cáo, kế hoạch, văn bản pháp luật của UBND tỉnh và các CQCM.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích định tính để làm rõ cơ sở lý luận và đánh giá thực trạng; phân tích định lượng qua thống kê, so sánh số liệu về tiến độ, hiệu quả thực hiện các nội dung cải cách.

  • Timeline nghiên cứu: Tập trung đánh giá giai đoạn 2021-2023, với thu thập dữ liệu và phân tích diễn ra trong năm 2023, đảm bảo cập nhật các kết quả và chính sách mới nhất.

  • Phương pháp chuyên gia: Phỏng vấn 3 lãnh đạo CQCM để thu thập ý kiến chuyên sâu về thực trạng và giải pháp cải cách.

Phương pháp chọn mẫu khảo sát theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo đại diện cho các nhóm đối tượng liên quan trực tiếp đến công tác CCHC.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả cải cách thủ tục hành chính: Tỷ lệ hồ sơ thủ tục hành chính (TTHC) được tiếp nhận trực tuyến tại các CQCM đạt khoảng 60% trong năm 2022, góp phần rút ngắn thời gian giải quyết trung bình từ 20-40% so với trước đây. Tuy nhiên, vẫn còn 50% người dân và tổ chức cho rằng cần tiếp tục đơn giản hóa thủ tục và rút ngắn thời gian giải quyết.

  2. Năng lực đội ngũ công chức, viên chức: Khoảng 70% CCVC tham gia khảo sát đánh giá năng lực chuyên môn và kỹ năng thực hiện công tác CCHC ở mức trung bình đến khá. Tuy nhiên, chỉ 35% được đào tạo bài bản về cải cách hành chính, cho thấy nhu cầu bồi dưỡng nâng cao năng lực còn lớn.

  3. Nguồn kinh phí thực hiện cải cách: Kinh phí dành cho CCHC tại các CQCM còn hạn chế, nhiều CCVC phản ánh kinh phí bố trí chưa phù hợp, ảnh hưởng đến việc triển khai các hoạt động cải cách. Chỉ có đội ngũ làm công tác kiểm soát TTHC được hưởng chế độ hỗ trợ riêng, trong khi các nội dung cải cách khác chưa có chính sách đãi ngộ tương xứng.

  4. Vai trò người đứng đầu: Các CQCM có người đứng đầu quan tâm, chỉ đạo sát sao công tác CCHC đạt kết quả tích cực hơn, thể hiện qua mức độ hoàn thành kế hoạch cải cách đạt trên 80%, so với mức trung bình chung khoảng 60%.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy việc thực hiện CCHC tại các CQCM thuộc UBND tỉnh Đắk Lắk đã có nhiều chuyển biến tích cực, đặc biệt trong cải cách thủ tục hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin. Tuy nhiên, hạn chế về nguồn lực tài chính và năng lực đội ngũ CCVC vẫn là những rào cản lớn. So sánh với các địa phương như Quảng Ninh, Hải Phòng và Lâm Đồng, Đắk Lắk còn cách xa về chỉ số CCHC và mức độ hài lòng của người dân.

Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ điều kiện kinh tế - xã hội đặc thù của tỉnh miền núi, đa dân tộc, cùng với việc chưa có chính sách đãi ngộ phù hợp cho đội ngũ thực hiện cải cách. Việc tăng cường vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của người đứng đầu CQCM được xác định là yếu tố then chốt để thúc đẩy tiến trình cải cách.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh tỷ lệ hồ sơ TTHC trực tuyến qua các năm, bảng đánh giá năng lực CCVC và biểu đồ phân bổ kinh phí CCHC để minh họa rõ nét các vấn đề nêu trên.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng năng lực đội ngũ CCVC

    • Triển khai các khóa đào tạo chuyên sâu về cải cách hành chính, kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin.
    • Mục tiêu nâng tỷ lệ CCVC được đào tạo lên trên 70% trong vòng 2 năm tới.
    • Chủ thể thực hiện: Sở Nội vụ phối hợp Học viện Hành chính Quốc gia.

  2. Bổ sung và nâng cao nguồn kinh phí cho công tác CCHC

    • Đề xuất ngân sách riêng cho các hoạt động cải cách, đặc biệt là hỗ trợ cho đội ngũ thực hiện các nội dung cải cách ngoài kiểm soát TTHC.
    • Mục tiêu tăng kinh phí CCHC tối thiểu 30% so với hiện tại trong 3 năm tới.
    • Chủ thể thực hiện: UBND tỉnh, Sở Tài chính.

  3. Nâng cao vai trò, trách nhiệm người đứng đầu các CQCM

    • Xây dựng tiêu chí đánh giá, xếp loại người đứng đầu dựa trên kết quả thực hiện CCHC.
    • Tổ chức các hội nghị, tọa đàm chia sẻ kinh nghiệm lãnh đạo công tác cải cách.
    • Mục tiêu 100% CQCM có kế hoạch CCHC cụ thể và được giám sát chặt chẽ.
    • Chủ thể thực hiện: UBND tỉnh, Ban Tổ chức Tỉnh ủy.

  4. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, phát triển Chính phủ điện tử, Chính phủ số

    • Hoàn thiện hạ tầng số, kết nối dữ liệu giữa các CQCM và Cổng Dịch vụ công quốc gia.
    • Mục tiêu nâng tỷ lệ dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 lên trên 80% trong 5 năm tới.
    • Chủ thể thực hiện: Sở Thông tin và Truyền thông, Văn phòng UBND tỉnh.

  5. Tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về CCHC

    • Đa dạng hóa hình thức tuyên truyền, tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về CCHC.
    • Mục tiêu nâng cao sự đồng thuận và tham gia của người dân, doanh nghiệp.
    • Chủ thể thực hiện: Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, các CQCM.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh

    • Hỗ trợ xây dựng kế hoạch, chỉ đạo thực hiện các nội dung cải cách hành chính hiệu quả.

  2. Cán bộ, công chức, viên chức thực hiện công tác cải cách hành chính

    • Nâng cao nhận thức, kỹ năng và áp dụng các giải pháp cải cách trong công việc hàng ngày.

  3. Nhà nghiên cứu, giảng viên trong lĩnh vực quản lý công và hành chính nhà nước

    • Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về cải cách hành chính địa phương.

  4. Các tổ chức, doanh nghiệp và người dân trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk

    • Hiểu rõ hơn về tiến trình cải cách, quyền lợi và trách nhiệm trong quá trình thực hiện thủ tục hành chính.

Câu hỏi thường gặp

  1. CCHC tại các CQCM thuộc UBND tỉnh Đắk Lắk có những nội dung chính nào?
    CCHC bao gồm cải cách thể chế, thủ tục hành chính, tổ chức bộ máy, chế độ công vụ, tài chính công và phát triển Chính phủ điện tử, Chính phủ số. Mỗi nội dung đều hướng tới nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động và phục vụ người dân tốt hơn.

  2. Tại sao năng lực đội ngũ công chức, viên chức lại quan trọng trong thực hiện CCHC?
    Đội ngũ CCVC là chủ thể trực tiếp triển khai các nội dung cải cách. Năng lực chuyên môn, kỹ năng và thái độ làm việc ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng tham mưu và hiệu quả thực hiện cải cách.

  3. Nguồn kinh phí hiện nay có đáp ứng đủ cho công tác CCHC không?
    Theo khảo sát, nguồn kinh phí còn hạn chế, chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu triển khai các hoạt động cải cách, đặc biệt là chưa có chính sách đãi ngộ phù hợp cho đội ngũ thực hiện các nội dung cải cách ngoài kiểm soát TTHC.

  4. Vai trò của người đứng đầu các CQCM trong CCHC là gì?
    Người đứng đầu có trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác cải cách, chịu trách nhiệm về kết quả và tạo động lực thúc đẩy toàn bộ cơ quan thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ cải cách.

  5. Làm thế nào để nâng cao tỷ lệ dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 tại Đắk Lắk?
    Cần hoàn thiện hạ tầng công nghệ thông tin, kết nối dữ liệu liên thông giữa các cơ quan, đồng thời đào tạo đội ngũ CCVC và tuyên truyền rộng rãi để người dân, doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận và sử dụng dịch vụ trực tuyến.

Kết luận

  • CCHC tại các CQCM thuộc UBND tỉnh Đắk Lắk đã đạt được nhiều kết quả tích cực, đặc biệt trong cải cách thủ tục hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin.
  • Hạn chế chủ yếu nằm ở năng lực đội ngũ CCVC, nguồn kinh phí hạn chế và vai trò lãnh đạo chưa đồng đều giữa các cơ quan.
  • Nghiên cứu đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực đội ngũ, tăng cường nguồn lực tài chính, phát huy vai trò người đứng đầu và đẩy mạnh chuyển đổi số.
  • Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, góp phần nâng cao chỉ số hài lòng của người dân và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Đắk Lắk.
  • Đề nghị các cơ quan liên quan triển khai các giải pháp trong giai đoạn 2024-2028, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp.

Call-to-action: Các CQCM thuộc UBND tỉnh Đắk Lắk cần chủ động áp dụng các giải pháp đề xuất, phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành để nâng cao hiệu quả cải cách hành chính, hướng tới xây dựng nền hành chính hiện đại, minh bạch và phục vụ tốt nhất người dân, doanh nghiệp.