Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp phụ trợ tại Việt Nam, việc xây dựng chiến lược mở rộng thị trường trở thành yếu tố sống còn đối với các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh linh kiện, phụ tùng xe máy. Theo báo cáo của Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM), tổng doanh số bán xe máy năm 2018 đạt khoảng 3,4 triệu xe, tăng 3,5% so với năm trước, cho thấy tiềm năng thị trường vẫn còn rất lớn. Tuy nhiên, các chính sách hạn chế sử dụng xe máy tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh đặt ra thách thức không nhỏ cho các doanh nghiệp trong ngành.

Luận văn tập trung nghiên cứu xây dựng chiến lược mở rộng thị trường cho Công ty Cổ phần Cơ khí Xuất nhập khẩu Việt Nhật, một doanh nghiệp có hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực buôn bán phụ tùng và các bộ phận phụ trợ xe máy. Mục tiêu nghiên cứu là đề xuất các chiến lược và giải pháp nhằm tăng quy mô thị trường tiêu thụ sản phẩm, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững đến năm 2025. Phạm vi nghiên cứu bao gồm phân tích dữ liệu nội bộ công ty và môi trường kinh doanh bên ngoài trong giai đoạn 2013-2017, với trọng tâm là thị trường Việt Nam.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp doanh nghiệp tận dụng thế mạnh nội bộ, khắc phục điểm yếu, đồng thời khai thác các cơ hội từ thị trường mới nhằm gia tăng thị phần và lợi nhuận. Kết quả nghiên cứu cũng góp phần bổ sung lý thuyết về chiến lược mở rộng thị trường trong ngành công nghiệp phụ trợ, đồng thời cung cấp cơ sở thực tiễn cho các doanh nghiệp tương tự trong việc hoạch định chiến lược phát triển.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn áp dụng các lý thuyết và mô hình chiến lược kinh doanh hiện đại để xây dựng chiến lược mở rộng thị trường, bao gồm:

  • Lý thuyết chiến lược kinh doanh: Định nghĩa chiến lược theo Johnson và Scholes (1999) là định hướng dài hạn nhằm giành lợi thế cạnh tranh thông qua việc phân bổ nguồn lực trong môi trường thay đổi. Chiến lược mở rộng thị trường được hiểu là kế hoạch hành động nhằm tăng quy mô thị trường dựa trên thế mạnh và nguồn lực sẵn có.

  • Mô hình 5 lực lượng cạnh tranh của Michael Porter: Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến môi trường ngành như đối thủ cạnh tranh hiện tại, đối thủ tiềm năng, khách hàng, nhà cung cấp và sản phẩm thay thế để đánh giá cơ hội và thách thức.

  • Ma trận SWOT: Phân tích điểm mạnh, điểm yếu nội bộ cùng với cơ hội và thách thức bên ngoài để xây dựng các nhóm chiến lược SO, WO, ST, WT phù hợp với doanh nghiệp.

  • Ma trận QSPM (Quantitative Strategic Planning Matrix): Công cụ định lượng giúp lựa chọn chiến lược tối ưu dựa trên mức độ hấp dẫn của các phương án chiến lược so với các yếu tố môi trường.

Các khái niệm chính bao gồm: chiến lược mở rộng thị trường, chuỗi giá trị doanh nghiệp, môi trường vĩ mô và vi mô, năng lực cạnh tranh, và các loại chiến lược thị trường như người dẫn đầu, người thách thức, người theo sau và chiến lược thị trường ngách.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu nội bộ công ty Việt Nhật giai đoạn 2013-2017, dữ liệu thị trường ngành công nghiệp phụ trợ, các báo cáo kinh tế vĩ mô, cùng với ý kiến chuyên gia và nhà quản lý cấp cao trong công ty.

  • Phương pháp thu thập dữ liệu: Gửi phiếu điều tra khảo sát tới 12 nhà quản lý cấp trung và cao, phỏng vấn chuyên gia tư vấn chiến lược và các nhà quản lý khách hàng để đánh giá các yếu tố ảnh hưởng.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng ma trận EFE và IFE để đánh giá các yếu tố bên ngoài và bên trong, phân tích SWOT để xác định các nhóm chiến lược, sau đó áp dụng ma trận QSPM để lựa chọn chiến lược mở rộng thị trường phù hợp nhất.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu trong giai đoạn 2018-2019, dựa trên số liệu và tình hình kinh doanh từ 2013 đến 2017, với tầm nhìn chiến lược đến năm 2025.

Cỡ mẫu khảo sát gồm 12 nhà quản lý cấp trung và cao trong công ty, cùng 4 chuyên gia bên ngoài, đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy cho kết quả phân tích.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận ổn định: Doanh thu thuần của công ty Việt Nhật tăng từ khoảng 12,5 tỷ đồng năm 2013 lên 17,3 tỷ đồng năm 2017, tương đương mức tăng khoảng 38,6%. Lợi nhuận sau thuế cũng tăng từ 126 triệu đồng lên gần 1,97 tỷ đồng, tăng hơn 15 lần trong cùng kỳ, cho thấy hiệu quả kinh doanh được cải thiện rõ rệt.

  2. Thị trường Hà Nội đang bão hòa: Thị trường chính của công ty là TP. Hà Nội, tuy nhiên với các chính sách hạn chế xe máy cá nhân, tiềm năng tăng trưởng tại đây đang giảm sút. Công ty chưa tận dụng hiệu quả năng lực cốt lõi để mở rộng sang các tỉnh, thành phố khác có tiềm năng phát triển cao hơn.

  3. Điểm mạnh về nguồn cung và sản phẩm: Công ty có hệ thống cung ứng ổn định, sản phẩm đa dạng và chất lượng được đánh giá cao, tạo lợi thế cạnh tranh trong ngành công nghiệp phụ trợ xe máy. Tỷ lệ nội địa hóa linh kiện xe máy tại Việt Nam đạt 85-90%, hỗ trợ cho việc phát triển sản phẩm của công ty.

  4. Cơ hội từ thị trường mới và công nghệ 4.0: Sự phát triển của công nghệ và xu hướng xe máy điện mở ra cơ hội cho công ty đa dạng hóa sản phẩm và mở rộng thị trường. Tuy nhiên, công ty cần có chiến lược thích ứng nhanh với sự thay đổi công nghệ và nhu cầu khách hàng.

Thảo luận kết quả

Kết quả phân tích cho thấy công ty Việt Nhật đang ở vị thế thuận lợi để mở rộng thị trường nhờ vào nội lực mạnh và uy tín trên thị trường hiện tại. Tuy nhiên, sự bão hòa tại thị trường Hà Nội và các chính sách hạn chế xe máy cá nhân đòi hỏi công ty phải tìm kiếm thị trường mới để duy trì tăng trưởng.

So sánh với các nghiên cứu về chiến lược mở rộng thị trường trong ngành công nghiệp phụ trợ, việc sử dụng ma trận SWOT và QSPM giúp công ty lựa chọn chiến lược phù hợp dựa trên đánh giá khách quan các yếu tố nội bộ và môi trường bên ngoài. Việc mở rộng sang các tỉnh thành có tiềm năng phát triển kinh tế cao, như Bắc Ninh, Hải Phòng, hay các tỉnh miền Trung, sẽ giúp công ty tận dụng được cơ hội tăng trưởng.

Ngoài ra, việc ứng dụng công nghệ mới và phát triển sản phẩm phù hợp với xu hướng xe máy điện sẽ giúp công ty nâng cao năng lực cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu thị trường hiện đại. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận, bảng phân tích SWOT chi tiết, cùng ma trận QSPM thể hiện điểm hấp dẫn của các chiến lược lựa chọn.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Mở rộng thị trường sang các tỉnh thành tiềm năng: Tập trung phát triển thị trường tại các khu vực có tốc độ tăng trưởng kinh tế cao như Bắc Ninh, Hải Phòng, và các tỉnh miền Trung. Mục tiêu tăng thị phần ít nhất 15% trong vòng 3 năm tới. Chủ thể thực hiện: Phòng kinh doanh phối hợp với Ban lãnh đạo.

  2. Đầu tư phát triển sản phẩm linh kiện cho xe máy điện: Nghiên cứu và phát triển các sản phẩm phù hợp với xu hướng xe máy điện, nhằm chiếm lĩnh thị trường mới. Thời gian triển khai từ 2020 đến 2023. Chủ thể thực hiện: Phòng kỹ thuật và R&D.

  3. Tăng cường ứng dụng công nghệ 4.0 trong quản lý và marketing: Áp dụng hệ thống quản lý thông tin hiện đại, sử dụng các kênh truyền thông số để tiếp cận khách hàng hiệu quả hơn. Mục tiêu nâng cao hiệu quả bán hàng 20% trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng marketing và IT.

  4. Nâng cao năng lực đội ngũ nhân sự bán hàng và kỹ thuật: Tổ chức đào tạo chuyên sâu về kỹ năng bán hàng, kiến thức sản phẩm và công nghệ mới cho cán bộ nhân viên. Thời gian thực hiện liên tục hàng năm. Chủ thể thực hiện: Phòng nhân sự phối hợp với các phòng ban liên quan.

Các giải pháp trên cần được triển khai đồng bộ, có sự giám sát và đánh giá định kỳ để điều chỉnh kịp thời, đảm bảo chiến lược mở rộng thị trường đạt hiệu quả cao nhất.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp ngành công nghiệp phụ trợ: Giúp hiểu rõ quy trình xây dựng và lựa chọn chiến lược mở rộng thị trường phù hợp với năng lực và môi trường kinh doanh.

  2. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản trị kinh doanh: Cung cấp hệ thống lý thuyết và phương pháp nghiên cứu thực tiễn về chiến lược kinh doanh trong ngành công nghiệp phụ trợ.

  3. Các chuyên gia tư vấn chiến lược và phát triển doanh nghiệp: Là tài liệu tham khảo để tư vấn, đề xuất giải pháp chiến lược cho các doanh nghiệp tương tự trong ngành.

  4. Nhà đầu tư và đối tác kinh doanh: Hiểu rõ tiềm năng và kế hoạch phát triển của công ty, từ đó đưa ra quyết định đầu tư hoặc hợp tác hiệu quả.

Luận văn cung cấp các phân tích sâu sắc về môi trường kinh doanh, năng lực nội bộ và các công cụ lựa chọn chiến lược, giúp các đối tượng trên có cái nhìn toàn diện và thực tiễn.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chiến lược mở rộng thị trường là gì và tại sao quan trọng?
    Chiến lược mở rộng thị trường là kế hoạch hành động nhằm tăng quy mô thị trường tiêu thụ sản phẩm hoặc dịch vụ của doanh nghiệp. Nó giúp doanh nghiệp khai thác nội lực, tăng thị phần, nâng cao lợi nhuận và duy trì sự phát triển bền vững trong môi trường cạnh tranh.

  2. Phương pháp nào được sử dụng để xây dựng chiến lược trong luận văn?
    Luận văn sử dụng kết hợp phương pháp định tính và định lượng, bao gồm phân tích ma trận EFE, IFE, SWOT và QSPM để đánh giá các yếu tố môi trường và lựa chọn chiến lược phù hợp dựa trên dữ liệu thực tế và ý kiến chuyên gia.

  3. Công ty Việt Nhật có điểm mạnh gì để mở rộng thị trường?
    Công ty có hệ thống cung ứng ổn định, sản phẩm đa dạng, chất lượng cao và uy tín trên thị trường. Doanh thu và lợi nhuận tăng trưởng ổn định trong 5 năm qua, tạo nền tảng vững chắc cho việc mở rộng thị trường.

  4. Thách thức lớn nhất đối với công ty khi mở rộng thị trường là gì?
    Thách thức chính là sự bão hòa và các chính sách hạn chế xe máy tại thị trường Hà Nội, cùng với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và xu hướng xe máy điện, đòi hỏi công ty phải thích ứng nhanh và đa dạng hóa sản phẩm.

  5. Các giải pháp đề xuất có thể áp dụng trong bao lâu để thấy hiệu quả?
    Các giải pháp được đề xuất có khung thời gian từ 2 đến 5 năm, tùy theo từng giải pháp cụ thể như mở rộng thị trường, phát triển sản phẩm mới, ứng dụng công nghệ và đào tạo nhân sự, nhằm đảm bảo hiệu quả bền vững và khả thi.

Kết luận

  • Chiến lược mở rộng thị trường là yếu tố then chốt giúp Công ty CP Cơ khí Xuất nhập khẩu Việt Nhật duy trì và phát triển trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.
  • Doanh thu và lợi nhuận của công ty tăng trưởng ổn định trong giai đoạn 2013-2017, tạo nền tảng vững chắc cho việc mở rộng thị trường.
  • Phân tích SWOT và ma trận QSPM giúp lựa chọn chiến lược phù hợp, tập trung vào mở rộng thị trường tại các tỉnh thành tiềm năng và phát triển sản phẩm linh kiện xe máy điện.
  • Các giải pháp đề xuất bao gồm mở rộng thị trường, đầu tư công nghệ, nâng cao năng lực nhân sự và ứng dụng công nghệ số, với mục tiêu tăng thị phần và lợi nhuận đến năm 2025.
  • Đề nghị Ban lãnh đạo công ty triển khai đồng bộ các giải pháp, giám sát và điều chỉnh kịp thời để đạt hiệu quả tối ưu, đồng thời tiếp tục nghiên cứu và cập nhật xu hướng thị trường mới.

Luận văn là cơ sở khoa học và thực tiễn quan trọng, mời các nhà quản lý và chuyên gia trong ngành cùng tham khảo và áp dụng để phát triển doanh nghiệp bền vững.