Tổng quan nghiên cứu

Du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam, đặc biệt tại các vùng nông thôn có tiềm năng sinh thái và văn hóa đặc sắc. Huyện Phong Điền, thành phố Cần Thơ, với vị trí địa lý thuận lợi, tài nguyên thiên nhiên phong phú và văn hóa bản địa đa dạng, đã thu hút khoảng 1 triệu lượt khách du lịch năm 2017, tạo doanh thu khoảng 340 tỷ đồng, tăng 13% so với năm trước. Tuy nhiên, hiện nay huyện mới chỉ có quy hoạch và chương trình hành động đến năm 2020, chưa có chiến lược kinh doanh du lịch toàn diện và bền vững đến năm 2025 và tầm nhìn 2030.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là hoạch định chiến lược phát triển kinh doanh du lịch huyện Phong Điền đến năm 2025, tầm nhìn 2030, nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng du lịch sinh thái, du lịch nông thôn, chợ nổi và văn hóa truyền thống, góp phần phát triển kinh tế địa phương bền vững. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào ngành du lịch huyện Phong Điền, sử dụng số liệu từ năm 2013 đến 2018, kết hợp phân tích môi trường kinh doanh, đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức, từ đó đề xuất các chiến lược và giải pháp thực thi phù hợp.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho chính quyền địa phương và các nhà quản lý du lịch trong việc xây dựng chiến lược phát triển du lịch bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh và thu hút đầu tư, đồng thời góp phần nâng cao đời sống cộng đồng dân cư địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản trị chiến lược kinh doanh và phát triển du lịch bền vững.

  • Lý thuyết quản trị chiến lược toàn diện của Fred David được áp dụng để xây dựng quy trình hoạch định chiến lược gồm các bước: xác định sứ mệnh, phân tích môi trường bên ngoài (EFE), môi trường bên trong (IFE), phân tích SWOT, lựa chọn chiến lược và thực thi chiến lược.
  • Mô hình 5 lực lượng cạnh tranh của Michael Porter giúp đánh giá mức độ cạnh tranh trong ngành du lịch huyện Phong Điền, bao gồm sức mạnh nhà cung cấp, sức mạnh khách hàng, nguy cơ sản phẩm thay thế, rào cản gia nhập và mức độ cạnh tranh nội bộ.
  • Khái niệm du lịch bền vững theo Hội đồng Du lịch và Lữ hành quốc tế (WTTC) nhấn mạnh phát triển du lịch đáp ứng nhu cầu hiện tại mà không làm tổn hại khả năng đáp ứng của các thế hệ tương lai, chú trọng bảo vệ môi trường, phát huy văn hóa bản địa và nâng cao chất lượng cuộc sống cộng đồng.
  • Các khái niệm chính bao gồm: sản phẩm du lịch (bao gồm vật thể và phi vật thể), tài nguyên du lịch (cảnh quan thiên nhiên, di tích lịch sử, văn hóa), và các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển du lịch như cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực, chính sách phát triển.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính kết hợp định lượng:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thứ cấp thu thập từ Cục Thống kê Cần Thơ, Sở Văn hóa - Thể thao - Du lịch Cần Thơ, Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch Việt Nam, cùng số liệu khảo sát thực địa và phỏng vấn 07 chuyên gia, lãnh đạo địa phương và cán bộ quản lý du lịch huyện Phong Điền.
  • Phương pháp phân tích: Thống kê mô tả để đánh giá thực trạng phát triển du lịch giai đoạn 2013-2018; phân tích ma trận SWOT để nhận diện điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức; sử dụng ma trận EFE và IFE để đánh giá các yếu tố môi trường bên ngoài và bên trong; ma trận CPM để phân tích cạnh tranh; ma trận định lượng QSPM để lựa chọn chiến lược tối ưu.
  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Phỏng vấn chuyên gia được lựa chọn theo phương pháp định mức, đảm bảo trình độ chuyên môn và kinh nghiệm phù hợp với lĩnh vực quản trị chiến lược và du lịch.
  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và xử lý số liệu từ năm 2019 đến đầu năm 2020, phân tích và đề xuất chiến lược trong quý đầu năm 2020.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiện trạng phát triển du lịch huyện Phong Điền giai đoạn 2015-2018: Lượng khách du lịch tăng trung bình 13% mỗi năm, đạt khoảng 1 triệu lượt khách năm 2017, doanh thu đạt 340 tỷ đồng. Tuy nhiên, cơ sở hạ tầng du lịch còn hạn chế, sản phẩm du lịch chưa đa dạng, chưa có chiến lược phát triển kinh doanh toàn diện.
  2. Phân tích SWOT:
    • Điểm mạnh: Vị trí địa lý thuận lợi, tài nguyên du lịch sinh thái phong phú, sự quan tâm của chính quyền địa phương, cộng đồng dân cư tích cực tham gia phát triển du lịch.
    • Điểm yếu: Hạ tầng kỹ thuật chưa đồng bộ, nguồn nhân lực du lịch thiếu chuyên nghiệp, sản phẩm du lịch chưa khác biệt và đa dạng.
    • Cơ hội: Tăng trưởng du lịch khu vực ĐBSCL, xu hướng du lịch sinh thái và nông thôn phát triển, chính sách hỗ trợ phát triển du lịch của thành phố và quốc gia.
    • Thách thức: Cạnh tranh từ các địa phương lân cận, biến đổi khí hậu, rủi ro về quản lý và bảo vệ môi trường.
  3. Ma trận QSPM cho thấy chiến lược ưu tiên là: tập trung đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng du lịch, đa dạng hóa sản phẩm du lịch sinh thái kết hợp văn hóa bản địa, phát triển nguồn nhân lực chuyên nghiệp và đẩy mạnh marketing du lịch.
  4. So sánh với các địa phương lân cận như Cà Mau, Sóc Trăng và Hậu Giang cho thấy Phong Điền có tiềm năng tương đương nhưng cần cải thiện hạ tầng và chiến lược phát triển để nâng cao sức cạnh tranh.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy huyện Phong Điền đang ở giai đoạn phát triển du lịch sơ khai với nhiều tiềm năng chưa được khai thác hiệu quả. Việc áp dụng các công cụ phân tích chiến lược như SWOT, EFE, IFE và QSPM giúp nhận diện rõ các yếu tố nội tại và ngoại cảnh ảnh hưởng đến phát triển du lịch. So với các nghiên cứu về du lịch nông thôn và sinh thái tại ĐBSCL, kết quả phù hợp với xu hướng phát triển bền vững, chú trọng bảo tồn tài nguyên và phát huy văn hóa bản địa.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng lượng khách du lịch, bảng phân tích SWOT chi tiết, và ma trận QSPM thể hiện điểm hấp dẫn các chiến lược lựa chọn. Việc đầu tư đồng bộ vào hạ tầng, đào tạo nhân lực và phát triển sản phẩm du lịch đặc thù sẽ giúp huyện Phong Điền nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút khách du lịch trong và ngoài nước, góp phần phát triển kinh tế địa phương bền vững.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng du lịch: Nâng cấp giao thông, bến bãi, cơ sở lưu trú và dịch vụ hỗ trợ du lịch nhằm nâng cao trải nghiệm khách hàng. Thời gian thực hiện: 2021-2025. Chủ thể: UBND huyện phối hợp Sở Giao thông Vận tải và các nhà đầu tư.
  2. Đa dạng hóa và khác biệt hóa sản phẩm du lịch: Phát triển các sản phẩm du lịch sinh thái miệt vườn, du lịch chợ nổi, du lịch văn hóa truyền thống kết hợp trải nghiệm homestay. Thời gian: 2021-2025. Chủ thể: Doanh nghiệp du lịch, cộng đồng dân cư, chính quyền địa phương.
  3. Phát triển nguồn nhân lực du lịch chuyên nghiệp: Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng phục vụ, quản lý du lịch và marketing du lịch cho cán bộ và người lao động địa phương. Thời gian: 2020-2025. Chủ thể: Sở Văn hóa - Thể thao - Du lịch, các trường đào tạo nghề.
  4. Đẩy mạnh công tác marketing và xúc tiến du lịch: Xây dựng thương hiệu du lịch Phong Điền, quảng bá trên các kênh truyền thông, hợp tác với các công ty lữ hành trong và ngoài nước. Thời gian: 2020-2025. Chủ thể: Trung tâm Xúc tiến Thương mại - Du lịch huyện, Sở Du lịch.
  5. Hoàn thiện chính sách và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về du lịch: Ban hành các quy chế quản lý, bảo vệ tài nguyên du lịch, khuyến khích đầu tư và phát triển du lịch bền vững. Thời gian: 2020-2023. Chủ thể: UBND huyện, các ban ngành liên quan.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Chính quyền địa phương và các cơ quan quản lý du lịch: Sử dụng luận văn để xây dựng và điều chỉnh chính sách phát triển du lịch, quy hoạch đầu tư hạ tầng và quản lý tài nguyên du lịch.
  2. Doanh nghiệp và nhà đầu tư trong lĩnh vực du lịch: Tham khảo chiến lược phát triển sản phẩm, thị trường và nguồn nhân lực để đầu tư hiệu quả tại huyện Phong Điền.
  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị kinh doanh, du lịch: Nghiên cứu mô hình phân tích chiến lược, áp dụng công cụ SWOT, EFE, IFE, QSPM trong phát triển du lịch nông thôn.
  4. Cộng đồng dân cư địa phương và các tổ chức xã hội: Hiểu rõ vai trò và cơ hội tham gia phát triển du lịch bền vững, nâng cao đời sống và bảo tồn văn hóa bản địa.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chiến lược phát triển du lịch huyện Phong Điền có điểm gì nổi bật?
    Chiến lược tập trung phát triển du lịch sinh thái miệt vườn, du lịch chợ nổi và văn hóa truyền thống, kết hợp đa dạng hóa sản phẩm và nâng cao chất lượng dịch vụ nhằm thu hút khách du lịch trong và ngoài nước.

  2. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng để đánh giá môi trường kinh doanh du lịch?
    Luận văn sử dụng phương pháp phân tích ma trận SWOT, ma trận EFE và IFE để đánh giá các yếu tố bên ngoài và bên trong, kết hợp ma trận QSPM để lựa chọn chiến lược phù hợp.

  3. Nguồn nhân lực du lịch tại Phong Điền hiện nay ra sao?
    Nguồn nhân lực còn thiếu chuyên nghiệp, chưa được đào tạo bài bản, cần tăng cường đào tạo kỹ năng phục vụ và quản lý để đáp ứng yêu cầu phát triển du lịch bền vững.

  4. Các giải pháp chính để phát triển du lịch bền vững tại Phong Điền là gì?
    Bao gồm đầu tư hạ tầng, đa dạng hóa sản phẩm du lịch, phát triển nguồn nhân lực, hoàn thiện chính sách quản lý và đẩy mạnh marketing du lịch.

  5. Làm thế nào để cộng đồng dân cư tham gia phát triển du lịch?
    Thông qua đào tạo, nâng cao nhận thức, khuyến khích phát triển homestay, tham gia quản lý và bảo vệ tài nguyên du lịch, đồng thời hưởng lợi từ các hoạt động du lịch.

Kết luận

  • Đề tài đã đánh giá toàn diện thực trạng và tiềm năng phát triển kinh doanh du lịch huyện Phong Điền giai đoạn 2013-2018, xác định điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức.
  • Áp dụng các công cụ phân tích chiến lược như SWOT, EFE, IFE và QSPM để lựa chọn chiến lược phát triển phù hợp đến năm 2025 và tầm nhìn 2030.
  • Đề xuất các giải pháp trọng tâm gồm đầu tư hạ tầng, đa dạng hóa sản phẩm, phát triển nguồn nhân lực và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.
  • Nghiên cứu góp phần cung cấp cơ sở khoa học cho chính quyền và doanh nghiệp trong hoạch định chiến lược phát triển du lịch bền vững tại địa phương.
  • Các bước tiếp theo là triển khai thực hiện chiến lược, giám sát và điều chỉnh kịp thời để đạt mục tiêu phát triển du lịch bền vững, nâng cao đời sống cộng đồng và tăng trưởng kinh tế địa phương.

Hành động ngay hôm nay để góp phần phát triển du lịch huyện Phong Điền bền vững và hiệu quả!