Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng với khu vực và thế giới, môi trường kinh doanh trở nên cạnh tranh khốc liệt hơn, đặc biệt trong lĩnh vực dịch vụ viễn thông. Giai đoạn 2017-2021 được xem là thời kỳ then chốt để các doanh nghiệp viễn thông tái cấu trúc và phát triển chiến lược nhằm thích ứng với sự biến động của thị trường và công nghệ. Công ty Cổ phần Đầu tư Acom, một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ viễn thông, đã trải qua nhiều biến động trong giai đoạn 2013-2015 với kết quả kinh doanh có nhiều điểm sáng nhưng cũng tồn tại không ít thách thức. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về xây dựng chiến lược kinh doanh trong lĩnh vực dịch vụ viễn thông, phân tích thực trạng xây dựng chiến lược kinh doanh tại Công ty Acom, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động trong giai đoạn 2017-2021.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào chiến lược kinh doanh của Công ty Acom trong lĩnh vực dịch vụ viễn thông, với đánh giá thực trạng giai đoạn 2013-2015 và đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2017-2021. Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc giúp doanh nghiệp xác định rõ vị trí hiện tại, thế mạnh, điểm yếu, đồng thời tận dụng cơ hội và đối phó với thách thức trong môi trường kinh doanh đầy biến động. Qua đó, chiến lược kinh doanh được xây dựng nhằm tăng trưởng bền vững, nâng cao thị phần và lợi nhuận, góp phần củng cố vị thế của Công ty trên thị trường viễn thông trong nước và quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị chiến lược kinh doanh hiện đại, bao gồm:

  • Lý thuyết chiến lược kinh doanh: Định nghĩa chiến lược là tập hợp các mục tiêu dài hạn, chính sách và kế hoạch hành động nhằm đạt được mục tiêu của doanh nghiệp. Chiến lược kinh doanh được xem là kim chỉ nam cho mọi hoạt động, giúp doanh nghiệp xác định vị trí, lợi thế cạnh tranh và hướng phát triển bền vững.

  • Mô hình phân tích môi trường kinh doanh: Áp dụng phân tích môi trường vĩ mô (kinh tế, chính trị, pháp luật, văn hóa xã hội, công nghệ, tự nhiên) và môi trường vi mô (khách hàng, nhà cung cấp, đối thủ cạnh tranh, sản phẩm thay thế, đối thủ tiềm năng) để đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến chiến lược.

  • Công cụ phân tích chiến lược: Sử dụng ma trận SWOT để tổng hợp điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức; ma trận EFE (External Factor Evaluation) và IFE (Internal Factor Evaluation) để đánh giá chi tiết các yếu tố bên ngoài và bên trong; ma trận QSPM (Quantitative Strategic Planning Matrix) để lựa chọn chiến lược tối ưu dựa trên các tiêu chí định lượng.

Ba khái niệm chính được tập trung nghiên cứu là: chiến lược kinh doanh, môi trường kinh doanh (vĩ mô và vi mô), và lợi thế cạnh tranh. Luận văn cũng nhấn mạnh vai trò của việc xây dựng mục tiêu cụ thể, khả thi, thống nhất và linh hoạt trong quá trình hoạch định chiến lược.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp kết hợp cả dữ liệu sơ cấp và thứ cấp:

  • Nguồn dữ liệu: Dữ liệu sơ cấp được thu thập thông qua khảo sát ý kiến chuyên gia, phỏng vấn cán bộ quản lý và nhân viên Công ty Acom; dữ liệu thứ cấp bao gồm báo cáo tài chính, tài liệu nội bộ, các nghiên cứu và tài liệu tham khảo liên quan đến ngành viễn thông.

  • Phương pháp chọn mẫu: Áp dụng phương pháp chọn mẫu phi xác suất theo nhóm chuyên gia và cán bộ chủ chốt có liên quan trực tiếp đến hoạt động xây dựng chiến lược của Công ty, đảm bảo tính đại diện và chuyên sâu.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích định tính để đánh giá môi trường kinh doanh, phân tích SWOT và phân tích định lượng qua các ma trận EFE, IFE và QSPM nhằm đánh giá và lựa chọn chiến lược phù hợp. Các số liệu được xử lý bằng phần mềm thống kê và trình bày dưới dạng bảng biểu, biểu đồ để minh họa rõ ràng.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ năm 2017 đến 2018, với giai đoạn thu thập dữ liệu và phân tích thực trạng giai đoạn 2013-2015, đồng thời xây dựng và đề xuất chiến lược cho giai đoạn 2017-2021.

Phương pháp nghiên cứu đảm bảo tính khoa học, khách quan và thực tiễn, giúp luận văn có cơ sở vững chắc để đưa ra các kết luận và đề xuất phù hợp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng xây dựng chiến lược kinh doanh của Công ty Acom giai đoạn 2013-2015: Qua phân tích ma trận EFE và IFE, điểm tổng hợp phản ứng với môi trường bên ngoài đạt khoảng 2,7/4, cho thấy Công ty có khả năng phản ứng trung bình với các cơ hội và thách thức. Điểm tổng hợp nội bộ đạt 2,6/4, phản ánh Công ty có điểm mạnh tương đối nhưng vẫn còn tồn tại điểm yếu cần khắc phục. Kết quả kinh doanh giai đoạn này cho thấy doanh thu tăng trưởng trung bình khoảng 8% mỗi năm, tuy nhiên thị phần dịch vụ viễn thông vẫn còn hạn chế so với các đối thủ lớn.

  2. Phân tích SWOT: Công ty sở hữu các điểm mạnh như đội ngũ nhân sự có kinh nghiệm, hệ thống cơ sở vật chất tương đối hiện đại và mối quan hệ tốt với các đối tác truyền thống. Tuy nhiên, điểm yếu gồm hạn chế về quy mô vốn, công nghệ chưa thực sự tiên tiến và chưa khai thác hiệu quả các kênh phân phối. Cơ hội đến từ sự phát triển nhanh của công nghệ 4G, nhu cầu thị trường tăng cao và chính sách hỗ trợ của Nhà nước. Nguy cơ chủ yếu là sự cạnh tranh gay gắt từ các tập đoàn viễn thông lớn và rào cản gia nhập ngành ngày càng cao.

  3. Lựa chọn chiến lược kinh doanh giai đoạn 2017-2021: Qua ma trận QSPM, chiến lược tăng trưởng tập trung vào phát triển sản phẩm mới và mở rộng thị trường được đánh giá cao nhất với tổng điểm hấp dẫn trên 3,5/4. Chiến lược đa dạng hóa và hội nhập hàng ngang cũng được xem xét nhưng có điểm hấp dẫn thấp hơn do rủi ro và chi phí đầu tư lớn.

  4. Mục tiêu chiến lược dài hạn: Công ty đặt mục tiêu tăng trưởng doanh thu bình quân 10-12%/năm, mở rộng thị phần dịch vụ viễn thông lên khoảng 15% vào năm 2021, đồng thời nâng cao năng lực công nghệ và cải thiện hiệu quả quản trị nội bộ.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy Công ty Acom đã có nền tảng tương đối vững chắc nhưng chưa tận dụng hết các cơ hội thị trường và chưa phát huy tối đa lợi thế cạnh tranh. Nguyên nhân chủ yếu do hạn chế về nguồn lực tài chính và công nghệ, cũng như chưa có chiến lược phát triển sản phẩm và thị trường rõ ràng. So sánh với các nghiên cứu trong ngành viễn thông tại Việt Nam, kết quả này tương đồng với thực trạng nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ trong ngành, khi phải đối mặt với áp lực cạnh tranh từ các tập đoàn lớn như Viettel, VNPT.

Việc lựa chọn chiến lược tăng trưởng tập trung phù hợp với điều kiện thực tế của Công ty, giúp tập trung nguồn lực vào các sản phẩm dịch vụ có thế mạnh và thị trường mục tiêu cụ thể. Các biểu đồ so sánh điểm số ma trận SWOT và QSPM minh họa rõ sự ưu tiên trong lựa chọn chiến lược, đồng thời bảng phân tích chi tiết các yếu tố nội bộ và ngoại vi giúp làm rõ các điểm cần cải thiện.

Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu là tạo ra cơ sở khoa học để Công ty Acom xây dựng và triển khai chiến lược kinh doanh hiệu quả, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện xác định mục tiêu chiến lược: Đề nghị Công ty xây dựng mục tiêu cụ thể, rõ ràng, có thể đo lường và khả thi, tập trung vào tăng trưởng doanh thu, mở rộng thị phần và nâng cao chất lượng dịch vụ. Thời gian thực hiện trong vòng 1 năm đầu tiên của giai đoạn 2017-2021, do Ban lãnh đạo chủ trì.

  2. Tăng cường phân tích môi trường bên ngoài: Thiết lập bộ phận chuyên trách theo dõi và phân tích biến động thị trường, công nghệ và chính sách pháp luật để kịp thời điều chỉnh chiến lược. Mục tiêu nâng cao khả năng phản ứng với cơ hội và thách thức lên mức trên 3 điểm trong ma trận EFE trong vòng 2 năm. Đơn vị thực hiện là phòng Chiến lược và Phát triển.

  3. Cải thiện phân tích môi trường bên trong: Đầu tư nâng cao năng lực công nghệ, đào tạo nhân sự và tối ưu hóa quy trình quản trị nội bộ nhằm khắc phục điểm yếu hiện tại. Mục tiêu tăng điểm IFE lên trên 3 điểm trong 3 năm tới. Phòng Nhân sự và Phòng Công nghệ chịu trách nhiệm phối hợp thực hiện.

  4. Lựa chọn và triển khai chiến lược tăng trưởng tập trung: Tập trung phát triển sản phẩm dịch vụ viễn thông mới, mở rộng thị trường mục tiêu, đồng thời tăng cường marketing và kênh phân phối. Mục tiêu đạt tăng trưởng doanh thu 10-12%/năm và mở rộng thị phần lên 15% vào năm 2021. Ban Giám đốc và các phòng ban chức năng phối hợp triển khai.

  5. Kiến nghị với cơ quan quản lý Nhà nước: Đề xuất các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp viễn thông vừa và nhỏ về vốn, công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực nhằm tạo môi trường kinh doanh thuận lợi hơn. Thời gian kiến nghị trong năm đầu tiên của giai đoạn nghiên cứu.

Các giải pháp trên được xây dựng dựa trên kết quả phân tích khoa học, có tính khả thi cao và phù hợp với điều kiện thực tế của Công ty Acom, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và vị thế cạnh tranh trong ngành viễn thông.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp viễn thông: Giúp hiểu rõ quy trình xây dựng và triển khai chiến lược kinh doanh, từ đó áp dụng vào thực tiễn quản trị doanh nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả và khả năng cạnh tranh.

  2. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản trị kinh doanh, Marketing: Cung cấp tài liệu tham khảo về lý thuyết và phương pháp nghiên cứu chiến lược kinh doanh trong lĩnh vực dịch vụ viễn thông, đồng thời minh họa các công cụ phân tích chiến lược hiện đại.

  3. Cơ quan quản lý Nhà nước và các tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp: Hỗ trợ xây dựng chính sách phát triển ngành viễn thông, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp vừa và nhỏ phát triển bền vững trong bối cảnh hội nhập.

  4. Các nhà tư vấn chiến lược và chuyên gia phát triển doanh nghiệp: Cung cấp cơ sở dữ liệu và phương pháp luận để tư vấn xây dựng chiến lược kinh doanh phù hợp với từng doanh nghiệp trong ngành viễn thông, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Luận văn không chỉ mang lại giá trị học thuật mà còn có tính ứng dụng cao, giúp các đối tượng trên có cái nhìn toàn diện và thực tiễn về xây dựng chiến lược kinh doanh trong ngành viễn thông.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chiến lược kinh doanh là gì và tại sao nó quan trọng đối với doanh nghiệp viễn thông?
    Chiến lược kinh doanh là tập hợp các mục tiêu dài hạn, chính sách và kế hoạch hành động nhằm đạt được mục tiêu của doanh nghiệp. Nó giúp doanh nghiệp xác định hướng đi, tận dụng cơ hội và đối phó thách thức, từ đó nâng cao hiệu quả và khả năng cạnh tranh trên thị trường.

  2. Phương pháp nào được sử dụng để phân tích môi trường kinh doanh trong luận văn?
    Luận văn sử dụng phân tích môi trường vĩ mô và vi mô, kết hợp các công cụ như ma trận SWOT, EFE, IFE và QSPM để đánh giá các yếu tố bên ngoài và bên trong ảnh hưởng đến chiến lược kinh doanh của Công ty Acom.

  3. Làm thế nào để lựa chọn chiến lược kinh doanh phù hợp cho doanh nghiệp?
    Lựa chọn chiến lược dựa trên phân tích tổng hợp các yếu tố nội bộ và ngoại vi, đánh giá các phương án chiến lược qua ma trận QSPM để xác định chiến lược có điểm hấp dẫn cao nhất, phù hợp với mục tiêu và nguồn lực của doanh nghiệp.

  4. Các yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến việc xây dựng chiến lược kinh doanh trong ngành viễn thông?
    Các yếu tố gồm môi trường kinh tế vĩ mô (tăng trưởng kinh tế, chính sách pháp luật), công nghệ phát triển nhanh, cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ lớn, nhu cầu khách hàng thay đổi và nguồn lực nội bộ của doanh nghiệp như công nghệ, tài chính và nhân sự.

  5. Làm thế nào để doanh nghiệp viễn thông cải thiện điểm yếu trong chiến lược kinh doanh?
    Doanh nghiệp cần đầu tư nâng cao năng lực công nghệ, đào tạo nhân sự, tối ưu hóa quy trình quản trị, đồng thời tăng cường phân tích và phản ứng nhanh với biến động thị trường để điều chỉnh chiến lược kịp thời, đảm bảo tính khả thi và hiệu quả.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về xây dựng chiến lược kinh doanh trong lĩnh vực dịch vụ viễn thông, tập trung nghiên cứu tại Công ty Cổ phần Đầu tư Acom giai đoạn 2017-2021.
  • Phân tích thực trạng cho thấy Công ty có nền tảng tương đối vững nhưng cần cải thiện năng lực nội bộ và tăng cường phản ứng với môi trường bên ngoài để nâng cao hiệu quả kinh doanh.
  • Lựa chọn chiến lược tăng trưởng tập trung phát triển sản phẩm và mở rộng thị trường được đánh giá là phù hợp nhất với điều kiện và mục tiêu của Công ty.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện xây dựng chiến lược kinh doanh, bao gồm xác định mục tiêu rõ ràng, tăng cường phân tích môi trường, cải thiện năng lực nội bộ và triển khai chiến lược phù hợp.
  • Các bước tiếp theo cần tập trung vào triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi và đánh giá định kỳ để điều chỉnh chiến lược kịp thời, đảm bảo sự phát triển bền vững của Công ty trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt.

Quý độc giả và các nhà quản lý được khuyến khích áp dụng các kết quả nghiên cứu và giải pháp trong luận văn để nâng cao hiệu quả quản trị chiến lược kinh doanh, góp phần phát triển ngành viễn thông Việt Nam.