## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường phát triển mạnh mẽ và cạnh tranh ngày càng gay gắt, việc quản trị vật liệu trong doanh nghiệp trở thành yếu tố then chốt quyết định hiệu quả sản xuất kinh doanh. Công ty Cổ phần Xây dựng và Lắp đặt Viễn thông (COMAS) là một trong những doanh nghiệp hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực xây dựng hạ tầng viễn thông, với hơn 500 cán bộ công nhân viên và vốn điều lệ khoảng 50 tỷ đồng. Từ năm 2012 đến 2015, doanh thu của công ty tăng trưởng 41% trong năm 2015 so với năm trước, tuy nhiên chi phí bán hàng cũng tăng cao, ảnh hưởng đến lợi nhuận. 

Luận văn tập trung nghiên cứu công tác quản trị vật liệu tại COMAS trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 5 năm 2016, nhằm đánh giá thực trạng, nhận diện các tồn tại và đề xuất giải pháp hoàn thiện. Mục tiêu cụ thể là nâng cao hiệu quả quản lý vật liệu, giảm chi phí, đảm bảo cung ứng kịp thời và chất lượng vật liệu phục vụ sản xuất kinh doanh. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp công ty duy trì và phát triển bền vững trong ngành xây dựng hạ tầng viễn thông, đồng thời góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn áp dụng các lý thuyết quản trị vật liệu và mô hình hoạch định nhu cầu vật liệu (MRP I) nhằm xây dựng hệ thống quản lý vật liệu hiệu quả. Các khái niệm chính bao gồm:

- **Vật liệu**: Yếu tố đầu vào cơ bản trong sản xuất, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và giá thành sản phẩm.
- **Quản trị vật liệu**: Tổng hợp các hoạt động xác định nhu cầu, dự trữ, mua sắm, vận chuyển và sử dụng vật liệu nhằm tối ưu hóa chi phí và hiệu quả sản xuất.
- **Định mức tiêu hao vật liệu**: Lượng vật liệu tối đa cho phép sử dụng để sản xuất một đơn vị sản phẩm.
- **Hoạch định nhu cầu vật liệu (MRP I)**: Hệ thống lập kế hoạch chi tiết về nhu cầu vật liệu dựa trên lịch trình sản xuất và cấu trúc sản phẩm.
- **Quản lý kho**: Tổ chức, sắp xếp, kiểm tra và cấp phát vật liệu trong kho nhằm đảm bảo cung ứng liên tục cho sản xuất.

### Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp thống kê số liệu thực tế từ các phòng ban của COMAS, kết hợp phân tích định tính và định lượng. Cỡ mẫu nghiên cứu là toàn bộ dữ liệu quản trị vật liệu trong giai đoạn thực tập từ 25/01/2016 đến 09/05/2016. Phương pháp chọn mẫu là phương pháp phi xác suất, tập trung vào các bộ phận liên quan trực tiếp đến quản lý vật liệu. 

Dữ liệu thu thập bao gồm số liệu về định mức tiêu hao, kế hoạch cung ứng, tồn kho, chi phí mua sắm và vận chuyển vật liệu. Phân tích dữ liệu sử dụng các công cụ thống kê mô tả, so sánh biến động chi phí và hiệu quả quản lý qua các năm. Ngoài ra, nghiên cứu còn tham khảo tài liệu chuyên ngành, các quy định pháp luật liên quan đến quản trị vật liệu và các báo cáo ngành viễn thông để làm cơ sở lý luận và thực tiễn.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

1. **Tăng trưởng doanh thu và chi phí**: Doanh thu năm 2015 đạt khoảng 326,8 tỷ đồng, tăng 41% so với năm 2014, trong khi chi phí bán hàng tăng tới 47%, gây áp lực lên lợi nhuận thuần chỉ đạt 1,7 tỷ đồng, tăng nhẹ 16% so với năm trước.

2. **Quản lý định mức tiêu hao vật liệu chưa tối ưu**: Công ty đã xây dựng định mức tiêu hao vật liệu dựa trên khảo sát và hệ số điều chỉnh, tuy nhiên còn tồn tại sai lệch giữa định mức và thực tế sử dụng, dẫn đến lãng phí vật liệu và chi phí tăng.

3. **Hệ thống kho và vận chuyển vật liệu**: Kho vật liệu được tổ chức theo phương pháp “mỗi chỗ một vật”, thuận tiện cho kiểm soát nhưng chưa tận dụng tối đa diện tích kho. Vận chuyển vật liệu từ cửa khẩu về kho và đến các phân xưởng còn gặp khó khăn do chưa có sự điều phối chặt chẽ, ảnh hưởng đến tiến độ sản xuất.

4. **Ảnh hưởng của nhà cung cấp và thị trường vật liệu**: Giá cả vật liệu biến động mạnh do nguồn cung hạn chế và phụ thuộc nhập khẩu, gây khó khăn trong việc lập kế hoạch mua sắm và dự trữ. Trình độ quản lý vật liệu của cán bộ còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả công tác.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại là do biến động thị trường vật liệu và hạn chế trong công tác hoạch định nhu cầu vật liệu. So với các nghiên cứu trong ngành xây dựng, COMAS đã áp dụng mô hình MRP I khá hiệu quả nhưng cần nâng cao chất lượng dự báo và cập nhật dữ liệu thường xuyên. Việc tổ chức kho và vận chuyển chưa tối ưu làm tăng chi phí lưu kho và rủi ro hao hụt vật liệu. 

Kết quả cho thấy, quản trị vật liệu có vai trò quyết định trong việc giảm chi phí sản xuất và nâng cao năng suất lao động. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ biến động chi phí và lợi nhuận qua các năm, bảng so sánh định mức tiêu hao và thực tế sử dụng vật liệu, giúp minh họa rõ ràng hiệu quả quản lý.

## Đề xuất và khuyến nghị

1. **Nâng cao chất lượng dự báo và hoạch định nhu cầu vật liệu**: Áp dụng công nghệ thông tin để cập nhật dữ liệu liên tục, sử dụng phần mềm quản lý vật liệu hiện đại nhằm giảm sai số trong dự báo. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: Phòng Vật tư phối hợp Phòng Kỹ thuật.

2. **Hoàn thiện hệ thống định mức tiêu hao vật liệu**: Rà soát, điều chỉnh định mức tiêu hao dựa trên số liệu thực tế và công nghệ sản xuất mới, giảm lãng phí vật liệu. Thời gian: 4 tháng; Chủ thể: Phòng Vật tư và Phòng Kỹ thuật.

3. **Tối ưu hóa quản lý kho và vận chuyển**: Áp dụng phương pháp sắp xếp kho theo tần suất quay vòng, cải tiến quy trình vận chuyển để giảm chi phí và thời gian giao nhận. Thời gian: 5 tháng; Chủ thể: Phòng Vật tư và Ban Quản lý Kho.

4. **Đào tạo nâng cao trình độ quản lý vật liệu cho cán bộ**: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản trị vật liệu và kỹ năng thương lượng với nhà cung cấp. Thời gian: 3 tháng; Chủ thể: Phòng Nhân sự phối hợp Phòng Vật tư.

5. **Xây dựng mối quan hệ bền vững với nhà cung cấp**: Đánh giá, lựa chọn nhà cung cấp uy tín, đàm phán hợp đồng dài hạn nhằm ổn định nguồn cung và giá cả. Thời gian: liên tục; Chủ thể: Phòng Vật tư và Ban Giám đốc.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. **Ban lãnh đạo doanh nghiệp xây dựng và viễn thông**: Nhận diện các vấn đề quản trị vật liệu, từ đó đưa ra quyết định chiến lược nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh.

2. **Phòng Vật tư và Quản lý kho**: Áp dụng các phương pháp hoạch định nhu cầu, quản lý kho và vận chuyển vật liệu hiệu quả hơn.

3. **Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh, logistics**: Tham khảo mô hình quản trị vật liệu thực tiễn, phương pháp nghiên cứu và phân tích số liệu trong doanh nghiệp.

4. **Nhà cung cấp vật liệu và đối tác kinh doanh**: Hiểu rõ yêu cầu và quy trình quản lý vật liệu của doanh nghiệp, từ đó cải thiện dịch vụ và hợp tác hiệu quả.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Quản trị vật liệu là gì và tại sao quan trọng?**  
Quản trị vật liệu là quá trình xác định nhu cầu, mua sắm, lưu kho và sử dụng vật liệu hiệu quả nhằm giảm chi phí và đảm bảo sản xuất liên tục. Nó ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sản phẩm và lợi nhuận doanh nghiệp.

2. **Mô hình hoạch định nhu cầu vật liệu (MRP I) hoạt động như thế nào?**  
MRP I dựa trên lịch trình sản xuất và cấu trúc sản phẩm để tính toán lượng vật liệu cần thiết, thời điểm đặt hàng và dự trữ tối ưu, giúp giảm tồn kho và chi phí lưu kho.

3. **Làm thế nào để xác định định mức tiêu hao vật liệu chính xác?**  
Định mức được xác định qua khảo sát phân tích kỹ thuật, điều chỉnh dựa trên dữ liệu thực tế, công nghệ sản xuất và tay nghề lao động nhằm phản ánh đúng lượng vật liệu tiêu hao cho mỗi sản phẩm.

4. **Những khó khăn phổ biến trong quản lý vật liệu tại doanh nghiệp xây dựng?**  
Khó khăn gồm biến động giá cả vật liệu, nguồn cung không ổn định, quản lý kho chưa hiệu quả, trình độ cán bộ hạn chế và thiếu công nghệ hỗ trợ quản lý.

5. **Giải pháp nào giúp giảm chi phí vận chuyển vật liệu?**  
Tối ưu hóa lịch trình vận chuyển, lựa chọn phương tiện phù hợp, phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận và áp dụng công nghệ quản lý vận tải giúp giảm chi phí và thời gian giao nhận.

## Kết luận

- Quản trị vật liệu là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất và lợi nhuận của COMAS.  
- Công ty đã có bước tiến trong doanh thu nhưng còn tồn tại nhiều hạn chế trong quản lý vật liệu và chi phí bán hàng.  
- Áp dụng mô hình hoạch định nhu cầu vật liệu và hoàn thiện hệ thống kho là giải pháp cần thiết.  
- Đào tạo cán bộ và xây dựng mối quan hệ bền vững với nhà cung cấp giúp nâng cao hiệu quả quản lý.  
- Tiếp tục nghiên cứu và áp dụng công nghệ quản lý hiện đại là bước đi quan trọng trong giai đoạn tới.

**Hành động tiếp theo:** Triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 6 tháng tới, đồng thời theo dõi và đánh giá hiệu quả để điều chỉnh kịp thời, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững của công ty.