Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2014-2020, công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tại tỉnh Khánh Hòa đã có nhiều bước phát triển quan trọng. Ban Quản lý Dự án Đầu tư Xây dựng các công trình Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Khánh Hòa được thành lập theo Quyết định số 4053/QĐ-UBND ngày 27/12/2016, với chức năng làm chủ đầu tư các dự án sử dụng vốn ngân sách nhà nước và vốn ngoài ngân sách. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực như hoàn thành nhiều dự án, góp phần phát triển đô thị và cải thiện đời sống người dân, vẫn tồn tại nhiều hạn chế trong công tác quản lý dự án như chất lượng công trình chưa đồng đều, tiến độ kéo dài, chi phí đầu tư vượt dự toán, và sự phối hợp chưa hiệu quả giữa các bên liên quan.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Ban Quản lý Dự án Khánh Hòa, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả quản lý dự án. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các dự án do Ban Quản lý Dự án làm chủ đầu tư trong giai đoạn 2014-2020. Nghiên cứu có ý nghĩa khoa học trong việc hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình, đồng thời có ý nghĩa thực tiễn khi cung cấp các giải pháp cụ thể giúp nâng cao năng lực quản lý, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý dự án hiện đại, trong đó có:

  • Lý thuyết quản lý dự án: Quản lý dự án là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, điều hành và kiểm soát các nguồn lực nhằm hoàn thành dự án đúng thời hạn, trong phạm vi ngân sách và đạt chất lượng yêu cầu. Các yếu tố quản lý bao gồm quản lý thời gian, chi phí, chất lượng, rủi ro, nhân lực và giao tiếp.

  • Mô hình vòng đời dự án xây dựng: Dự án đầu tư xây dựng trải qua các giai đoạn chuẩn bị, thực hiện và kết thúc, với các bước cụ thể như lập báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế kỹ thuật, lựa chọn nhà thầu, thi công, nghiệm thu và bàn giao công trình.

  • Khái niệm quản lý rủi ro và quản lý chi phí dự án: Quản lý rủi ro bao gồm nhận dạng, đánh giá và ứng phó với các rủi ro có thể ảnh hưởng đến dự án. Quản lý chi phí đảm bảo dự án được thực hiện trong phạm vi ngân sách đã được phê duyệt, bao gồm lập kế hoạch, ước tính, phân bổ và kiểm soát chi phí.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: dự án đầu tư xây dựng công trình, quản lý dự án, quản lý tiến độ, quản lý chi phí, quản lý chất lượng, quản lý rủi ro và quản lý nhân lực dự án.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp tổng hợp, phân tích và so sánh dựa trên các nguồn dữ liệu chính gồm:

  • Hồ sơ, báo cáo dự án và tài liệu quản lý của Ban Quản lý Dự án Đầu tư Xây dựng các công trình Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Khánh Hòa giai đoạn 2014-2020.

  • Các văn bản pháp luật liên quan như Luật Đầu tư công 2019, Luật Đấu thầu 2013, Luật Xây dựng 2014 và các nghị định hướng dẫn.

  • Phương pháp chuyên gia được áp dụng để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ các dự án do Ban Quản lý Dự án làm chủ đầu tư trong giai đoạn nghiên cứu, với trọng tâm phân tích các dự án đã hoàn thành và đang triển khai. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp định tính kết hợp định lượng, sử dụng số liệu về tiến độ, chi phí, chất lượng công trình để đánh giá hiệu quả quản lý.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả quản lý tiến độ dự án còn hạn chế: Theo báo cáo, nhiều dự án bị chậm tiến độ so với kế hoạch ban đầu, với tỷ lệ dự án chậm tiến độ chiếm khoảng 30%. Nguyên nhân chủ yếu do công tác giải phóng mặt bằng kéo dài và sự phối hợp chưa đồng bộ giữa các bên liên quan.

  2. Chi phí đầu tư thường vượt dự toán: Trong giai đoạn 2016-2020, có khoảng 25% dự án phải điều chỉnh bổ sung tổng mức đầu tư do dự toán ban đầu chưa chính xác hoặc phát sinh chi phí ngoài dự kiến, dẫn đến lãng phí nguồn lực đầu tư.

  3. Chất lượng công trình chưa đồng đều: Đánh giá chất lượng các công trình cho thấy khoảng 15% công trình chưa đạt yêu cầu kỹ thuật hoặc có tồn tại cần khắc phục, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng và tuổi thọ công trình.

  4. Năng lực quản lý dự án còn nhiều hạn chế: Đội ngũ cán bộ quản lý dự án chưa đồng đều về trình độ chuyên môn và kinh nghiệm, đặc biệt trong công tác thẩm định dự án và giám sát thi công, gây ảnh hưởng đến chất lượng và tiến độ dự án.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của các tồn tại trên xuất phát từ nhiều yếu tố khách quan và chủ quan. Việc giải phóng mặt bằng kéo dài do phức tạp về thủ tục hành chính và sự đồng thuận của người dân, tương tự với các nghiên cứu trong ngành xây dựng nông nghiệp tại một số địa phương khác. Sự vượt chi phí đầu tư phản ánh hạn chế trong công tác lập dự toán và quản lý chi phí, đồng thời chịu ảnh hưởng bởi biến động giá nguyên vật liệu và lạm phát cao trong giai đoạn nghiên cứu.

Chất lượng công trình chưa đồng đều có thể do năng lực nhà thầu và giám sát chưa đáp ứng yêu cầu, cũng như sự thiếu chặt chẽ trong kiểm tra, nghiệm thu. So sánh với các nghiên cứu quốc tế, việc nâng cao năng lực quản lý dự án và áp dụng công nghệ quản lý hiện đại là yếu tố then chốt để cải thiện hiệu quả dự án.

Việc hoàn thiện công tác quản lý dự án tại Ban Quản lý Dự án Khánh Hòa không chỉ giúp tiết kiệm chi phí, rút ngắn thời gian thực hiện mà còn nâng cao chất lượng công trình, góp phần phát triển bền vững nông nghiệp và nông thôn địa phương. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tiến độ dự án, bảng so sánh chi phí dự toán và thực tế, cũng như biểu đồ đánh giá chất lượng công trình để minh họa rõ nét các vấn đề và kết quả nghiên cứu.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực cán bộ quản lý dự án: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý dự án, thẩm định dự án và giám sát thi công nhằm nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng thực tiễn. Mục tiêu đạt 100% cán bộ quản lý dự án có chứng chỉ nghiệp vụ trong vòng 2 năm. Chủ thể thực hiện: Ban Quản lý Dự án phối hợp với các cơ sở đào tạo chuyên ngành.

  2. Cải tiến quy trình giải phóng mặt bằng và phối hợp liên ngành: Thiết lập cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa Ban Quản lý Dự án, chính quyền địa phương và các cơ quan liên quan để rút ngắn thời gian giải phóng mặt bằng, giảm thiểu các vướng mắc pháp lý. Mục tiêu giảm thời gian giải phóng mặt bằng xuống dưới 6 tháng cho các dự án mới. Chủ thể thực hiện: Ban Quản lý Dự án, UBND tỉnh Khánh Hòa.

  3. Áp dụng công nghệ quản lý dự án hiện đại: Sử dụng phần mềm quản lý dự án tích hợp để theo dõi tiến độ, chi phí và chất lượng công trình theo thời gian thực, giúp phát hiện sớm các vấn đề và điều chỉnh kịp thời. Mục tiêu triển khai áp dụng cho tất cả dự án mới trong vòng 1 năm. Chủ thể thực hiện: Ban Quản lý Dự án, đơn vị tư vấn công nghệ.

  4. Tăng cường kiểm tra, giám sát chất lượng công trình: Thiết lập hệ thống kiểm tra chất lượng nghiêm ngặt, bao gồm kiểm tra định kỳ và đột xuất trong quá trình thi công, đồng thời nâng cao trách nhiệm của nhà thầu và tư vấn giám sát. Mục tiêu giảm tỷ lệ công trình không đạt chất lượng xuống dưới 5%. Chủ thể thực hiện: Ban Quản lý Dự án, các đơn vị thi công và tư vấn giám sát.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý dự án và chủ đầu tư: Nhận diện các vấn đề thực tiễn trong quản lý dự án xây dựng công trình nông nghiệp, từ đó áp dụng các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý.

  2. Các nhà thầu xây dựng và tư vấn giám sát: Hiểu rõ yêu cầu quản lý tiến độ, chi phí và chất lượng công trình, cải thiện phối hợp và nâng cao năng lực thi công, giám sát.

  3. Cơ quan quản lý nhà nước về đầu tư và xây dựng: Sử dụng luận văn làm cơ sở tham khảo để hoàn thiện chính sách, quy trình quản lý dự án đầu tư công, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý xây dựng: Tài liệu tham khảo có giá trị về cơ sở lý luận, pháp lý và thực tiễn quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình, hỗ trợ nghiên cứu và học tập chuyên sâu.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình là gì?
    Quản lý dự án đầu tư xây dựng là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, điều hành và kiểm soát các hoạt động xây dựng nhằm đảm bảo dự án hoàn thành đúng tiến độ, trong phạm vi ngân sách và đạt chất lượng yêu cầu. Ví dụ, quản lý tiến độ thi công, quản lý chi phí và giám sát chất lượng công trình.

  2. Những khó khăn chính trong quản lý dự án tại Ban Quản lý Dự án Khánh Hòa là gì?
    Khó khăn gồm tiến độ dự án bị chậm do giải phóng mặt bằng kéo dài, chi phí đầu tư vượt dự toán, chất lượng công trình chưa đồng đều và năng lực quản lý còn hạn chế. Tình trạng này ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư và sử dụng công trình.

  3. Luật nào quy định về quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình?
    Các văn bản pháp luật chính gồm Luật Đầu tư công 2019, Luật Đấu thầu 2013, Luật Xây dựng 2014 và các nghị định hướng dẫn như Nghị định 15/2021/NĐ-CP về quản lý dự án đầu tư xây dựng. Những luật này quy định rõ trách nhiệm, quyền hạn và quy trình quản lý dự án.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản lý dự án?
    Cần tăng cường đào tạo cán bộ quản lý, cải tiến quy trình giải phóng mặt bằng, áp dụng công nghệ quản lý hiện đại và tăng cường kiểm tra, giám sát chất lượng công trình. Ví dụ, sử dụng phần mềm quản lý dự án giúp theo dõi tiến độ và chi phí chính xác.

  5. Phạm vi nghiên cứu của luận văn này là gì?
    Phạm vi tập trung vào công tác quản lý các dự án đầu tư xây dựng do Ban Quản lý Dự án Đầu tư Xây dựng các công trình Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Khánh Hòa làm chủ đầu tư trong giai đoạn 2014-2020, bao gồm các dự án đã hoàn thành và đang triển khai.

Kết luận

  • Công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Ban Quản lý Dự án Khánh Hòa đã đạt được nhiều kết quả tích cực nhưng còn tồn tại hạn chế về tiến độ, chi phí và chất lượng công trình.
  • Năng lực quản lý dự án và sự phối hợp giữa các bên liên quan là những yếu tố then chốt ảnh hưởng đến hiệu quả dự án.
  • Luận văn đã đề xuất các giải pháp cụ thể như đào tạo cán bộ, cải tiến quy trình giải phóng mặt bằng, áp dụng công nghệ quản lý và tăng cường giám sát chất lượng.
  • Các giải pháp này cần được triển khai trong vòng 1-2 năm để nâng cao hiệu quả quản lý dự án, góp phần phát triển bền vững nông nghiệp và nông thôn tỉnh Khánh Hòa.
  • Khuyến nghị các cơ quan quản lý, chủ đầu tư và nhà thầu phối hợp chặt chẽ, đồng thời áp dụng các công cụ quản lý hiện đại để đảm bảo thành công của các dự án đầu tư xây dựng trong tương lai.

Hành động tiếp theo là tổ chức các khóa đào tạo nâng cao năng lực quản lý dự án và triển khai áp dụng phần mềm quản lý dự án hiện đại nhằm giám sát tiến độ và chi phí hiệu quả hơn.