Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam ngày càng phát triển và hội nhập sâu rộng, doanh nghiệp nhà nước (DNNN) giữ vai trò trụ cột quan trọng trong cơ cấu kinh tế quốc dân. Công tác quản lý tài chính (QLTC) tại các DNNN, đặc biệt là trong lĩnh vực thủy lợi, có ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả hoạt động và sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Khai thác công trình Thủy lợi Nam Đuống (TNHH MTV KTCTTL Nam Đuống) là một DNNN hoạt động trong ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn, với nhiệm vụ khai thác, bảo vệ công trình thủy lợi và vận hành hệ thống tưới tiêu phục vụ sản xuất nông nghiệp tại 4 tỉnh, trong đó chủ yếu là Bắc Ninh.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng công tác quản lý tài chính tại Công ty TNHH MTV KTCTTL Nam Đuống, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính trong giai đoạn 2020-2023. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các hoạt động tài chính của công ty, sử dụng số liệu từ năm 2017 đến 2019 để đánh giá thực trạng và dự báo xu hướng phát triển. Ý nghĩa nghiên cứu không chỉ góp phần nâng cao chất lượng quản lý tài chính tại công ty mà còn cung cấp tài liệu tham khảo cho các DNNN trong lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn.

Theo số liệu tổng hợp, công ty có tổng số 436 cán bộ công nhân viên, với cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý phù hợp quy mô hoạt động. Các chỉ tiêu tài chính như doanh thu, chi phí và vốn đầu tư được lập kế hoạch và giám sát chặt chẽ, tuy nhiên vẫn còn tồn tại một số hạn chế trong công tác lập kế hoạch và kiểm soát tài chính. Việc hoàn thiện công tác quản lý tài chính sẽ góp phần đảm bảo sự phát triển bền vững của công ty trong điều kiện thị trường cạnh tranh và biến động kinh tế hiện nay.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý tài chính doanh nghiệp và quản lý tài chính công, trong đó có:

  • Lý thuyết quản lý tài chính doanh nghiệp: Nhấn mạnh mục tiêu tối đa hóa giá trị doanh nghiệp thông qua việc hoạch định, tổ chức và kiểm soát các hoạt động tài chính. Các nguyên tắc cơ bản bao gồm đánh đổi giữa lợi nhuận và rủi ro, giá trị thời gian của tiền, nguyên tắc sinh lợi và tác động của thuế đến quyết định tài chính.

  • Lý thuyết quản lý tài chính công: Tập trung vào quản lý các nguồn lực tài chính thuộc sở hữu nhà nước, bao gồm ngân sách nhà nước, các quỹ tài chính ngoài ngân sách và tín dụng nhà nước. Lý thuyết này đề cập đến các nguyên tắc phối hợp công cụ chính sách tài chính, quản lý thu chi ngân sách và kiểm soát tài chính công nhằm đảm bảo hiệu quả và minh bạch.

Các khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu gồm: quản lý tài chính doanh nghiệp, quản lý tài chính công, tài sản cố định, vốn dài hạn, quy chế chỉ tiêu nội bộ, và hiệu quả tài chính doanh nghiệp.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp kết hợp phân tích định tính và định lượng:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thứ cấp được thu thập từ báo cáo tài chính, kế hoạch tài chính, báo cáo sản xuất kinh doanh của Công ty TNHH MTV KTCTTL Nam Đuống giai đoạn 2017-2019. Ngoài ra, các văn bản pháp luật liên quan đến quản lý tài chính doanh nghiệp và doanh nghiệp nhà nước cũng được tổng hợp để làm cơ sở pháp lý.

  • Phương pháp phân tích: Phân tích và hệ thống hóa lý luận quản lý tài chính; phân tích thực trạng tài chính dựa trên các chỉ tiêu tài chính như doanh thu, chi phí, vốn đầu tư, hiệu quả sử dụng tài sản cố định và vốn lưu động; so sánh các chỉ tiêu tài chính qua các năm để đánh giá xu hướng và hiệu quả quản lý. Phương pháp so sánh và phân tích tỷ lệ được áp dụng để đánh giá các chỉ số tài chính.

  • Phương pháp chọn mẫu: Lấy toàn bộ số liệu tài chính của công ty trong giai đoạn nghiên cứu làm mẫu phân tích nhằm đảm bảo tính toàn diện và chính xác.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào số liệu từ năm 2017 đến 2019 để đánh giá thực trạng, đồng thời đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2020-2023.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Công tác lập kế hoạch tài chính: Công ty đã xây dựng kế hoạch tài chính hàng năm dựa trên phân tích môi trường kinh tế và kế hoạch sản xuất kinh doanh. Ví dụ, kế hoạch doanh thu năm 2018 là khoảng 58,900 triệu đồng, thực hiện đạt 58,106 triệu đồng, tương đương 98.7% kế hoạch. Kế hoạch chi phí năm 2018 là 8,629 triệu đồng, thực hiện đúng kế hoạch. Tuy nhiên, việc lập kế hoạch còn mang tính dựa trên kinh nghiệm, thiếu sự dự báo khoa học và phân tích rủi ro chi tiết.

  2. Quản lý sử dụng nguồn lực tài chính: Công ty chủ yếu sử dụng vốn chủ sở hữu, với tỷ lệ vốn vay thấp, tạo điều kiện ổn định tài chính. Tuy nhiên, việc quản lý các khoản phải thu, đặc biệt là thu thủy lợi phí còn tồn đọng, ảnh hưởng đến dòng tiền và hiệu quả sử dụng vốn. Ví dụ, các khoản phải thu khó đòi tồn tại từ năm 2019 trở về trước, gây áp lực lên quản lý tài chính.

  3. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý tài chính: Bộ máy quản lý tài chính gồm phòng Tài chính - Kế toán phối hợp với các phòng ban chức năng khác, với tổng số 436 cán bộ công nhân viên. Tuy nhiên, cơ cấu tổ chức chưa hoàn toàn phù hợp với quy mô và yêu cầu phát triển, dẫn đến một số hạn chế trong việc phân công, phân cấp và kiểm soát tài chính.

  4. Kiểm tra, giám sát và công khai tài chính: Công tác kiểm tra, giám sát tài chính được thực hiện nhưng chưa đồng bộ và chặt chẽ. Việc công khai tài chính còn hạn chế, chưa tạo được sự minh bạch và niềm tin cao từ các bên liên quan.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những tồn tại trên xuất phát từ nhiều yếu tố, bao gồm hạn chế về năng lực quản lý tài chính, cơ chế phân cấp quản lý còn phức tạp, và sự thiếu đồng bộ trong hệ thống chính sách pháp luật liên quan. So sánh với các nghiên cứu trong lĩnh vực quản lý tài chính doanh nghiệp nhà nước, kết quả nghiên cứu phù hợp với xu hướng chung khi nhiều DNNN còn gặp khó khăn trong việc áp dụng các công cụ quản lý tài chính hiện đại và minh bạch.

Việc sử dụng vốn chủ sở hữu cao giúp công ty duy trì sự ổn định tài chính, nhưng cũng làm hạn chế khả năng mở rộng đầu tư. Các khoản phải thu khó đòi ảnh hưởng đến dòng tiền và hiệu quả hoạt động, cần được xử lý triệt để. Cơ cấu tổ chức và phân công nhiệm vụ cần được điều chỉnh để phù hợp hơn với yêu cầu quản lý tài chính hiện đại, đồng thời tăng cường công tác kiểm tra, giám sát nhằm nâng cao tính minh bạch và hiệu quả.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ so sánh kế hoạch và thực hiện doanh thu, chi phí qua các năm, bảng phân loại cán bộ công nhân viên theo trình độ, và bảng tổng hợp các khoản phải thu khó đòi để minh họa rõ ràng hơn về thực trạng tài chính và quản lý của công ty.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện công tác lập kế hoạch tài chính: Áp dụng các phương pháp dự báo khoa học và phân tích rủi ro trong xây dựng kế hoạch tài chính hàng năm, đảm bảo tính khả thi và phù hợp với điều kiện thị trường. Thời gian thực hiện: ngay từ năm 2020; Chủ thể thực hiện: phòng Tài chính - Kế toán phối hợp Ban lãnh đạo công ty.

  2. Tăng cường quản lý và sử dụng nguồn lực tài chính: Rà soát, xử lý các khoản phải thu khó đòi, đặc biệt là thu thủy lợi phí, nhằm cải thiện dòng tiền và hiệu quả sử dụng vốn. Thời gian thực hiện: 2020-2021; Chủ thể thực hiện: phòng Tài chính - Kế toán phối hợp phòng Kinh doanh.

  3. Cơ cấu lại tổ chức bộ máy quản lý tài chính: Điều chỉnh cơ cấu tổ chức, phân công nhiệm vụ rõ ràng, tăng cường đào tạo nâng cao năng lực cán bộ quản lý tài chính để đáp ứng yêu cầu phát triển. Thời gian thực hiện: 2020-2022; Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc công ty.

  4. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và công khai tài chính: Xây dựng quy trình kiểm tra, giám sát tài chính chặt chẽ, minh bạch và công khai các báo cáo tài chính định kỳ để nâng cao niềm tin của các bên liên quan. Thời gian thực hiện: 2020-2023; Chủ thể thực hiện: phòng Kiểm toán nội bộ và phòng Tài chính - Kế toán.

  5. Hoàn thiện quy chế chỉ tiêu nội bộ: Xây dựng và thực hiện quy chế chỉ tiêu nội bộ rõ ràng, phù hợp với đặc thù hoạt động của công ty nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chi phí và sử dụng tài sản. Thời gian thực hiện: 2020-2021; Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc phối hợp phòng Tài chính - Kế toán.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý công ty TNHH MTV KTCTTL Nam Đuống: Nhận diện các điểm mạnh, hạn chế trong công tác quản lý tài chính hiện tại để điều chỉnh chiến lược phát triển phù hợp.

  2. Các phòng ban tài chính, kế toán và kiểm toán nội bộ của DNNN trong lĩnh vực nông nghiệp: Áp dụng các giải pháp và kinh nghiệm quản lý tài chính hiệu quả được đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động.

  3. Cơ quan quản lý nhà nước về doanh nghiệp và tài chính công: Tham khảo để hoàn thiện chính sách, quy định liên quan đến quản lý tài chính doanh nghiệp nhà nước, đặc biệt trong lĩnh vực thủy lợi và nông nghiệp.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý kinh tế, tài chính công: Tài liệu tham khảo bổ ích cho nghiên cứu, học tập và phát triển các đề tài liên quan đến quản lý tài chính doanh nghiệp nhà nước.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao quản lý tài chính lại quan trọng đối với doanh nghiệp nhà nước?
    Quản lý tài chính giúp doanh nghiệp sử dụng hiệu quả nguồn lực tài chính, đảm bảo cân đối thu chi, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững. Ví dụ, tại Công ty TNHH MTV KTCTTL Nam Đuống, quản lý tài chính tốt góp phần duy trì hoạt động công ích ổn định.

  2. Những khó khăn chính trong công tác quản lý tài chính tại Công ty TNHH MTV KTCTTL Nam Đuống là gì?
    Khó khăn gồm việc lập kế hoạch tài chính còn dựa nhiều vào kinh nghiệm, tồn đọng các khoản phải thu khó đòi, cơ cấu tổ chức chưa tối ưu và công tác kiểm tra giám sát chưa chặt chẽ.

  3. Các giải pháp nào được đề xuất để cải thiện công tác quản lý tài chính?
    Các giải pháp bao gồm hoàn thiện lập kế hoạch tài chính, tăng cường quản lý nguồn lực tài chính, cơ cấu lại tổ chức quản lý, nâng cao công tác kiểm tra giám sát và xây dựng quy chế chỉ tiêu nội bộ phù hợp.

  4. Phạm vi thời gian và địa điểm nghiên cứu của luận văn là gì?
    Nghiên cứu tập trung tại Công ty TNHH MTV KTCTTL Nam Đuống, sử dụng số liệu từ năm 2017 đến 2019 để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2020-2023.

  5. Luận văn có thể áp dụng cho các doanh nghiệp khác không?
    Có, các kết quả và giải pháp nghiên cứu có thể tham khảo và điều chỉnh áp dụng cho các DNNN trong lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn có đặc điểm tương tự nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích tổng quan lý luận và thực tiễn về công tác quản lý tài chính trong doanh nghiệp nhà nước, làm rõ các nguyên tắc, mục tiêu và nội dung quản lý tài chính doanh nghiệp.
  • Thực trạng công tác quản lý tài chính tại Công ty TNHH MTV KTCTTL Nam Đuống được đánh giá chi tiết qua các chỉ tiêu tài chính và cơ cấu tổ chức quản lý.
  • Đã xác định các tồn tại, hạn chế trong công tác lập kế hoạch, quản lý nguồn lực tài chính, cơ cấu tổ chức và kiểm tra giám sát tài chính.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể, khả thi nhằm hoàn thiện công tác quản lý tài chính trong giai đoạn 2020-2023, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động và phát triển bền vững của công ty.
  • Khuyến nghị các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp với thực tiễn hoạt động.

Call-to-action: Ban lãnh đạo và các phòng ban chức năng của Công ty TNHH MTV KTCTTL Nam Đuống cần nhanh chóng triển khai các giải pháp đề xuất để nâng cao hiệu quả quản lý tài chính, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, cập nhật các phương pháp quản lý hiện đại nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển trong tương lai.