Tổng quan nghiên cứu

Cải cách thủ tục hành chính (TTHC) là một trong những nhiệm vụ trọng tâm nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập quốc tế và cách mạng công nghiệp 4.0. Tại nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào (CHDCND Lào), Bộ Giáo dục và Thể thao giữ vai trò quan trọng trong quản lý vi mô công tác giáo dục, nghiên cứu khoa học và thể dục thể thao trên toàn quốc. Từ năm 2017 đến nay, Bộ đã triển khai nhiều hoạt động cải cách TTHC nhằm đơn giản hóa quy trình, minh bạch hóa thủ tục, giảm phiền hà cho tổ chức, cá nhân và nâng cao chất lượng quản lý nhà nước.

Theo báo cáo năm 2021, Bộ Giáo dục và Thể thao đã rà soát 1.652 thủ tục hành chính, trong đó 722 thủ tục được giữ nguyên, 615 thủ tục được sửa đổi nhằm phù hợp với thực tiễn và yêu cầu phát triển. Việc cải cách này không chỉ giúp rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ mà còn nâng cao tỷ lệ giải quyết đúng hạn lên đến 97%. Mục tiêu nghiên cứu tập trung phân tích cơ sở lý luận, pháp luật và thực trạng cải cách TTHC tại Bộ, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả trong giai đoạn tới, hướng đến năm 2055 – kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng Nhân dân Cách mạng Lào.

Nghiên cứu có phạm vi tập trung vào Bộ Giáo dục và Thể thao nước CHDCND Lào, không mở rộng đến cấp tỉnh, huyện. Ý nghĩa của đề tài nằm ở việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để hoàn thiện chính sách cải cách TTHC, góp phần xây dựng nền hành chính dân chủ, chuyên nghiệp, hiện đại, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết cải cách hành chính và lý thuyết quản lý công mới. Lý thuyết cải cách hành chính nhấn mạnh quá trình thay đổi có kế hoạch nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước thông qua cải cách thể chế, tổ chức, thủ tục và đội ngũ cán bộ công chức. Lý thuyết quản lý công mới tập trung vào việc chuyển đổi từ quản lý hành chính truyền thống sang quản lý phục vụ, minh bạch và hướng tới người dân.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: thủ tục hành chính (cách thức và trình tự thực hiện các công việc quản lý nhà nước), cải cách thủ tục hành chính (quá trình thay đổi nhằm đơn giản hóa, minh bạch hóa thủ tục), hiệu quả cải cách (đo lường qua thời gian giải quyết, mức độ hài lòng của người dân và tổ chức), và nguyên tắc cải cách (minh bạch, công khai, bình đẳng, đơn giản và tiết kiệm).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng. Dữ liệu được thu thập từ các văn bản pháp luật, báo cáo của Bộ Giáo dục và Thể thao, các cuộc khảo sát xã hội học với cán bộ, công chức và người dân liên quan đến TTHC. Cỡ mẫu khảo sát khoảng 300 người, được chọn mẫu ngẫu nhiên có phân tầng nhằm đảm bảo tính đại diện.

Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp thống kê mô tả, phân tích so sánh và phân tích tổng hợp. Quá trình nghiên cứu diễn ra trong giai đoạn 2022-2023, với các bước: thu thập tài liệu, khảo sát thực địa, xử lý số liệu, phân tích và đề xuất giải pháp. Việc áp dụng phương pháp điều tra xã hội học giúp đánh giá thực trạng và nhận thức của các bên liên quan về cải cách TTHC.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Rà soát và đơn giản hóa thủ tục hành chính: Bộ Giáo dục và Thể thao đã rà soát 1.652 thủ tục, trong đó 615 thủ tục được sửa đổi nhằm giảm bớt các bước rườm rà, phức tạp. Tỷ lệ thủ tục được giữ nguyên là 55%, cho thấy sự cân nhắc kỹ lưỡng trong việc duy trì các thủ tục cần thiết.

  2. Tỷ lệ giải quyết hồ sơ đúng hạn đạt 97%: Trong 6 tháng đầu năm 2023, Bộ đã giải quyết 296/305 hồ sơ đúng hạn, thể hiện hiệu quả trong việc áp dụng cải cách TTHC và cơ chế một cửa liên thông.

  3. Ứng dụng công nghệ thông tin: Trên 80% văn bản, tài liệu được trao đổi qua mạng điện tử, góp phần nâng cao tính minh bạch và rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ. Hệ thống quản lý thông tin giáo dục và thể thao (LESMIS) được xây dựng với sự hỗ trợ của Liên minh châu Âu, giúp tổng hợp và trực quan hóa dữ liệu phục vụ giám sát và lập kế hoạch.

  4. Chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức: 100% cán bộ, công chức đạt chuẩn trình độ chuyên môn, tin học và ngoại ngữ theo yêu cầu. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại hạn chế về số lượng và kỹ năng thực thi công vụ, ảnh hưởng đến hiệu quả cải cách.

Thảo luận kết quả

Việc rà soát và sửa đổi thủ tục hành chính đã góp phần giảm thiểu phiền hà cho người dân và tổ chức, phù hợp với xu hướng cải cách hành chính hiện đại. Tỷ lệ giải quyết hồ sơ đúng hạn cao phản ánh sự chuyển biến tích cực trong tổ chức và quản lý công việc của Bộ. So với một số nghiên cứu trong khu vực, kết quả này cho thấy Bộ Giáo dục và Thể thao nước CHDCND Lào đã đạt được bước tiến đáng kể.

Ứng dụng công nghệ thông tin là yếu tố then chốt giúp nâng cao hiệu quả cải cách, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc công khai, minh bạch thủ tục. Tuy nhiên, việc phát triển hạ tầng kỹ thuật và đào tạo nhân lực vẫn cần được chú trọng để đảm bảo tính bền vững của cải cách.

Chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức là nhân tố quyết định thành công của cải cách TTHC. Mặc dù tỷ lệ đạt chuẩn cao, nhưng sự thiếu hụt về số lượng và kỹ năng thực tế vẫn là thách thức lớn, cần được giải quyết thông qua đào tạo và tuyển dụng phù hợp.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố tỷ lệ thủ tục được sửa đổi theo lĩnh vực, bảng thống kê tỷ lệ giải quyết hồ sơ đúng hạn theo tháng, và biểu đồ đánh giá năng lực cán bộ công chức theo các tiêu chí chuyên môn, tin học, ngoại ngữ.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực cán bộ, công chức: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kỹ năng nghiệp vụ, tin học và ngoại ngữ định kỳ hàng năm nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ, đảm bảo đáp ứng yêu cầu cải cách TTHC. Chủ thể thực hiện: Bộ Giáo dục và Thể thao phối hợp với các viện đào tạo; Thời gian: 2024-2026.

  2. Mở rộng ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và giải quyết TTHC: Đẩy mạnh phát triển hệ thống quản lý điện tử, xây dựng cổng dịch vụ công trực tuyến đa kênh, tích hợp cơ sở dữ liệu quốc gia về TTHC để tăng tính minh bạch và thuận tiện cho người dân. Chủ thể thực hiện: Bộ Giáo dục và Thể thao phối hợp Bộ Thông tin và Truyền thông; Thời gian: 2024-2028.

  3. Rà soát, đơn giản hóa tiếp tục các thủ tục hành chính: Tiếp tục đánh giá, loại bỏ các thủ tục không cần thiết, rút ngắn thời gian giải quyết, giảm chi phí cho người dân và doanh nghiệp. Chủ thể thực hiện: Bộ Giáo dục và Thể thao; Thời gian: 2024-2025.

  4. Tăng cường công khai, minh bạch và truyền thông về cải cách TTHC: Xây dựng các kênh truyền thông đa dạng để phổ biến thông tin về thủ tục, quyền lợi và nghĩa vụ của người dân, đồng thời tiếp nhận phản hồi để cải tiến liên tục. Chủ thể thực hiện: Bộ Giáo dục và Thể thao phối hợp các cơ quan truyền thông; Thời gian: 2024-2026.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà hoạch định chính sách: Luận văn cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để xây dựng, điều chỉnh chính sách cải cách TTHC, giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực giáo dục và thể thao.

  2. Lãnh đạo và cán bộ quản lý Bộ Giáo dục và Thể thao: Giúp hiểu rõ thực trạng, nguyên nhân hạn chế và các giải pháp cải cách, từ đó áp dụng hiệu quả trong công tác quản lý và điều hành.

  3. Chuyên gia, nhà nghiên cứu về quản lý công và cải cách hành chính: Cung cấp dữ liệu, phân tích và khung lý thuyết cập nhật phục vụ nghiên cứu chuyên sâu về cải cách TTHC tại các quốc gia đang phát triển.

  4. Sinh viên, học viên ngành luật, quản lý công: Là tài liệu tham khảo hữu ích để hiểu về cải cách hành chính, pháp luật hành chính và thực tiễn quản lý nhà nước tại nước CHDCND Lào.

Câu hỏi thường gặp

  1. Cải cách thủ tục hành chính là gì?
    Cải cách TTHC là quá trình thay đổi có kế hoạch nhằm đơn giản hóa, minh bạch hóa và nâng cao hiệu quả các thủ tục do cơ quan nhà nước ban hành, giúp giảm phiền hà cho người dân và tổ chức.

  2. Tại sao cải cách TTHC lại quan trọng đối với Bộ Giáo dục và Thể thao nước CHDCND Lào?
    Bộ là cơ quan quản lý giáo dục và thể thao toàn quốc, cải cách TTHC giúp nâng cao hiệu quả quản lý, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và tổ chức tiếp cận dịch vụ công, góp phần phát triển nguồn nhân lực quốc gia.

  3. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Luận văn sử dụng kết hợp phương pháp định tính và định lượng, bao gồm phân tích văn bản pháp luật, khảo sát xã hội học với cỡ mẫu khoảng 300 người, và phân tích thống kê mô tả.

  4. Những kết quả nổi bật của cải cách TTHC tại Bộ Giáo dục và Thể thao là gì?
    Tỷ lệ giải quyết hồ sơ đúng hạn đạt 97%, hơn 80% văn bản được trao đổi qua mạng điện tử, 615 thủ tục được sửa đổi đơn giản hóa, và 100% cán bộ công chức đạt chuẩn trình độ chuyên môn.

  5. Các giải pháp chính để nâng cao hiệu quả cải cách TTHC trong thời gian tới là gì?
    Tăng cường đào tạo cán bộ, mở rộng ứng dụng công nghệ thông tin, tiếp tục đơn giản hóa thủ tục, và tăng cường công khai, minh bạch, truyền thông về cải cách TTHC.

Kết luận

  • Luận văn đã làm rõ cơ sở lý luận, pháp luật và thực trạng cải cách thủ tục hành chính tại Bộ Giáo dục và Thể thao nước CHDCND Lào từ năm 2017 đến nay.
  • Kết quả nghiên cứu cho thấy Bộ đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng như đơn giản hóa thủ tục, nâng cao tỷ lệ giải quyết hồ sơ đúng hạn và ứng dụng công nghệ thông tin hiệu quả.
  • Hạn chế về năng lực đội ngũ cán bộ, công chức và một số thủ tục còn phức tạp cần được khắc phục trong thời gian tới.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực cán bộ, mở rộng ứng dụng công nghệ, tiếp tục đơn giản hóa thủ tục và tăng cường minh bạch, công khai.
  • Khuyến nghị các nhà quản lý, chuyên gia và sinh viên ngành luật, quản lý công tham khảo để phát triển nghiên cứu và thực tiễn cải cách hành chính tại nước CHDCND Lào.

Tiếp theo, cần triển khai các giải pháp đề xuất trong giai đoạn 2024-2028 nhằm hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nền hành chính hiện đại, hiệu quả, phục vụ nhân dân tốt hơn. Đề nghị các cơ quan liên quan phối hợp chặt chẽ để đảm bảo thành công của công cuộc cải cách này.