Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các ngân hàng thương mại tại Việt Nam, việc thu hút và giữ chân khách hàng cá nhân vay vốn trung và dài hạn trở thành một thách thức lớn. Tính đến cuối năm 2021, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) – Chi nhánh Khu công nghiệp Sóng Thần đạt tổng dư nợ 12.075 tỷ đồng, trong đó dư nợ trung và dài hạn chiếm 39,2% tổng dư nợ. Hoạt động tín dụng chiếm khoảng 85,7% tổng thu nhập ròng, cho thấy vai trò quan trọng của tín dụng trong cơ cấu doanh thu của ngân hàng. Tuy nhiên, việc tăng trưởng tín dụng trung và dài hạn cũng tiềm ẩn rủi ro cao, đặc biệt khi tỷ trọng vốn ngắn hạn vẫn chiếm phần lớn trong nguồn vốn huy động.

Nghiên cứu tập trung phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn ngân hàng vay vốn trung và dài hạn của khách hàng cá nhân tại Agribank – Chi nhánh Khu công nghiệp Sóng Thần trong giai đoạn từ tháng 12/2021 đến tháng 2/2022. Mục tiêu chính là xác định các nhân tố tác động và mức độ ảnh hưởng của chúng nhằm đề xuất các giải pháp quản trị giúp ngân hàng nâng cao năng lực cạnh tranh, gia tăng thị phần và đáp ứng tốt hơn nhu cầu khách hàng. Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng trong việc hỗ trợ Agribank phát triển hoạt động tín dụng bền vững, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học cho các ngân hàng thương mại khác trong việc xây dựng chiến lược kinh doanh hiệu quả.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết hành vi tiêu dùng quan trọng: Thuyết Hành động Hợp lý (TRA) và Thuyết Hành vi Có kế hoạch (TPB). TRA nhấn mạnh vai trò của thái độ cá nhân và chuẩn chủ quan trong việc hình thành ý định hành vi, từ đó dẫn đến hành vi thực tế. TPB mở rộng TRA bằng cách bổ sung yếu tố nhận thức kiểm soát hành vi, giúp giải thích tốt hơn các quyết định vay vốn của khách hàng cá nhân.

Mô hình nghiên cứu đề xuất gồm sáu biến chính ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn ngân hàng vay vốn trung và dài hạn: (1) Chính sách tín dụng, (2) Lãi suất cho vay, (3) Hình ảnh thương hiệu ngân hàng, (4) Đảm bảo tín dụng (thủ tục, quy trình), (5) Chất lượng dịch vụ, và (6) Mối quan hệ cá nhân. Các giả thuyết nghiên cứu được xây dựng dựa trên tổng hợp các nghiên cứu trong và ngoài nước, khẳng định tác động tích cực của từng yếu tố đến quyết định vay vốn.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng. Giai đoạn định tính bao gồm phỏng vấn chuyên gia và khảo sát sơ bộ nhằm xây dựng thang đo các nhân tố ảnh hưởng. Giai đoạn định lượng tiến hành khảo sát 350 khách hàng cá nhân đang vay vốn trung và dài hạn tại Agribank – Chi nhánh Khu công nghiệp Sóng Thần, bao gồm các phòng giao dịch và chi nhánh trực thuộc.

Mẫu được chọn theo phương pháp lấy mẫu không xác suất kết hợp thẩm định và thuận tiện nhằm đảm bảo tính đại diện và khả thi. Dữ liệu thu thập được xử lý bằng phần mềm SPSS với các kỹ thuật phân tích: kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc thang đo, và phân tích hồi quy bội để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến quyết định lựa chọn ngân hàng vay vốn. Thời gian thu thập dữ liệu chính thức từ tháng 12/2021 đến tháng 2/2022.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Chính sách tín dụng là yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định lựa chọn ngân hàng vay vốn trung và dài hạn, với hệ số hồi quy bội cao nhất trong mô hình. Khoảng 39,2% dư nợ trung và dài hạn tại Agribank CN KCN Sóng Thần phản ánh sự quan tâm lớn của khách hàng đến các điều kiện tín dụng linh hoạt và ưu đãi.

  2. Lãi suất cho vay đứng thứ hai về mức độ ảnh hưởng, cho thấy khách hàng rất nhạy cảm với chi phí vay vốn. Lãi suất ưu đãi giúp giảm chi phí vay, tăng khả năng tiếp cận vốn và thúc đẩy quyết định vay.

  3. Hình ảnh thương hiệu ngân hàng cũng đóng vai trò quan trọng, khách hàng có xu hướng lựa chọn ngân hàng có uy tín, thương hiệu mạnh để đảm bảo sự an toàn và tin cậy trong giao dịch.

  4. Đảm bảo tín dụng (thủ tục, quy trình) và chất lượng dịch vụ có tác động tích cực, thể hiện qua sự thuận tiện trong thủ tục vay và dịch vụ chăm sóc khách hàng chuyên nghiệp giúp tăng sự hài lòng và trung thành.

  5. Mối quan hệ cá nhân với nhân viên ngân hàng hoặc người thân có ảnh hưởng nhưng mức độ thấp hơn so với các yếu tố trên, cho thấy vai trò hỗ trợ trong quá trình ra quyết định vay vốn.

Kết quả phân tích hồi quy bội cho thấy mô hình giải thích được khoảng 68% biến thiên trong quyết định lựa chọn ngân hàng vay vốn trung và dài hạn. Biểu đồ phân tích nhân tố và bảng hệ số hồi quy minh họa rõ ràng mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố, giúp ngân hàng tập trung nguồn lực vào các khía cạnh quan trọng.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính khiến chính sách tín dụng và lãi suất cho vay đứng đầu là do khách hàng cá nhân luôn tìm kiếm các điều kiện vay vốn thuận lợi, chi phí thấp để giảm áp lực tài chính. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trước đây trong ngành tài chính ngân hàng. Hình ảnh thương hiệu tạo dựng niềm tin và sự an tâm cho khách hàng, nhất là trong bối cảnh rủi ro tín dụng ngày càng cao.

Thủ tục vay vốn đơn giản, nhanh gọn cùng chất lượng dịch vụ tốt giúp nâng cao trải nghiệm khách hàng, từ đó thúc đẩy quyết định vay vốn. Mối quan hệ cá nhân tuy có ảnh hưởng nhưng không phải là yếu tố quyết định chính, phù hợp với xu hướng khách hàng ngày càng độc lập và dựa vào thông tin khách quan hơn.

So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả nghiên cứu này khẳng định tính nhất quán về các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định vay vốn, đồng thời bổ sung góc nhìn thực tiễn tại Agribank CN KCN Sóng Thần, nơi có đặc thù khách hàng và môi trường kinh doanh riêng biệt.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện chính sách tín dụng: Agribank cần xây dựng các chính sách tín dụng linh hoạt, ưu đãi phù hợp với nhu cầu khách hàng cá nhân, đặc biệt là các gói vay trung và dài hạn. Mục tiêu tăng tỷ lệ duy trì khách hàng vay vốn trung và dài hạn lên ít nhất 10% trong vòng 12 tháng tới. Ban lãnh đạo ngân hàng chịu trách nhiệm triển khai.

  2. Điều chỉnh lãi suất cạnh tranh: Cần nghiên cứu và áp dụng mức lãi suất ưu đãi, minh bạch, phù hợp với thị trường để thu hút khách hàng mới và giữ chân khách hàng hiện hữu. Mục tiêu giảm chi phí vay trung bình xuống dưới mức trung bình ngành trong 6 tháng tới.

  3. Xây dựng và củng cố hình ảnh thương hiệu: Tăng cường các hoạt động truyền thông, quảng bá thương hiệu, nâng cao uy tín và nhận diện thương hiệu Agribank tại khu vực KCN Sóng Thần. Thực hiện chiến dịch truyền thông trong vòng 9 tháng, phối hợp với phòng marketing và truyền thông.

  4. Đơn giản hóa thủ tục và nâng cao chất lượng dịch vụ: Rà soát, tối ưu quy trình vay vốn, giảm thiểu giấy tờ, thời gian xử lý hồ sơ. Đào tạo nhân viên nâng cao kỹ năng chăm sóc khách hàng, tạo trải nghiệm thân thiện, chuyên nghiệp. Mục tiêu rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ vay xuống dưới 5 ngày làm việc trong 6 tháng tới.

  5. Phát triển mối quan hệ khách hàng: Tăng cường xây dựng mạng lưới quan hệ cá nhân thông qua các chương trình khách hàng thân thiết, tư vấn tài chính cá nhân. Mục tiêu nâng cao chỉ số hài lòng khách hàng (CSAT) lên trên 85% trong năm tới.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý Agribank CN KCN Sóng Thần: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chiến lược phát triển tín dụng trung và dài hạn, nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả kinh doanh.

  2. Nhân viên tín dụng và chăm sóc khách hàng: Áp dụng các hàm ý quản trị để cải thiện quy trình làm việc, nâng cao chất lượng dịch vụ và tăng cường mối quan hệ với khách hàng cá nhân.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Tài chính – Ngân hàng: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và kết quả thực tiễn để phát triển các đề tài nghiên cứu liên quan.

  4. Các ngân hàng thương mại khác: Học hỏi kinh nghiệm và áp dụng các giải pháp tương tự nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động cho vay trung và dài hạn, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

Câu hỏi thường gặp

  1. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định vay vốn trung và dài hạn tại Agribank CN KCN Sóng Thần?
    Chính sách tín dụng được xác định là yếu tố quan trọng nhất, chiếm tỷ trọng ảnh hưởng lớn nhất trong mô hình nghiên cứu, phản ánh nhu cầu khách hàng về các điều kiện vay linh hoạt và ưu đãi.

  2. Lãi suất cho vay có tác động như thế nào đến quyết định vay vốn?
    Lãi suất cho vay là yếu tố thứ hai về mức độ ảnh hưởng, khách hàng ưu tiên lựa chọn ngân hàng có lãi suất cạnh tranh để giảm chi phí vay vốn, từ đó tăng khả năng tiếp cận vốn.

  3. Vai trò của hình ảnh thương hiệu trong quyết định vay vốn là gì?
    Hình ảnh thương hiệu tạo dựng niềm tin và sự an tâm cho khách hàng, giúp họ cảm thấy an toàn khi lựa chọn ngân hàng, đặc biệt trong môi trường có nhiều rủi ro tín dụng.

  4. Tại sao thủ tục vay vốn và chất lượng dịch vụ lại quan trọng?
    Thủ tục vay vốn đơn giản, nhanh gọn cùng dịch vụ chăm sóc khách hàng chuyên nghiệp giúp nâng cao trải nghiệm, giảm bớt rào cản và thúc đẩy khách hàng quyết định vay vốn tại ngân hàng.

  5. Mối quan hệ cá nhân ảnh hưởng thế nào đến quyết định vay vốn?
    Mối quan hệ cá nhân có tác động hỗ trợ nhưng không phải là yếu tố quyết định chính, thể hiện xu hướng khách hàng ngày càng dựa vào thông tin khách quan và các yếu tố kinh tế hơn là quan hệ cá nhân.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định sáu yếu tố chính ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn ngân hàng vay vốn trung và dài hạn của khách hàng cá nhân tại Agribank CN KCN Sóng Thần, trong đó chính sách tín dụng và lãi suất cho vay là hai yếu tố quan trọng nhất.
  • Mô hình nghiên cứu giải thích được khoảng 68% biến thiên trong quyết định vay vốn, cho thấy tính phù hợp và thực tiễn của các biến số được lựa chọn.
  • Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để Agribank xây dựng các chính sách tín dụng, điều chỉnh lãi suất, nâng cao chất lượng dịch vụ và củng cố hình ảnh thương hiệu nhằm gia tăng thị phần.
  • Đề xuất các giải pháp quản trị cụ thể, có thể triển khai trong vòng 6-12 tháng nhằm cải thiện hiệu quả hoạt động tín dụng trung và dài hạn.
  • Khuyến nghị các nghiên cứu tiếp theo mở rộng phạm vi khảo sát và bổ sung các yếu tố mới để hoàn thiện mô hình, đồng thời áp dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn quản lý ngân hàng.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo Agribank CN KCN Sóng Thần nên tổ chức hội thảo nội bộ để phổ biến kết quả nghiên cứu và triển khai các giải pháp đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng trung và dài hạn.