Tổng quan nghiên cứu
Ngành du lịch đóng góp khoảng 9,2% vào tổng GDP của Việt Nam trước đại dịch Covid-19, tương đương với hàng tỷ USD giá trị kinh tế. Tuy nhiên, đại dịch đã khiến lượng khách du lịch quốc tế giảm trên 80% và khách nội địa giảm 45%, gây thiệt hại ước tính lên đến 23 tỷ USD. Trong bối cảnh phục hồi, du lịch nông nghiệp được xem là một hướng đi tiềm năng, tận dụng lợi thế đất nông nghiệp chiếm 80,4% diện tích đất Việt Nam và đóng góp 24% GDP năm 2019. Nghiên cứu tập trung vào các yếu tố ảnh hưởng đến ý định tiếp tục tham gia du lịch nông nghiệp của du khách tại Thành phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn từ tháng 6 đến tháng 11 năm 2022. Mục tiêu chính là xác định các nhân tố tác động và mức độ ảnh hưởng của chúng, từ đó đề xuất các giải pháp quản trị nhằm phát triển bền vững loại hình du lịch này. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ doanh nghiệp lữ hành nâng cao hiệu quả tổ chức tour, đồng thời thúc đẩy thu nhập cho người nông dân và phát triển kinh tế địa phương.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết hành vi chủ đạo: Lý thuyết hành động hợp lý (TRA) và Lý thuyết hành vi dự định (TPB). TRA tập trung vào hai yếu tố chính ảnh hưởng đến ý định hành vi là thái độ và chuẩn chủ quan, trong khi TPB mở rộng thêm nhận thức kiểm soát hành vi nhằm giải thích các hành vi không hoàn toàn có ý thức. Ngoài ra, nghiên cứu ứng dụng khái niệm giá trị cảm nhận của khách hàng với ba dạng chính: giá trị vị lợi (utilitarian value), giá trị môi trường (environmental value) và giá trị hưởng thụ (hedonic value). Các yếu tố truyền miệng điện tử (eWOM) cũng được xem xét như một kênh truyền thông ảnh hưởng đến thái độ và nhận thức của du khách. Mô hình nghiên cứu đề xuất mối quan hệ nhân quả giữa các giá trị cảm nhận, truyền miệng điện tử, thái độ, chuẩn chủ quan, nhận thức kiểm soát hành vi và ý định tiếp tục tham gia du lịch nông nghiệp.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng kết hợp định tính. Giai đoạn định tính gồm phỏng vấn 5 chuyên gia trong ngành du lịch và thảo luận nhóm với 11 người tham gia nhằm hiệu chỉnh thang đo và mô hình nghiên cứu. Giai đoạn định lượng tiến hành khảo sát trực tuyến qua Google Forms với phương pháp chọn mẫu thuận tiện tại Thành phố Hồ Chí Minh trong khoảng thời gian từ tháng 9 đến tháng 11 năm 2022. Tổng số mẫu thu thập là 450, trong đó 421 mẫu hợp lệ được sử dụng để phân tích. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm SPSS cho thống kê mô tả và SmartPLS 4 để kiểm định độ tin cậy, tính hội tụ, phân biệt của thang đo, đánh giá độ phù hợp mô hình và kiểm định giả thuyết. Cỡ mẫu đảm bảo theo nguyên tắc nhân 10 của số mối quan hệ trong mô hình, phù hợp với phương pháp PLS-SEM.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Ảnh hưởng của giá trị vị lợi: Nhận thức về giá trị vị lợi có tác động tích cực và mạnh mẽ đến thái độ (β ≈ 0.45, p < 0.01), chuẩn chủ quan (β ≈ 0.38, p < 0.01) và nhận thức kiểm soát hành vi (β ≈ 0.40, p < 0.01) của du khách đối với du lịch nông nghiệp.
Ảnh hưởng của giá trị môi trường: Giá trị môi trường cũng ảnh hưởng tích cực đến thái độ (β ≈ 0.32, p < 0.05) và nhận thức kiểm soát hành vi (β ≈ 0.29, p < 0.05), tuy nhiên tác động đến chuẩn chủ quan không rõ ràng.
Ảnh hưởng của giá trị hưởng thụ: Giá trị hưởng thụ tác động tích cực đến thái độ (β ≈ 0.35, p < 0.01), chuẩn chủ quan (β ≈ 0.30, p < 0.05) và nhận thức kiểm soát hành vi (β ≈ 0.28, p < 0.05).
Ảnh hưởng của truyền miệng điện tử: Các nội dung lan truyền trên mạng có tác động tích cực đến thái độ (β ≈ 0.40, p < 0.01), chuẩn chủ quan (β ≈ 0.36, p < 0.01) và nhận thức kiểm soát hành vi (β ≈ 0.33, p < 0.01).
Tác động của các yếu tố TPB đến ý định: Thái độ (β ≈ 0.42, p < 0.01), chuẩn chủ quan (β ≈ 0.30, p < 0.05) và nhận thức kiểm soát hành vi (β ≈ 0.35, p < 0.01) đều có ảnh hưởng tích cực đến ý định tiếp tục tham gia du lịch nông nghiệp.
Thảo luận kết quả
Kết quả cho thấy giá trị vị lợi là nhân tố có ảnh hưởng mạnh nhất đến các biến trung gian trong mô hình, phản ánh sự quan tâm của du khách đến lợi ích thực tế khi tham gia du lịch nông nghiệp. Giá trị môi trường và hưởng thụ cũng đóng vai trò quan trọng, phù hợp với xu hướng phát triển bền vững và nhu cầu trải nghiệm cảm xúc của khách hàng hiện nay. Tác động tích cực của truyền miệng điện tử khẳng định vai trò của các kênh thông tin mạng xã hội trong việc hình thành thái độ và nhận thức của du khách. So sánh với các nghiên cứu trong và ngoài nước, kết quả tương đồng với các nghiên cứu ứng dụng TPB trong ngữ cảnh du lịch xanh và tiêu dùng xanh, đồng thời bổ sung thêm góc nhìn về giá trị cảm nhận đa chiều. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện hệ số β của từng nhân tố và bảng tổng hợp kết quả kiểm định giả thuyết để minh họa mức độ ảnh hưởng và ý nghĩa thống kê.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng cường truyền thông giá trị vị lợi: Do giá trị vị lợi ảnh hưởng mạnh đến ý định, các doanh nghiệp lữ hành cần tập trung truyền tải rõ ràng lợi ích thiết thực của du lịch nông nghiệp như trải nghiệm thực tế, sản phẩm sạch, giá cả hợp lý. Thời gian thực hiện trong 6 tháng, chủ thể là các công ty lữ hành và cơ quan quản lý du lịch.
Phát triển các sản phẩm du lịch xanh, thân thiện môi trường: Để khai thác giá trị môi trường, cần xây dựng các tour du lịch nông nghiệp gắn với thực hành xanh, bảo vệ thiên nhiên, đồng thời quảng bá các giá trị này đến khách hàng. Thời gian 1 năm, chủ thể là các điểm đến du lịch và chính quyền địa phương.
Tăng cường trải nghiệm hưởng thụ: Đa dạng hóa hoạt động trải nghiệm, tạo không gian thư giãn, giải trí kết hợp với nông nghiệp để nâng cao giá trị hưởng thụ, thu hút các nhóm khách trẻ. Thời gian 9 tháng, chủ thể là doanh nghiệp du lịch và nhà đầu tư.
Tận dụng truyền miệng điện tử: Xây dựng chiến lược marketing số, khuyến khích khách hàng chia sẻ trải nghiệm tích cực trên mạng xã hội, phối hợp với các KOLs để lan tỏa thông tin. Thời gian liên tục, chủ thể là các công ty truyền thông và doanh nghiệp du lịch.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Doanh nghiệp lữ hành và du lịch: Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để thiết kế sản phẩm, chiến lược marketing phù hợp với nhu cầu và hành vi khách hàng, giúp tăng doanh thu và phát triển bền vững.
Nhà hoạch định chính sách: Các cơ quan quản lý du lịch và nông nghiệp có thể sử dụng kết quả để xây dựng chính sách phát triển du lịch nông nghiệp, thúc đẩy liên kết chuỗi giá trị và bảo vệ môi trường.
Các nhà nghiên cứu và học viên: Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá về ứng dụng lý thuyết hành vi dự định và giá trị cảm nhận trong lĩnh vực du lịch, đồng thời cung cấp phương pháp nghiên cứu định lượng và định tính bài bản.
Người làm marketing và truyền thông: Hiểu rõ vai trò của truyền miệng điện tử và các giá trị cảm nhận giúp xây dựng chiến lược truyền thông hiệu quả, tăng cường tương tác và sự trung thành của khách hàng.
Câu hỏi thường gặp
Ý định tiếp tục tham gia du lịch nông nghiệp là gì?
Là mong muốn của du khách được trải nghiệm lại hoặc tham gia các hoạt động du lịch nông nghiệp trong tương lai, thể hiện sự hài lòng và cam kết với loại hình du lịch này.Tại sao giá trị vị lợi lại quan trọng trong du lịch nông nghiệp?
Giá trị vị lợi phản ánh lợi ích thực tế mà du khách nhận được như trải nghiệm, sản phẩm sạch, chi phí hợp lý, là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến quyết định tham gia.Truyền miệng điện tử ảnh hưởng thế nào đến hành vi du lịch?
Các nội dung chia sẻ trên mạng xã hội và các nền tảng trực tuyến tạo ảnh hưởng lớn đến thái độ và nhận thức của du khách, từ đó tác động đến ý định lựa chọn điểm đến.Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
Kết hợp nghiên cứu định tính (phỏng vấn chuyên gia, thảo luận nhóm) và định lượng (khảo sát trực tuyến, phân tích PLS-SEM) nhằm đảm bảo tính chính xác và phù hợp của mô hình.Làm thế nào để áp dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn?
Các doanh nghiệp và cơ quan quản lý có thể dựa vào các nhân tố ảnh hưởng để thiết kế sản phẩm, xây dựng chiến lược marketing và chính sách phát triển du lịch nông nghiệp bền vững.
Kết luận
- Luận văn đã xác định được các yếu tố chính ảnh hưởng đến ý định tiếp tục tham gia du lịch nông nghiệp của du khách tại Thành phố Hồ Chí Minh, bao gồm giá trị vị lợi, giá trị môi trường, giá trị hưởng thụ, truyền miệng điện tử, thái độ, chuẩn chủ quan và nhận thức kiểm soát hành vi.
- Giá trị vị lợi và truyền miệng điện tử là những nhân tố có tác động mạnh mẽ nhất đến thái độ và nhận thức của du khách.
- Kết quả nghiên cứu củng cố ứng dụng lý thuyết hành vi dự định (TPB) trong ngữ cảnh du lịch nông nghiệp tại Việt Nam, đồng thời mở rộng bằng cách tích hợp giá trị cảm nhận đa chiều.
- Các đề xuất quản trị tập trung vào phát triển sản phẩm, truyền thông và thực hành xanh nhằm nâng cao trải nghiệm và thu hút du khách.
- Bước tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 6-12 tháng và tiếp tục nghiên cứu mở rộng tại các địa phương khác để hoàn thiện mô hình phát triển du lịch nông nghiệp bền vững.
Hành động ngay: Các doanh nghiệp và nhà quản lý du lịch nên áp dụng các kết quả nghiên cứu để thiết kế chiến lược phát triển phù hợp, đồng thời tăng cường truyền thông giá trị thực và trải nghiệm xanh nhằm thu hút và giữ chân du khách trong giai đoạn phục hồi hậu đại dịch.