Cấu trúc Tài sản, Cấu trúc Vốn và Hiệu quả Hoạt động của Doanh nghiệp Niêm yết trên Thị trường Chứng khoán Việt Nam

Cấu trúc tài sản của công ty giúp nhà quản trị nắm bắt tỷ lệ đầu tư vào từng loại tài sản và cách duy trì tài sản trong cấu trúc thích hợp. Doanh nghiệp cần quản lý tài sản tốt để tồn tại và phát triển. Đầu tư quá nhiều vào tài sản dẫn đến dư thừa, gây lãng phí. Đầu tư quá ít làm giảm khả năng sinh lời. Vấn đề về cấu trúc tài sản và hiệu quả hoạt động cần được nghiên cứu kỹ lưỡng để đưa ra quyết định đúng đắn. Các quyết định này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh lời và tính thanh khoản của doanh nghiệp.

Cấu trúc vốn là cách công ty tài trợ tài sản bằng vốn chủ sở hữu và các khoản nợ. Nếu công ty được tài trợ hoàn toàn bằng vốn chủ sở hữu, nó chủ động hơn nhưng chi phí vốn trung bình cao. Ngược lại, nó có thể giảm chi phí vốn trung bình nhưng chi phí rủi ro tài chính cao hơn. Doanh nghiệp phải tìm kiếm cấu trúc vốn tối ưu để giảm thiểu rủi ro tài chính và giảm chi phí vốn trung bình. Việc lựa chọn cơ cấu vốn phù hợp đóng vai trò quan trọng trong việc quản trị rủi ro tài chính và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. Quyết định tài trợ là một trong những yếu tố then chốt ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.

Các kết quả nghiên cứu về ảnh hưởng của cấu trúc tài sản đến hiệu quả hoạt động, đặc biệt là lợi nhuận trên tài sản (ROA), cũng chưa đạt được sự đồng thuận. Mwaniki và Omagwa (2017) cho rằng cấu trúc tài sản ảnh hưởng đáng kể đến hiệu quả hoạt động. Trong khi đó, Mawih và Ani (2014) nói rằng về tổng thể cấu trúc tài sản không có tác động mạnh mẽ đến hiệu quả hoạt động. Sự khác biệt này có thể do sự khác biệt về mô hình FEM và mô hình REM được sử dụng trong nghiên cứu.

Có rất ít nghiên cứu đánh giá tác động gián tiếp của cấu trúc tài sản lên hiệu quả hoạt động thông qua cấu trúc vốn, và ở Việt Nam hoàn toàn chưa thấy có nghiên cứu về vấn đề này. Gaud và cộng sự (2003) đã nói rằng cấu trúc tài sản là một yếu tố góp phần vào cấu trúc vốn. Một công ty có nhiều tài sản cố định sẽ ưu tiên nguồn vốn thông qua khoản vay. Đây là một khoảng trống nghiên cứu cần được lấp đầy để hiểu rõ hơn về mối quan hệ phức tạp giữa cấu trúc tài sản, cấu trúc vốn và hiệu quả hoạt động.

Sử dụng phân tích hồi quy để xác định mối quan hệ giữa cấu trúc vốn và hiệu quả hoạt động (ROA, ROE) là một phương pháp hiệu quả. Cần thu thập dữ liệu lịch sử về tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu, lợi nhuận trên tài sản, và các biến kiểm soát khác. Sau đó, xây dựng mô hình hồi quy và phân tích kết quả để tìm ra tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu có tác động tích cực nhất đến hiệu quả hoạt động. Cần chú ý đến các giả định của mô hình hồi quy và kiểm tra các lỗi có thể xảy ra.

Khi xây dựng mô hình cấu trúc vốn, cần xem xét đến các quy định pháp luật liên quan đến tài chính doanh nghiệp và tình hình môi trường kinh tế vĩ mô. Các thay đổi trong chính sách thuế, lãi suất, hoặc tỷ giá hối đoái có thể ảnh hưởng đến chi phí sử dụng vốn và khả năng trả nợ của doanh nghiệp. Do đó, cần thường xuyên cập nhật thông tin và điều chỉnh cấu trúc vốn cho phù hợp với tình hình thực tế. Đặc biệt, cần đánh giá ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 và các biến động kinh tế toàn cầu đến cấu trúc tài sản và vốn của doanh nghiệp.

Chính sách cổ tức có tác động lớn đến giá cổ phiếu và sự hài lòng của nhà đầu tư. Doanh nghiệp cần xây dựng một chính sách cổ tức hợp lý, cân bằng giữa việc chia cổ tức cho nhà đầu tư và giữ lại lợi nhuận để tái đầu tư. Cần xem xét đến tình hình tài chính, triển vọng tăng trưởng, và nhu cầu vốn của doanh nghiệp. Việc thông báo rõ ràng và minh bạch về chính sách cổ tức sẽ giúp doanh nghiệp xây dựng niềm tin với nhà đầu tư.

Để đánh giá hiệu quả hoạt động và cấu trúc tài sản, cấu trúc vốn của doanh nghiệp, cần phân tích ngành và so sánh với các doanh nghiệp cùng ngành. Việc này giúp xác định vị thế cạnh tranh của doanh nghiệp và tìm ra những điểm mạnh, điểm yếu cần cải thiện. Cần thu thập thông tin về các đối thủ cạnh tranh, bao gồm quy mô, thị phần, doanh thu, lợi nhuận, và các chỉ số tài chính khác. So sánh tỷ lệ tài sản cố định, tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu, và các chỉ số khác giữa các doanh nghiệp trong ngành để tìm ra những xu hướng và chuẩn mực chung.

Nghiên cứu sử dụng phương pháp ước lượng bình phương tối thiểu tổng quát khả thi FGLS kèm lựa chọn panel (hetero) trên các biến tỷ lệ tài sản cố định trên tổng tài sản và tỷ lệ nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu. Việc sử dụng phương pháp này giúp kiểm soát các yếu tố không quan sát được có thể ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Dữ liệu được thu thập từ báo cáo tài chính của các doanh nghiệp niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh.

Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng các doanh nghiệp có cấu trúc tài sản và cấu trúc vốn hợp lý sẽ có hiệu quả hoạt động tốt hơn. Tuy nhiên, việc đầu tư quá nhiều vào tài sản cố định có thể làm giảm hiệu quả hoạt động do chi phí khấu hao và chi phí bảo trì tăng lên. Các nhà quản trị cần cân nhắc kỹ lưỡng khi đưa ra quyết định đầu tư và tài trợ để đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn tối ưu.

Nghiên cứu này có một số hạn chế, bao gồm việc chỉ tập trung vào các doanh nghiệp niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh và sử dụng dữ liệu trong giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018. Trong tương lai, cần có thêm nghiên cứu sử dụng dữ liệu của các doanh nghiệp niêm yết trên các sàn giao dịch khác và trong các giai đoạn khác nhau. Cần có thêm nghiên cứu về tác động của các yếu tố phi tài chính như quản trị doanh nghiệp, văn hóa doanh nghiệp, và trách nhiệm xã hội đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.

Dựa trên kết quả nghiên cứu, đưa ra một số kiến nghị cho các doanh nghiệp niêm yết để nâng cao hiệu quả hoạt động: (1) Xây dựng cấu trúc tài sản và cấu trúc vốn phù hợp với đặc điểm ngành nghề và chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp. (2) Tăng cường quản trị rủi ro tài chính để giảm thiểu tác động tiêu cực của các biến động kinh tế. (3) Cải thiện hiệu quả sử dụng vốn thông qua việc tối ưu hóa các quyết định đầu tư và tài trợ. (4) Xây dựng chính sách cổ tức hợp lý để thu hút và giữ chân nhà đầu tư. (5) Tăng cường minh bạch thông tin và cải thiện quan hệ với nhà đầu tư.