Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ, dịch vụ giao thực phẩm trên ứng dụng di động (ƯDDĐ) tại Việt Nam, đặc biệt là tại thành phố Hồ Chí Minh, đã trở thành một xu hướng tiêu dùng mới nổi bật. Theo báo cáo của Statista năm 2020, thị trường giao đồ ăn trực tuyến tại Việt Nam dự kiến đạt 2 triệu người dùng với giá trị thị trường lên tới 274 triệu đô la, tốc độ tăng trưởng hàng năm kép ước tính 16,5% từ 2020 đến 2024. Sự phát triển này phản ánh nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng (NTD) trong việc sử dụng các dịch vụ tiện lợi, nhanh chóng và đa dạng về thực phẩm.

Tuy nhiên, việc duy trì và thúc đẩy ý định tiếp tục sử dụng dịch vụ giao thực phẩm trên ƯDDĐ là thách thức lớn đối với các doanh nghiệp trong lĩnh vực này. Nghiên cứu nhằm mục tiêu xác định các yếu tố ảnh hưởng đến ý định tiếp tục sử dụng dịch vụ giao thực phẩm trên ứng dụng di động của người tiêu dùng tại TP. Hồ Chí Minh, đồng thời đo lường mức độ quan trọng của từng yếu tố. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào người dân từ 18 đến 55 tuổi đã từng sử dụng dịch vụ giao thực phẩm trên ƯDDĐ tại TP. Hồ Chí Minh trong khoảng thời gian từ tháng 2 đến tháng 8 năm 2020.

Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học giúp các nhà quản lý ứng dụng giao thực phẩm nâng cao chất lượng dịch vụ, tăng cường sự tin tưởng của khách hàng và giữ chân người dùng trong thị trường cạnh tranh ngày càng gay gắt. Các chỉ số như tỷ lệ giữ chân khách hàng và mức độ hài lòng được kỳ vọng cải thiện thông qua việc áp dụng các giải pháp dựa trên kết quả nghiên cứu.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên mô hình lý thuyết hợp nhất chấp nhận và sử dụng công nghệ mở rộng (UTAUT 2) của Venkatesh và cộng sự (2012), kết hợp với hai yếu tố bổ sung là chất lượng thông tin và sự tin tưởng. Mô hình UTAUT 2 bao gồm bảy yếu tố chính ảnh hưởng đến ý định sử dụng công nghệ: kỳ vọng hiệu quả, kỳ vọng nỗ lực, ảnh hưởng xã hội, điều kiện thuận lợi, động lực thụ hưởng, giá trị giá cả và thói quen.

  • Kỳ vọng hiệu quả: Mức độ tin rằng việc sử dụng ứng dụng sẽ giúp đạt được lợi ích hiệu quả trong việc đặt và nhận thực phẩm.
  • Kỳ vọng nỗ lực: Mức độ dễ dàng khi sử dụng ứng dụng.
  • Ảnh hưởng xã hội: Tác động của người thân, bạn bè đến quyết định sử dụng ứng dụng.
  • Điều kiện thuận lợi: Các yếu tố hỗ trợ kỹ thuật và hạ tầng giúp người dùng dễ dàng sử dụng ứng dụng.
  • Động lực thụ hưởng: Niềm vui và sự hài lòng khi sử dụng ứng dụng.
  • Giá trị giá cả: Sự cân bằng giữa lợi ích nhận được và chi phí bỏ ra.
  • Thói quen: Hành vi sử dụng lặp đi lặp lại tạo thành thói quen.

Hai yếu tố bổ sung:

  • Chất lượng thông tin: Độ chính xác, kịp thời và dễ hiểu của thông tin trên ứng dụng.
  • Sự tin tưởng: Niềm tin của người tiêu dùng vào độ tin cậy và an toàn của dịch vụ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện theo hai giai đoạn: định tính và định lượng. Giai đoạn định tính gồm phỏng vấn sâu 10 người tiêu dùng tại TP. Hồ Chí Minh đã từng sử dụng dịch vụ giao thực phẩm trên ƯDDĐ nhằm xác định các biến quan sát phù hợp cho bảng câu hỏi.

Giai đoạn định lượng sử dụng phương pháp khảo sát trực tuyến và thực tế với cỡ mẫu 378 phiếu khảo sát hợp lệ, được chọn theo phương pháp phi xác suất thuận tiện. Dữ liệu thu thập được xử lý bằng phần mềm SPSS và AMOS. Các phân tích bao gồm kiểm định độ tin cậy thang đo bằng Cronbach’s alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích nhân tố khẳng định (CFA) và mô hình cấu trúc tuyến tính (SEM) để kiểm định các giả thuyết nghiên cứu.

Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 2 đến tháng 8 năm 2020, tập trung tại TP. Hồ Chí Minh, nhằm đảm bảo tính cập nhật và phù hợp với bối cảnh thị trường hiện tại.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tám yếu tố ảnh hưởng đến ý định tiếp tục sử dụng dịch vụ giao thực phẩm trên ƯDDĐ được xác định gồm: kỳ vọng hiệu quả, kỳ vọng nỗ lực, ảnh hưởng xã hội, điều kiện thuận lợi, động lực thụ hưởng, giá trị giá cả, chất lượng thông tin và sự tin tưởng. Trong đó, ba yếu tố có tác động mạnh nhất là giá trị giá cả, ảnh hưởng xã hội và sự tin tưởng.

  2. Giá trị giá cả có hệ số tác động chuẩn hóa cao nhất, cho thấy người tiêu dùng rất nhạy cảm với chi phí và các chương trình khuyến mãi trên ứng dụng. Khoảng 78% người dùng đánh giá giá trị giá cả là yếu tố quan trọng trong quyết định tiếp tục sử dụng.

  3. Ảnh hưởng xã hội đóng vai trò quan trọng khi hơn 65% người dùng cho biết họ bị ảnh hưởng bởi người thân, bạn bè trong việc lựa chọn ứng dụng giao thực phẩm.

  4. Sự tin tưởng cũng là yếu tố then chốt, với 72% người dùng thể hiện mức độ tin tưởng cao vào ứng dụng sẽ ảnh hưởng tích cực đến ý định sử dụng tiếp.

  5. Ngoài ra, sáu yếu tố gồm kỳ vọng hiệu quả, kỳ vọng nỗ lực, ảnh hưởng xã hội, điều kiện thuận lợi, giá trị giá cả và chất lượng thông tin cũng tác động tích cực đến sự tin tưởng của người tiêu dùng.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy giá trị giá cả là yếu tố quyết định hàng đầu, phù hợp với nghiên cứu của Singh và cộng sự (2017) tại Jordan, nơi chi phí và khuyến mãi ảnh hưởng lớn đến hành vi tiêu dùng. Ảnh hưởng xã hội cũng được khẳng định là động lực thúc đẩy ý định tiếp tục sử dụng, tương đồng với nghiên cứu của Lee và cộng sự (2019) tại Hàn Quốc.

Sự tin tưởng được củng cố bởi chất lượng thông tin và điều kiện thuận lợi, phản ánh nhu cầu của người tiêu dùng về một dịch vụ minh bạch, an toàn và dễ sử dụng. Điều này phù hợp với nghiên cứu của Kang và Namkung (2018), nhấn mạnh vai trò của thông tin chính xác và nguồn tin cậy trong việc xây dựng niềm tin.

Biểu đồ mô tả mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố có thể được trình bày dưới dạng biểu đồ cột, thể hiện hệ số tác động chuẩn hóa và tỷ lệ người dùng đánh giá cao từng yếu tố, giúp trực quan hóa mức độ quan trọng của các biến trong mô hình.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tối ưu hóa chính sách giá và khuyến mãi: Các nhà quản lý cần thiết kế các chương trình giá cả cạnh tranh, ưu đãi hấp dẫn nhằm tăng giá trị cảm nhận của khách hàng. Mục tiêu tăng tỷ lệ giữ chân khách hàng lên ít nhất 15% trong vòng 12 tháng.

  2. Tăng cường xây dựng và duy trì sự tin tưởng: Cần đảm bảo chất lượng thông tin chính xác, minh bạch về thực phẩm và dịch vụ, đồng thời nâng cao bảo mật thanh toán. Thực hiện kiểm soát chất lượng định kỳ và cập nhật thông tin liên tục. Thời gian thực hiện trong 6 tháng, chủ thể là bộ phận quản lý nội dung và kỹ thuật.

  3. Phát huy ảnh hưởng xã hội tích cực: Tăng cường các chiến dịch marketing dựa trên truyền miệng, khuyến khích người dùng giới thiệu bạn bè, người thân sử dụng ứng dụng qua các chương trình thưởng điểm hoặc giảm giá. Mục tiêu tăng 20% lượt giới thiệu trong 1 năm.

  4. Cải thiện trải nghiệm người dùng và điều kiện thuận lợi: Đầu tư nâng cấp giao diện ứng dụng, tối ưu hóa quy trình đặt hàng, đa dạng phương thức thanh toán và hỗ trợ khách hàng nhanh chóng. Thời gian triển khai 9 tháng, phối hợp giữa bộ phận phát triển sản phẩm và chăm sóc khách hàng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý và phát triển ứng dụng giao thực phẩm: Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để thiết kế chiến lược phát triển sản phẩm, nâng cao trải nghiệm người dùng và giữ chân khách hàng.

  2. Các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ giao nhận thực phẩm: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng giúp tối ưu hóa dịch vụ, tăng doanh thu và cạnh tranh hiệu quả trên thị trường.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị kinh doanh, marketing và công nghệ thông tin: Tài liệu tham khảo quý giá về ứng dụng mô hình UTAUT 2 trong lĩnh vực thương mại điện tử và dịch vụ di động.

  4. Các nhà hoạch định chính sách và tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp: Cung cấp thông tin về xu hướng tiêu dùng và các yếu tố ảnh hưởng, từ đó xây dựng các chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế số và thương mại điện tử.

Câu hỏi thường gặp

  1. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến ý định tiếp tục sử dụng dịch vụ giao thực phẩm trên ứng dụng di động?
    Giá trị giá cả, ảnh hưởng xã hội và sự tin tưởng là ba yếu tố có tác động lớn nhất, chiếm tỷ lệ ảnh hưởng lần lượt khoảng 78%, 65% và 72% theo khảo sát.

  2. Tại sao sự tin tưởng lại quan trọng trong dịch vụ giao thực phẩm trên ứng dụng?
    Sự tin tưởng giúp người tiêu dùng cảm thấy an tâm về chất lượng thực phẩm và bảo mật thông tin cá nhân, từ đó tăng khả năng tiếp tục sử dụng dịch vụ.

  3. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng để xác định các yếu tố ảnh hưởng?
    Nghiên cứu kết hợp phương pháp định tính (phỏng vấn sâu) và định lượng (khảo sát với 378 người dùng), phân tích dữ liệu bằng SPSS và AMOS với các kỹ thuật như EFA, CFA và SEM.

  4. Chất lượng thông tin ảnh hưởng như thế nào đến hành vi người dùng?
    Chất lượng thông tin chính xác, kịp thời và dễ hiểu giúp nâng cao sự tin tưởng và tạo điều kiện thuận lợi cho người dùng trong việc ra quyết định đặt hàng.

  5. Làm thế nào để các doanh nghiệp ứng dụng kết quả nghiên cứu này?
    Doanh nghiệp có thể tập trung cải thiện giá trị giá cả, xây dựng niềm tin qua chất lượng dịch vụ và thông tin, đồng thời phát huy ảnh hưởng xã hội thông qua các chương trình khuyến mãi và marketing truyền miệng.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định tám yếu tố chính ảnh hưởng đến ý định tiếp tục sử dụng dịch vụ giao thực phẩm trên ứng dụng di động tại TP. Hồ Chí Minh, trong đó giá trị giá cả, ảnh hưởng xã hội và sự tin tưởng là quan trọng nhất.
  • Mô hình UTAUT 2 được mở rộng với hai yếu tố bổ sung là chất lượng thông tin và sự tin tưởng phù hợp với bối cảnh thị trường Việt Nam.
  • Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý ứng dụng trong việc thiết kế chiến lược giữ chân khách hàng và nâng cao chất lượng dịch vụ.
  • Các đề xuất tập trung vào tối ưu hóa giá cả, tăng cường sự tin tưởng, phát huy ảnh hưởng xã hội và cải thiện trải nghiệm người dùng.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi và đánh giá hiệu quả trong vòng 12 tháng, đồng thời mở rộng nghiên cứu sang các thành phố khác để so sánh và hoàn thiện mô hình.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao trải nghiệm khách hàng và giữ vững vị thế trên thị trường giao thực phẩm trực tuyến!