Tổng quan nghiên cứu

Ngành du lịch toàn cầu đã chứng kiến sự tăng trưởng bền vững trong những năm gần đây, đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế xã hội, tạo việc làm và thúc đẩy thương mại. Tại Việt Nam, lượng khách quốc tế đến đã tăng từ 1 triệu lượt năm 1994 lên khoảng 15-17 triệu lượt dự kiến năm 2018, theo báo cáo của Tổng cục Du lịch Việt Nam. Tuy nhiên, tỷ lệ khách quay lại các điểm đến còn thấp, chỉ khoảng 6% đối với khách quốc tế và 24% đối với khách nội địa, thấp hơn nhiều so với các quốc gia trong khu vực như Thái Lan (82%) hay Singapore (89%). Điều này đặt ra thách thức lớn cho ngành du lịch Việt Nam trong việc nâng cao sự hài lòng và thúc đẩy ý định quay lại của du khách.

Trong bối cảnh đó, nghiên cứu tập trung vào thành phố Đà Lạt – một điểm đến nổi tiếng với khí hậu ôn hòa, cảnh quan thiên nhiên và di sản kiến trúc phong phú, thu hút hàng triệu lượt khách mỗi năm. Mục tiêu chính của nghiên cứu là nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến ý định quay lại điểm đến của khách du lịch tại Đà Lạt, đo lường mức độ tác động của các yếu tố này và đề xuất các hàm ý quản trị nhằm nâng cao ý định quay lại. Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 5 đến tháng 10 năm 2018, với phạm vi khảo sát tập trung vào khách du lịch đã từng đến Đà Lạt.

Kết quả nghiên cứu không chỉ góp phần hoàn thiện cơ sở lý thuyết về hành vi du lịch mà còn cung cấp cơ sở thực tiễn cho các nhà quản lý và doanh nghiệp du lịch trong việc phát triển chiến lược giữ chân khách hàng, từ đó tăng doanh thu và phát triển bền vững ngành du lịch địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về hành vi du lịch, bao gồm:

  • Hình ảnh điểm đến (Destination Image): Được định nghĩa là nhận thức của du khách về điểm đến, bao gồm các yếu tố nhận thức, cảm xúc và xu hướng hành vi. Hình ảnh điểm đến ảnh hưởng đến sự hài lòng và tính cách điểm đến (Baloglu & McCleary, 1999; Souiden et al., 2017).

  • Tính cách điểm đến (Destination Personality): Là tập hợp các đặc tính con người gắn với điểm đến, giúp phân biệt và định vị điểm đến trên thị trường cạnh tranh (Ekinci & Hosany, 2006). Nghiên cứu sử dụng 7 đặc tính chính: đẳng cấp, ấm áp, đẹp, lôi cuốn, hợp thời đại, độc đáo, thân thiện.

  • Sự hài lòng (Satisfaction): Cảm nhận tích cực của du khách dựa trên kỳ vọng và trải nghiệm thực tế tại điểm đến, ảnh hưởng trực tiếp đến ý định quay lại (Kozak & Rimmington, 2000).

  • Sự tương đồng với điểm đến (Destination Identification): Mức độ gắn bó và đồng nhất của du khách với điểm đến, phản ánh sự kết nối cá nhân và xã hội (Arnett, German & Hunt, 2003).

  • Ý định quay lại (Intention to Revisit): Hành vi dự kiến của du khách trong tương lai nhằm quay lại điểm đến đã từng trải nghiệm (Fishbein & Ajzen, 1975).

Mô hình nghiên cứu được xây dựng dựa trên các giả thuyết về mối quan hệ giữa các khái niệm trên, kế thừa từ các nghiên cứu của Chen & Phou (2012), Hultman et al. (2015), Souiden et al. (2017) và Papadimitriou et al. (2013).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được tiến hành qua hai giai đoạn chính: nghiên cứu sơ bộ và nghiên cứu chính thức.

  • Nghiên cứu sơ bộ: Thực hiện định tính qua thảo luận tay đôi và nhóm với các chuyên gia trong ngành du lịch tại Đà Lạt nhằm điều chỉnh thang đo phù hợp với bối cảnh địa phương. Tiếp đó, khảo sát định lượng sơ bộ với 60 mẫu để đánh giá độ tin cậy và tính đơn hướng của thang đo bằng phân tích Cronbach’s Alpha và phân tích nhân tố khám phá (EFA).

  • Nghiên cứu chính thức: Thu thập dữ liệu từ 300 khách du lịch tại các điểm du lịch, khách sạn, nhà hàng và trung tâm thương mại ở Đà Lạt trong khoảng thời gian từ tháng 5 đến tháng 10 năm 2018. Phương pháp chọn mẫu thuận tiện được áp dụng do tính dễ tiếp cận đối tượng khảo sát.

  • Phân tích dữ liệu: Sử dụng phần mềm SPSS và AMOS để thực hiện các bước phân tích: kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá EFA, phân tích nhân tố khẳng định CFA và phân tích mô hình cấu trúc tuyến tính SEM nhằm kiểm định mô hình và các giả thuyết nghiên cứu.

Cỡ mẫu 229 mẫu hợp lệ được sử dụng cho phân tích chính thức, đảm bảo tiêu chuẩn tối thiểu theo lý thuyết (gấp 5 lần số biến quan sát).

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Ảnh hưởng của hình ảnh điểm đến: Hình ảnh điểm đến có tác động tích cực và có ý nghĩa thống kê đến tính cách điểm đến (hệ số hồi quy chuẩn hóa β > 0.5, p < 0.05) và sự hài lòng của du khách (β > 0.4, p < 0.05). Điều này cho thấy nhận thức tích cực về Đà Lạt góp phần hình thành tính cách điểm đến hấp dẫn và nâng cao sự hài lòng của khách.

  2. Tính cách điểm đến và sự hài lòng: Ngạc nhiên là tính cách điểm đến không có ảnh hưởng đáng kể đến sự hài lòng của du khách (p > 0.05), khác với nhiều nghiên cứu trước đây. Tuy nhiên, tính cách điểm đến lại ảnh hưởng tích cực đến sự tương đồng với điểm đến (β ≈ 0.6, p < 0.01), cho thấy du khách cảm nhận sự gắn bó mạnh mẽ hơn khi điểm đến có tính cách rõ nét.

  3. Sự hài lòng và sự tương đồng: Cả hai yếu tố này đều có ảnh hưởng tích cực đến ý định quay lại điểm đến (β lần lượt khoảng 0.45 và 0.35, p < 0.01). Sự hài lòng thúc đẩy sự tương đồng, từ đó tăng khả năng khách quay lại.

  4. Ý định quay lại: Ý định quay lại được xác định bởi sự hài lòng và sự tương đồng với điểm đến, khẳng định vai trò quan trọng của trải nghiệm tích cực và cảm giác gắn bó trong việc giữ chân khách du lịch.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy hình ảnh điểm đến là yếu tố nền tảng ảnh hưởng đến các khía cạnh khác trong mô hình, phù hợp với các nghiên cứu của Chen & Phou (2012) và Souiden et al. (2017). Việc tính cách điểm đến không ảnh hưởng đến sự hài lòng có thể do đặc thù của Đà Lạt, nơi mà các yếu tố vật chất và dịch vụ (thuộc hình ảnh điểm đến) đóng vai trò quyết định hơn trong trải nghiệm của khách.

Sự tương đồng với điểm đến được xác nhận là cầu nối quan trọng giữa tính cách điểm đến và ý định quay lại, đồng thời củng cố vai trò của sự hài lòng trong việc tạo ra mối quan hệ bền vững giữa du khách và điểm đến. Các biểu đồ mô tả mối quan hệ này có thể minh họa rõ ràng qua sơ đồ mô hình SEM với các hệ số hồi quy và mức ý nghĩa.

So sánh với các nghiên cứu trong khu vực, tỷ lệ ảnh hưởng của các yếu tố tại Đà Lạt tương đối cao, phản ánh tiềm năng phát triển du lịch bền vững nếu các nhà quản lý khai thác hiệu quả các yếu tố này.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường xây dựng và quảng bá hình ảnh điểm đến: Các cơ quan quản lý và doanh nghiệp du lịch cần tập trung phát triển hình ảnh Đà Lạt qua các chiến dịch truyền thông sáng tạo, nhấn mạnh các giá trị thiên nhiên, văn hóa và dịch vụ đặc trưng nhằm nâng cao nhận thức tích cực của du khách. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng.

  2. Phát triển tính cách điểm đến đặc trưng: Đà Lạt nên xây dựng và duy trì các đặc tính như “ấm áp”, “độc đáo” và “thân thiện” trong các sản phẩm và dịch vụ du lịch, tạo sự khác biệt so với các điểm đến khác. Chủ thể thực hiện: Sở Du lịch, doanh nghiệp lữ hành, khách sạn. Thời gian: 1 năm.

  3. Nâng cao chất lượng dịch vụ để tăng sự hài lòng: Đầu tư cải thiện cơ sở hạ tầng, đào tạo nhân viên, đa dạng hóa sản phẩm du lịch và giải trí nhằm đáp ứng kỳ vọng ngày càng cao của du khách, từ đó thúc đẩy ý định quay lại. Thời gian: liên tục, ưu tiên trong 2 năm tới.

  4. Tăng cường các hoạt động gắn kết du khách với điểm đến: Tổ chức các sự kiện văn hóa, lễ hội, chương trình trải nghiệm đặc sắc giúp du khách cảm nhận sự gắn bó và tương đồng với Đà Lạt, qua đó tăng khả năng quay lại và truyền miệng tích cực. Chủ thể: chính quyền địa phương, doanh nghiệp du lịch. Thời gian: 6 tháng đến 1 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý du lịch địa phương: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi quay lại của du khách, từ đó xây dựng chính sách phát triển du lịch bền vững và hiệu quả.

  2. Doanh nghiệp kinh doanh du lịch: Cung cấp cơ sở để thiết kế sản phẩm, dịch vụ phù hợp với nhu cầu và kỳ vọng của khách, nâng cao sự hài lòng và giữ chân khách hàng.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh, du lịch: Là tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu định lượng, mô hình hành vi khách du lịch và ứng dụng SEM trong lĩnh vực du lịch.

  4. Cơ quan hoạch định chính sách: Hỗ trợ xây dựng các chương trình phát triển du lịch, quảng bá điểm đến và cải thiện môi trường du lịch dựa trên bằng chứng khoa học.

Câu hỏi thường gặp

  1. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến ý định quay lại điểm đến?
    Hình ảnh điểm đến và sự hài lòng là hai yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất, trong đó hình ảnh điểm đến tác động trực tiếp đến sự hài lòng và tính cách điểm đến, từ đó gián tiếp ảnh hưởng đến ý định quay lại.

  2. Tại sao tính cách điểm đến không ảnh hưởng đến sự hài lòng?
    Có thể do đặc thù của Đà Lạt, nơi mà các yếu tố vật chất và dịch vụ đóng vai trò quyết định hơn trong trải nghiệm du lịch, khiến tính cách điểm đến không trực tiếp tạo ra sự hài lòng.

  3. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng để kiểm định mô hình?
    Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích mô hình cấu trúc tuyến tính SEM, kết hợp với phân tích nhân tố khám phá EFA và phân tích nhân tố khẳng định CFA để kiểm định độ tin cậy và tính hợp lệ của thang đo.

  4. Cỡ mẫu khảo sát có đủ lớn để đảm bảo kết quả chính xác không?
    Cỡ mẫu 229 mẫu hợp lệ đáp ứng tiêu chuẩn tối thiểu (gấp 5 lần số biến quan sát), đảm bảo độ tin cậy và tính đại diện cho phân tích định lượng.

  5. Nghiên cứu có thể áp dụng cho các điểm đến khác không?
    Mô hình và kết quả nghiên cứu có thể tham khảo và điều chỉnh phù hợp với đặc điểm từng điểm đến khác, tuy nhiên cần cân nhắc bối cảnh văn hóa và đặc thù địa phương.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã xác định và kiểm định thành công mô hình các yếu tố ảnh hưởng đến ý định quay lại điểm đến du lịch tại Đà Lạt, bao gồm hình ảnh điểm đến, tính cách điểm đến, sự hài lòng và sự tương đồng với điểm đến.
  • Hình ảnh điểm đến đóng vai trò trung tâm, ảnh hưởng tích cực đến tính cách điểm đến và sự hài lòng, từ đó tác động đến ý định quay lại.
  • Tính cách điểm đến không ảnh hưởng trực tiếp đến sự hài lòng nhưng có tác động tích cực đến sự tương đồng với điểm đến.
  • Sự hài lòng và sự tương đồng với điểm đến là những yếu tố then chốt thúc đẩy ý định quay lại của du khách.
  • Các kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng chiến lược quản trị điểm đến nhằm nâng cao sự hài lòng và giữ chân khách du lịch tại Đà Lạt.

Next steps: Triển khai các giải pháp quản lý dựa trên kết quả nghiên cứu, đồng thời mở rộng nghiên cứu tại các điểm đến khác để so sánh và hoàn thiện mô hình.

Call to action: Các nhà quản lý và doanh nghiệp du lịch tại Đà Lạt nên áp dụng các khuyến nghị nghiên cứu để nâng cao trải nghiệm khách hàng và phát triển du lịch bền vững.