NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ÁP DỤNG THỰC HÀNH NGÂN HÀNG XANH CỦA NHÂN VIÊN CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT NAM

• Tác giả: Chử Thị Ngọc Lan
• Người hướng dẫn: Pgs. Hạ Thị Thiều Dao
• Trường học: Trường Đại Học Ngân Hàng Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài Chính-Ngân Hàng
• Đề tài: Nhân tố ảnh hưởng đến áp dụng thực hành ngân hàng xanh của nhân viên các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• TÓM TẮT LUẬN VĂN
• ABSTRACT
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG ANH
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.2.1. Mục tiêu tổng quát
• 1.2.2. Mục tiêu cụ thể
• 1.3. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.4.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.4.2. Phạm vi nghiên cứu
• 1.5. Phương pháp nghiên cứu
• 1.5.1. Phương pháp nghiên cứu định tính
• 1.5.2. Phương pháp nghiên cứu định lượng
• 1.6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
• 1.6.1. Ý nghĩa khoa học
• 1.6.2. Ý nghĩa thực tiễn
• 1.7. Bố cục bài nghiên cứu
• 1.8. Tóm tắt chương 1
• 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN
• 2.1. Khái niệm về ngân hàng xanh
• 2.2. Các cấp độ của ngân hàng xanh
• 2.3. Ý định, áp dụng thực hành ngân hàng xanh
• 2.4. Tổng quan chung về các lý thuyết chấp nhận và sử dụng công nghệ
• 2.4.1. Thuyết hành động hợp lý (TRA)
• 2.4.2. Thuyết hành vi dự định (TPB)
• 2.4.3. Lý thuyết chấp nhận công nghệ (TAM)
• 2.4.4. Mô hình hợp nhất về chấp nhận và sử dụng công nghệ (UTAUT)
• 2.5. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan
• 2.6. Các nhân tố ảnh hưởng đến thực hành ngân hàng xanh
• 2.7. Khoảng trống nghiên cứu
• 2.8. Tóm tắt chương 2
• 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Mô hình và giả thuyết nghiên cứu
• 3.1.1. Mô hình nghiên cứu
• 3.1.2. Giả thuyết nghiên cứu
• 3.2. Nhân tố Kết quả kì vọng
• 3.3. Nhân tố Ảnh hưởng xã hội
• 3.4. Nhân tố Điều kiện thuận lợi
• 3.5. Nhân tố Mối quan tâm về môi trường
• 3.6. Nhân tố Hình ảnh của nhân viên ngân hàng
• 3.7. Sự hỗ trợ của ban lãnh đạo
• 3.8. Ý định thực hành ngân hàng xanh
• 3.9. Áp dụng thực hành ngân hàng xanh
• 3.10. Quy trình nghiên cứu và thiết kế nghiên cứu
• 3.10.1. Quy trình nghiên cứu
• 3.10.2. Thiết kế nghiên cứu
• 3.11. Thu thập, xử lý và phân tích dữ liệu
• 3.11.1. Kiểm định độ tin cậy của thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha
• 3.11.2. Phân tích nhân tố khám phá EFA
• 3.11.3. Phân tích nhân tố khẳng định CFA
• 3.11.4. Phân tích mô hình cấu trúc tuyến tính SEM
• 3.11.5. Kiểm định sự khác biệt
• 3.12. Xây dựng thang đo
• 3.13. Phương pháp chọn mẫu và xử lý dữ liệu
• 3.14. Tóm tắt chương 3
• 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Thống kê mô tả đặc điểm mẫu và số liệu nghiên cứu
• 4.2. Kết quả kiểm định độ tin cậy của thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha
• 4.3. Kết quả phân tích nhân tố khám phá EFA
• 4.3.1. Kết quả phân tích nhân tố khám phá cho các biến độc lập
• 4.3.2. Kết quả phân tích nhân tố khám phá biến trung gian
• 4.3.3. Kết quả phân tích nhân tố khám phá biến phụ thuộc
• 4.4. Phân tích nhân tố khẳng định CFA
• 4.5. Phân tích mô hình cấu trúc tuyến tính SEM
• 4.6. Thảo luận kết quả nghiên cứu
• 4.7. Đánh giá sự khác biệt về áp dụng thực hành ngân hàng xanh giữa các nhóm có đặc điểm nhân khẩu học khác nhau
• 4.8. Tóm tắt chương 4
• 5. KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH
• 5.1. Hàm ý chính sách
• 5.1.1. Nhân tố Kết quả kỳ vọng
• 5.1.2. Nhân tố Điều kiện thuận lợi
• 5.1.3. Nhân tố Sự hỗ trợ của Ban lãnh đạo
• 5.1.4. Nhân tố ảnh hưởng xã hội
• 5.1.5. Nhân tố Hình ảnh nhân viên ngân hàng
• 5.1.6. Nhân tố mối quan tâm về môi trường
• 5.2. Hạn chế và hướng nghiên cứu trong tương lai
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC 1: DANH SÁCH CHUYÊN GIA PHỎNG VẤN
• PHỤ LỤC 2: KẾT QUẢ PHỎNG VẤN
• PHỤ LỤC 3: PHIẾU KHẢO SÁT Ý KIẾN
• PHỤ LỤC 4: THỐNG KÊ MÔ TẢ
• PHỤ LỤC 5: KẾT QUẢ ĐÁNH GIÁ ĐỘ TIN CẬY THANG ĐO
• PHỤ LỤC 6: KẾT QUẢ PHÂN TÍCH NHÂN TỐ KHÁM PHÁ EFA
• PHỤ LỤC 7: KẾT QUẢ PHÂN TÍCH NHÂN TỐ KHẲNG ĐỊNH CFA
• PHỤ LỤC 8: PHÂN TÍCH MÔ HÌNH HỒI QUY TUYẾN TÍNH SEM
• PHỤ LỤC 9: KIỂM ĐỊNH T TEST VÀ ANOVA

I. Tại Sao Thực Hành Ngân Hàng Xanh Lại Quan Trọng Hiện Nay

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, Việt Nam đang nỗ lực để đạt được tăng trưởng kinh tế song song với bảo vệ môi trường. Đề án phát triển Ngân hàng xanh (NHX) tại Việt Nam được NHNN phê duyệt ngày 7/8/2018, nhấn mạnh trách nhiệm của các ngân hàng đối với môi trường và biến đổi khí hậu, thúc đẩy xanh hóa hoạt động ngân hàng, tạo động lực cho tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Nhiều nghiên cứu khẳng định NHX là xu hướng tất yếu, do nhận thức về môi trường và biến đổi khí hậu ngày càng tăng, tạo áp lực lên các ngân hàng để thực hiện chiến lược xanh. Tuy nhiên, sự chủ động 'xanh hóa' của các NHTM Việt Nam vẫn chưa cao. Dư nợ tín dụng xanh chỉ chiếm 4,5% tổng dư nợ của nền kinh tế. Nhiều ngân hàng tập trung đối phó với hậu quả thay vì chiến lược phát triển bền vững. Việc xem xét hành vi thực hiện ngân hàng xanh từ góc độ của nhân viên ngân hàng là vô cùng quan trọng. Nghiên cứu này sẽ giúp làm sáng tỏ các yếu tố ảnh hưởng đến việc áp dụng các hoạt động ngân hàng xanh trong công việc hàng ngày của họ.

1.1. Mục Tiêu Phát Triển Bền Vững và Ngân Hàng Xanh

Ngân hàng xanh đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy các mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia. Bằng cách hướng dòng vốn vào các dự án xanh và thân thiện với môi trường, ngân hàng có thể góp phần giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Việc triển khai thực hành ngân hàng xanh không chỉ là trách nhiệm xã hội mà còn là cơ hội để ngân hàng nâng cao uy tín và thu hút khách hàng quan tâm đến các vấn đề môi trường. Nghiên cứu này tập trung vào việc đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến sự chấp nhận và thực hiện các hoạt động ngân hàng xanh từ góc độ của nhân viên, những người đóng vai trò quan trọng trong việc hiện thực hóa các mục tiêu này. Theo Syed Samar Hasnain và đồng nghiệp, 2018, áp lực từ công chúng về các vấn đề môi trường đang thúc đẩy các ngân hàng thực hiện các chiến lược xanh.

1.2. Thực Trạng Triển Khai Ngân Hàng Xanh tại Việt Nam

Mặc dù đã có những nỗ lực đáng kể, việc triển khai ngân hàng xanh tại Việt Nam vẫn còn gặp nhiều thách thức. Theo số liệu thống kê, dư nợ tín dụng xanh chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng dư nợ của nền kinh tế, cho thấy tiềm năng phát triển vẫn còn rất lớn. Các ngân hàng cần có những chính sách và chiến lược cụ thể để khuyến khích và hỗ trợ nhân viên tham gia vào các hoạt động thực hành ngân hàng xanh. Nghiên cứu này sẽ cung cấp những thông tin quan trọng để các ngân hàng có thể xây dựng những chương trình đào tạo và khuyến khích phù hợp, từ đó nâng cao hiệu quả của việc triển khai ngân hàng xanh. Theo báo cáo dư nợ tín dụng xanh tại thời điểm 31/12/2023 đã có 47 TCTD phát sinh dư nợ tín dụng xanh với tổng dư nợ 621.000 tỷ đồng nhưng chỉ chiếm 4,5% tổng dư nợ của nền kinh tế.

II. Thách Thức Trong Thực Hành Ngân Hàng Xanh Tại Việt Nam

Nghiên cứu này tập trung vào việc nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến ý định thực hành NHX, mối quan hệ giữa ý định thực hành ngân hàng xanh và áp dụng thực hành NHX của nhân viên tại các NHTMCP Việt Nam. Từ đó, đưa ra các hàm ý chính sách nhằm thúc đẩy hơn nữa việc áp dụng thực hành NHX của nhân viên các NHTMCP Việt Nam. Nghiên cứu này giúp các ngân hàng TMCP xác định các yếu tố cản trở nhân viên tham gia vào các hoạt động NHX, từ đó đưa ra các giải pháp phù hợp để vượt qua những thách thức này. Các giải pháp này có thể bao gồm việc cải thiện nhận thức về môi trường, tăng cường đào tạo về NHX, hoặc tạo ra môi trường làm việc hỗ trợ cho các hoạt động xanh. Mục tiêu cụ thể của nghiên cứu bao gồm xác định các nhân tố ảnh hưởng đến áp dụng thực hành NHX của nhân viên, đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố và đề xuất các hàm ý chính sách. Các câu hỏi nghiên cứu bao gồm: Những nhân tố nào ảnh hưởng đến áp dụng thực hành ngân hàng xanh của nhân viên các NHTMCP Việt Nam? Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố như thế nào? Những hàm ý chính sách nào cần được đề xuất?

2.1. Hạn Chế Về Nhận Thức và Kiến Thức Của Nhân Viên

Một trong những thách thức lớn nhất trong việc triển khai ngân hàng xanh là sự hạn chế về nhận thức và kiến thức của nhân viên. Nhiều nhân viên có thể chưa hiểu rõ về ý nghĩa và tầm quan trọng của NHX, cũng như các hoạt động cụ thể mà họ có thể thực hiện để đóng góp vào mục tiêu này. Do đó, cần có những chương trình đào tạo và nâng cao nhận thức để giúp nhân viên hiểu rõ hơn về NHX và cách thức tham gia vào các hoạt động liên quan. Cần chú trọng vào các vấn đề liên quan đến trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR) để nâng cao nhận thức của nhân viên. Luận văn nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến áp dụng thực hành ngân hàng xanh của nhân viên các Ngân hàng TMCP Việt Nam.

2.2. Thiếu Động Lực và Khuyến Khích Từ Tổ Chức

Ngoài kiến thức, động lực cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến việc thực hành ngân hàng xanh của nhân viên. Nếu nhân viên không cảm thấy được khuyến khích hoặc không thấy rõ lợi ích của việc tham gia vào các hoạt động xanh, họ có thể không chủ động thực hiện các hành vi này. Do đó, các ngân hàng cần xây dựng các chương trình khuyến khích và khen thưởng để tạo động lực cho nhân viên tham gia vào các hoạt động NHX. Các chương trình này có thể bao gồm việc công nhận và khen thưởng những nhân viên có đóng góp xuất sắc, hoặc tạo ra các cơ hội phát triển nghề nghiệp cho những người quan tâm đến các vấn đề môi trường. Cần khuyến khích môi trường làm việc xanh để tạo động lực cho nhân viên.

2.3. Rào Cản Về Cơ Sở Vật Chất và Quy Trình

Thực hiện thực hành ngân hàng xanh đôi khi gặp phải những rào cản về cơ sở vật chất và quy trình làm việc hiện tại. Việc chuyển đổi sang các hoạt động xanh có thể đòi hỏi những thay đổi về cơ sở hạ tầng, công nghệ và quy trình, điều này có thể gây ra những khó khăn ban đầu. Do đó, các ngân hàng cần đầu tư vào việc nâng cấp cơ sở vật chất, áp dụng công nghệ xanh và cải tiến quy trình làm việc để tạo điều kiện thuận lợi cho nhân viên thực hiện các hoạt động NHX. Các quy định pháp luật về môi trường cần được tuân thủ để đảm bảo sự bền vững trong quá trình thực hiện ngân hàng xanh.

III. Nghiên Cứu Định Lượng Phương Pháp Mô Hình Các Yếu Tố

Để đạt được mục tiêu nghiên cứu, đề tài sử dụng kết hợp cả phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng. Dựa trên cơ sở lý thuyết của mô hình TPB, mô hình TAM và mô hình chấp nhận và sử dụng công nghệ UTAUT, nghiên cứu tiến hành phỏng vấn thử bằng bảng câu hỏi nháp để xác định các nhân tố ảnh hưởng đến ý định thực hành NHX tại các NHTMCP Việt Nam. Sau đó, nghiên cứu sử dụng phương pháp phỏng vấn bằng bảng câu hỏi chính thức để thu thập thông tin. Thông tin thu thập từ nghiên cứu định lượng được sử dụng để đánh giá độ tin cậy của thang đo, thực hiện phân tích nhân tố khám phá, phân tích nhân tố khẳng định, đánh giá mô hình cấu trúc tuyến tính để đưa ra kết luận. Bằng sự hỗ trợ của các phần mềm phân tích thống kê, nghiên cứu tiến hành các phân tích thống kê mô tả, kiểm định độ tin cậy thang đo với hệ số Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích nhân tố khẳng định (CFA), mô hình cấu trúc tuyến tính (SEM), kiểm định giả thuyết và kết luận về sự ảnh hưởng của các nhân tố đến việc áp dụng ngân hàng xanh của nhân viên các NHTMCP Việt Nam.

3.1. Quy Trình Nghiên Cứu và Thiết Kế Nghiên Cứu Chi Tiết

Quy trình nghiên cứu được thực hiện một cách bài bản, bắt đầu từ việc xác định vấn đề nghiên cứu, xây dựng khung lý thuyết, thiết kế bảng câu hỏi, thu thập dữ liệu, xử lý dữ liệu và phân tích kết quả. Nghiên cứu định tính được sử dụng để khám phá các yếu tố tiềm năng ảnh hưởng đến thực hành ngân hàng xanh của nhân viên. Nghiên cứu định lượng được sử dụng để kiểm định các giả thuyết và đo lường mức độ ảnh hưởng của các yếu tố. Dữ liệu được thu thập từ các cán bộ nhân viên của các Ngân hàng TMCP Việt Nam từ tháng 12/2023 đến tháng 1/2024.

3.2. Ứng Dụng Mô Hình Chấp Nhận Công Nghệ TAM và UTAUT

Mô hình TAM và UTAUT được sử dụng để giải thích hành vi chấp nhận và sử dụng công nghệ của nhân viên trong bối cảnh ngân hàng xanh. Các yếu tố như tính hữu ích, tính dễ sử dụng, ảnh hưởng xã hội và điều kiện thuận lợi được xem xét để đánh giá mức độ ảnh hưởng đến ý định thực hành ngân hàng xanh của nhân viên. Mô hình này giúp các nhà quản lý hiểu rõ hơn về các yếu tố thúc đẩy và cản trở việc áp dụng công nghệ xanh trong ngân hàng và từ đó đưa ra các biện pháp can thiệp phù hợp. Tác giả đã lựa chọn mô hình hợp nhất về chấp nhận và sử dụng công nghệ của Vankatesh và các cộng sự (2013) làm nền tảng lý thuyết và đã điều chỉnh một số biến để phù hợp và phát triển mô hình nghiên cứu cho đề tài.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Thực Hành NHX

Kết quả phân tích mô hình cấu trúc tuyến tính cho thấy cả 6 nhân tố đều ảnh hưởng đến hành vi thực hành ngân hàng xanh là: (1) kết quả kỳ vọng, (2) điều kiện thuận lợi, (3) ảnh hưởng xã hội, (4) sự hỗ trợ của ban lãnh đạo, (5) sự quan tâm đến môi trường, (6) hình ảnh nhân viên ngân hàng. Luận văn đã đóng góp một cách thiết thực thông qua việc phân tích thực trạng thực hành NHX tại các NHTMCP Việt Nam. Nghiên cứu này mang ý nghĩa ứng dụng đối với nhà quản lý của các NHTMCP Việt Nam, giúp họ tìm ra những yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện hoạt động NHX của nhân viên trong giai đoạn hiện tại.

4.1. Tác Động Của Kết Quả Kỳ Vọng Đến Hành Vi Xanh

Nhân tố kết quả kỳ vọng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy nhân viên tham gia vào các hoạt động ngân hàng xanh. Khi nhân viên tin rằng việc thực hiện các hoạt động xanh sẽ mang lại những kết quả tích cực, chẳng hạn như cải thiện hình ảnh của ngân hàng, tăng cường hiệu quả hoạt động và đóng góp vào sự phát triển bền vững, họ sẽ có động lực hơn để tham gia. Cần nhấn mạnh vai trò của hiệu quả hoạt động trong việc thúc đẩy nhân viên tham gia vào các hoạt động ngân hàng xanh.

4.2. Ảnh Hưởng Của Điều Kiện Thuận Lợi và Hỗ Trợ Lãnh Đạo

Điều kiện thuận lợi, bao gồm cơ sở vật chất, quy trình làm việc và chính sách hỗ trợ từ ngân hàng, đóng vai trò quan trọng trong việc tạo điều kiện cho nhân viên thực hiện các hoạt động thực hành ngân hàng xanh. Bên cạnh đó, sự hỗ trợ từ ban lãnh đạo cũng có tác động lớn đến hành vi của nhân viên. Khi ban lãnh đạo thể hiện sự quan tâm và cam kết đối với các hoạt động xanh, nhân viên sẽ cảm thấy được khuyến khích và có động lực hơn để tham gia. Cần xây dựng chính sách ngân hàng xanh rõ ràng để tạo điều kiện thuận lợi cho nhân viên.

4.3. Vai Trò Của Ảnh Hưởng Xã Hội Quan Tâm Môi Trường và Hình Ảnh

Ảnh hưởng xã hội từ đồng nghiệp, gia đình và cộng đồng có thể tác động đến hành vi của nhân viên. Khi nhân viên thấy rằng những người xung quanh ủng hộ và thực hiện các hoạt động xanh, họ sẽ có xu hướng làm theo. Sự quan tâm đến môi trường và hình ảnh của nhân viên cũng đóng vai trò quan trọng. Những nhân viên có ý thức cao về môi trường và mong muốn xây dựng hình ảnh tích cực trong mắt người khác sẽ có động lực hơn để tham gia vào các hoạt động thực hành ngân hàng xanh. Cần khuyến khích nhân viên tham gia vào các hoạt động đầu tư xanh để nâng cao nhận thức về môi trường.

V. Giải Pháp Thúc Đẩy Thực Hành Ngân Hàng Xanh Hiệu Quả

Trên cơ sở kết quả nghiên cứu, tác giả đưa ra một số hàm ý chính sách nhằm khuyến khích nhân viên các ngân hàng thực hành ngân hàng xanh trong công việc của mình, góp phần thực hiện nhanh mục tiêu xanh hoá hệ thống ngân hàng Việt Nam. Luận văn cũng đề xuất các giải pháp cụ thể để cải thiện các yếu tố ảnh hưởng đến thực hành ngân hàng xanh của nhân viên, từ đó giúp các ngân hàng TMCP đạt được mục tiêu phát triển bền vững. Cần chú trọng vào việc xây dựng văn hóa tổ chức xanh để tạo sự đồng thuận trong toàn ngân hàng.

5.1. Tăng Cường Đào Tạo và Nâng Cao Nhận Thức Về NHX

Các ngân hàng cần đầu tư vào việc đào tạo và nâng cao nhận thức cho nhân viên về ý nghĩa, tầm quan trọng và lợi ích của ngân hàng xanh. Chương trình đào tạo cần được thiết kế một cách bài bản, cung cấp cho nhân viên những kiến thức và kỹ năng cần thiết để thực hiện các hoạt động xanh trong công việc hàng ngày. Cần chú trọng vào việc đào tạo về các vấn đề liên quan đến tác động môi trường của các hoạt động ngân hàng.

5.2. Xây Dựng Chính Sách Khuyến Khích và Khen Thưởng

Các ngân hàng cần xây dựng các chính sách khuyến khích và khen thưởng để tạo động lực cho nhân viên tham gia vào các hoạt động thực hành ngân hàng xanh. Chính sách này có thể bao gồm việc công nhận và khen thưởng những nhân viên có đóng góp xuất sắc, hoặc tạo ra các cơ hội phát triển nghề nghiệp cho những người quan tâm đến các vấn đề môi trường. Cần xem xét các yếu tố liên quan đến lợi nhuận và rủi ro môi trường trong việc xây dựng chính sách.

5.3. Cải Thiện Cơ Sở Vật Chất và Quy Trình Làm Việc

Các ngân hàng cần đầu tư vào việc nâng cấp cơ sở vật chất, áp dụng công nghệ xanh trong ngân hàng và cải tiến quy trình làm việc để tạo điều kiện thuận lợi cho nhân viên thực hiện các hoạt động NHX. Điều này có thể bao gồm việc sử dụng các thiết bị tiết kiệm năng lượng, giảm thiểu sử dụng giấy, và khuyến khích các hoạt động trực tuyến. Cần chú trọng vào việc quản lý môi trường trong quá trình cải thiện cơ sở vật chất và quy trình làm việc.

VI. Kết Luận và Hướng Nghiên Cứu Phát Triển Ngân Hàng Xanh

Nghiên cứu về nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng thực hành NHX của nhân viên các NHTMCP Việt Nam là vấn đề nghiên cứu mang ý nghĩa thực tiễn. Trong chương 1, tác giả đã giới thiệu tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu, các mục tiêu mà nghiên cứu hướng đến, cùng với đó tác giả đã trình bày tổng quan các nghiên cứu liên quan đến đề tài bao gồm các nghiên cứu nước ngoài và các nghiên cứu trong nước.

6.1. Tóm Tắt Kết Quả Nghiên Cứu và Hàm Ý Quan Trọng

Luận văn nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến áp dụng thực hành ngân hàng xanh của nhân viên các Ngân hàng TMCP Việt Nam. Dữ liệu được thu thập từ các cán bộ nhân viên của các Ngân hàng TMCP Việt Nam từ tháng 12/2023 đến tháng 1/2024. Trong chương 1, tác giả đã giới thiệu tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu, các mục tiêu mà nghiên cứu hướng đến, cùng với đó tác giả đã trình bày tổng quan các nghiên cứu liên quan đến đề tài bao gồm các nghiên cứu nước ngoài và các nghiên cứu trong nước.

6.2. Hạn Chế Nghiên Cứu và Đề Xuất Hướng Phát Triển Tương Lai

Các ngân hàng cần xây dựng các chính sách khuyến khích và khen thưởng để tạo động lực cho nhân viên tham gia vào các hoạt động thực hành ngân hàng xanh. Chính sách này có thể bao gồm việc công nhận và khen thưởng những nhân viên có đóng góp xuất sắc, hoặc tạo ra các cơ hội phát triển nghề nghiệp cho những người quan tâm đến các vấn đề môi trường.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng, việc phát triển mô hình tăng trưởng xanh trở thành xu hướng toàn cầu. Tại Việt Nam, ngành ngân hàng cũng đang nỗ lực triển khai các giải pháp nhằm vừa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế vừa bảo vệ môi trường. Theo số liệu đến ngày 31/12/2023, có 47 tổ chức tín dụng phát sinh dư nợ tín dụng xanh với tổng dư nợ đạt khoảng 621.000 tỷ đồng, chiếm 4,5% tổng dư nợ nền kinh tế. Tuy nhiên, mức độ chủ động trong việc "xanh hóa" của các ngân hàng thương mại cổ phần (NHTMCP) vẫn còn hạn chế, nhiều ngân hàng chỉ tập trung đối phó hậu quả thay vì phát triển bền vững lâu dài.

Luận văn tập trung nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng thực hành ngân hàng xanh (NHX) của nhân viên các NHTMCP Việt Nam, với mục tiêu xác định các yếu tố tác động, đo lường mức độ ảnh hưởng và đề xuất hàm ý chính sách nhằm thúc đẩy thực hành NHX. Phạm vi nghiên cứu bao gồm khảo sát 273 nhân viên ngân hàng tại các NHTMCP trên toàn quốc, dữ liệu thu thập từ tháng 12/2023 đến tháng 1/2024. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ các ngân hàng hoàn thiện quá trình triển khai NHX, góp phần cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường, đồng thời nâng cao nhận thức và trách nhiệm của nhân viên ngân hàng trong thực hiện các hoạt động xanh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên mô hình hợp nhất về chấp nhận và sử dụng công nghệ (UTAUT) của Venkatesh và cộng sự (2003), kết hợp với các lý thuyết hành vi như Thuyết hành động hợp lý (TRA), Thuyết hành vi dự định (TPB) và Mô hình chấp nhận công nghệ (TAM). Các khái niệm chính bao gồm:

• Kết quả kỳ vọng: Mức độ tin tưởng rằng áp dụng NHX sẽ mang lại hiệu quả công việc cao hơn.
• Ảnh hưởng xã hội: Tác động của đồng nghiệp, lãnh đạo và môi trường xã hội đến ý định thực hành NHX.
• Điều kiện thuận lợi: Mức độ hỗ trợ về công nghệ, tài nguyên và môi trường làm việc để thực hiện NHX.
• Mối quan tâm về môi trường: Nhận thức và trách nhiệm đối với bảo vệ môi trường trong hoạt động ngân hàng.
• Hình ảnh nhân viên ngân hàng: Nhận thức về vai trò và trách nhiệm của nhân viên trong việc thực hiện NHX.
• Sự hỗ trợ của ban lãnh đạo: Vai trò của lãnh đạo trong việc thúc đẩy và hỗ trợ nhân viên áp dụng NHX.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu kết hợp phương pháp định tính và định lượng. Giai đoạn định tính thực hiện phỏng vấn thử để xác định các nhân tố ảnh hưởng, sau đó xây dựng bảng câu hỏi khảo sát chính thức. Dữ liệu được thu thập từ 273 nhân viên các NHTMCP Việt Nam thông qua khảo sát trực tuyến và trực tiếp trong khoảng thời gian từ tháng 12/2023 đến tháng 1/2024.

Phân tích dữ liệu sử dụng các công cụ thống kê hiện đại gồm kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích nhân tố khẳng định (CFA) và mô hình cấu trúc tuyến tính (SEM). Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho các nhóm nhân viên trong các ngân hàng thương mại cổ phần. Quá trình phân tích nhằm kiểm định các giả thuyết nghiên cứu và đánh giá mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến ý định và hành vi thực hành NHX.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Kết quả kỳ vọng có ảnh hưởng tích cực và mạnh mẽ đến ý định thực hành NHX với hệ số tác động cao, cho thấy nhân viên tin rằng NHX giúp tiết kiệm thời gian và nâng cao hiệu quả công việc. Khoảng 78% người tham gia khảo sát đồng ý rằng NHX giúp cung cấp dịch vụ thuận tiện hơn.

2. Điều kiện thuận lợi cũng đóng vai trò quan trọng, với 72% nhân viên cho biết môi trường làm việc và công nghệ hỗ trợ phù hợp giúp họ dễ dàng áp dụng NHX. Điều kiện thuận lợi có tác động thuận chiều rõ rệt đến ý định thực hành NHX.

3. Ảnh hưởng xã hội từ đồng nghiệp và lãnh đạo có tác động tích cực đến ý định thực hành NHX, với 65% nhân viên cảm nhận được sự kỳ vọng và hỗ trợ từ môi trường xung quanh.

4. Sự hỗ trợ của ban lãnh đạo được đánh giá là yếu tố then chốt, có tác động mạnh mẽ đến ý định thực hành NHX. Khoảng 70% nhân viên cho biết lãnh đạo ngân hàng tích cực khuyến khích và tạo điều kiện cho các hoạt động xanh.

5. Mối quan tâm về môi trường và hình ảnh nhân viên ngân hàng cũng có ảnh hưởng tích cực, thể hiện qua việc nhân viên nhận thức rõ trách nhiệm bảo vệ môi trường và mong muốn duy trì hình ảnh tích cực trong tổ chức.

Các kết quả trên được minh họa qua biểu đồ mô tả tỷ lệ đồng thuận của các nhân tố và bảng phân tích mô hình SEM cho thấy các hệ số đường dẫn đều có ý nghĩa thống kê với mức ý nghĩa p < 0.05.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân các nhân tố trên ảnh hưởng đến thực hành NHX có thể giải thích bởi sự nhận thức ngày càng cao về lợi ích của NHX đối với công việc và môi trường. So sánh với các nghiên cứu trong khu vực như Bangladesh và Ấn Độ, kết quả tương đồng về vai trò của kết quả kỳ vọng và sự hỗ trợ lãnh đạo được khẳng định. Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng của ảnh hưởng xã hội tại Việt Nam có phần thấp hơn, có thể do văn hóa tổ chức và mức độ phổ biến của NHX còn hạn chế.

Ý nghĩa của nghiên cứu cho thấy việc nâng cao nhận thức về lợi ích NHX, cải thiện điều kiện làm việc và tăng cường vai trò lãnh đạo là những yếu tố then chốt để thúc đẩy nhân viên áp dụng NHX hiệu quả. Dữ liệu cũng cho thấy sự khác biệt về áp dụng NHX giữa các nhóm nhân viên theo độ tuổi và kinh nghiệm, gợi ý cần có các chương trình đào tạo phù hợp với từng nhóm đối tượng.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường truyền thông và đào tạo về lợi ích và quy trình NHX nhằm nâng cao kết quả kỳ vọng của nhân viên, dự kiến thực hiện trong 6 tháng tới, do phòng nhân sự phối hợp với phòng môi trường ngân hàng chủ trì.

2. Cải thiện điều kiện làm việc và hỗ trợ kỹ thuật bằng cách đầu tư công nghệ xanh, nâng cấp hệ thống phần mềm và cơ sở vật chất, mục tiêu tăng 20% mức độ hài lòng về điều kiện thuận lợi trong vòng 1 năm, do ban quản lý công nghệ thông tin thực hiện.

3. Xây dựng văn hóa xanh trong tổ chức thông qua các hoạt động nhóm, sự kiện và chính sách khuyến khích áp dụng NHX, nhằm tăng cường ảnh hưởng xã hội tích cực, triển khai liên tục và đánh giá hàng quý, do phòng truyền thông và ban lãnh đạo phối hợp thực hiện.

4. Tăng cường vai trò lãnh đạo trong việc hỗ trợ NHX bằng cách đào tạo lãnh đạo về quản lý bền vững và phát triển các chính sách ưu tiên cho NHX, dự kiến hoàn thành trong 9 tháng, do ban giám đốc và phòng đào tạo tổ chức.

5. Khuyến khích nhân viên nâng cao ý thức bảo vệ môi trường và xây dựng hình ảnh nhân viên ngân hàng xanh thông qua các chương trình khen thưởng và công nhận, thực hiện hàng năm, do phòng nhân sự và ban truyền thông phối hợp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Ban lãnh đạo các ngân hàng thương mại cổ phần: Nhận diện các nhân tố ảnh hưởng đến thực hành NHX để xây dựng chiến lược phát triển bền vững và chính sách nội bộ phù hợp.

2. Phòng nhân sự và đào tạo: Thiết kế các chương trình đào tạo, nâng cao nhận thức và kỹ năng cho nhân viên về NHX, từ đó thúc đẩy áp dụng thực tế.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành tài chính-ngân hàng: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và kết quả để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về ngân hàng xanh và phát triển bền vững.

4. Cơ quan quản lý nhà nước và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam: Sử dụng kết quả nghiên cứu để hoàn thiện chính sách, quy định thúc đẩy phát triển NHX trong hệ thống ngân hàng Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

1. Ngân hàng xanh là gì và tại sao quan trọng?
   Ngân hàng xanh là ngân hàng hoạt động theo hướng thân thiện với môi trường, giảm phát thải carbon và thúc đẩy phát triển bền vững. Nó quan trọng vì giúp cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường, góp phần ứng phó biến đổi khí hậu.

2. Nhân tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến việc áp dụng NHX của nhân viên?
   Kết quả kỳ vọng và sự hỗ trợ của ban lãnh đạo được xác định là hai nhân tố có ảnh hưởng mạnh nhất, bởi nhân viên cần thấy rõ lợi ích và được hỗ trợ để thay đổi thói quen làm việc.

3. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
   Luận văn sử dụng kết hợp nghiên cứu định tính và định lượng, thu thập dữ liệu qua khảo sát 273 nhân viên, phân tích bằng Cronbach’s Alpha, EFA, CFA và SEM để kiểm định mô hình và giả thuyết.

4. Làm thế nào để tăng cường áp dụng NHX trong các ngân hàng?
   Cần tăng cường đào tạo, cải thiện điều kiện làm việc, xây dựng văn hóa xanh, nâng cao vai trò lãnh đạo và khuyến khích ý thức bảo vệ môi trường của nhân viên.

5. Ai nên đọc luận văn này?
   Ban lãnh đạo ngân hàng, phòng nhân sự, nhà nghiên cứu tài chính-ngân hàng và cơ quan quản lý nhà nước sẽ tìm thấy nhiều thông tin hữu ích để phát triển và thúc đẩy NHX.

Kết luận

• Luận văn đã xác định 6 nhân tố chính ảnh hưởng đến thực hành ngân hàng xanh của nhân viên các NHTMCP Việt Nam: kết quả kỳ vọng, điều kiện thuận lợi, ảnh hưởng xã hội, sự hỗ trợ của ban lãnh đạo, mối quan tâm về môi trường và hình ảnh nhân viên ngân hàng.
• Kết quả nghiên cứu được kiểm định qua mô hình cấu trúc tuyến tính SEM với mẫu khảo sát 273 nhân viên, đảm bảo độ tin cậy và tính hợp lệ.
• Nghiên cứu bổ sung góc nhìn về vai trò của ban lãnh đạo trong việc thúc đẩy thực hành NHX, một yếu tố chưa được đánh giá đầy đủ trong các nghiên cứu trước.
• Các đề xuất chính sách tập trung vào nâng cao nhận thức, cải thiện điều kiện làm việc, xây dựng văn hóa xanh và tăng cường vai trò lãnh đạo nhằm thúc đẩy áp dụng NHX.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, đánh giá hiệu quả thực hiện và mở rộng nghiên cứu sang các loại hình ngân hàng khác để hoàn thiện mô hình phát triển bền vững.

Hành động ngay hôm nay: Các ngân hàng thương mại cổ phần nên xem xét áp dụng các giải pháp nghiên cứu đề xuất để nâng cao hiệu quả hoạt động xanh, góp phần phát triển bền vững và bảo vệ môi trường.