Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hệ thống ngân hàng Việt Nam đang tái cấu trúc mạnh mẽ và chịu sự cạnh tranh gay gắt từ các ngân hàng nước ngoài, hoạt động huy động tiền gửi tiết kiệm của các ngân hàng thương mại ngày càng trở nên khó khăn. Tại Cần Thơ, Ngân hàng Bưu điện Liên Việt (LienVietPostBank) cũng không nằm ngoài xu thế này khi lượng tiền gửi tiết kiệm có dấu hiệu thu hẹp trong giai đoạn 2015-2018. Theo ước tính, việc hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định gửi tiền tiết kiệm của khách hàng cá nhân là rất cần thiết để ngân hàng có thể xây dựng chiến lược thu hút vốn hiệu quả.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định các yếu tố chính tác động đến quyết định gửi tiền tiết kiệm của khách hàng cá nhân tại chi nhánh LienVietPostBank Cần Thơ, đồng thời đề xuất các giải pháp quản trị nhằm tăng cường thu hút khách hàng. Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 2 đến tháng 8 năm 2018, tập trung khảo sát khách hàng cá nhân đang gửi tiền tiết kiệm tại ngân hàng này. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp dữ liệu định lượng và định tính giúp ngân hàng nâng cao hiệu quả huy động vốn, đồng thời đóng góp vào kho tàng lý thuyết về hành vi tài chính cá nhân trong lĩnh vực ngân hàng thương mại.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên lý thuyết hành vi người tiêu dùng của Kotler và Keller (2012), trong đó hành vi gửi tiền tiết kiệm được xem xét qua các yếu tố văn hóa, xã hội, cá nhân và tâm lý. Cụ thể, mô hình nghiên cứu đề xuất gồm sáu yếu tố chính ảnh hưởng đến quyết định gửi tiền tiết kiệm: (1) Thương hiệu ngân hàng, (2) Chính sách lãi suất, (3) Sự thuận tiện, (4) Chất lượng dịch vụ, (5) Hình thức chiêu thị, và (6) Nhân viên ngân hàng. Các khái niệm chính bao gồm:

  • Thương hiệu ngân hàng: Niềm tin và uy tín của khách hàng đối với ngân hàng.
  • Chính sách lãi suất: Mức lãi suất và cách thức công bố lãi suất của ngân hàng.
  • Sự thuận tiện: Cơ sở vật chất, mạng lưới chi nhánh và kênh giao dịch điện tử.
  • Chất lượng dịch vụ: Quy trình, thời gian giao dịch và xử lý khiếu nại.
  • Hình thức chiêu thị: Các chương trình quảng cáo, khuyến mãi và tư vấn khách hàng.
  • Nhân viên ngân hàng: Thái độ, chuyên môn và phong cách phục vụ của nhân viên.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp định tính và định lượng. Giai đoạn định tính được thực hiện qua thảo luận nhóm với khoảng 10 khách hàng thân thiết nhằm khám phá và điều chỉnh các yếu tố nghiên cứu. Giai đoạn định lượng tiến hành khảo sát 424 khách hàng cá nhân gửi tiền tiết kiệm tại LienVietPostBank Cần Thơ, trong đó 403 phiếu hợp lệ được sử dụng để phân tích.

Phương pháp chọn mẫu thuận tiện được áp dụng, đảm bảo cỡ mẫu tối thiểu theo tiêu chuẩn phân tích nhân tố khám phá (EFA). Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS 20 với các bước: kiểm định độ tin cậy thang đo bằng Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích tương quan Pearson và hồi quy tuyến tính bội để kiểm định các giả thuyết nghiên cứu. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 2 đến tháng 8 năm 2018.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hình thức chiêu thị có ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định gửi tiền tiết kiệm với hệ số hồi quy β = 0,259, cho thấy các chương trình quảng cáo, khuyến mãi và tư vấn khách hàng đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút khách hàng cá nhân.

  2. Thương hiệu ngân hàng cũng có tác động tích cực đáng kể (β = 0,128), phản ánh niềm tin và uy tín của LienVietPostBank trong lòng khách hàng là yếu tố then chốt.

  3. Chất lượng dịch vụ với β = 0,123 cho thấy quy trình giao dịch nhanh chóng, thủ tục đơn giản và xử lý khiếu nại hiệu quả góp phần nâng cao sự hài lòng và quyết định gửi tiền.

  4. Chính sách lãi suất có tác động tích cực (β = 0,111), minh chứng rằng mức lãi suất cạnh tranh và công khai rõ ràng là động lực quan trọng để khách hàng lựa chọn gửi tiết kiệm.

  5. Nhân viên ngân hàng với β = 0,096 cho thấy thái độ phục vụ chuyên nghiệp, thân thiện cũng ảnh hưởng đến quyết định gửi tiền của khách hàng.

So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả này tương đồng với các nghiên cứu tại ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu, BIDV và các ngân hàng tại Iran, Palestine, khẳng định tính phổ quát của các yếu tố trên trong lĩnh vực huy động tiền gửi cá nhân. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố, giúp trực quan hóa tầm quan trọng tương đối của các nhân tố.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của việc hình thức chiêu thị có ảnh hưởng lớn nhất có thể do sự cạnh tranh khốc liệt trên thị trường tài chính, khách hàng ngày càng nhạy cảm với các chương trình khuyến mãi và thông tin quảng cáo. Thương hiệu ngân hàng là tài sản vô hình nhưng có giá trị lớn, tạo dựng niềm tin lâu dài giúp khách hàng yên tâm gửi tiền. Chất lượng dịch vụ và thái độ nhân viên tạo nên trải nghiệm tích cực, giữ chân khách hàng và thúc đẩy họ giới thiệu cho người thân.

Chính sách lãi suất là công cụ cạnh tranh trực tiếp, tuy nhiên mức độ ảnh hưởng thấp hơn hình thức chiêu thị cho thấy khách hàng không chỉ quan tâm đến lãi suất mà còn chú trọng đến các yếu tố dịch vụ và thương hiệu. Kết quả này phù hợp với lý thuyết hành vi người tiêu dùng, trong đó quyết định tài chính cá nhân chịu tác động đa chiều từ các yếu tố kinh tế và phi kinh tế.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường các chương trình chiêu thị sáng tạo và đa dạng nhằm thu hút sự chú ý của khách hàng cá nhân, đặc biệt trong các dịp lễ, tết và sinh nhật. Ngân hàng nên thiết lập kế hoạch triển khai trong vòng 6 tháng tới, do phòng Marketing chủ trì.

  2. Xây dựng và củng cố thương hiệu ngân hàng thông qua các chiến dịch truyền thông dài hạn, nâng cao uy tín và nhận diện thương hiệu tại địa bàn Cần Thơ. Thời gian thực hiện từ 1-2 năm, phối hợp giữa phòng Truyền thông và Ban lãnh đạo.

  3. Nâng cao chất lượng dịch vụ bằng cách đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn thời gian giao dịch và cải thiện hệ thống xử lý khiếu nại. Đào tạo nhân viên và áp dụng công nghệ mới sẽ được triển khai trong 12 tháng tới, do phòng Dịch vụ khách hàng đảm nhiệm.

  4. Điều chỉnh chính sách lãi suất linh hoạt và minh bạch để cạnh tranh hiệu quả trên thị trường, đồng thời công khai rõ ràng để khách hàng dễ dàng tiếp cận thông tin. Phòng Tài chính và Ban Giám đốc phối hợp thực hiện theo quý.

  5. Đào tạo nâng cao kỹ năng và thái độ phục vụ của nhân viên nhằm tạo ấn tượng tích cực và tăng sự hài lòng của khách hàng. Chương trình đào tạo định kỳ hàng năm do phòng Nhân sự tổ chức.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý Ngân hàng Bưu điện Liên Việt Cần Thơ: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chiến lược huy động vốn cá nhân hiệu quả, nâng cao năng lực cạnh tranh.

  2. Phòng Marketing và Truyền thông ngân hàng: Áp dụng các đề xuất về hình thức chiêu thị và xây dựng thương hiệu để tăng cường thu hút khách hàng.

  3. Nhân viên dịch vụ khách hàng và giao dịch viên: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi khách hàng để cải thiện chất lượng phục vụ và tăng sự hài lòng.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Tài chính - Ngân hàng: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và kết quả để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về hành vi tài chính cá nhân.

Câu hỏi thường gặp

  1. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định gửi tiền tiết kiệm tại LienVietPostBank Cần Thơ?
    Hình thức chiêu thị có tác động mạnh nhất với hệ số β = 0,259, cho thấy các chương trình quảng cáo và khuyến mãi là yếu tố thu hút khách hàng hiệu quả.

  2. Thương hiệu ngân hàng có vai trò như thế nào trong quyết định gửi tiền?
    Thương hiệu ngân hàng tạo dựng niềm tin và uy tín, ảnh hưởng tích cực đến quyết định gửi tiền với hệ số β = 0,128, giúp khách hàng yên tâm lựa chọn ngân hàng.

  3. Chính sách lãi suất ảnh hưởng ra sao đến hành vi khách hàng?
    Chính sách lãi suất có tác động tích cực (β = 0,111), nhưng không phải là yếu tố duy nhất quyết định, khách hàng còn quan tâm đến dịch vụ và thương hiệu.

  4. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
    Nghiên cứu kết hợp định tính (thảo luận nhóm) và định lượng (khảo sát 403 khách hàng), sử dụng phân tích Cronbach’s Alpha, EFA và hồi quy tuyến tính bội để kiểm định giả thuyết.

  5. Làm thế nào để ngân hàng cải thiện chất lượng dịch vụ theo nghiên cứu?
    Ngân hàng cần đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn thời gian giao dịch, nâng cao kỹ năng nhân viên và áp dụng công nghệ mới để tăng sự hài lòng của khách hàng.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định 5 yếu tố chính ảnh hưởng đến quyết định gửi tiền tiết kiệm của khách hàng cá nhân tại LienVietPostBank Cần Thơ: hình thức chiêu thị, thương hiệu ngân hàng, chất lượng dịch vụ, chính sách lãi suất và nhân viên ngân hàng.
  • Hình thức chiêu thị có tác động mạnh nhất, cho thấy vai trò quan trọng của marketing trong lĩnh vực ngân hàng.
  • Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trong và ngoài nước, góp phần củng cố lý thuyết hành vi tài chính cá nhân.
  • Đề xuất các giải pháp quản trị cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả huy động vốn cá nhân tại ngân hàng trong vòng 6-24 tháng tới.
  • Khuyến khích các nhà quản lý ngân hàng và nhà nghiên cứu tiếp tục khai thác các yếu tố ảnh hưởng khác và mở rộng phạm vi nghiên cứu trong tương lai.

Hành động tiếp theo là áp dụng các đề xuất quản trị vào thực tiễn để tăng cường thu hút khách hàng cá nhân gửi tiền tiết kiệm, đồng thời theo dõi và đánh giá hiệu quả nhằm điều chỉnh kịp thời.