Tổng quan nghiên cứu
Hoạt động huy động tiền gửi khách hàng cá nhân tại các ngân hàng thương mại đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo nguồn vốn ổn định cho hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank) chi nhánh Hoàn Kiếm, tiền gửi của khách hàng cá nhân chiếm tỷ trọng trên 80% tổng nguồn vốn huy động trong giai đoạn 2019 – 2021, tuy nhiên tốc độ tăng trưởng tiền gửi chỉ đạt khoảng 3% mỗi năm, thấp hơn so với kỳ vọng và tiềm năng phát triển. Trong bối cảnh đó, việc nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định gửi tiền của khách hàng cá nhân tại VietinBank chi nhánh Hoàn Kiếm trở nên cấp thiết nhằm nâng cao hiệu quả huy động vốn, góp phần phát triển kinh tế địa phương và tăng cường năng lực cạnh tranh của ngân hàng.
Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc xác định các nhân tố tác động đến quyết định gửi tiền của khách hàng cá nhân, đo lường mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố và đề xuất các giải pháp quản trị phù hợp nhằm gia tăng nguồn vốn huy động. Phạm vi nghiên cứu bao gồm dữ liệu thứ cấp từ năm 2019 đến 2021 và dữ liệu sơ cấp thu thập trong tháng 5 và 6 năm 2022 tại VietinBank chi nhánh Hoàn Kiếm, Hà Nội. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho các chiến lược phát triển dịch vụ tiền gửi cá nhân, đồng thời hỗ trợ ngân hàng thích ứng với những biến động của thị trường tài chính và nhu cầu đa dạng của khách hàng.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Luận văn dựa trên hai lý thuyết hành vi tiêu dùng chủ đạo để phân tích quyết định gửi tiền của khách hàng cá nhân:
Thuyết hành động hợp lý (Theory of Reasoned Action – TRA): Mô hình này cho rằng hành vi của cá nhân được dự đoán thông qua ý định hành vi, chịu ảnh hưởng bởi thái độ cá nhân và tiêu chuẩn chủ quan từ xã hội. TRA nhấn mạnh vai trò của ý định trong việc thúc đẩy hành vi có chủ đích, phù hợp với hành vi gửi tiền tiết kiệm có kế hoạch của khách hàng.
Thuyết hành vi dự định (Theory of Planned Behaviour – TPB): Mở rộng từ TRA, TPB bổ sung yếu tố nhận thức kiểm soát hành vi, giúp giải thích các hành vi không hoàn toàn dưới sự kiểm soát ý chí. TPB bao gồm ba yếu tố chính ảnh hưởng đến ý định hành vi: thái độ, ảnh hưởng xã hội và nhận thức kiểm soát, phù hợp để phân tích các yếu tố tác động đến quyết định gửi tiền trong bối cảnh thực tế.
Các khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu gồm: uy tín ngân hàng, lợi ích tài chính, ảnh hưởng của người thân, phong cách phục vụ, hình thức chiêu thị, và yếu tố nhanh chóng, an toàn. Mô hình nghiên cứu đề xuất bao gồm sáu biến độc lập tác động tích cực đến quyết định gửi tiền của khách hàng cá nhân tại VietinBank chi nhánh Hoàn Kiếm.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu được thực hiện theo hai giai đoạn chính: nghiên cứu sơ bộ và nghiên cứu chính thức. Giai đoạn sơ bộ sử dụng phương pháp chuyên gia để xác định mô hình lý thuyết phù hợp và kiểm định thang đo. Giai đoạn chính thức áp dụng phương pháp định lượng, thu thập dữ liệu qua bảng câu hỏi khảo sát trực tiếp tại quận Hoàn Kiếm, với cỡ mẫu khoảng 300 khách hàng cá nhân đang sử dụng dịch vụ gửi tiền tại VietinBank chi nhánh Hoàn Kiếm.
Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm SPSS 23.0 với các kỹ thuật: thống kê mô tả, kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc các biến, và phân tích hồi quy đa biến để đo lường mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến quyết định gửi tiền. Thời gian thu thập dữ liệu sơ cấp diễn ra từ tháng 5 đến tháng 6 năm 2022, đảm bảo tính cập nhật và phản ánh đúng thực trạng tại chi nhánh.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Uy tín ngân hàng: Kết quả phân tích hồi quy cho thấy uy tín ngân hàng có tác động tích cực và mạnh mẽ đến quyết định gửi tiền của khách hàng cá nhân, với hệ số hồi quy đạt khoảng 0.35 (p < 0.01). Trên 85% khách hàng đánh giá cao uy tín và thương hiệu VietinBank chi nhánh Hoàn Kiếm khi lựa chọn gửi tiền.
Lợi ích tài chính: Yếu tố này cũng có ảnh hưởng đáng kể với hệ số hồi quy khoảng 0.30 (p < 0.01). Khách hàng đặc biệt quan tâm đến mức lãi suất và các chính sách ưu đãi, trong đó lãi suất tiền gửi kỳ hạn dài chiếm tỷ trọng trên 50% trong tổng nguồn vốn huy động.
Ảnh hưởng của người thân và chiêu thị: Ảnh hưởng từ người thân, bạn bè và các hình thức chiêu thị như quảng cáo, khuyến mãi có tác động tích cực với hệ số hồi quy khoảng 0.20 (p < 0.05). Khoảng 60% khách hàng cho biết họ bị ảnh hưởng bởi lời khuyên từ người thân khi quyết định gửi tiền.
Phong cách phục vụ: Phong cách phục vụ chuyên nghiệp, thân thiện của nhân viên ngân hàng được đánh giá cao, tác động tích cực đến quyết định gửi tiền với hệ số hồi quy 0.18 (p < 0.05). Trên 70% khách hàng hài lòng với dịch vụ tư vấn và hỗ trợ tại chi nhánh.
Nhanh chóng và an toàn: Yếu tố này có tác động tích cực nhưng mức độ thấp hơn, với hệ số hồi quy 0.15 (p < 0.05). Khách hàng đánh giá cao sự thuận tiện về thời gian giao dịch và các biện pháp bảo mật thông tin.
Thảo luận kết quả
Các kết quả trên phù hợp với các nghiên cứu trong và ngoài nước, khẳng định vai trò quan trọng của uy tín ngân hàng và lợi ích tài chính trong việc thu hút tiền gửi cá nhân. Uy tín tạo dựng qua thương hiệu và hoạt động kinh doanh ổn định giúp khách hàng cảm thấy an tâm khi gửi tiền, giảm thiểu rủi ro tâm lý. Lợi ích tài chính, đặc biệt là lãi suất hợp lý, là động lực trực tiếp thúc đẩy hành vi gửi tiền.
Ảnh hưởng của người thân và chiêu thị phản ánh đặc điểm văn hóa truyền miệng tại Việt Nam, nơi các mối quan hệ xã hội đóng vai trò quan trọng trong quyết định tiêu dùng. Phong cách phục vụ tốt góp phần nâng cao trải nghiệm khách hàng, tạo dựng lòng trung thành và tăng khả năng giữ chân khách hàng. Yếu tố nhanh chóng và an toàn tuy có tác động thấp hơn nhưng vẫn là điều kiện cần thiết để duy trì sự hài lòng và tin tưởng.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố (hệ số hồi quy) và bảng phân tích thống kê mô tả về sự hài lòng của khách hàng với từng yếu tố. So sánh với các chi nhánh ngân hàng khác tại Hà Nội cho thấy VietinBank chi nhánh Hoàn Kiếm cần tập trung cải thiện các chính sách lãi suất và nâng cao chất lượng dịch vụ để tăng tốc độ tăng trưởng tiền gửi cá nhân.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng cường xây dựng và quảng bá uy tín ngân hàng: Đẩy mạnh các hoạt động truyền thông, tài trợ xã hội và nâng cao chất lượng dịch vụ để củng cố hình ảnh thương hiệu. Mục tiêu tăng mức độ nhận diện thương hiệu lên 90% trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban truyền thông và marketing chi nhánh.
Cải thiện chính sách lợi ích tài chính: Xây dựng các gói lãi suất cạnh tranh, ưu đãi cho khách hàng gửi tiền kỳ hạn dài và khách hàng thân thiết. Mục tiêu tăng tỷ lệ tiền gửi kỳ hạn trên 12 tháng lên 60% trong 18 tháng tới. Chủ thể thực hiện: Phòng kinh doanh và phòng sản phẩm.
Phát triển chương trình chiêu thị và tận dụng ảnh hưởng xã hội: Tổ chức các chương trình khuyến mãi, giới thiệu khách hàng mới, đồng thời khai thác mạng lưới người thân, bạn bè để tăng cường truyền miệng tích cực. Mục tiêu tăng số lượng khách hàng mới 10% mỗi năm. Chủ thể thực hiện: Phòng marketing và phòng bán lẻ.
Nâng cao chất lượng phong cách phục vụ: Đào tạo nhân viên về kỹ năng giao tiếp, tư vấn và xử lý tình huống, đảm bảo sự thân thiện và chuyên nghiệp trong mọi giao dịch. Mục tiêu đạt trên 85% khách hàng hài lòng về dịch vụ trong 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng nhân sự và phòng dịch vụ khách hàng.
Tối ưu hóa quy trình giao dịch nhanh chóng và an toàn: Áp dụng công nghệ mới, mở rộng kênh giao dịch điện tử, tăng cường bảo mật thông tin và hỗ trợ khách hàng 24/7. Mục tiêu giảm thời gian giao dịch trung bình xuống dưới 5 phút và tăng mức độ an toàn lên 95%. Chủ thể thực hiện: Phòng công nghệ thông tin và phòng dịch vụ khách hàng.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Ban lãnh đạo và quản lý ngân hàng: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định gửi tiền của khách hàng cá nhân, từ đó xây dựng chiến lược phát triển sản phẩm và dịch vụ phù hợp, nâng cao hiệu quả huy động vốn.
Nhân viên phòng kinh doanh và dịch vụ khách hàng: Cung cấp kiến thức về hành vi khách hàng và các yếu tố tác động, hỗ trợ cải thiện kỹ năng tư vấn, chăm sóc khách hàng và tăng cường sự hài lòng.
Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành tài chính – ngân hàng: Là tài liệu tham khảo khoa học về mô hình hành vi tiêu dùng trong lĩnh vực ngân hàng, phương pháp nghiên cứu định lượng và phân tích dữ liệu thực tiễn.
Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức tài chính: Hỗ trợ đánh giá thực trạng huy động vốn cá nhân tại các ngân hàng thương mại, từ đó đề xuất chính sách phù hợp nhằm ổn định và phát triển thị trường tài chính.
Câu hỏi thường gặp
Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định gửi tiền của khách hàng cá nhân tại VietinBank chi nhánh Hoàn Kiếm?
Uy tín ngân hàng được xác định là yếu tố có tác động mạnh nhất với hệ số hồi quy khoảng 0.35, thể hiện vai trò quan trọng trong việc tạo dựng niềm tin và thu hút khách hàng.Lợi ích tài chính có vai trò như thế nào trong quyết định gửi tiền?
Lợi ích tài chính, đặc biệt là mức lãi suất và các ưu đãi đi kèm, có ảnh hưởng tích cực đáng kể, giúp khách hàng cân nhắc và lựa chọn hình thức gửi tiền phù hợp với nhu cầu sinh lời.Ảnh hưởng của người thân và chiêu thị được thể hiện ra sao?
Khoảng 60% khách hàng cho biết họ bị ảnh hưởng bởi lời khuyên từ người thân và các chương trình chiêu thị, cho thấy vai trò của truyền miệng và quảng cáo trong việc định hướng hành vi tiêu dùng.Phong cách phục vụ của nhân viên ngân hàng ảnh hưởng thế nào đến khách hàng?
Phong cách phục vụ thân thiện, chuyên nghiệp giúp tăng sự hài lòng và trung thành của khách hàng, góp phần giữ chân khách hàng hiện tại và thu hút khách hàng mới.Ngân hàng có thể làm gì để nâng cao yếu tố nhanh chóng và an toàn trong giao dịch?
Áp dụng công nghệ hiện đại, mở rộng kênh giao dịch trực tuyến, tăng cường bảo mật và hỗ trợ khách hàng 24/7 là các giải pháp giúp nâng cao trải nghiệm giao dịch nhanh chóng và an toàn.
Kết luận
- Nghiên cứu đã xác định sáu yếu tố chính ảnh hưởng tích cực đến quyết định gửi tiền của khách hàng cá nhân tại VietinBank chi nhánh Hoàn Kiếm: uy tín ngân hàng, lợi ích tài chính, ảnh hưởng người thân, phong cách phục vụ, hình thức chiêu thị, và yếu tố nhanh chóng, an toàn.
- Uy tín ngân hàng và lợi ích tài chính là hai nhân tố có tác động mạnh nhất, đóng vai trò then chốt trong chiến lược huy động vốn cá nhân.
- Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để VietinBank chi nhánh Hoàn Kiếm xây dựng các chính sách và giải pháp nâng cao hiệu quả huy động tiền gửi cá nhân.
- Các giải pháp đề xuất tập trung vào việc củng cố thương hiệu, cải thiện chính sách lãi suất, phát triển chương trình chiêu thị, nâng cao chất lượng phục vụ và tối ưu hóa quy trình giao dịch.
- Giai đoạn tiếp theo nên tập trung vào triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời mở rộng nghiên cứu sang các chi nhánh khác để so sánh và hoàn thiện mô hình quản trị khách hàng cá nhân.
Luận văn khuyến nghị Ban lãnh đạo VietinBank chi nhánh Hoàn Kiếm chủ động áp dụng các giải pháp nhằm gia tăng nguồn vốn huy động, đồng thời tiếp tục nghiên cứu các yếu tố mới phát sinh trong bối cảnh thị trường tài chính biến động. Đây là bước đi quan trọng để nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong tương lai.