Các yếu tố ảnh hưởng đến giá cổ phiếu của các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam

• Tác giả: Phạm Ngọc Minh Giang
• Người hướng dẫn: TS. Đỗ Thị Hà Thương
• Trường học: Trường Đại Học Ngân Hàng Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài Chính – Ngân Hàng
• Đề tài: Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Giá Cổ Phiếu Ngân Hàng Việt Nam
• Loại tài liệu: khóa luận tốt nghiệp
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Thành Phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM
• 1.1. TỔNG QUAN VỀ GIÁ CỔ PHIẾU
• 1.2. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN THỊ GIÁ CỔ PHIẾU CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN
• 1.2.1. Các yếu tố vĩ mô
• 1.2.2. Các yếu tố bên trong ngân hàng
• 1.2.3. LƢỢC KHẢO CÁC NGHIÊN CỨU TRƢỚC
• 1.2.3.1. Nghiên cứu nƣớc ngoài
• 1.2.3.2. Nghiên cứu trong nƣớc
• 1.2.3.3. Thảo luận các nghiên cứu trƣớc
• 2. CHƯƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ MÔ HÌNH
• 2.1. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1.1. Quy trình nghiên cứu
• 2.1.2. Phƣơng pháp nghiên cứu
• 2.2. MÔ HÌNH VÀ GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU
• 2.2.1. Mô hình nghiên cứu
• 2.2.2. Giải thích các biến trong mô hình
• 2.2.3. Giả thuyết nghiên cứu
• 2.3. DỮ LIỆU VÀ CÔNG CỤ NGHIÊN CỨU
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1.1. Thống kê mô tả
• 3.1.2. Phân tích tƣơng quan
• 3.1.3. Kết quả kiểm tra đa cộng tuyến VIF
• 3.1.4. Kết quả hồi quy của các mô hình
• 3.1.5. Kiểm định khuyết tật của mô hình
• 3.1.6. Khắc phục khuyết tật mô hình bằng phƣơng pháp ƣớc lƣợng GLS
• 3.2. THẢO LUẬN KẾT QUẢ
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý QUẢN TRỊ
• 4.1. HÀM Ý QUẢN TRỊ
• 4.1.1. Hàm ý về tốc độ tăng trƣởng kinh tế (GDP)
• 4.1.2. Hàm ý về tỷ lệ lạm phát (INF)
• 4.1.3. Hàm ý về thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS)
• 4.1.4. Hàm ý về quy mô ngân hàng (SIZE)
• 4.1.5. Hàm ý về tỷ suất cổ tức (DY)
• 4.2. HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI VÀ HƢỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO
• 4.2.1. Hạn chế của đề tài
• 4.2.2. Hƣớng nghiên cứu tiếp theo
• 5. CHƯƠNG 5
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Giá Cổ Phiếu Ngân Hàng Định Nghĩa và Phân Loại

Giá cổ phiếu ngân hàng là một chủ đề quan trọng đối với các nhà đầu tư và các nhà quản lý tài chính. Thị giá cổ phiếu, hay giá trị thị trường của cổ phiếu, được xác định thông qua kết quả khớp lệnh giao dịch trên thị trường chứng khoán. Đây là mức giá mà nhà đầu tư sẵn sàng trả để sở hữu cổ phiếu của ngân hàng. Thị giá cổ phiếu phản ánh kỳ vọng của thị trường về hiệu quả hoạt động và triển vọng của ngân hàng. Theo Nguyễn Thu Hằng (2022), thị giá cổ phiếu là giá mua bán thực tế của cổ phiếu trên TTCK tại một thời điểm cụ thể. Ngoài ra, cần phân biệt thị giá với mệnh giá (giá trị ghi trên giấy chứng nhận cổ phiếu), giá trị sổ sách (phản ánh vốn chủ sở hữu), và giá trị nội tại (dựa trên cổ tức và triển vọng ngân hàng). Giá trị nội tại là căn cứ quan trọng cho các nhà đầu tư đánh giá tiềm năng đầu tư. Điều này giúp các nhà đầu tư đưa ra quyết định đầu tư khôn ngoan hơn, giảm thiểu rủi ro đầu tư cổ phiếu ngân hàng.

1.1. Mối quan hệ giữa giá trị sổ sách và thị giá cổ phiếu ngân hàng

Giá trị sổ sách của cổ phiếu ngân hàng thể hiện mức độ gia tăng vốn chủ sở hữu cao, thường do ngân hàng có tỷ lệ lợi nhuận giữ lại cao và hạn chế phát hành cổ phiếu mới. Theo Ngô Kim Phượng và nnk (2021), giá trị sổ sách giúp cổ đông đánh giá hiệu quả hoạt động, chính sách phân bổ lợi nhuận và số lượng cổ phiếu phát hành của ngân hàng. Giá trị sổ sách cao thường cho thấy khả năng sinh lời tốt, nhưng không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với thị giá cổ phiếu cao. Thị giá chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác, bao gồm cả tâm lý nhà đầu tư và triển vọng ngành ngân hàng.

1.2. Tầm quan trọng của giá trị nội tại trong định giá cổ phiếu

Giá trị nội tại của cổ phiếu, khác với thị giá và giá trị sổ sách, được tính toán dựa trên cổ tức, triển vọng phát triển của ngân hàng và lãi suất thị trường. Giá trị này cung cấp một căn cứ quan trọng cho nhà đầu tư để so sánh với thị giá hiện tại. Theo Bùi Kim Yến và nnk (2008), giá trị nội tại giúp nhà đầu tư đánh giá cổ phiếu ngân hàng tiềm năng có bị định giá thấp hay cao so với giá trị thực của nó hay không, từ đó đưa ra quyết định đầu tư phù hợp. Việc định giá cổ phiếu ngân hàng chính xác là yếu tố then chốt để có được lợi nhuận tốt.

II. Cách Yếu Tố Vĩ Mô Tác Động Đến Giá Cổ Phiếu Ngân Hàng VN

Các yếu tố vĩ mô đóng vai trò quan trọng trong việc định hình giá cổ phiếu ngân hàng tại Việt Nam. Trong đó, tốc độ tăng trưởng kinh tế (GDP), tỷ lệ lạm phát (INF) và chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) là những yếu tố có tác động lớn nhất. GDP tăng trưởng cho thấy nền kinh tế đang phát triển, tạo điều kiện cho các ngân hàng tăng trưởng tín dụng và lợi nhuận. Lạm phát cao có thể làm giảm giá trị của đồng tiền và ảnh hưởng đến lãi suất, từ đó tác động tiêu cực đến giá cổ phiếu. Chính sách tiền tệ của NHNN, bao gồm việc điều chỉnh lãi suất và tỷ giá hối đoái, cũng có ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động và lợi nhuận của các ngân hàng.

2.1. Ảnh hưởng của tốc độ tăng trưởng GDP đến lợi nhuận ngân hàng

Tốc độ tăng trưởng GDP có mối quan hệ cùng chiều với giá cổ phiếu của các ngân hàng. Khi nền kinh tế phát triển, nhu cầu vay vốn của doanh nghiệp và cá nhân tăng lên, giúp các ngân hàng tăng trưởng tín dụng và lợi nhuận. Theo Nguyễn Thu Hằng (2022), khi nền kinh tế phát triển dẫn tới thu nhập tăng, lượng vốn đầu tư tăng sẽ tác động đến sự tăng trưởng của giá trị thị trường của cổ phiếu. Các nghiên cứu của Nguyễn Phú Hà (2022), Huy, Loan và Anh (2020), Huy, Dat và Anh (2020) cũng có kết luận tương tự. Điều này tạo động lực cho đầu tư cổ phiếu ngân hàng.

2.2. Tác động của lạm phát tới giá trị đồng tiền và cổ phiếu ngân hàng

Lạm phát cao có thể làm giảm giá trị của đồng tiền, khiến người dân ưu tiên giữ tài sản thực hơn là tiền, từ đó làm giảm nhu cầu đầu tư vào cổ phiếu. Theo Nguyễn Thu Hằng (2022), khi lạm phát cao, đồng tiền sẽ mất giá khiến người dân sẽ ưu tiên giữ tài sản thực hơn là tiền nên đầu tư vào cổ phiếu cũng trở nên kém hấp dẫn, nhu cầu về cổ phiếu giảm sẽ dẫn tới giá của cổ phiếu giảm. Điều này đặc biệt đúng với cổ phiếu ngân hàng, vì hoạt động của ngân hàng gắn liền với giá trị của đồng tiền.

2.3. Vai trò của chính sách tiền tệ trong ổn định giá cổ phiếu ngân hàng

Chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), bao gồm việc điều chỉnh lãi suất và tỷ giá hối đoái, có ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động và lợi nhuận của các ngân hàng. Ví dụ, việc tăng lãi suất có thể làm giảm nhu cầu vay vốn, nhưng cũng có thể làm tăng lợi nhuận từ các khoản vay hiện tại. NHNN cần điều hành chính sách tiền tệ một cách linh hoạt để ổn định thị trường chứng khoán và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Quy định ngân hàng cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến giá cổ phiếu.

III. Phân Tích Yếu Tố Vi Mô Ảnh Hưởng Giá Cổ Phiếu Ngân Hàng

Bên cạnh các yếu tố vĩ mô, các yếu tố vi mô, liên quan trực tiếp đến hoạt động của ngân hàng, cũng có tác động đáng kể đến giá cổ phiếu. Các yếu tố này bao gồm lợi nhuận (ROE, ROA, EPS), quy mô ngân hàng (SIZE), tỷ lệ nợ xấu, tăng trưởng tín dụng, và uy tín ngân hàng. ROE (Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu) và ROA (Tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản) là các chỉ số quan trọng đánh giá hiệu quả hoạt động của ngân hàng. EPS (Thu nhập trên mỗi cổ phiếu) cho biết lợi nhuận mà mỗi cổ đông nhận được trên mỗi cổ phiếu sở hữu. Quy mô ngân hàng thường được coi là một lợi thế cạnh tranh, giúp ngân hàng có thể tiếp cận được nhiều khách hàng và nguồn vốn hơn. Uy tín ngân hàng là yếu tố quan trọng giúp thu hút khách hàng và nhà đầu tư, từ đó tăng giá cổ phiếu.

3.1. Tác động của lợi nhuận ROE ROA EPS đến giá cổ phiếu

Lợi nhuận là yếu tố quan trọng hàng đầu ảnh hưởng đến giá cổ phiếu ngân hàng. ROE, ROA, và EPS là các chỉ số quan trọng đánh giá hiệu quả hoạt động của ngân hàng. Ngân hàng có ROE, ROA, và EPS cao thường được nhà đầu tư đánh giá cao và sẵn sàng trả giá cao hơn cho cổ phiếu của ngân hàng đó. Báo cáo tài chính ngân hàng là nguồn thông tin quan trọng để đánh giá các chỉ số này.

3.2. Ảnh hưởng của quy mô ngân hàng đến tiềm năng tăng trưởng

Quy mô ngân hàng (SIZE) có thể ảnh hưởng đến giá cổ phiếu theo nhiều cách. Ngân hàng lớn thường có lợi thế về thanh khoản và khả năng tiếp cận nguồn vốn, nhưng cũng có thể gặp khó khăn hơn trong việc quản lý rủi ro. Các nghiên cứu cho thấy quy mô có thể có tác động tích cực hoặc tiêu cực đến giá cổ phiếu, tùy thuộc vào cách ngân hàng quản lý quy mô của mình. Quy mô lớn giúp ngân hàng tăng trưởng tín dụng và tiếp cận nhiều khách hàng hơn, tạo điều kiện cho tăng lợi nhuận.

3.3. Vai trò của uy tín ngân hàng trong thu hút nhà đầu tư

Uy tín ngân hàng là một yếu tố định tính quan trọng, nhưng có thể có tác động lớn đến giá cổ phiếu. Ngân hàng có uy tín tốt thường thu hút được nhiều khách hàng và nhà đầu tư hơn, từ đó làm tăng giá cổ phiếu. Uy tín được xây dựng thông qua chất lượng dịch vụ, quản trị rủi ro hiệu quả, và minh bạch trong hoạt động. Tin tức ngân hàng và các sự kiện kinh tế cũng ảnh hưởng đến uy tín ngân hàng.

IV. Phân Tích Tâm Lý Nhà Đầu Tư và Cung Cầu Cổ Phiếu Ngân Hàng

Tâm lý nhà đầu tư và cung cầu cổ phiếu là những yếu tố quan trọng khác ảnh hưởng đến giá cổ phiếu ngân hàng. Khi nhà đầu tư có tâm lý lạc quan về triển vọng ngành ngân hàng, họ sẽ sẵn sàng mua cổ phiếu với giá cao hơn, làm tăng giá cổ phiếu. Ngược lại, khi nhà đầu tư có tâm lý bi quan, họ sẽ bán cổ phiếu, làm giảm giá cổ phiếu. Cung cầu cổ phiếu cũng có tác động trực tiếp đến giá cổ phiếu. Khi nhu cầu mua lớn hơn cung, giá cổ phiếu sẽ tăng và ngược lại. Sự kiện kinh tế và chính trị cũng có thể ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư và cung cầu cổ phiếu.

4.1. Vai trò của tâm lý nhà đầu tư trong biến động giá cổ phiếu

Tâm lý nhà đầu tư, dù khó định lượng, có vai trò quan trọng trong biến động giá cổ phiếu. Tâm lý bầy đàn, tin đồn, và sợ hãi có thể dẫn đến những biến động giá bất thường. Nhà đầu tư cần tỉnh táo và dựa trên phân tích cơ bản để đưa ra quyết định đầu tư. Các thông tin liên quan đến cổ tức có thể ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư.

4.2. Tác động của cung cầu cổ phiếu đến thanh khoản thị trường

Cung cầu cổ phiếu ảnh hưởng đến thanh khoản của thị trường. Khi cung lớn hơn cầu, cổ phiếu trở nên khó bán và giá có thể giảm mạnh. Thanh khoản cao cho phép nhà đầu tư mua bán cổ phiếu dễ dàng hơn, giảm rủi ro và tăng tính hấp dẫn của cổ phiếu. Thông tin từ thị trường chứng khoán có ảnh hưởng lớn đến cung và cầu cổ phiếu.

4.3. Ảnh hưởng của sự kiện kinh tế tới tâm lý và giao dịch cổ phiếu

Sự kiện kinh tế, chính trị, và thậm chí là thiên tai có thể ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư và cung cầu cổ phiếu. Ví dụ, một cuộc khủng hoảng kinh tế có thể làm giảm niềm tin của nhà đầu tư và dẫn đến bán tháo cổ phiếu. Nhà đầu tư cần theo dõi sát các sự kiện này để đưa ra quyết định đầu tư phù hợp.

V. Ứng Dụng Phân Tích Kỹ Thuật Để Dự Báo Giá Cổ Phiếu Ngân Hàng

Phân tích kỹ thuật cổ phiếu ngân hàng là một công cụ hữu ích để dự báo xu hướng giá cổ phiếu. Phân tích kỹ thuật dựa trên việc nghiên cứu các biểu đồ giá và khối lượng giao dịch để tìm ra các mô hình và tín hiệu dự báo. Các công cụ phổ biến trong phân tích kỹ thuật bao gồm đường trung bình động (MA), chỉ số sức mạnh tương đối (RSI), và dải Bollinger Bands. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng phân tích kỹ thuật chỉ là một công cụ hỗ trợ, không phải là một phương pháp dự báo hoàn toàn chính xác. Dự báo giá cổ phiếu ngân hàng là một việc khó khăn, đòi hỏi sự kết hợp của nhiều yếu tố.

5.1. Sử dụng đường trung bình động để xác định xu hướng giá

Đường trung bình động (MA) là một công cụ đơn giản nhưng hiệu quả để xác định xu hướng giá. Giá cổ phiếu nằm trên đường MA cho thấy xu hướng tăng, trong khi giá nằm dưới đường MA cho thấy xu hướng giảm. Nhà đầu tư có thể sử dụng nhiều đường MA với các chu kỳ khác nhau để xác định các mức hỗ trợ và kháng cự tiềm năng.

5.2. Ứng dụng chỉ số sức mạnh tương đối RSI để tìm điểm mua bán

Chỉ số sức mạnh tương đối (RSI) đo lường tốc độ và sự thay đổi của giá. RSI thường được sử dụng để xác định các vùng quá mua (RSI trên 70) và quá bán (RSI dưới 30). Nhà đầu tư có thể sử dụng RSI để tìm điểm mua vào khi cổ phiếu ở vùng quá bán và điểm bán ra khi cổ phiếu ở vùng quá mua.

5.3. Kết hợp các công cụ phân tích kỹ thuật để tăng độ tin cậy

Để tăng độ tin cậy của dự báo, nhà đầu tư nên kết hợp nhiều công cụ phân tích kỹ thuật khác nhau. Ví dụ, có thể sử dụng đường MA để xác định xu hướng chung, RSI để tìm điểm mua bán tiềm năng, và dải Bollinger Bands để đánh giá mức độ biến động của giá. Tuy nhiên, cần luôn nhớ rằng phân tích kỹ thuật không đảm bảo thành công tuyệt đối.

VI. Chiến Lược Đầu Tư Cổ Phiếu Ngân Hàng Lựa Chọn Cổ Phiếu Tốt Nhất

Việc đầu tư cổ phiếu ngân hàng đòi hỏi một chiến lược rõ ràng và sự hiểu biết sâu sắc về ngành ngân hàng. Nhà đầu tư cần xem xét nhiều yếu tố, bao gồm báo cáo tài chính, triển vọng ngành, quản trị rủi ro, và cạnh tranh ngân hàng. Việc đa dạng hóa danh mục đầu tư cũng là một chiến lược quan trọng để giảm thiểu rủi ro. Cần phải đánh giá xem đâu là cổ phiếu ngân hàng tốt nhất trên thị trường để có thể đầu tư một cách hiệu quả.

6.1. Phân tích cơ bản Đánh giá tiềm năng tăng trưởng của ngân hàng

Phân tích cơ bản là quá trình đánh giá giá trị nội tại của cổ phiếu dựa trên các yếu tố tài chính và kinh tế. Nhà đầu tư cần phân tích báo cáo tài chính của ngân hàng, đánh giá khả năng sinh lời, và xem xét triển vọng ngành để đưa ra quyết định đầu tư. Cần đánh giá năng lực quản trị rủi ro của ngân hàng.

6.2. Đa dạng hóa danh mục đầu tư để giảm thiểu rủi ro

Đa dạng hóa danh mục đầu tư là chiến lược quan trọng để giảm thiểu rủi ro. Nhà đầu tư nên đầu tư vào nhiều cổ phiếu ngân hàng khác nhau, cũng như các loại tài sản khác như trái phiếu và bất động sản. Sự cạnh tranh ngân hàng cũng ảnh hưởng đến chiến lược này.

6.3. Quản lý rủi ro Đặt điểm dừng lỗ và chốt lời hợp lý

Quản lý rủi ro là yếu tố then chốt để bảo vệ vốn đầu tư. Nhà đầu tư nên đặt điểm dừng lỗ để hạn chế thua lỗ và điểm chốt lời để đảm bảo lợi nhuận. Cần theo dõi sát thị trường chứng khoán và điều chỉnh chiến lược đầu tư khi cần thiết.