I. Tổng Quan Về Kế Toán Quản Trị Chiến Lược Trong Du Lịch
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và nền kinh tế chia sẻ, kế toán quản trị chiến lược (KTQTCL) ngày càng chứng tỏ vai trò quan trọng đối với các nhà quản trị. Công cụ này giúp giải quyết các bài toán kinh tế ở các tỉnh Miền Trung, Việt Nam. Nghiên cứu này tổng hợp và kiểm định các nhân tố ảnh hưởng đến việc vận dụng KTQTCL, cũng như vai trò trung gian và lợi ích của nó. Mô hình nghiên cứu dựa trên lý thuyết ngẫu nhiên và phương pháp nghiên cứu hỗn hợp. Dữ liệu được thu thập từ 326 doanh nghiệp du lịch tại Miền Trung Việt Nam. Kết quả nghiên cứu khẳng định vai trò của các nhân tố như đặc điểm của Ban Giám đốc, sự phân cấp quản lý, cạnh tranh và mạng lưới hợp tác kinh doanh. Tuy nhiên, việc vận dụng KTQTCL có ảnh hưởng mờ nhạt đến hiệu quả hoạt động kinh doanh và vai trò trung gian của nó trong mối quan hệ giữa mạng lưới hợp tác và hiệu quả hoạt động cũng khá yếu. Theo tác giả Phan Thị Thùy Nga, luận án này tập trung vào việc làm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến việc áp dụng KTQTCL trong ngành du lịch, một lĩnh vực có nhiều đặc thù so với các ngành khác.
1.1. Vai Trò Của KTQTCL Trong Bối Cảnh Kinh Tế Hiện Nay
KTQTCL ngày càng trở nên quan trọng trong bối cảnh kinh tế toàn cầu hóa và sự phát triển của nền kinh tế chia sẻ. Nó giúp các nhà quản trị đưa ra quyết định chiến lược dựa trên thông tin từ bên ngoài doanh nghiệp, đặc biệt là thông tin về đối thủ cạnh tranh và môi trường kinh doanh. Điều này giúp doanh nghiệp định vị vị thế cạnh tranh và phát triển trong môi trường đầy biến động. Theo Simmonds (1981), thông tin từ đối thủ cạnh tranh và môi trường kinh doanh là yếu tố then chốt để ra quyết định trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt.
1.2. Sự Phát Triển Của KTQTCL Qua Các Nghiên Cứu
KTQTCL đã phát triển gần 40 năm, với nhiều quan điểm và khía cạnh khác nhau được các nhà nghiên cứu khám phá. Các khía cạnh như khách hàng (Bromwich, 1990) và tiếp thị (Roslender và cộng sự, 1998) đã được tích hợp vào KTQTCL, tạo ra các kỹ thuật mới giúp xử lý thông tin hiệu quả hơn. Tuy nhiên, KTQTCL vẫn còn một số hạn chế, đặc biệt là thiếu một khung lý thuyết nhất quán như KTQT truyền thống. Các nghiên cứu thực nghiệm về KTQTCL đã gia tăng đáng kể từ năm 2000 đến nay, cho thấy mức độ vận dụng thực tế cũng tăng lên đáng kể.
II. Thách Thức Vận Dụng Kế Toán Quản Trị Tại Miền Trung
Mặc dù KTQTCL được đánh giá cao và được vận dụng rộng rãi trên thế giới, việc áp dụng nó vẫn còn nhiều thách thức, đặc biệt là ở các nước đang phát triển như Việt Nam. Các kỹ thuật KTQTCL được sử dụng phổ biến trong ngành khách sạn, nhưng sự phân bổ không đồng đều giữa các quốc gia. Một vấn đề quan trọng là liệu bối cảnh kinh tế hiện nay, với sự phát triển đa dạng về ngành nghề và hoạt động, có làm ảnh hưởng đến việc vận dụng KTQTCL hay không. Sự phát triển của công nghệ số và dữ liệu lớn cũng đặt ra những thách thức mới cho việc áp dụng KTQTCL. Theo Cinquini & Tenucci (2010), tính lỏng lẻo vốn có của KTQTCL có thể là một yếu tố gây khó khăn cho việc vận dụng.
2.1. Tính Đặc Thù Của Ngành Du Lịch Ảnh Hưởng Đến KTQTCL
Ngành du lịch có một số điểm khác biệt so với các ngành khác, đặc biệt là tính kết nối, liên kết và hợp tác giữa nhiều đối tượng liên quan để tạo ra sản phẩm du lịch. Du lịch đóng góp đáng kể vào nền kinh tế của nhiều quốc gia, đặc biệt là những quốc gia có lợi thế về tự nhiên. Việt Nam, với các tỉnh Miền Trung, có lợi thế cạnh tranh du lịch cao hơn so với các khu vực khác. Để cạnh tranh và phát triển, các doanh nghiệp du lịch cần có chiến lược kinh doanh phù hợp và sự hợp tác theo chuỗi kinh doanh. Điều này đòi hỏi sự thay đổi tư duy và áp dụng những công cụ quản lý mới để cung cấp thông tin chất lượng hơn.
2.2. Sự Cần Thiết Nghiên Cứu KTQTCL Trong Ngành Du Lịch
Nghiên cứu KTQTCL trong lĩnh vực dịch vụ du lịch là cần thiết để tổng hợp những vấn đề đã và đang phát sinh trong thực tế, từ đó phát hiện ra những vấn đề mới có tính cốt lõi. Điều này giúp các nhà quản lý nhận thức và khai thác hiệu quả công cụ này trong việc thiết lập các đối sách kinh doanh để giải quyết bài toán vị trí kinh tế trong kinh doanh du lịch ở các tỉnh Miền Trung. Nghiên cứu này sẽ đóng góp vào việc phát triển lý luận và thực tiễn về KTQTCL trong ngành du lịch.
III. Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Vận Dụng KTQTCL Hiệu Quả Nhất
Luận án này tập trung vào việc xác định các nhân tố ảnh hưởng đến việc vận dụng KTQTCL trong các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch (DVDL). Mục tiêu là nâng cao ý nghĩa vận dụng công cụ này thông qua việc xác định giá trị của nó đối với hiệu quả hoạt động. Nghiên cứu cũng xác định vai trò trung gian của việc vận dụng KTQTCL để nhấn mạnh vai trò, vị trí và giá trị của nó. Các nhân tố được xem xét bao gồm đặc điểm của Ban Giám đốc, sự phân cấp quản lý, cạnh tranh và mạng lưới hợp tác kinh doanh. Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp để thu thập và phân tích dữ liệu từ các doanh nghiệp DVDL ở Miền Trung Việt Nam.
3.1. Tầm Quan Trọng Của Ban Giám Đốc Và Phân Cấp Quản Lý
Đặc điểm của Ban Giám đốc và sự phân cấp quản lý đóng vai trò quan trọng trong việc vận dụng KTQTCL. Ban Giám đốc có tầm nhìn chiến lược và khả năng ra quyết định sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc áp dụng các kỹ thuật KTQTCL. Sự phân cấp quản lý giúp phân bổ trách nhiệm và quyền hạn, tạo sự linh hoạt và hiệu quả trong việc thực hiện các chiến lược kinh doanh. Các doanh nghiệp có sự phân cấp quản lý tốt thường có khả năng thích ứng nhanh hơn với các thay đổi của môi trường kinh doanh.
3.2. Ảnh Hưởng Của Cạnh Tranh Và Mạng Lưới Hợp Tác
Cạnh tranh và mạng lưới hợp tác kinh doanh cũng là những nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến việc vận dụng KTQTCL. Trong môi trường cạnh tranh khốc liệt, các doanh nghiệp cần phải sử dụng KTQTCL để phân tích chi phí, đo lường hiệu quả và đưa ra các quyết định chiến lược. Mạng lưới hợp tác kinh doanh giúp doanh nghiệp tiếp cận thông tin, nguồn lực và thị trường mới, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh. Các doanh nghiệp có mạng lưới hợp tác rộng thường có khả năng đổi mới và phát triển sản phẩm dịch vụ tốt hơn.
IV. Ứng Dụng Thực Tiễn KTQTCL Nghiên Cứu Tại Miền Trung
Nghiên cứu này tập trung vào việc đánh giá mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến việc vận dụng KTQTCL tại các doanh nghiệp kinh doanh DVDL ở Miền Trung Việt Nam. Đồng thời, nghiên cứu cũng đánh giá mức độ ảnh hưởng của KTQTCL đến hiệu quả hoạt động kinh doanh và vai trò trung gian của nó trong mối quan hệ giữa các biến khác nhau. Các câu hỏi nghiên cứu được đặt ra là: Những nhân tố nào ảnh hưởng thuận chiều đến việc vận dụng KTQTCL? Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến việc vận dụng KTQTCL là bao nhiêu? KTQTCL thể hiện vai trò trung gian như thế nào trong mối quan hệ giữa các nhân tố và hiệu quả hoạt động?
4.1. Phạm Vi Nghiên Cứu Về Nội Dung Và Không Gian
Phạm vi nghiên cứu về nội dung tập trung vào việc vận dụng các kỹ thuật KTQTCL. Phạm vi không gian nghiên cứu được thực hiện ở các doanh nghiệp kinh doanh DVDL ở các tỉnh Miền Trung Việt Nam. Phạm vi thời gian nghiên cứu được tiến hành từ tháng 5 năm 2017 đến nay, với việc phỏng vấn chuyên gia từ tháng 9/2018 – 3/2019 và khảo sát thu thập dữ liệu từ tháng 11/2019 đến tháng 12/2020. Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp để thu thập và phân tích dữ liệu.
4.2. Phương Pháp Nghiên Cứu Hỗn Hợp Được Sử Dụng
Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng. Phương pháp định tính được sử dụng để xác định các nhân tố, thang đo và mô hình nghiên cứu thông qua phỏng vấn chuyên gia. Phương pháp định lượng được sử dụng để đo lường mức độ ảnh hưởng và đánh giá kết quả nghiên cứu. Dữ liệu được thu thập từ các Giám đốc, Phó giám đốc, Kế toán trưởng và các cấp quản lý của các doanh nghiệp kinh doanh DVDL ở Miền Trung. Dữ liệu được xử lý bằng SPSS 22.0 để thống kê đặc điểm mẫu, đánh giá thang đo và đo lường mức độ ảnh hưởng.
V. Kết Luận KTQTCL và Doanh Nghiệp Du Lịch Bền Vững
Kết quả nghiên cứu của luận án đã minh chứng những điểm mới và đóng góp về mặt học thuật lẫn thực tiễn. Luận án làm sáng tỏ việc tiếp cận nghiên cứu dựa trên lý thuyết ngẫu nhiên để xác lập các nhân tố ảnh hưởng đến vận dụng KTQTCL, cũng như tác động của việc vận dụng công cụ này đến hiệu quả kinh doanh. Nghiên cứu đã tổng kết và đánh giá hệ thống cơ sở lý luận và bằng chứng thực nghiệm được kiểm định qua mô hình PLS-SEM. Kết quả cho thấy việc vận dụng KTQTCL cần có sự nhìn nhận và chọn lọc các yếu tố từ bên trong lẫn bên ngoài môi trường kinh doanh.
5.1. Đóng Góp Về Mặt Học Thuật Và Thực Tiễn
Nghiên cứu đã đóng góp vào việc làm sáng tỏ các yếu tố ảnh hưởng đến việc vận dụng KTQTCL trong các doanh nghiệp DVDL ở Miền Trung Việt Nam. Kết quả nghiên cứu cung cấp những kiến thức nhất định về KTQTCL phục vụ cho công tác đào tạo và nghiên cứu. Đồng thời, nghiên cứu cũng giúp người làm công tác quản lý đề ra các chính sách hỗ trợ hợp tác, tạo môi trường cạnh tranh tốt, phân bổ cơ cấu nguồn nhân lực được đào tạo, và giúp doanh nghiệp tiệm cận hơn với trình độ quản lý của các doanh nghiệp ở các quốc gia có nền kinh tế phát triển.
5.2. Hướng Nghiên Cứu Tương Lai Về KTQTCL
Nghiên cứu này cũng xác định những hạn chế và gợi mở một vài hướng mới cho các nghiên cứu tương lai liên quan đến chủ đề này. Các nghiên cứu tương lai có thể tập trung vào việc khám phá các yếu tố khác ảnh hưởng đến việc vận dụng KTQTCL, hoặc đánh giá hiệu quả của các kỹ thuật KTQTCL khác nhau trong các doanh nghiệp DVDL. Nghiên cứu cũng có thể mở rộng phạm vi nghiên cứu sang các khu vực khác của Việt Nam hoặc các quốc gia khác trên thế giới.
