Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến hệ số PE và ứng dụng trong định giá so sánh trên thị trường chứng khoán Việt Nam

• Tác giả: Nguyễn Anh Vũ
• Người hướng dẫn: PGS TS. Đoàn Thanh Hà
• Trường học: Trường Đại Học Ngân Hàng
• Chuyên ngành: Tài Chính Ngân Hàng
• Đề tài: Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Hệ Số P/E Và Ứng Dụng Trong Định Giá Chứng Khoán Tại Việt Nam
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: TP. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN LUẬN ÁN
• 1.1. Lý do chọn đề tài nghiên cứu
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.3. Mục tiêu tổng quát
• 1.4. Mục tiêu cụ thể
• 1.5. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.6. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.7. Đối tượng nghiên cứu
• 1.8. Phạm vi nghiên cứu
• 1.9. Tổng quan phương pháp nghiên cứu
• 1.10. Đóng góp và điểm mới của luận án
• 1.11. Những đóng góp của luận án
• 1.12. Những điểm mới của luận án
• 1.13. Kết cấu của luận án
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN
• 2.1. Các vấn đề chung về định giá cổ phiếu
• 2.2. Đầu tư giá trị và các lý thuyết về đầu tư
• 2.3. Các khái niệm về cổ phiếu và giá cổ phiếu
• 2.4. Các quan điểm về định giá và sử dụng kết quả định giá
• 2.5. Các hướng tiếp cận trong định giá cổ phần
• 2.6. Các phương pháp định giá cổ phần
• 2.6.1. Mô hình định giá dựa trên tài sản (Asset - Based Valuation Models)
• 2.6.2. Mô hình chiết khấu dòng tiền (Discounted Cash Flow Models)
• 2.6.3. Mô hình định giá thu nhập thặng dư (Residual Income Valuation Model)
• 2.6.4. Mô hình định giá so sánh
• 2.6.4.1. Hệ số P/E và mô hình định giá so sánh theo hệ số P/E
• 2.6.4.2. Mô hình định giá so sánh theo hệ số P/E
• 2.6.4.3. Những ưu điểm của mô hình định giá so sánh theo hệ số P/E
• 2.6.4.4. Những hạn chế của mô hình định giá so sánh theo hệ số P/E
• 2.7. Cơ sở lý thuyết về các nhân tố ảnh hưởng đến P/E
• 2.8. Các nghiên cứu thực nghiệm về tác nhân tố tác động đến hệ số P/E và các nghiên cứu liên quan
• 2.8.1. Các nghiên cứu thực nghiệm về các nhân tố tác động đến hệ số P/E
• 2.8.2. Các nghiên cứu thực nghiệm về các nhân tố tác động đến giá cổ phiếu
• 2.8.3. Các nghiên cứu đánh giá hiệu quả chiến lược đầu tư theo hệ số P/E
• 2.8.4. Các nghiên cứu thực nghiệm về tình hình sử dụng và mức độ chính xác của các mô hình định giá
• 2.8.4.1. Các nghiên cứu thực nghiệm về tình hình sử dụng các mô hình định giá
• 2.8.4.2. Các nghiên cứu đo lường mức độ chính xác của các mô hình định giá
• 2.9. Hướng nghiên cứu định giá lại cổ phiếu theo dữ liệu thực tế
• 2.10. Hướng nghiên cứu phân tích nội dung (Content Analysis)
• 2.11. Khoảng trống nghiên cứu
• 2.11.1. Khoảng trống về lý thuyết
• 2.11.2. Khoảng trống về thực nghiệm tại thị trường Việt Nam
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Quy trình nghiên cứu
• 3.2. Các giả thuyết nghiên cứu
• 3.2.1. Giả thuyết nghiên cứu về các nhân tố tác động đến hệ số P/E
• 3.2.2. Các giả thuyết về tình hình sử dụng và mức độ chính xác của các mô hình định giá
• 3.3. Phương pháp nghiên cứu
• 3.3.1. Phương pháp nghiên cứu các nhân tố tác động đến hệ số P/E tại thị trường chứng khoán Việt Nam
• 3.3.2. Mô hình nghiên cứu đề xuất
• 3.3.3. Phương pháp phân tích dữ liệu
• 3.3.4. Phương pháp nghiên cứu tình hình sử dụng và mức độ chính xác của các mô hình định giá
• 3.4. Dữ liệu và mẫu nghiên cứu
• 3.4.1. Dữ liệu nghiên cứu các nhân tố tác động đến hệ số P/E
• 3.4.2. Mẫu nghiên cứu về tình hình sử dụng và mức độ chính xác của các mô hình định giá
• 3.4.3. Dữ liệu về giá chứng khoán
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Kết quả nghiên cứu các nhân tố tác động đến hệ số P/E
• 4.1.1. Thống kê mô tả
• 4.1.2. So sánh hệ số P/E theo các ngành
• 4.1.3. Phân tích tương quan và kiểm định đa cộng tuyến
• 4.1.4. Phân tích hồi quy các yếu tố tác động đến P/E
• 4.1.4.1. Phân tích hồi quy bằng mô hình Bình phương nhỏ nhất (Ordinary Least Square – OLS)
• 4.1.4.2. Phân tích hồi quy với mô hình các yếu tố tác động cố định (FEM), mô hình các yếu tố tác động ngẫu nhiên (REM)
• 4.1.4.3. Phân tích hồi quy với mô hình mô hình hồi quy Bình phương tối thiểu tổng quát (GLS)
• 4.1.5. Thảo luận kết quả nghiên cứu các nhân tố tác động đến hệ số P/E
• 4.2. Kết quả nghiên cứu về tình trạng sử dụng và mức độ chính xác của các mô hình định giá
• 4.2.1. Kết quả nghiên cứu về tình trạng sử dụng của các mô hình định giá
• 4.2.2. Kết quả đo lường mức độ chính xác của các mô hình định giá
• 4.2.3. Thảo luận kết quả nghiên cứu về tình hình sử dụng và mức độ chính xác của các mô hình định giá
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 4
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ CÁC KHUYẾN NGHỊ
• 5.1. Một số gợi ý và khuyến nghị
• 5.1.1. Các gợi ý đối với các nhà phân tích, nhà đầu tư
• 5.1.2. Lựa chọn mô hình định giá phù hợp
• 5.1.3. Sử dụng hệ số P/E trong phân tích và mô hình định giá so sánh theo hệ số P/E
• 5.1.4. Các khuyến nghị đối với các cơ quan quản lý và công ty đại chúng
• 5.2. Hạn chế của luận án và các hướng nghiên cứu tiếp theo
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 5
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• BẢNG TỔNG HỢP DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ

I. Giới thiệu về hệ số PE và vai trò trong định giá chứng khoán

Hệ số PE (Price to Earnings ratio) là một trong những chỉ số quan trọng trong phân tích tài chính, đặc biệt trong lĩnh vực định giá chứng khoán. Hệ số này cho phép nhà đầu tư đánh giá giá trị của một cổ phiếu so với lợi nhuận mà công ty tạo ra. Theo Graham và Dodd (1934), hệ số PE không chỉ phản ánh giá trị nội tại của cổ phiếu mà còn là công cụ hữu ích trong việc so sánh giữa các công ty trong cùng ngành. Việc sử dụng hệ số PE trong phân tích tài chính giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định đầu tư chính xác hơn. Tuy nhiên, để hiểu rõ hơn về hệ số này, cần phải xem xét các nhân tố ảnh hưởng đến nó. Các yếu tố như tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE), giá trị sổ sách trên một cổ phần (BVPS), và quy mô công ty (SIZE) đều có thể tác động đến hệ số PE. Nghiên cứu cho thấy rằng, trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam, việc hiểu rõ các yếu tố này là rất cần thiết để tối ưu hóa chiến lược đầu tư.

1.1. Các yếu tố kinh tế ảnh hưởng đến hệ số PE

Các yếu tố kinh tế như lãi suất cho vay (LIR) và tỷ lệ chi trả cổ tức bằng tiền mặt (POR) có ảnh hưởng lớn đến hệ số PE. Khi lãi suất tăng, chi phí vay mượn của doanh nghiệp cũng tăng, dẫn đến giảm lợi nhuận và làm giảm hệ số PE. Ngược lại, một tỷ lệ chi trả cổ tức cao có thể làm tăng sự hấp dẫn của cổ phiếu, từ đó làm tăng hệ số PE. Nghiên cứu cho thấy rằng, trong giai đoạn 2010-2020, các yếu tố này đã có sự biến động mạnh mẽ, ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Việc phân tích các yếu tố này không chỉ giúp nhà đầu tư hiểu rõ hơn về giá trị cổ phiếu mà còn giúp họ đưa ra quyết định đầu tư hợp lý hơn.

II. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hệ số PE

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng có nhiều nhân tố ảnh hưởng đến hệ số PE. Trong số đó, tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE) và quy mô công ty (SIZE) là hai yếu tố quan trọng nhất. Tỷ suất sinh lời cao thường dẫn đến hệ số PE cao hơn, vì nhà đầu tư sẵn sàng trả giá cao hơn cho những công ty có khả năng sinh lời tốt. Quy mô công ty cũng đóng vai trò quan trọng, vì các công ty lớn thường có khả năng duy trì lợi nhuận ổn định hơn so với các công ty nhỏ. Ngoài ra, chất lượng quản trị công ty (CG) cũng là một yếu tố không thể bỏ qua. Các công ty có quản trị tốt thường có hệ số PE cao hơn, vì nhà đầu tư tin tưởng vào khả năng phát triển bền vững của công ty. Việc phân tích các yếu tố kinh tế và tình hình kinh tế Việt Nam cũng giúp làm rõ hơn về sự biến động của hệ số PE.

2.1. Tác động của ngành đến hệ số PE

Ngành nghề kinh doanh cũng có ảnh hưởng lớn đến hệ số PE. Nghiên cứu cho thấy rằng, hệ số PE của ngành tài chính có sự khác biệt rõ rệt so với các ngành khác. Các công ty trong ngành tài chính thường có hệ số PE cao hơn do khả năng sinh lời tốt và sự ổn định trong lợi nhuận. Ngược lại, các ngành như sản xuất hoặc xây dựng có thể có hệ số PE thấp hơn do rủi ro cao hơn và biến động lợi nhuận lớn hơn. Việc phân tích sự khác biệt này giúp nhà đầu tư có cái nhìn tổng quan hơn về giá trị cổ phiếu trong từng ngành, từ đó đưa ra quyết định đầu tư chính xác hơn.

III. Ứng dụng hệ số PE trong định giá chứng khoán

Hệ số PE không chỉ là một chỉ số quan trọng trong phân tích tài chính mà còn là công cụ hữu ích trong định giá chứng khoán. Các nhà đầu tư có thể sử dụng hệ số này để so sánh giá trị cổ phiếu của các công ty khác nhau trong cùng một ngành. Việc áp dụng hệ số PE trong phân tích tài chính giúp nhà đầu tư xác định xem cổ phiếu đang bị định giá cao hay thấp so với giá trị thực của nó. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng hệ số PE không phải là yếu tố duy nhất cần xem xét. Các yếu tố khác như tình hình kinh tế, chất lượng quản trị, và các yếu tố vĩ mô cũng cần được xem xét để có cái nhìn toàn diện hơn về giá trị cổ phiếu. Việc sử dụng hệ số PE trong đầu tư chứng khoán tại Việt Nam cần được thực hiện cẩn thận, với sự hiểu biết sâu sắc về các yếu tố tác động đến nó.

3.1. Khuyến nghị cho nhà đầu tư

Các nhà đầu tư nên sử dụng hệ số PE như một phần trong chiến lược đầu tư tổng thể của họ. Việc kết hợp hệ số PE với các chỉ số tài chính khác sẽ giúp đưa ra quyết định đầu tư chính xác hơn. Ngoài ra, nhà đầu tư cũng nên theo dõi các yếu tố kinh tế vĩ mô và tình hình ngành để có cái nhìn tổng quan hơn về thị trường. Việc hiểu rõ các nhân tố ảnh hưởng đến hệ số PE sẽ giúp nhà đầu tư tối ưu hóa chiến lược đầu tư của mình, từ đó gia tăng lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro.