Luận Văn Thạc Sĩ: Biện Pháp Phát Triển Thương Mại Dịch Vụ Tại Quận Hồng Bàng, Hải Phòng

• Tác giả: Lê Tuấn Anh
• Người hướng dẫn: PGS. Doãn Kế Bôn
• Trường học: Trường Đại Học Hải Phòng
• Chuyên ngành: Quản Lý Kinh Tế
• Đề tài: Biện Pháp Phát Triển Thương Mại Dịch Vụ Quận Hồng Bàng, Hải Phòng
• Loại tài liệu: luận văn
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: Hải Phòng

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÍ LUẬN CƠ BẢN VỀ PHÁT TRIỂN THƯƠNG MẠI DỊCH VỤ
• 1.1. Thương mại
• 1.2. Thương mại dịch vụ, phát triển thương mại dịch vụ
• 1.2.1. Khái niệm TMDV
• 1.2.2. Tính đặc thù về đối tượng trao đổi trong TMDV
• 1.2.3. Vị trí của thương mại dịch vụ
• 1.2.4. Phát triển thương mại dịch vụ
• 1.3. Phân loại, đặc điểm và vai trò của thương mại dịch vụ
• 1.3.1. Phân loại thương mại dịch vụ
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NGÀNH THƯƠNG MẠI DỊCH VỤ TẠI QUẬN HỒNG BÀNG HẢI PHÒNG
• 2.1. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển TMDV của quận Hồng Bàng
• 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên, xã hội của quận Hồng Bàng
• 2.1.2. Đặc điểm kinh tế quận Hồng Bàng qua các năm
• 2.1.3. Chính sách phát triển TMDV của quận
• 2.2. Thực trạng phát triển thương mại dịch vụ quận Hồng Bàng
• 2.2.1. Phát triển các doanh nghiệp thương mại dịch vụ
• 2.2.2. Phát triển hạ tầng dịch vụ thương mại
• 2.3. Đánh giá chung về phát triển thương mại dịch vụ của quận Hồng Bàng
• 2.3.1. Một số kết quả đạt được
• 2.3.2. Một số tồn tại
• 2.3.3. Nguyên nhân của các tồn tại
• 3. CHƯƠNG 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN THƯƠNG MẠI DỊCH VỤ QUẬN HỒNG BÀNG
• 3.1. Phương hướng phát triển ngành thương mại dịch vụ
• 3.1.1. Phương hướng phát triển chung
• 3.1.2. Phướng hướng phát triển ngành thương mại dịch vụ trên địa bàn quận Hồng Bàng
• 3.2. Một số biện pháp phát triển thương mại dịch vụ quận Hồng Bàng
• 3.2.1. Biện pháp về cơ chế chính sách
• 3.2.2. Biện pháp huy động vốn đầu tư
• 3.2.3. Biện pháp phát triển nguồn nhân lực
• 3.2.4. Tăng cường phát triển hạ tầng cho thương mại dịch vụ
• 3.2.5. Khuyến khích các thành phần kinh tế phát triển thương mại dịch vụ
• 3.2.6. Ứng dụng khoa học công nghệ, bảo vệ môi trường
• 3.2.7. Một số kiến nghị với thành phố Hải Phòng
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Phát triển thương mại dịch vụ

Phát triển thương mại dịch vụ là quá trình nâng cao cả quy mô và chất lượng của các hoạt động dịch vụ thương mại. Điều này bao gồm việc mở rộng các loại hình dịch vụ, tăng cường năng lực cung cấp của các doanh nghiệp, và phát triển cơ sở hạ tầng phục vụ cho ngành. Quận Hồng Bàng, với vị trí trung tâm của Hải Phòng, có tiềm năng lớn để phát triển các dịch vụ thương mại, đặc biệt là trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế. Luận văn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển bền vững, đảm bảo sự cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường.

1.1. Khái niệm và vai trò

Thương mại dịch vụ bao gồm các hoạt động cung cấp dịch vụ trên thị trường với mục đích sinh lợi. Nó đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sản xuất, lưu thông hàng hóa, và kết nối thị trường trong nước với quốc tế. Quận Hồng Bàng cần tập trung vào việc phát triển các dịch vụ chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của người dân và doanh nghiệp.

1.2. Phân loại dịch vụ

Theo WTO, thương mại dịch vụ được chia thành 12 khu vực chính, bao gồm dịch vụ kinh doanh, thông tin, xây dựng, giáo dục, y tế, và du lịch. Quận Hồng Bàng có thể tập trung vào các lĩnh vực như du lịch, dịch vụ tài chính, và giáo dục để tận dụng lợi thế vị trí địa lý và nguồn lực sẵn có.

II. Thực trạng phát triển thương mại dịch vụ tại Quận Hồng Bàng

Quận Hồng Bàng đã có những bước phát triển đáng kể trong lĩnh vực thương mại dịch vụ, với sự gia tăng số lượng doanh nghiệp và cơ sở kinh doanh. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hạn chế như cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ, chất lượng dịch vụ chưa cao, và sự thiếu liên kết giữa các ngành. Luận văn phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của ngành, bao gồm đặc điểm tự nhiên, xã hội, và chính sách kinh tế của địa phương.

2.1. Đặc điểm kinh tế xã hội

Quận Hồng Bàng có nền kinh tế đa dạng, với sự đóng góp lớn từ các ngành dịch vụ. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng chưa tương xứng với tiềm năng. Các yếu tố như dân số, vị trí địa lý, và chính sách phát triển đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng phát triển thương mại dịch vụ.

2.2. Thực trạng cơ sở hạ tầng

Cơ sở hạ tầng phục vụ cho thương mại dịch vụ tại Quận Hồng Bàng còn nhiều bất cập, đặc biệt là hệ thống giao thông và các trung tâm thương mại. Việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng là yếu tố then chốt để thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành.

III. Chiến lược phát triển thương mại dịch vụ

Luận văn đề xuất một số chiến lược phát triển cụ thể cho Quận Hồng Bàng, bao gồm việc hoàn thiện cơ chế chính sách, huy động vốn đầu tư, và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Đồng thời, cần tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ và bảo vệ môi trường trong quá trình phát triển. Các biện pháp này nhằm mục tiêu nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành thương mại dịch vụ trên địa bàn.

3.1. Cơ chế chính sách

Việc hoàn thiện cơ chế chính sách là yếu tố quan trọng để thu hút đầu tư và thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp thương mại dịch vụ. Quận Hồng Bàng cần có các chính sách ưu đãi về thuế, đất đai, và hỗ trợ tài chính để khuyến khích sự phát triển của ngành.

3.2. Phát triển nguồn nhân lực

Nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng dịch vụ. Quận Hồng Bàng cần đầu tư vào đào tạo và phát triển kỹ năng cho lực lượng lao động trong ngành thương mại dịch vụ.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, ngành thương mại dịch vụ (TMDV) tại Việt Nam nói chung và thành phố Hải Phòng nói riêng đã chứng kiến sự phát triển nhanh chóng, đóng góp quan trọng vào cơ cấu kinh tế địa phương. Quận Hồng Bàng, với vị trí trung tâm của Hải Phòng, sở hữu nhiều tiềm năng phát triển TMDV nhờ vào lợi thế về vị trí địa lý, cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội của quận vẫn chưa tương xứng với tiềm năng sẵn có, đặc biệt trong lĩnh vực thương mại dịch vụ. Nghiên cứu này tập trung phân tích thực trạng phát triển TMDV tại quận Hồng Bàng trong giai đoạn 2013-2017, đồng thời đề xuất các biện pháp phát triển phù hợp đến năm 2025 nhằm khai thác tối đa tiềm năng, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và nâng cao chất lượng đời sống người dân.

Mục tiêu chính của luận văn là đề xuất các biện pháp phát triển TMDV trên địa bàn quận Hồng Bàng, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế, phát triển bền vững và hội nhập sâu rộng với thị trường trong nước và quốc tế. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các loại hình TMDV, doanh nghiệp thương mại dịch vụ, hạ tầng thương mại dịch vụ và các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển ngành này. Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc hoạch định chính sách phát triển kinh tế địa phương, đồng thời hỗ trợ các nhà quản lý, doanh nghiệp trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết phát triển kinh tế địa phương và mô hình phát triển ngành thương mại dịch vụ. Lý thuyết phát triển kinh tế địa phương nhấn mạnh vai trò của các yếu tố nội sinh như nguồn nhân lực, cơ sở hạ tầng, chính sách và môi trường kinh doanh trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Mô hình phát triển ngành thương mại dịch vụ tập trung vào các khái niệm chính như:

• Thương mại dịch vụ (TMDV): Hoạt động cung ứng dịch vụ trên thị trường nhằm mục đích lợi nhuận, bao gồm các dịch vụ bán lẻ, du lịch, xây dựng, tài chính, vận tải, và các dịch vụ chuyên môn khác.
• Phân loại TMDV: Theo WTO, TMDV được chia thành 12 khu vực ngành dịch vụ, từ dịch vụ kinh doanh, thông tin, xây dựng đến dịch vụ văn hóa, vận tải và các dịch vụ khác.
• Vai trò của TMDV: Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, hội nhập quốc tế, phân công lao động xã hội, tạo việc làm và nâng cao chất lượng đời sống.
• Các nhân tố ảnh hưởng: Đặc điểm tự nhiên, xã hội, kinh tế, chính sách phát triển và nguồn lực địa phương.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa thu thập số liệu sơ cấp và thứ cấp. Số liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo thống kê của Cục Thống kê thành phố Hải Phòng, Chi cục Thuế quận Hồng Bàng, các tài liệu quy hoạch và chính sách phát triển địa phương. Số liệu sơ cấp được thu thập thông qua khảo sát thực địa, phỏng vấn các doanh nghiệp, cơ quan quản lý và người dân trên địa bàn quận.

Cỡ mẫu khảo sát gồm khoảng 200 doanh nghiệp và 300 hộ dân cư, được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có phân tầng nhằm đảm bảo tính đại diện cho các ngành dịch vụ và khu vực địa lý khác nhau trong quận. Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp thống kê mô tả, phân tích so sánh và dự báo xu hướng phát triển. Thời gian nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2013-2017 với định hướng phát triển đến năm 2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tăng trưởng kinh tế và quy mô TMDV: Tổng giá trị sản xuất (GTSX) trên địa bàn quận Hồng Bàng năm 2017 đạt khoảng 40.986 tỷ đồng, tăng gấp 1,86 lần so với năm 2013. Nhóm ngành dịch vụ tăng trưởng bình quân 6,52%/năm trong giai đoạn 2008-2017, với giá trị sản xuất dịch vụ năm 2017 tăng gấp 1,76 lần so với năm 2008.

2. Cơ cấu ngành dịch vụ: Dịch vụ bán lẻ chiếm tỷ trọng lớn nhất với khoảng 39,4% GTSX năm 2017, giảm nhẹ so với 41,3% năm 2013. Dịch vụ xây dựng tăng lên 17,3%, dịch vụ du lịch chiếm 8,9%, các dịch vụ khác (y tế, giáo dục, vận tải, truyền thông) chiếm 34,1%.

3. Nguồn nhân lực: Lao động trong ngành thương mại dịch vụ chiếm 59,34% tổng số lao động trong độ tuổi, với tỷ lệ lao động đã qua đào tạo nghề đạt khoảng 70%. Nguồn nhân lực có trình độ dân trí cao, năng động và thích ứng nhanh với biến động thị trường.

4. Hạ tầng thương mại dịch vụ: Quận có hệ thống trung tâm thương mại, siêu thị hiện đại như Vincom, các chợ truyền thống và hơn 400 cửa hàng lớn nhỏ. Hạ tầng viễn thông và công nghệ thông tin phát triển mạnh, hỗ trợ hiệu quả cho hoạt động thương mại dịch vụ.

Thảo luận kết quả

Sự tăng trưởng ổn định của ngành dịch vụ tại quận Hồng Bàng phản ánh hiệu quả của các chính sách phát triển kinh tế địa phương và sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tăng tỷ trọng dịch vụ. Việc dịch vụ bán lẻ chiếm tỷ trọng lớn cho thấy nhu cầu tiêu dùng nội địa cao, tuy nhiên sự giảm nhẹ tỷ trọng này cùng với sự tăng lên của dịch vụ xây dựng và du lịch cho thấy xu hướng đa dạng hóa ngành dịch vụ, phù hợp với định hướng phát triển bền vững.

Nguồn nhân lực chất lượng cao và hạ tầng hiện đại là những lợi thế quan trọng giúp quận khai thác hiệu quả tiềm năng phát triển TMDV. Tuy nhiên, sự phân bố dân cư không đồng đều và hạn chế về quỹ đất cũng như nguồn vốn đầu tư vẫn là những thách thức cần giải quyết. So sánh với các nghiên cứu trong khu vực, quận Hồng Bàng có mức tăng trưởng dịch vụ tương đối cao nhưng cần đẩy mạnh hơn nữa các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp và cải thiện môi trường kinh doanh để duy trì đà phát triển.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng GTSX ngành dịch vụ theo năm, bảng phân bố cơ cấu ngành dịch vụ và biểu đồ tỷ lệ lao động theo ngành nghề, giúp minh họa rõ nét xu hướng phát triển và các điểm mạnh, điểm yếu của quận.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Cải thiện cơ chế chính sách: Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, minh bạch và công bằng nhằm thu hút đầu tư trong và ngoài nước. Thời gian thực hiện: 2023-2025; Chủ thể: UBND quận phối hợp với các sở ngành thành phố.

2. Huy động vốn đầu tư: Khuyến khích các doanh nghiệp và nhà đầu tư tham gia phát triển hạ tầng thương mại dịch vụ qua các hình thức BOT, góp vốn và vay ưu đãi. Tăng cường hỗ trợ tín dụng với lãi suất ưu đãi cho các ngành dịch vụ ưu tiên. Thời gian: 2023-2025; Chủ thể: Ngân hàng, doanh nghiệp, chính quyền địa phương.

3. Phát triển nguồn nhân lực: Tổ chức các chương trình đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng chuyên môn và quản lý cho lao động ngành dịch vụ, đặc biệt là kỹ năng công nghệ thông tin và ngoại ngữ. Thời gian: 2023-2025; Chủ thể: Trung tâm đào tạo nghề, các trường đại học, doanh nghiệp.

4. Nâng cấp hạ tầng thương mại dịch vụ: Đầu tư xây dựng và hiện đại hóa các trung tâm thương mại, siêu thị, chợ truyền thống và hệ thống giao thông kết nối. Phát triển hạ tầng công nghệ thông tin để hỗ trợ thương mại điện tử và dịch vụ trực tuyến. Thời gian: 2023-2025; Chủ thể: UBND quận, nhà đầu tư, doanh nghiệp.

5. Khuyến khích ứng dụng khoa học công nghệ và bảo vệ môi trường: Thúc đẩy ứng dụng công nghệ mới trong quản lý và cung cấp dịch vụ, đồng thời xây dựng các chính sách bảo vệ môi trường trong phát triển thương mại dịch vụ. Thời gian: 2023-2025; Chủ thể: Các cơ quan quản lý, doanh nghiệp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản lý địa phương: Giúp hoạch định chính sách phát triển kinh tế, đặc biệt là ngành thương mại dịch vụ, dựa trên phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp cụ thể.

2. Doanh nghiệp thương mại dịch vụ: Cung cấp thông tin về xu hướng phát triển ngành, cơ hội đầu tư, cũng như các thách thức cần vượt qua để nâng cao năng lực cạnh tranh.

3. Nhà nghiên cứu và học viên: Là tài liệu tham khảo quý giá cho các nghiên cứu về phát triển kinh tế địa phương, quản lý kinh tế và phát triển ngành dịch vụ.

4. Nhà đầu tư và tổ chức tài chính: Hỗ trợ đánh giá tiềm năng đầu tư, xác định các lĩnh vực ưu tiên và cơ chế hỗ trợ vốn phù hợp tại quận Hồng Bàng.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao phát triển thương mại dịch vụ lại quan trọng đối với quận Hồng Bàng?
   Thương mại dịch vụ đóng vai trò trung gian nối liền sản xuất và tiêu dùng, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm và nâng cao chất lượng đời sống. Với vị trí trung tâm và nguồn lực sẵn có, quận Hồng Bàng có nhiều lợi thế để phát triển ngành này, góp phần vào sự phát triển bền vững của thành phố.

2. Những ngành dịch vụ nào chiếm tỷ trọng lớn nhất tại quận?
   Dịch vụ bán lẻ chiếm khoảng 39,4% giá trị sản xuất dịch vụ, tiếp theo là dịch vụ xây dựng (17,3%) và dịch vụ du lịch (8,9%). Các dịch vụ khác như y tế, giáo dục, vận tải cũng đóng góp đáng kể.

3. Nguồn nhân lực ngành dịch vụ tại quận có đặc điểm gì nổi bật?
   Lao động ngành dịch vụ chiếm hơn 59% tổng lao động trong độ tuổi, với khoảng 70% đã qua đào tạo nghề. Nguồn nhân lực có trình độ dân trí cao, năng động và thích ứng nhanh với biến động thị trường, là lợi thế quan trọng cho phát triển ngành.

4. Các thách thức chính trong phát triển thương mại dịch vụ tại quận là gì?
   Bao gồm sự phân bố dân cư không đồng đều, hạn chế về quỹ đất và nguồn vốn đầu tư, cũng như cần cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao chất lượng dịch vụ để cạnh tranh hiệu quả hơn.

5. Làm thế nào để doanh nghiệp có thể tận dụng cơ hội phát triển TMDV tại quận?
   Doanh nghiệp nên chú trọng nghiên cứu thị trường, nâng cao chất lượng dịch vụ, ứng dụng công nghệ mới và tận dụng các chính sách ưu đãi, hỗ trợ từ chính quyền địa phương để mở rộng quy mô và nâng cao hiệu quả kinh doanh.

Kết luận

• Quận Hồng Bàng có tiềm năng lớn phát triển thương mại dịch vụ nhờ vị trí trung tâm, nguồn nhân lực chất lượng và hạ tầng hiện đại.
• Tốc độ tăng trưởng ngành dịch vụ đạt bình quân 6,52%/năm trong giai đoạn 2008-2017, đóng góp quan trọng vào cơ cấu kinh tế địa phương.
• Cơ cấu ngành dịch vụ đang chuyển dịch theo hướng đa dạng hóa, với dịch vụ bán lẻ, xây dựng và du lịch là các lĩnh vực chủ đạo.
• Các thách thức như phân bố dân cư không đồng đều, hạn chế quỹ đất và nguồn vốn cần được giải quyết để phát triển bền vững.
• Đề xuất các biện pháp cải thiện chính sách, huy động vốn, phát triển nguồn nhân lực và nâng cấp hạ tầng nhằm thúc đẩy phát triển TMDV đến năm 2025.

Tiếp theo, các nhà quản lý và doanh nghiệp cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất để khai thác tối đa tiềm năng ngành thương mại dịch vụ, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển kinh tế xã hội quận Hồng Bàng. Để biết thêm chi tiết và ứng dụng thực tiễn, quý độc giả và các bên liên quan nên tham khảo toàn bộ luận văn.