Tổng quan nghiên cứu

Quản lý tài sản công (TSC) là một trong những yếu tố then chốt quyết định hiệu quả hoạt động của các cơ sở giáo dục đại học công lập, trong đó có Trường Đại học Y Dược Hải Phòng. Tính đến năm 2019, tổng giá trị tài sản công của trường đạt khoảng 1.274 tỷ đồng, trong đó quyền sử dụng đất chiếm tới 72% giá trị, tương đương 917,8 tỷ đồng. Tài sản cố định hữu hình có giá trị 361 tỷ đồng, bao gồm nhà cửa, vật kiến trúc, máy móc thiết bị và phương tiện vận tải. Giai đoạn nghiên cứu từ 2015 đến 2019 cho thấy trường đã có nhiều bước phát triển về quy mô đào tạo, cơ sở vật chất và quản lý tài sản, tuy nhiên vẫn còn tồn tại những hạn chế trong công tác quản lý tài sản.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm xây dựng các biện pháp hoàn thiện công tác quản lý tài sản tại Trường Đại học Y Dược Hải Phòng đến năm 2025, phù hợp với tiến trình tự chủ đại học và đổi mới cơ chế quản lý tài sản công tại Việt Nam. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào thực trạng quản lý tài sản công tại trường trong giai đoạn 2015-2019, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý tài sản trong tương lai. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản công, góp phần phát triển bền vững và nâng cao chất lượng đào tạo, nghiên cứu khoa học của trường.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý tài sản công, tập trung vào:

  • Khái niệm và đặc điểm tài sản công: Tài sản công là tài sản hình thành từ nguồn ngân sách nhà nước (NSNN) hoặc các nguồn vốn được Nhà nước giao quản lý, có đặc điểm không thu hồi vốn đầu tư trực tiếp trong quá trình sử dụng.
  • Nguyên tắc quản lý tài sản công: Bao gồm nguyên tắc tập trung, thống nhất, minh bạch, đúng mục đích và theo kế hoạch.
  • Mục tiêu quản lý tài sản công: Tối ưu hóa hiệu quả sử dụng tài sản, đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa và phát triển bền vững.
  • Mô hình quản lý tài sản công tại trường đại học công lập: Phân loại tài sản theo công dụng, giá trị và nguồn gốc hình thành; quản lý quá trình hình thành, sử dụng, bảo trì, sửa chữa, khấu hao và thanh lý tài sản.
  • Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý tài sản công: Bao gồm hệ thống pháp luật, phân cấp quản lý, tổ chức bộ máy, năng lực cán bộ, ý thức sử dụng tài sản và hoạt động thanh tra, kiểm tra.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập dữ liệu thứ cấp từ các văn bản pháp luật, báo cáo tài chính, báo cáo quản lý tài sản của Trường Đại học Y Dược Hải Phòng giai đoạn 2015-2019.
  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phương pháp phân tích định lượng và định tính, so sánh số liệu tuyệt đối và tương đối để đánh giá thực trạng quản lý tài sản.
  • Phương pháp tổng hợp lý thuyết: Hệ thống hóa các lý luận về quản lý tài sản công và áp dụng vào bối cảnh trường đại học công lập.
  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2015-2019, với mục tiêu đề xuất giải pháp đến năm 2025.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ tài sản công của trường, các phòng ban liên quan đến quản lý tài sản và các cán bộ quản lý tài sản. Phương pháp chọn mẫu chủ yếu là thu thập toàn bộ dữ liệu có sẵn và phân tích chuyên sâu các quy trình quản lý tài sản hiện hành.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Quy mô và cơ cấu tài sản công: Tổng giá trị tài sản công đến năm 2019 đạt khoảng 1.274 tỷ đồng, trong đó quyền sử dụng đất chiếm 72%, tài sản cố định hữu hình chiếm 28%. Nhà cửa, vật kiến trúc chiếm 84,48% giá trị tài sản cố định hữu hình, máy móc thiết bị chiếm khoảng 8,66%, phương tiện vận tải chiếm dưới 1%.

  2. Đầu tư mua sắm tài sản: Vốn đầu tư mua sắm tài sản từ NSNN tăng từ 18,177 tỷ đồng năm 2015 lên đỉnh điểm 144,922 tỷ đồng năm 2017 do đầu tư xây dựng khu nhà làm việc và giảng đường 16 tầng. Năm 2019, vốn đầu tư giảm mạnh còn 3,54 tỷ đồng. Cơ cấu nguồn vốn chủ yếu là NSNN, quỹ phát triển sự nghiệp chiếm tỷ lệ nhỏ.

  3. Quy trình quản lý tài sản: Trường đã áp dụng quy trình quản lý tài sản công theo quy định, bao gồm cập nhật mã tài sản, quản lý tăng giảm tài sản, tính khấu hao và thanh lý. Công tác lập kế hoạch đầu tư, mua sắm được thực hiện nghiêm túc, đúng quy trình, chưa phát hiện sai phạm trong giai đoạn nghiên cứu.

  4. Hạn chế trong quản lý tài sản: Việc dự trù kinh phí đầu tư chưa sát thực tế, dẫn đến tình trạng dư hoặc thiếu kinh phí trong các hạng mục. Giám định chất lượng tài sản mua sắm chưa chặt chẽ, chưa áp dụng triệt để đấu thầu qua mạng, số lượng nhà thầu tham gia còn thấp, ảnh hưởng đến tính cạnh tranh và minh bạch.

Thảo luận kết quả

Các số liệu cho thấy Trường Đại học Y Dược Hải Phòng đã có sự đầu tư lớn vào tài sản công, đặc biệt là cơ sở vật chất phục vụ đào tạo và nghiên cứu. Việc tăng vốn đầu tư đột biến năm 2017 phản ánh chiến lược phát triển cơ sở hạ tầng phù hợp với quy mô đào tạo và yêu cầu hiện đại hóa. Tuy nhiên, sự giảm sút vốn đầu tư trong những năm sau đó cho thấy cần có kế hoạch đầu tư bền vững hơn.

Quy trình quản lý tài sản được xây dựng và thực hiện tương đối đầy đủ, song vẫn còn tồn tại những điểm yếu như dự trù kinh phí chưa chính xác và công tác giám định chất lượng tài sản chưa nghiêm ngặt. So sánh với các nghiên cứu trong lĩnh vực quản lý tài sản công tại các đơn vị sự nghiệp khác, những hạn chế này là phổ biến và cần được khắc phục để nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản.

Việc chưa áp dụng triệt để đấu thầu qua mạng làm giảm tính cạnh tranh, có thể ảnh hưởng đến chất lượng và giá thành tài sản mua sắm. Đây là điểm cần cải thiện để đảm bảo minh bạch và hiệu quả trong quản lý tài sản công. Các biểu đồ thể hiện sự biến động vốn đầu tư và tỷ lệ nhà thầu tham gia đấu thầu sẽ giúp minh họa rõ nét hơn về thực trạng này.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường lập kế hoạch đầu tư sát thực tế: Cần xây dựng hệ thống thu thập thông tin giá cả, nhu cầu sử dụng tài sản chính xác để dự trù kinh phí phù hợp, tránh tình trạng dư thừa hoặc thiếu hụt vốn. Thời gian thực hiện: ngay trong các kế hoạch đầu tư hàng năm. Chủ thể thực hiện: Ban Giám hiệu phối hợp Phòng Kế hoạch và Phòng Tài chính.

  2. Nâng cao chất lượng giám định tài sản mua sắm: Thiết lập quy trình giám định chặt chẽ, tăng cường kiểm tra, đánh giá chất lượng tài sản trước khi nghiệm thu. Thời gian thực hiện: triển khai ngay và duy trì thường xuyên. Chủ thể thực hiện: Phòng Vật tư kỹ thuật phối hợp với tổ chức giám định độc lập.

  3. Áp dụng triệt để đấu thầu qua mạng: Mở rộng hình thức đấu thầu qua mạng để tăng số lượng nhà thầu tham gia, nâng cao tính cạnh tranh và minh bạch trong mua sắm tài sản. Thời gian thực hiện: trong vòng 1-2 năm tới. Chủ thể thực hiện: Ban Quản lý dự án và Phòng Tài chính.

  4. Tăng cường đào tạo, nâng cao năng lực cán bộ quản lý tài sản: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý tài sản công, cập nhật các quy định pháp luật mới và kỹ năng quản lý hiện đại. Thời gian thực hiện: định kỳ hàng năm. Chủ thể thực hiện: Ban Giám hiệu phối hợp Phòng Tổ chức Hành chính.

  5. Thực hiện kiểm kê tài sản định kỳ và giám sát chặt chẽ: Thiết lập kế hoạch kiểm kê tài sản hàng năm, kết hợp với thanh tra, kiểm tra để phát hiện và xử lý kịp thời các sai phạm. Thời gian thực hiện: hàng năm đến năm 2025. Chủ thể thực hiện: Phòng Tài chính, Phòng Vật tư kỹ thuật và Ban Thanh tra nội bộ.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban Giám hiệu và các phòng ban quản lý tài sản của các trường đại học công lập: Giúp xây dựng và hoàn thiện quy trình quản lý tài sản, nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản công.

  2. Cán bộ quản lý tài chính và kế toán tại các cơ sở giáo dục đại học: Tham khảo các chỉ tiêu đánh giá, phương pháp lập kế hoạch và kiểm soát đầu tư tài sản công.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý kinh tế, quản lý công: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tài sản công trong lĩnh vực giáo dục đại học.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục và tài sản công: Hỗ trợ xây dựng chính sách, quy định và giám sát công tác quản lý tài sản tại các đơn vị sự nghiệp công lập.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao quản lý tài sản công lại quan trọng đối với trường đại học công lập?
    Quản lý tài sản công giúp đảm bảo sử dụng hiệu quả nguồn vốn NSNN, nâng cao chất lượng cơ sở vật chất phục vụ đào tạo và nghiên cứu, đồng thời tránh thất thoát, lãng phí tài sản nhà nước.

  2. Những khó khăn chính trong quản lý tài sản tại Trường Đại học Y Dược Hải Phòng là gì?
    Khó khăn gồm dự trù kinh phí chưa chính xác, giám định chất lượng tài sản chưa chặt chẽ, chưa áp dụng triệt để đấu thầu qua mạng, và thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa các phòng ban.

  3. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả đầu tư mua sắm tài sản công?
    Cần lập kế hoạch đầu tư sát thực tế, áp dụng đấu thầu qua mạng để tăng tính cạnh tranh, đồng thời tăng cường giám định và kiểm tra chất lượng tài sản.

  4. Quy trình quản lý tài sản công tại trường đại học gồm những bước nào?
    Bao gồm cập nhật mã tài sản, quản lý tăng giảm tài sản, tính khấu hao, bảo trì, sửa chữa và thanh lý tài sản theo quy định pháp luật.

  5. Ai chịu trách nhiệm chính trong công tác quản lý tài sản công tại trường?
    Ban Giám hiệu chịu trách nhiệm chung, các phòng ban như Phòng Tài chính, Phòng Vật tư kỹ thuật và các đơn vị liên quan phối hợp thực hiện quản lý, giám sát và báo cáo.

Kết luận

  • Trường Đại học Y Dược Hải Phòng sở hữu quy mô tài sản công lớn với giá trị tài sản đến năm 2019 khoảng 1.274 tỷ đồng, trong đó quyền sử dụng đất chiếm tỷ trọng cao nhất.
  • Công tác quản lý tài sản đã được tổ chức theo quy trình chuẩn, đảm bảo minh bạch và hiệu quả trong đầu tư, mua sắm tài sản.
  • Một số hạn chế như dự trù kinh phí chưa sát thực tế, giám định tài sản chưa chặt chẽ và chưa áp dụng triệt để đấu thầu qua mạng cần được khắc phục.
  • Đề xuất các biện pháp hoàn thiện quản lý tài sản tập trung vào nâng cao chất lượng lập kế hoạch, giám định, áp dụng công nghệ đấu thầu và đào tạo cán bộ quản lý.
  • Tiếp tục triển khai các giải pháp đến năm 2025 nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản công, góp phần phát triển bền vững và nâng cao chất lượng đào tạo, nghiên cứu khoa học của trường.

Hành động tiếp theo là triển khai các biện pháp đề xuất, đồng thời theo dõi, đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp với thực tiễn. Các đơn vị quản lý tài sản và Ban Giám hiệu cần phối hợp chặt chẽ để đảm bảo thành công của kế hoạch này.