Tổng quan nghiên cứu

Ngành xây dựng đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, góp phần tạo ra tài sản cố định và hạ tầng kỹ thuật phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, lĩnh vực này tiềm ẩn nhiều nguy cơ rủi ro về an toàn lao động. Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, năm 2018, tai nạn lao động trong ngành xây dựng chiếm 15,79% tổng số vụ tai nạn chết người, giảm so với 20,8% năm 2017 nhưng vẫn ở mức cao. Nguyên nhân bao gồm điều kiện thi công phức tạp, ý thức tuân thủ kỷ luật lao động còn hạn chế, và việc sử dụng máy móc thiết bị chưa đúng quy trình.

Công ty Cổ phần CDC Hà Nội hoạt động trong lĩnh vực thi công xây dựng dân dụng và công nghiệp, với hơn 300 nhân sự và doanh thu tăng trưởng từ 537 tỷ đồng năm 2017 lên 1.157 tỷ đồng năm 2019, tương đương mức tăng 215%. Công ty chưa áp dụng tiêu chuẩn quốc tế nào trong quản lý an toàn vệ sinh lao động (ATVSLĐ), trong khi xu thế hội nhập đòi hỏi nâng cao hiệu quả quản lý này.

Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá thực trạng công tác quản lý ATVSLĐ tại CDC Hà Nội và đề xuất áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001:2018 nhằm cải thiện hệ thống quản lý, giảm thiểu rủi ro tai nạn lao động, nâng cao sức khỏe người lao động và tăng năng suất lao động. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại CDC Hà Nội trong giai đoạn 2017-2019, với các giải pháp có hiệu lực từ 2021 đến 2025. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc nâng cao hiệu quả quản lý ATVSLĐ, góp phần phát triển bền vững doanh nghiệp và đảm bảo an sinh xã hội.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý an toàn vệ sinh lao động quốc tế, bao gồm:

  • Tiêu chuẩn ISO 45001:2018: Tiêu chuẩn quốc tế đầu tiên về hệ thống quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp, xây dựng trên nền tảng các tiêu chuẩn trước như OHSAS 18001 và các công ước ILO. ISO 45001:2018 cung cấp khuôn khổ để tổ chức xác định, đánh giá và kiểm soát rủi ro, nâng cao nhận thức và cải tiến liên tục hiệu quả ATVSLĐ.

  • Mô hình PDCA (Plan-Do-Check-Act): Chu trình quản lý liên tục được áp dụng trong ISO 45001 nhằm đảm bảo việc hoạch định, thực hiện, kiểm tra và cải tiến hệ thống quản lý ATVSLĐ.

  • Mô hình quản lý an toàn của các quốc gia: Bao gồm BS 8800 của Anh, ANSI Z10 của Hoa Kỳ, và ILO-OSH 2001 của Malaysia, cung cấp các nguyên tắc quản lý an toàn phù hợp với từng bối cảnh pháp lý và văn hóa.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: quản lý rủi ro, văn hóa an toàn, sự tham gia của người lao động, trách nhiệm lãnh đạo, và cải tiến liên tục.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thu thập từ báo cáo tài chính, hồ sơ tai nạn lao động, khảo sát ý kiến 120 người lao động (30 cán bộ quản lý, 90 công nhân) tại CDC Hà Nội trong giai đoạn 2017-2019. Tài liệu tham khảo bao gồm các tiêu chuẩn quốc tế, văn bản pháp luật Việt Nam, và các nghiên cứu liên quan.

  • Phương pháp phân tích: Phân tích định lượng số liệu tai nạn, doanh thu, cơ cấu lao động; phân tích định tính qua khảo sát xã hội học và phỏng vấn chuyên gia. Sử dụng phương pháp hồi cứu để đánh giá thực trạng và so sánh với các tiêu chuẩn quốc tế.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu trong năm 2020; đề xuất giải pháp áp dụng ISO 45001:2018 với kế hoạch triển khai từ 2021 đến 2025.

  • Lý do lựa chọn phương pháp: Kết hợp phân tích số liệu thực tế và khảo sát xã hội học giúp đánh giá toàn diện thực trạng và nhu cầu cải tiến hệ thống quản lý ATVSLĐ tại CDC Hà Nội.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng quản lý ATVSLĐ tại CDC Hà Nội còn nhiều hạn chế: Công ty chưa áp dụng tiêu chuẩn quốc tế nào trong quản lý ATVSLĐ. Qua khảo sát 120 người lao động, chỉ khoảng 65% công nhân được huấn luyện an toàn đầy đủ trước khi làm việc, và 70% công nhân được cấp phát phương tiện bảo vệ cá nhân đúng quy định.

  2. Tỷ lệ tai nạn lao động vẫn còn cao: Trong 3 năm 2017-2019, CDC Hà Nội ghi nhận khoảng 12 vụ tai nạn lao động gây tổn thương cơ thể, chiếm tỷ lệ 4% trên tổng số lao động. So với mức trung bình ngành xây dựng là 15,79% tai nạn chết người, CDC Hà Nội có tỷ lệ tai nạn thấp hơn nhưng vẫn tiềm ẩn rủi ro.

  3. Cơ cấu tổ chức quản lý ATVSLĐ chưa đồng bộ: Mạng lưới an toàn vệ sinh viên và cán bộ chuyên trách chưa được trang bị đầy đủ về năng lực và số lượng. Hiện có 26 cán bộ an toàn chuyên trách và 62 an toàn vệ sinh viên, chưa đáp ứng tối ưu cho hơn 1.500 công nhân kỹ thuật.

  4. Ý thức và văn hóa an toàn cần được nâng cao: Khảo sát cho thấy chỉ khoảng 60% người lao động nhận thức đầy đủ về các quy định an toàn và tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp bảo hộ. Tinh thần làm việc an toàn chưa được khuyến khích tích cực.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên là do CDC Hà Nội chưa áp dụng một hệ thống quản lý ATVSLĐ theo tiêu chuẩn quốc tế, dẫn đến thiếu sự đồng bộ trong quy trình, thiếu công cụ đánh giá và cải tiến hiệu quả. So với các doanh nghiệp lớn trong ngành xây dựng đã áp dụng ISO 45001:2018 như Unicons hay Công ty Cổ phần LDT, CDC Hà Nội còn nhiều điểm cần hoàn thiện.

Việc áp dụng ISO 45001:2018 sẽ giúp CDC Hà Nội xây dựng chính sách rõ ràng, nâng cao sự tham gia của người lao động, cải thiện công tác huấn luyện và kiểm soát rủi ro. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ tai nạn theo năm, bảng phân tích mức độ tuân thủ quy định an toàn, và sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý ATVSLĐ để minh họa sự cải tiến.

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây về lợi ích của ISO 45001:2018 trong việc giảm thiểu tai nạn lao động và nâng cao hiệu quả quản lý an toàn tại các doanh nghiệp xây dựng trong và ngoài nước.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng và triển khai hệ thống quản lý ATVSLĐ theo tiêu chuẩn ISO 45001:2018

    • Mục tiêu: Đảm bảo tuân thủ pháp luật và nâng cao hiệu quả quản lý an toàn.
    • Thời gian: Triển khai trong năm 2021-2023.
    • Chủ thể: Ban lãnh đạo CDC Hà Nội phối hợp với phòng An toàn lao động và tư vấn chuyên gia.

  2. Tăng cường đào tạo, huấn luyện và nâng cao nhận thức an toàn cho người lao động

    • Mục tiêu: Đạt 100% công nhân được huấn luyện an toàn trước khi làm việc.
    • Thời gian: Hàng năm, bắt đầu từ quý 1/2021.
    • Chủ thể: Phòng An toàn lao động phối hợp phòng Hành chính nhân sự.

  3. Mở rộng và nâng cao năng lực mạng lưới cán bộ an toàn chuyên trách và an toàn vệ sinh viên

    • Mục tiêu: Tăng số lượng cán bộ an toàn chuyên trách lên ít nhất 40 người, đảm bảo tỷ lệ 1 cán bộ an toàn cho 50 công nhân.
    • Thời gian: Giai đoạn 2021-2022.
    • Chủ thể: Ban Tổng giám đốc và phòng Hành chính nhân sự.

  4. Xây dựng văn hóa an toàn lao động tích cực trong toàn công ty

    • Mục tiêu: Tăng tỷ lệ người lao động tuân thủ quy định an toàn lên trên 90%.
    • Thời gian: Liên tục từ 2021 đến 2025.
    • Chủ thể: Ban An toàn vệ sinh lao động phối hợp các phòng ban và công đoàn.

  5. Đầu tư trang thiết bị bảo hộ cá nhân và cải tiến điều kiện làm việc

    • Mục tiêu: Đảm bảo 100% công nhân được trang bị đầy đủ phương tiện bảo hộ phù hợp.
    • Thời gian: Triển khai ngay trong năm 2021.
    • Chủ thể: Phòng An toàn lao động và phòng Tài chính kế toán.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp xây dựng

    • Lợi ích: Hiểu rõ cách áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001:2018 để nâng cao hiệu quả quản lý ATVSLĐ, giảm thiểu rủi ro và tăng uy tín doanh nghiệp.
    • Use case: Lập kế hoạch cải tiến hệ thống quản lý an toàn, xây dựng văn hóa an toàn.

  2. Chuyên viên an toàn lao động và cán bộ chuyên trách

    • Lợi ích: Nắm bắt các quy trình, tiêu chuẩn quốc tế và phương pháp đánh giá, kiểm soát rủi ro trong môi trường xây dựng.
    • Use case: Thiết kế chương trình đào tạo, kiểm tra và giám sát an toàn.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản lý An toàn và Sức khỏe nghề nghiệp

    • Lợi ích: Tham khảo mô hình nghiên cứu thực tiễn, phương pháp phân tích và đề xuất giải pháp áp dụng tiêu chuẩn quốc tế trong doanh nghiệp Việt Nam.
    • Use case: Phát triển đề tài nghiên cứu, luận văn liên quan.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và tổ chức tư vấn

    • Lợi ích: Hiểu rõ thực trạng và nhu cầu áp dụng tiêu chuẩn quốc tế trong doanh nghiệp xây dựng, từ đó xây dựng chính sách hỗ trợ và hướng dẫn phù hợp.
    • Use case: Xây dựng chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao công tác ATVSLĐ.

Câu hỏi thường gặp

  1. ISO 45001:2018 là gì và tại sao cần áp dụng?
    ISO 45001:2018 là tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp, giúp tổ chức giảm thiểu rủi ro tai nạn lao động, nâng cao sức khỏe người lao động và tuân thủ pháp luật. Áp dụng tiêu chuẩn này giúp doanh nghiệp cải thiện hiệu quả quản lý và nâng cao uy tín trên thị trường.

  2. CDC Hà Nội hiện đang quản lý an toàn lao động như thế nào?
    CDC Hà Nội chưa áp dụng tiêu chuẩn quốc tế nào mà chủ yếu dựa vào quy định pháp luật Việt Nam. Mạng lưới an toàn vệ sinh viên và cán bộ chuyên trách còn hạn chế về số lượng và năng lực, dẫn đến hiệu quả quản lý chưa cao.

  3. Lợi ích cụ thể khi áp dụng ISO 45001:2018 tại CDC Hà Nội là gì?
    Giảm thiểu tai nạn lao động, nâng cao nhận thức và sự tham gia của người lao động, cải thiện điều kiện làm việc, giảm chi phí liên quan đến tai nạn và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường.

  4. Quá trình triển khai ISO 45001:2018 cần những bước nào?
    Bao gồm đánh giá thực trạng, xây dựng chính sách và mục tiêu, đào tạo nhân sự, thiết lập quy trình kiểm soát rủi ro, giám sát và đánh giá hiệu quả, cải tiến liên tục theo chu trình PDCA.

  5. Khó khăn khi áp dụng ISO 45001:2018 tại doanh nghiệp xây dựng là gì?
    Bao gồm chi phí đầu tư ban đầu, thay đổi thói quen và văn hóa làm việc, thiếu nhân sự chuyên trách đủ năng lực, và cần sự cam kết mạnh mẽ từ lãnh đạo. Tuy nhiên, những khó khăn này có thể được khắc phục qua đào tạo và hỗ trợ chuyên gia.

Kết luận

  • Công ty Cổ phần CDC Hà Nội hiện chưa áp dụng tiêu chuẩn quốc tế trong quản lý ATVSLĐ, dẫn đến nhiều hạn chế trong kiểm soát rủi ro và bảo vệ người lao động.
  • Tiêu chuẩn ISO 45001:2018 cung cấp khuôn khổ toàn diện giúp nâng cao hiệu quả quản lý an toàn, sức khỏe nghề nghiệp và tuân thủ pháp luật.
  • Nghiên cứu đã đánh giá thực trạng, chỉ ra các điểm yếu và đề xuất giải pháp áp dụng ISO 45001:2018 phù hợp với CDC Hà Nội trong giai đoạn 2021-2025.
  • Việc triển khai thành công sẽ giúp giảm thiểu tai nạn lao động, nâng cao văn hóa an toàn và tăng năng suất lao động, góp phần phát triển bền vững doanh nghiệp.
  • Khuyến nghị CDC Hà Nội bắt đầu ngay kế hoạch xây dựng hệ thống quản lý ATVSLĐ theo ISO 45001:2018, đồng thời tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực cán bộ chuyên trách để đạt hiệu quả tối ưu.

Hành động tiếp theo là thiết lập nhóm dự án triển khai ISO 45001:2018, phối hợp với chuyên gia tư vấn và tổ chức đào tạo toàn diện cho cán bộ, công nhân. Đây là bước đi quan trọng để CDC Hà Nội nâng tầm quản lý an toàn lao động, bảo vệ sức khỏe người lao động và phát triển bền vững trong bối cảnh hội nhập quốc tế.