Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 mở ra nhiều cơ hội phát triển, khởi nghiệp trở thành một chủ đề được xã hội đặc biệt quan tâm, nhất là đối với giới trẻ. Tại huyện Hóc Môn, TP. Hồ Chí Minh – một trong những khu vực phát triển năng động của cả nước, hoạt động khởi nghiệp của giới trẻ có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế địa phương. Theo báo cáo năm 2019, TP. Hồ Chí Minh có khoảng 834 dự án khởi nghiệp đang hoạt động, chiếm 42% tổng số cả nước, trong khi dân số của thành phố là đông nhất cả nước với hơn 8 triệu người. Tuy nhiên, tỷ lệ ý định khởi nghiệp của giới trẻ tại đây vẫn còn hạn chế do nhiều yếu tố khách quan và chủ quan.
Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp của giới trẻ tại huyện Hóc Môn, đo lường mức độ tác động của từng yếu tố và đề xuất các giải pháp hỗ trợ phù hợp. Nghiên cứu được thực hiện trên mẫu 212 thanh niên từ 16 đến 30 tuổi, đang sinh sống tại huyện Hóc Môn từ một năm trở lên, trong khoảng thời gian từ tháng 2 đến tháng 8 năm 2020. Ý nghĩa của nghiên cứu không chỉ giúp làm rõ các rào cản và động lực khởi nghiệp của giới trẻ mà còn góp phần xây dựng chính sách phát triển kinh tế địa phương, tăng cường tinh thần doanh nhân và thúc đẩy sự phát triển bền vững của các dự án khởi nghiệp.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên sự kết hợp của hai lý thuyết chính: Lý thuyết Hành vi Dự định (Theory of Planned Behavior - TPB) của Ajzen (1991) và Lý thuyết Sự kiện Khởi nghiệp (The Entrepreneurial Event - SEE) của Shapero và Sokol (1982). TPB tập trung vào ba yếu tố ảnh hưởng đến ý định hành vi: thái độ cá nhân, chuẩn chủ quan và nhận thức kiểm soát hành vi. Trong khi đó, SEE nhấn mạnh vai trò của cảm nhận về tính khả thi và mong muốn khởi nghiệp, cùng với các sự kiện thay đổi trong cuộc sống cá nhân như mất việc hoặc có nguồn tài chính hỗ trợ.
Ngoài ra, nghiên cứu còn bổ sung các khái niệm chuyên ngành như đào tạo khởi nghiệp, kinh nghiệm làm việc và nguồn vốn – những yếu tố được nhiều nghiên cứu trước đây chứng minh có ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp. Các khái niệm chính bao gồm:
- Thái độ: Đánh giá tích cực hoặc tiêu cực của cá nhân về việc khởi nghiệp.
- Chuẩn chủ quan: Áp lực xã hội và sự ủng hộ từ người thân, bạn bè.
- Nhận thức kiểm soát hành vi: Cảm nhận về khả năng và nguồn lực để thực hiện hành vi khởi nghiệp.
- Đào tạo khởi nghiệp: Các chương trình giáo dục và huấn luyện giúp nâng cao kỹ năng và kiến thức khởi nghiệp.
- Kinh nghiệm làm việc: Kinh nghiệm thực tế trong môi trường lao động hoặc quản lý.
- Nguồn vốn: Khả năng tiếp cận và sử dụng vốn để khởi nghiệp.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu được thực hiện theo hai giai đoạn chính: định tính và định lượng. Giai đoạn định tính sử dụng phương pháp thảo luận nhóm với 10 người nhằm kiểm tra và hiệu chỉnh thang đo các yếu tố ảnh hưởng. Giai đoạn định lượng tiến hành khảo sát trên 212 thanh niên tại huyện Hóc Môn, sử dụng phương pháp chọn mẫu phi xác suất thuận tiện.
Dữ liệu thu thập được xử lý và phân tích bằng phần mềm SPSS phiên bản 20.0. Các phương pháp phân tích bao gồm thống kê mô tả, kiểm định độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích tương quan và hồi quy tuyến tính đa biến để kiểm định các giả thuyết nghiên cứu. Thời gian thu thập dữ liệu kéo dài từ tháng 2 đến tháng 8 năm 2020, đảm bảo tính cập nhật và phù hợp với bối cảnh địa phương.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Thái độ có ảnh hưởng mạnh nhất đến ý định khởi nghiệp: Kết quả hồi quy cho thấy hệ số tác động của thái độ lên ý định khởi nghiệp là cao nhất trong số 6 yếu tố, với mức ý nghĩa thống kê rất mạnh (p < 0.01). Điều này phản ánh rằng những cá nhân có thái độ tích cực, đánh giá cao lợi ích và giá trị của khởi nghiệp sẽ có ý định mạnh mẽ hơn.
Nhận thức kiểm soát hành vi đứng thứ hai về mức độ ảnh hưởng: Yếu tố này thể hiện sự tự tin và cảm nhận về khả năng kiểm soát các nguồn lực cần thiết để khởi nghiệp, có tác động tích cực và đáng kể đến ý định khởi nghiệp (p < 0.05).
Đào tạo khởi nghiệp đóng vai trò quan trọng: Các chương trình đào tạo và huấn luyện khởi nghiệp giúp nâng cao kiến thức và kỹ năng, từ đó thúc đẩy ý định khởi nghiệp của giới trẻ. Mức độ ảnh hưởng của yếu tố này được xác định là đứng thứ ba, với hệ số hồi quy có ý nghĩa thống kê (p < 0.05).
Nguồn vốn và chuẩn chủ quan có tác động vừa phải: Khả năng tiếp cận vốn và sự ủng hộ từ gia đình, bạn bè cũng góp phần thúc đẩy ý định khởi nghiệp, tuy nhiên mức độ ảnh hưởng thấp hơn so với các yếu tố trên.
Kinh nghiệm làm việc có ảnh hưởng thấp nhất nhưng vẫn có ý nghĩa: Kinh nghiệm thực tế trong công việc giúp cá nhân có cái nhìn thực tế hơn về khởi nghiệp, từ đó tăng ý định khởi nghiệp, dù mức độ tác động không mạnh bằng các yếu tố khác.
Thảo luận kết quả
Kết quả nghiên cứu phù hợp với nhiều nghiên cứu trước đây, như nghiên cứu của Lakovleva và cộng sự (2009) và Nguyễn Quốc Nghi và cộng sự (2018), khi xác nhận thái độ và nhận thức kiểm soát hành vi là những yếu tố then chốt ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp. Việc đào tạo khởi nghiệp được khẳng định là một nhân tố quan trọng, nhất là trong bối cảnh huyện Hóc Môn với trình độ giáo dục còn hạn chế và nhu cầu nâng cao kỹ năng cho giới trẻ.
Mức độ ảnh hưởng của nguồn vốn và chuẩn chủ quan phản ánh thực tế xã hội Việt Nam, nơi mà sự hỗ trợ tài chính và sự đồng thuận từ gia đình, xã hội vẫn là những yếu tố cần thiết để khởi nghiệp thành công. Kinh nghiệm làm việc tuy có tác động thấp hơn nhưng vẫn đóng vai trò hỗ trợ, giúp giảm thiểu rủi ro và tăng khả năng thành công cho các dự án khởi nghiệp.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ tác động của từng yếu tố lên ý định khởi nghiệp, hoặc bảng tổng hợp hệ số hồi quy và mức ý nghĩa để minh họa rõ ràng hơn cho các phát hiện.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng cường nâng cao thái độ tích cực về khởi nghiệp: Tổ chức các chiến dịch truyền thông, hội thảo và sự kiện nhằm nâng cao nhận thức, khơi dậy đam mê và tinh thần doanh nhân trong giới trẻ. Mục tiêu tăng tỷ lệ thanh niên có thái độ tích cực về khởi nghiệp lên ít nhất 20% trong vòng 2 năm. Chủ thể thực hiện: UBND huyện, các trường học và tổ chức thanh niên.
Phát triển các chương trình đào tạo khởi nghiệp chuyên sâu: Xây dựng và mở rộng các khóa học, đào tạo kỹ năng quản trị, marketing, tài chính dành cho giới trẻ tại địa phương. Thời gian triển khai trong 1 năm với mục tiêu ít nhất 500 học viên tham gia. Chủ thể thực hiện: Trung tâm đào tạo nghề, các trường đại học, cao đẳng.
Hỗ trợ tiếp cận nguồn vốn khởi nghiệp: Thiết lập quỹ hỗ trợ vốn vay ưu đãi, kết nối với các nhà đầu tư và tổ chức tài chính để tạo điều kiện thuận lợi cho thanh niên khởi nghiệp. Mục tiêu giải ngân ít nhất 10 tỷ đồng trong 3 năm tới. Chủ thể thực hiện: Ngân hàng chính sách xã hội, quỹ đầu tư địa phương.
Tăng cường sự hỗ trợ từ gia đình và cộng đồng: Tổ chức các chương trình tư vấn, truyền thông nhằm nâng cao nhận thức của gia đình và xã hội về vai trò hỗ trợ tinh thần và vật chất cho người khởi nghiệp trẻ. Thời gian thực hiện trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Hội phụ nữ, đoàn thanh niên, các tổ chức xã hội.
Khuyến khích tích lũy kinh nghiệm làm việc thực tế: Tạo điều kiện cho giới trẻ tham gia các chương trình thực tập, làm việc tại các doanh nghiệp để tích lũy kinh nghiệm trước khi khởi nghiệp. Mục tiêu tăng tỷ lệ thanh niên có kinh nghiệm làm việc lên 30% trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: Doanh nghiệp, trường học, trung tâm giới thiệu việc làm.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Giới trẻ và thanh niên có ý định khởi nghiệp: Nghiên cứu cung cấp cái nhìn sâu sắc về các yếu tố ảnh hưởng, giúp họ chuẩn bị tốt hơn về mặt tâm lý, kỹ năng và nguồn lực khi bắt đầu khởi nghiệp.
Nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý địa phương: Các kết quả và đề xuất giúp xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp, thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương thông qua khởi nghiệp của giới trẻ.
Các tổ chức đào tạo và giáo dục: Thông tin về vai trò của đào tạo khởi nghiệp giúp các đơn vị thiết kế chương trình đào tạo hiệu quả, đáp ứng nhu cầu thực tế của thanh niên.
Các nhà nghiên cứu và học giả trong lĩnh vực quản trị kinh doanh và phát triển kinh tế: Luận văn cung cấp dữ liệu thực nghiệm và mô hình nghiên cứu có giá trị tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo về khởi nghiệp và ý định kinh doanh.
Câu hỏi thường gặp
Ý định khởi nghiệp là gì và tại sao nó quan trọng?
Ý định khởi nghiệp là mong muốn và kế hoạch của cá nhân để bắt đầu một doanh nghiệp mới. Nó là bước đầu tiên và quan trọng để dự đoán hành vi khởi nghiệp thực tế, giúp cá nhân chuẩn bị tốt hơn cho quá trình kinh doanh.Những yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến ý định khởi nghiệp của giới trẻ?
Thái độ tích cực đối với khởi nghiệp và nhận thức kiểm soát hành vi (sự tự tin và khả năng kiểm soát nguồn lực) là hai yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất, theo kết quả nghiên cứu tại huyện Hóc Môn.Đào tạo khởi nghiệp có thực sự giúp tăng ý định khởi nghiệp không?
Có, đào tạo khởi nghiệp cung cấp kiến thức và kỹ năng cần thiết, giúp giới trẻ tự tin hơn và có thái độ tích cực hơn đối với việc khởi nghiệp, từ đó tăng ý định khởi nghiệp.Nguồn vốn có vai trò như thế nào trong ý định khởi nghiệp?
Nguồn vốn là yếu tố quan trọng giúp hiện thực hóa ý định khởi nghiệp. Khả năng tiếp cận vốn vay hoặc đầu tư sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc bắt đầu và duy trì hoạt động kinh doanh.Làm thế nào để gia đình và xã hội hỗ trợ tốt hơn cho người trẻ khởi nghiệp?
Gia đình và xã hội có thể hỗ trợ bằng cách tạo môi trường ủng hộ, khích lệ tinh thần, cung cấp thông tin, tư vấn và hỗ trợ tài chính khi cần thiết, giúp người trẻ vượt qua rào cản tâm lý và thực tế.
Kết luận
- Nghiên cứu xác định 6 yếu tố chính ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp của giới trẻ tại huyện Hóc Môn gồm: thái độ, nhận thức kiểm soát hành vi, đào tạo khởi nghiệp, nguồn vốn, chuẩn chủ quan và kinh nghiệm làm việc.
- Thái độ tích cực và nhận thức kiểm soát hành vi là hai yếu tố có tác động mạnh nhất đến ý định khởi nghiệp.
- Đào tạo khởi nghiệp được khẳng định là nhân tố quan trọng giúp nâng cao kỹ năng và kiến thức cho giới trẻ.
- Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để đề xuất các giải pháp hỗ trợ phù hợp nhằm thúc đẩy tinh thần doanh nhân và phát triển kinh tế địa phương.
- Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các chương trình đào tạo, hỗ trợ vốn và truyền thông nâng cao nhận thức, đồng thời mở rộng nghiên cứu sang các địa phương khác để so sánh và hoàn thiện mô hình.
Hành động ngay hôm nay: Các cơ quan quản lý, tổ chức đào tạo và cộng đồng hãy phối hợp triển khai các giải pháp thiết thực nhằm tạo môi trường thuận lợi cho giới trẻ khởi nghiệp, góp phần xây dựng huyện Hóc Môn trở thành trung tâm khởi nghiệp năng động của TP. Hồ Chí Minh.