Xây Dựng Đời Sống Văn Hóa Tại Huyện Lang Chánh, Tỉnh Thanh Hóa

• Tác giả: Láng Văn Duyên
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Thành Nam
• Trường học: Trường Đại học Văn hóa Thể thao và Du lịch Thanh Hóa
• Chuyên ngành: Quản lý văn hóa
• Đề tài: Xây Dựng Đời Sống Văn Hóa Tại Huyện Lang Chánh, Tỉnh Thanh Hóa
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Thanh Hóa

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA VÀ TỔNG QUAN VỀ ĐỜI SỐNG VĂN HÓA HUYỆN LANG CHÁNH, TỈNH THANH HÓA
• 1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA
• 1.2. NỘI DUNG XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA
• 1.3. VAI TRÒ CỦA CÔNG TÁC XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA CƠ SỞ
• 1.4. TỔNG QUAN VỀ HUYỆN LANG CHÁNH
• 1.4.1. LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN
• 1.4.2. ĐIỀU KIỆN ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN - DÂN CƯ
• 1.4.3. ĐẶC ĐIỂM KINH TẾ - VĂN HÓA - XÃ HỘI
• 1.5. TIỂU KẾT CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN LANG CHÁNH, TỈNH THANH HÓA
• 2.1. CÔNG TÁC LÃNH ĐẠO, CHỈ ĐẠO, QUẢN LÝ
• 2.2. CÁC THỂ TRỰC TIẾP XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA CƠ SỞ - CỘNG ĐỒNG DÂN CƯ TẠI HUYỆN LANG CHÁNH
• 2.3. CÔNG TÁC PHỐI HỢP THỰC HIỆN
• 2.4. CÔNG TÁC XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA Ở HUYỆN LANG CHÁNH
• 2.5. TUYÊN TRUYỀN, GIÁO DỤC VỀ ĐỜI SỐNG VĂN HÓA
• 2.6. LẬP KẾ HOẠCH XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA
• 2.7. HUY ĐỘNG, TỔ CHỨC NGUỒN LỰC ĐỂ THỰC HIỆN KẾ HOẠCH
• 2.8. TỔ CHỨC TRIỂN KHAI CÁC HOẠT ĐỘNG
• 2.9. KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ VÀ THI ĐUA KHEN THƯỞNG
• 2.10. ĐÁNH GIÁ CHUNG
• 2.11. HẠN CHẾ VÀ NGUYÊN NHÂN
• 2.12. TIỂU KẾT CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: VĂN HÓA CƠ SỞ Ở HUYỆN LANG CHÁNH, TỈNH THANH HÓA
• 3.1. ĐỊNH HƯỚNG XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA CƠ SỞ Ở HUYỆN LANG CHÁNH
• 3.2. GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA CƠ SỞ Ở HUYỆN LANG CHÁNH, TỈNH THANH HÓA
• 3.2.1. TĂNG CƯỜNG SỰ LÃNH ĐẠO CỦA CÁC CẤP ỦY ĐẢNG, CHÍNH QUYỀN VỀ QUẢN LÝ VÀ TỔ CHỨC XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA CƠ SỞ
• 3.2.2. TĂNG CƯỜNG, ĐẨY MẠNH CÔNG TÁC THÔNG TIN, TUYÊN TRUYỀN VÀ PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA CÁN BỘ, ĐẢNG VIÊN VÀ CÁC TẦNG LỚP NHÂN DÂN VỀ XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA
• 3.2.3. TĂNG CƯỜNG ĐẦU TƯ CƠ SỞ VẬT CHẤT, XÂY DỰNG CÁC THIẾT CHẾ VĂN HÓA
• 3.2.4. ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG NGUỒN NHÂN LỰC THỰC HIỆN
• 3.2.5. ĐẨY MẠNH SỰ PHỐI HỢP GIỮA CÁC BAN NGÀNH, ĐOÀN THỂ TRONG CÔNG TÁC XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA CƠ SỞ
• 3.2.6. TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC THANH TRA, KIỂM TRA, KHEN THƯỞNG VÀ XỬ LÝ VI PHẠM
• 3.3. TIỂU KẾT CHƯƠNG 3
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Xây Dựng Đời Sống Văn Hóa Huyện Lang Chánh

Đời sống văn hóa đóng vai trò then chốt trong sự phát triển bền vững của một quốc gia, đặc biệt là tại các địa phương như huyện Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa. Văn hóa không chỉ là nền tảng tinh thần mà còn là động lực thúc đẩy kinh tế, xã hội phát triển. Việc xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở, đặc biệt ở một huyện miền núi như Lang Chánh, càng trở nên quan trọng để bảo tồn bản sắc dân tộc, nâng cao dân trí và tạo dựng một xã hội văn minh. Nghị quyết TW9 khóa XI đã khẳng định vai trò then chốt của văn hóa, đòi hỏi sự đầu tư và quan tâm đúng mức ngang hàng với kinh tế và chính trị. Công cuộc xây dựng và phát triển văn hóa là nhiệm vụ chung của toàn dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước, với sự tham gia tích cực của cộng đồng và đội ngũ trí thức.

1.1. Khái niệm Đời Sống Văn Hóa và Ý nghĩa Thực Tiễn

Đời sống văn hóa là một bộ phận không thể tách rời của đời sống xã hội, bao gồm tất cả các hoạt động của con người nhằm tạo ra và duy trì các giá trị văn hóa. Mục đích là đáp ứng nhu cầu đổi mới và nâng cao chất lượng cuộc sống của con người. Nó bao gồm sản phẩm văn hóa, thể chế văn hóa, và các hoạt động văn hóa, tất cả đều xoay quanh vai trò trung tâm của con người. Việc xây dựng đời sống văn hóa không chỉ là nhiệm vụ của các nhà quản lý văn hóa mà còn là trách nhiệm của mỗi cá nhân, mỗi gia đình và toàn thể cộng đồng. Cần chú trọng bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, đồng thời tiếp thu những tinh hoa văn hóa của nhân loại.

1.2. Vai trò của Văn Hóa trong Phát triển Kinh tế Xã hội Lang Chánh

Tại huyện Lang Chánh, văn hóa đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Văn hóa tạo ra môi trường xã hội lành mạnh, khuyến khích tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái trong cộng đồng. Các hoạt động văn hóa, lễ hội truyền thống không chỉ là dịp để người dân vui chơi giải trí mà còn là cơ hội để quảng bá du lịch, thu hút đầu tư. Hơn nữa, văn hóa còn giúp nâng cao nhận thức, dân trí, tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển của địa phương. Cần có các chính sách văn hóa phù hợp để phát huy tối đa vai trò của văn hóa trong sự phát triển chung của huyện.

II. Phân Tích Thực Trạng Xây Dựng Đời Sống Văn Hóa Tại Lang Chánh

Huyện Lang Chánh, mặc dù là một huyện miền núi còn nhiều khó khăn, nhưng đã có những nỗ lực đáng ghi nhận trong việc xây dựng đời sống văn hóa. Sự quan tâm chỉ đạo từ cấp ủy Đảng, chính quyền, sự phối hợp chặt chẽ giữa các ban ngành đoàn thể đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai các hoạt động văn hóa. Tuy nhiên, do đặc điểm địa lý phức tạp, dân cư thưa thớt, nguồn lực còn hạn chế, công tác xây dựng đời sống văn hóa vẫn còn gặp nhiều thách thức. Việc đánh giá thực trạng một cách khách quan, toàn diện là cơ sở để đưa ra các giải pháp phù hợp, hiệu quả.

2.1. Đánh giá Ưu điểm và Hạn chế trong Công tác Chỉ đạo Quản lý

Công tác chỉ đạo, quản lý văn hóa tại Lang Chánh đã có những chuyển biến tích cực, thể hiện qua việc ban hành các văn bản chỉ đạo, kế hoạch hoạt động cụ thể. Tuy nhiên, việc triển khai thực hiện ở một số địa phương còn chậm, chưa đồng bộ. Năng lực của đội ngũ cán bộ văn hóa ở cơ sở còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao. Cần tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, nâng cao năng lực quản lý, điều hành, đồng thời có cơ chế kiểm tra, giám sát chặt chẽ để đảm bảo hiệu quả hoạt động. Cần rà soát các cơ chế chính sách hiện hành để điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp với tình hình thực tế của địa phương.

2.2. Thực trạng Tham gia của Cộng đồng vào các Hoạt động Văn hóa

Sự tham gia của cộng đồng là yếu tố then chốt trong việc xây dựng đời sống văn hóa. Tại Lang Chánh, người dân đã có ý thức hơn trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Tuy nhiên, sự tham gia của người dân vào các hoạt động văn hóa còn hạn chế, chủ yếu tập trung vào các dịp lễ hội. Cần có các biện pháp khuyến khích, tạo điều kiện để người dân tham gia tích cực hơn vào các hoạt động văn hóa, phát huy vai trò chủ thể của người dân trong việc xây dựng đời sống văn hóa. Phát huy vai trò của cộng đồng dân cư trong bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa.

III. Giải Pháp Xây Dựng Đời Sống Văn Hóa Cơ Sở Hiệu Quả Lang Chánh

Để nâng cao hiệu quả công tác xây dựng đời sống văn hóa tại Lang Chánh, cần có các giải pháp đồng bộ, toàn diện, phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương. Các giải pháp này phải tập trung vào việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao năng lực quản lý của Nhà nước, phát huy vai trò chủ thể của người dân và huy động các nguồn lực xã hội. Đồng thời, cần chú trọng đến việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, tiếp thu những tinh hoa văn hóa của nhân loại.

3.1. Tăng cường Đầu tư Cơ sở Vật chất Thiết chế Văn hóa

Cơ sở vật chất, thiết chế văn hóa đóng vai trò quan trọng trong việc đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa của người dân. Tại Lang Chánh, hệ thống thiết chế văn hóa còn thiếu và yếu, chưa đáp ứng được yêu cầu. Cần tăng cường đầu tư xây dựng, nâng cấp các thiết chế văn hóa như nhà văn hóa, thư viện, bảo tàng, sân vận động... Đồng thời, cần có chính sách ưu đãi để khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia đầu tư vào lĩnh vực văn hóa. Đầu tư vào cơ sở vật chất là đầu tư cho sự phát triển bền vững của văn hóa.

3.2. Phát huy Vai trò của Truyền thông trong Nâng cao Nhận thức

Công tác truyền thông đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức của người dân về vai trò, ý nghĩa của văn hóa. Cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục về văn hóa trên các phương tiện thông tin đại chúng, tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao để thu hút sự quan tâm của người dân. Đồng thời, cần chú trọng đến việc đổi mới nội dung, hình thức truyền thông để phù hợp với từng đối tượng, từng địa bàn. Sử dụng phương tiện truyền thông hiệu quả để lan tỏa các giá trị văn hóa.

3.3. Nâng cao Chất lượng Đội ngũ Cán bộ Văn hóa Cơ sở

Đội ngũ cán bộ văn hóa cơ sở đóng vai trò quan trọng trong việc triển khai các hoạt động văn hóa tại địa phương. Cần tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ văn hóa cơ sở, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng quản lý, điều hành. Đồng thời, cần có chính sách đãi ngộ phù hợp để thu hút, giữ chân cán bộ văn hóa cơ sở. Cần tạo điều kiện cho đội ngũ cán bộ văn hóa nâng cao nghiệp vụ thường xuyên.

IV. Ứng Dụng Nghiên Cứu Xây Dựng Văn Hóa Kết Quả Thực Tế Lang Chánh

Nghiên cứu này có thể được ứng dụng vào thực tiễn công tác xây dựng đời sống văn hóa tại huyện Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa. Kết quả nghiên cứu giúp các nhà quản lý văn hóa, cán bộ văn hóa cơ sở có cái nhìn tổng quan, toàn diện về thực trạng xây dựng đời sống văn hóa tại địa phương, từ đó đưa ra các quyết định, giải pháp phù hợp, hiệu quả. Đồng thời, nghiên cứu này còn cung cấp tài liệu tham khảo cho các nhà nghiên cứu, giảng viên, sinh viên trong lĩnh vực văn hóa. Việc ứng dụng nghiên cứu vào thực tiễn là yếu tố quan trọng để nâng cao hiệu quả công tác văn hóa.

4.1. Bài học Kinh nghiệm từ các Mô hình Xây dựng Văn hóa Tiên tiến

Nghiên cứu, học hỏi kinh nghiệm từ các mô hình xây dựng đời sống văn hóa tiên tiến trong và ngoài tỉnh là điều cần thiết. Các mô hình này có thể cung cấp những giải pháp sáng tạo, hiệu quả, phù hợp với điều kiện thực tế của Lang Chánh. Tuy nhiên, cần có sự chọn lọc, điều chỉnh để đảm bảo tính phù hợp, hiệu quả. Cần linh hoạt áp dụng các mô hình văn hóa thành công vào thực tiễn địa phương.

4.2. Đề xuất Chính sách Hỗ trợ Phát triển Văn hóa Đặc thù Lang Chánh

Dựa trên kết quả nghiên cứu, cần đề xuất các chính sách hỗ trợ phát triển văn hóa đặc thù của Lang Chánh. Các chính sách này phải tập trung vào việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, hỗ trợ các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, khuyến khích sự tham gia của cộng đồng vào các hoạt động văn hóa. Cần có chính sách đặc thù để thúc đẩy sự phát triển của văn hóa địa phương.

V. Đánh Giá và Định Hướng Phát Triển Đời Sống Văn Hóa Lang Chánh

Việc đánh giá thường xuyên, định kỳ là rất quan trọng để nắm bắt kịp thời những chuyển biến trong đời sống văn hóa, từ đó có những điều chỉnh phù hợp. Việc xây dựng đời sống văn hóa là một quá trình lâu dài, đòi hỏi sự kiên trì, nỗ lực của toàn Đảng, toàn dân. Cần xác định rõ mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp cụ thể cho từng giai đoạn, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa các ban ngành, đoàn thể để đảm bảo hiệu quả. Cần có định hướng phát triển rõ ràng để đảm bảo sự phát triển bền vững của văn hóa.

5.1. Xây dựng Môi trường Văn hóa Lành mạnh Tiến bộ Đậm đà Bản sắc

Mục tiêu cao nhất của việc xây dựng đời sống văn hóa là tạo ra một môi trường văn hóa lành mạnh, tiến bộ, đậm đà bản sắc dân tộc. Môi trường văn hóa này phải góp phần vào việc nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân cách, đạo đức, lối sống cho người dân, đồng thời thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Cần xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh cho sự phát triển toàn diện của con người.

5.2. Hội nhập và Phát triển Văn hóa trong Bối cảnh Toàn cầu hóa

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc hội nhập và phát triển văn hóa là tất yếu. Tuy nhiên, cần có sự chọn lọc, tiếp thu một cách có ý thức, tránh để văn hóa ngoại lai xâm nhập, làm mai một các giá trị văn hóa truyền thống. Đồng thời, cần tăng cường quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Cần chủ động hội nhập văn hóa để phát triển văn hóa Việt Nam.

VI. Kết Luận và Khuyến Nghị Về Xây Dựng Văn Hóa Lang Chánh

Luận văn đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về xây dựng đời sống văn hóa cơ sở, đánh giá thực trạng công tác xây dựng đời sống văn hóa tại huyện Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác này trong thời gian tới. Hy vọng rằng, những kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ góp phần vào sự phát triển bền vững của huyện Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa. Việc kết luận và khuyến nghị là bước quan trọng để đưa ra những hành động cụ thể.

6.1. Tổng Kết Những Thành tựu và Hạn chế trong Quá trình Xây dựng

Cần tổng kết lại những thành tựu đã đạt được và những hạn chế còn tồn tại trong quá trình xây dựng đời sống văn hóa tại huyện. Việc này giúp chúng ta có cái nhìn khách quan, toàn diện về thực trạng, từ đó có những điều chỉnh phù hợp. Cần đánh giá đúng thành tựu và hạn chế để rút ra bài học kinh nghiệm.

6.2. Đề xuất Giải pháp Tiếp tục Nâng cao Hiệu quả Xây dựng Văn hóa

Dựa trên kết quả nghiên cứu và đánh giá, cần đề xuất các giải pháp tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác xây dựng đời sống văn hóa tại huyện. Các giải pháp này phải cụ thể, khả thi, phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương. Cần có các giải pháp tiếp tục để phát triển văn hóa bền vững.

Tổng quan nghiên cứu

Xây dựng đời sống văn hóa cơ sở (ÐSVHCS) là một nhiệm vụ trọng yếu trong phát triển kinh tế - xã hội bền vững của Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Tại huyện Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa, với diện tích 585,92 km² và dân số khoảng 50 nghìn người, đa số là đồng bào dân tộc Thái (53%), Mường (33%) và Kinh (14%), đời sống văn hóa còn nhiều khó khăn do địa hình phức tạp, dân cư thưa thớt và trình độ dân trí chưa đồng đều. Tỷ lệ lao động qua đào tạo chỉ đạt khoảng 14%, trong khi đó, các phong trào xây dựng đời sống văn hóa cơ sở được triển khai từ năm 2018 đến tháng 7/2023 với nhiều kết quả tích cực.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng công tác xây dựng ÐSVHCS trên địa bàn huyện Lang Chánh, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả công tác này trong giai đoạn tiếp theo. Nghiên cứu tập trung vào các hoạt động tuyên truyền, giáo dục, xây dựng thiết chế văn hóa, huy động nguồn lực và phát huy vai trò cộng đồng dân cư. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp chính quyền và nhân dân, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc và ổn định chính trị xã hội tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về văn hóa và quản lý văn hóa, trong đó có:

• Lý thuyết văn hóa của UNESCO (1982): Văn hóa là tổng thể các hoạt động sáng tạo và giá trị truyền thống đặc trưng của mỗi dân tộc, là nền tảng tinh thần của xã hội.
• Quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Văn hóa là toàn bộ những sáng tạo và phát minh của con người, bao gồm cả giá trị vật chất và tinh thần, là "thiên nhiên thứ hai" của con người.
• Khái niệm đời sống văn hóa cơ sở: Là các hoạt động văn hóa diễn ra thường xuyên, liên tục trong cộng đồng dân cư tại các đơn vị hành chính như xã, phường, thị trấn, nhằm tạo dựng môi trường văn hóa lành mạnh, phát huy giá trị truyền thống và nâng cao chất lượng cuộc sống.
• Mô hình xây dựng đời sống văn hóa cơ sở: Bao gồm các nội dung chính như tuyên truyền giáo dục, xây dựng thiết chế văn hóa, huy động nguồn lực, tổ chức các phong trào văn hóa, kiểm tra đánh giá và thi đua khen thưởng.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: văn hóa, đời sống văn hóa, đời sống văn hóa cơ sở, thiết chế văn hóa, phong trào xây dựng đời sống văn hóa.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp đa ngành kết hợp:

• Phương pháp điền dã dân tộc học: Thu thập dữ liệu thực tế tại các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Lang Chánh, khảo sát nhận thức và thực trạng đời sống văn hóa của cộng đồng dân cư.
• Phương pháp so sánh dữ liệu: Đánh giá sự thay đổi trong công tác xây dựng ÐSVHCS từ năm 2018 đến năm 2022, so sánh các chỉ số về số lượng gia đình văn hóa, làng văn hóa, thiết chế văn hóa.
• Phương pháp thống kê phân loại: Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến công tác xây dựng ÐSVHCS, bao gồm nguồn lực vật chất, tài chính, nhân lực và sự phối hợp của các cấp chính quyền.
• Phương pháp tổng hợp và phân tích: Xử lý dữ liệu thu thập được để rút ra bản chất vấn đề, dự báo xu hướng phát triển và đề xuất giải pháp phù hợp.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm các cán bộ quản lý văn hóa, công chức văn hóa xã, đại diện cộng đồng dân cư và các tổ chức đoàn thể tại 10 xã, thị trấn của huyện Lang Chánh. Phương pháp chọn mẫu kết hợp ngẫu nhiên và có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của dữ liệu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thực trạng công tác lãnh đạo, chỉ đạo và quản lý: Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Lang Chánh là cơ quan chủ trì, phối hợp với Trung tâm Văn hóa, Thông tin, Thể thao và Du lịch cùng các công chức văn hóa xã, thị trấn triển khai công tác xây dựng ÐSVHCS. Năm 2022, UBND huyện đã kiện toàn Ban Chỉ đạo phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa" với 29 thành viên, đảm bảo sự phối hợp đồng bộ. Tuy nhiên, số lượng cán bộ chuyên trách còn hạn chế (04 người tại phòng VH&TT, 11 người tại trung tâm văn hóa), ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý.

2. Nguồn lực vật chất và tài chính: Hệ thống thiết chế văn hóa tại huyện còn thiếu và lạc hậu, chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu sinh hoạt văn hóa của nhân dân. Ngân sách nhà nước chi cho hoạt động sự nghiệp văn hóa giai đoạn 2018-2021 có sự tăng trưởng nhưng vẫn chưa đủ để đầu tư đồng bộ. Nguồn xã hội hóa còn hạn chế do địa bàn rộng, dân cư thưa thớt.

3. Tham gia của cộng đồng dân cư: Đồng bào các dân tộc tại Lang Chánh có truyền thống đoàn kết, tích cực tham gia các phong trào xây dựng gia đình văn hóa, làng văn hóa, khu phố văn hóa. Tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 30,62% xuống còn 25,24% trong giai đoạn 2018-2023, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần. Tuy nhiên, nhận thức về văn hóa và ý thức giữ gìn nếp sống văn minh còn chưa đồng đều, đặc biệt tại các vùng dân tộc thiểu số.

4. Kết quả các phong trào xây dựng đời sống văn hóa: Tỷ lệ gia đình văn hóa, làng văn hóa, đơn vị văn hóa tăng dần qua các năm, đạt khoảng 80% các đơn vị được công nhận danh hiệu văn hóa. Các hoạt động văn hóa, thể thao được tổ chức thường xuyên, góp phần nâng cao sức khỏe và tinh thần cộng đồng. Tuy nhiên, công tác kiểm tra, đánh giá và khen thưởng còn chưa thực sự hiệu quả, chưa tạo được động lực mạnh mẽ cho các cá nhân, tập thể.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên chủ yếu do điều kiện địa lý phức tạp, dân cư phân tán, trình độ dân trí thấp và nguồn lực đầu tư hạn chế. So với các nghiên cứu tại các huyện miền núi khác trong tỉnh Thanh Hóa, Lang Chánh có đặc thù đa dân tộc và địa bàn rộng lớn nên công tác tuyên truyền, vận động gặp nhiều khó khăn hơn. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng tỷ lệ gia đình văn hóa, bảng thống kê ngân sách chi cho văn hóa và sơ đồ phân cấp quản lý công tác xây dựng ÐSVHCS.

Việc huy động sự tham gia của cộng đồng dân cư là yếu tố quyết định thành công, đồng thời cần tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ văn hóa xã, thị trấn để nâng cao năng lực quản lý. Các chính sách xã hội hóa và đầu tư thiết chế văn hóa cần được mở rộng, đồng bộ với phát triển kinh tế địa phương. Kết quả nghiên cứu khẳng định vai trò quan trọng của xây dựng đời sống văn hóa cơ sở trong ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội và bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường năng lực quản lý và đào tạo cán bộ văn hóa: Tổ chức các khóa bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ phòng VH&TT huyện, trung tâm văn hóa và công chức văn hóa xã, thị trấn nhằm nâng cao kỹ năng tổ chức, tuyên truyền và kiểm tra. Mục tiêu đạt 100% cán bộ chuyên trách được đào tạo trong vòng 2 năm. Chủ thể thực hiện: UBND huyện phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

2. Đầu tư phát triển hệ thống thiết chế văn hóa cơ sở: Ưu tiên xây dựng, nâng cấp nhà văn hóa, trung tâm thể thao tại các xã, thị trấn, đảm bảo diện tích và trang thiết bị theo quy định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Mục tiêu hoàn thành ít nhất 70% thiết chế văn hóa đạt chuẩn trong 3 năm tới. Chủ thể thực hiện: UBND huyện, các phòng ban liên quan, huy động xã hội hóa.

3. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cộng đồng: Sử dụng đa dạng các hình thức truyền thông như truyền thanh, truyền hình, pano, hội nghị để phổ biến chính sách, pháp luật về xây dựng đời sống văn hóa. Mục tiêu tăng tỷ lệ người dân tham gia các phong trào văn hóa lên trên 85% trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng VH&TT, Trung tâm Văn hóa, các công chức văn hóa xã.

4. Tăng cường kiểm tra, đánh giá và khen thưởng: Xây dựng hệ thống tiêu chí đánh giá cụ thể, minh bạch, tổ chức thi đua khen thưởng kịp thời nhằm khích lệ cá nhân, tập thể có thành tích xuất sắc. Mục tiêu nâng cao hiệu quả quản lý và động viên sự tham gia tích cực của nhân dân. Chủ thể thực hiện: Ban Chỉ đạo phong trào xây dựng ÐSVHCS huyện, UBND các xã, thị trấn.

5. Phối hợp liên ngành và huy động nguồn lực xã hội hóa: Tăng cường phối hợp giữa các ngành, đoàn thể và cộng đồng trong công tác xây dựng đời sống văn hóa, đồng thời huy động nguồn lực từ doanh nghiệp, tổ chức xã hội để bổ sung ngân sách. Mục tiêu nâng tổng nguồn lực đầu tư cho văn hóa tăng ít nhất 20% trong 3 năm. Chủ thể thực hiện: UBND huyện, Ban Chỉ đạo phong trào, các tổ chức xã hội.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý văn hóa các cấp: Luận văn cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để nâng cao hiệu quả công tác quản lý, tổ chức xây dựng đời sống văn hóa cơ sở, giúp họ xây dựng kế hoạch và triển khai các phong trào phù hợp với đặc điểm địa phương.

2. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý văn hóa, xã hội: Tài liệu tham khảo quý giá về mô hình xây dựng đời sống văn hóa tại vùng miền núi đa dân tộc, phương pháp nghiên cứu đa ngành và các giải pháp thực tiễn.

3. Các tổ chức đoàn thể và cộng đồng dân cư: Giúp hiểu rõ vai trò, trách nhiệm và cách thức tham gia vào công tác xây dựng đời sống văn hóa, từ đó nâng cao ý thức và hiệu quả hoạt động cộng đồng.

4. Cơ quan hoạch định chính sách và phát triển kinh tế - xã hội địa phương: Cung cấp dữ liệu và phân tích thực trạng, từ đó hỗ trợ xây dựng chính sách phát triển văn hóa gắn với phát triển kinh tế, giảm nghèo và bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc.

Câu hỏi thường gặp

1. Xây dựng đời sống văn hóa cơ sở là gì?
   Xây dựng ÐSVHCS là quá trình tổ chức các hoạt động văn hóa, giáo dục, thể thao tại các đơn vị hành chính cơ sở nhằm nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của cộng đồng, góp phần phát triển bền vững xã hội. Ví dụ, tại Lang Chánh, các phong trào xây dựng gia đình văn hóa, làng văn hóa được triển khai rộng rãi.

2. Những khó khăn chính trong xây dựng ÐSVHCS tại huyện Lang Chánh là gì?
   Khó khăn gồm địa hình phức tạp, dân cư thưa thớt, trình độ dân trí thấp, nguồn lực tài chính và thiết chế văn hóa hạn chế, cùng với sự phân tán dân tộc khiến công tác tuyên truyền và vận động gặp nhiều trở ngại.

3. Vai trò của cộng đồng dân cư trong xây dựng ÐSVHCS?
   Cộng đồng dân cư là chủ thể trực tiếp tham gia sáng tạo, duy trì và phát huy các giá trị văn hóa, đồng thời là lực lượng quan trọng trong việc thực hiện các phong trào xây dựng đời sống văn hóa, như xây dựng gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa.

4. Các giải pháp nâng cao hiệu quả xây dựng ÐSVHCS?
   Bao gồm tăng cường đào tạo cán bộ, đầu tư thiết chế văn hóa, đẩy mạnh tuyên truyền, kiểm tra đánh giá và khen thưởng, phối hợp liên ngành và huy động nguồn lực xã hội hóa. Những giải pháp này đã được áp dụng tại Lang Chánh và cho kết quả tích cực.

5. Làm thế nào để đo lường hiệu quả công tác xây dựng ÐSVHCS?
   Hiệu quả được đánh giá qua các chỉ số như tỷ lệ gia đình văn hóa, làng văn hóa, đơn vị văn hóa được công nhận, mức độ tham gia của cộng đồng, chất lượng thiết chế văn hóa và sự ổn định chính trị xã hội. Tại Lang Chánh, tỷ lệ hộ nghèo giảm 5,38% cũng là một chỉ số gián tiếp phản ánh hiệu quả.

Kết luận

• Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về xây dựng đời sống văn hóa cơ sở, đặc biệt tại huyện Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa.
• Đánh giá thực trạng công tác xây dựng ÐSVHCS cho thấy nhiều kết quả tích cực nhưng còn tồn tại hạn chế do điều kiện địa lý, nguồn lực và nhận thức cộng đồng.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực quản lý, đầu tư thiết chế văn hóa, đẩy mạnh tuyên truyền và huy động nguồn lực xã hội hóa.
• Kết quả nghiên cứu có thể làm tài liệu tham khảo cho các cấp quản lý, nhà nghiên cứu và cộng đồng dân cư trong phát triển văn hóa bền vững.
• Tiếp tục triển khai nghiên cứu sâu hơn về các mô hình xây dựng ÐSVHCS phù hợp với đặc thù vùng miền và đa dân tộc, đồng thời giám sát, đánh giá hiệu quả thực hiện trong các giai đoạn tiếp theo.

Hãy hành động ngay hôm nay để góp phần xây dựng đời sống văn hóa cơ sở vững mạnh, nâng cao chất lượng cuộc sống và phát triển bền vững cho huyện Lang Chánh và các địa phương tương tự!