Xây Dựng Bộ Chỉ Thị Và Chỉ Số Đánh Giá Mức Độ Phát Thải Các-Bon Cho Khu Công Nghiệp

• Tác giả: Vương Thị Mai Thị
• Người hướng dẫn: PGS. Đinh Xuân Thắng
• Trường học: Đại Học Quốc Gia TP.Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Quản lý Tài nguyên và Môi Trường
• Đề tài: Xây Dựng Bộ Chỉ Thị Đánh Giá Mức Độ Phát Thải Các-Bon Cho Khu Công Nghiệp Tỉnh Tây Ninh
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: TP.Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• TÓM TẮT
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tính cấp thiết của đề tài. Luận điểm của luận án
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn. Những điểm mới của luận văn
• 1.4. Kết cấu nội dung
• 1.5. Tổng quan các vấn đề nghiên cứu
• 1.5.1. Tổng quan về các mô hình phát triển khu công nghiệp trên thế giới
• 1.5.2. So sánh các mô hình phát triển khu công nghiệp
• 1.5.3. Tổng quan các mô hình phát triển khu công nghiệp ở Việt Nam
• 1.5.4. Tổng quan về phát thải các-bon
• 1.5.4.1. Khái niệm về phát thải các-bon
• 1.5.4.2. Phát thải các-bon trong khu công nghiệp
• 1.5.5. Tổng quan về các phương pháp xây dựng đánh giá mức độ phát thải các-bon cho khu công nghiệp
• 1.5.5.1. Khái niệm về chỉ thị, chỉ số
• 1.5.5.2. Tổng quan các vấn đề xây dựng bộ chỉ thị, chỉ số đánh giá
• 1.5.5.3. Tổng quan các vấn đề xây dựng bộ chỉ thị tại Việt Nam
• 1.5.6. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài
• 1.5.6.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới
• 1.5.6.2. Tình hình nghiên cứu ở Việt Nam
• 1.5.6.3. Những tồn tại trong các nghiên cứu về đánh giá phát thải các-bon cho khu công nghiệp
• 1.6. Cơ sở phương pháp luận xây dựng bộ chỉ thị, chỉ số đánh giá mức phát thải các-bon cho khu công nghiệp
• 1.6.1. Cơ sở lý luận xây dựng bộ chỉ thị
• 1.6.2. Cơ sở lý luận xây dựng chỉ số tổng hợp
• 1.6.3. Cơ sở xác định bộ chỉ số đánh giá phát thải các-bon cho khu công nghiệp
• 1.7. Tổng quan khu vực nghiên cứu
• 1.7.1. Vị trí địa lý khu công nghiệp Trảng Bàng
• 1.7.2. Cơ cấu sử dụng khu công nghiệp Trảng Bàng
• 1.7.3. Hiện trạng môi trường khu công nghiệp Trảng Bàng giai đoạn 2016-2020
• 1.7.4. Cơ sở lựa chọn khu công nghiệp Trảng Bàng là khu nghiên cứu
• 1.8. Kết luận chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Nội dung nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.2.1. Phương pháp thu thập tài liệu
• 2.2.2. Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia
• 2.2.3. Phương pháp phân tích thứ bậc - AHP
• 2.2.4. Phương pháp cộng trọng số đơn giản - SAW
• 2.2.5. Phương pháp chuẩn hóa giá trị chỉ thị
• 2.2.6. Phương pháp tổng hợp chỉ số
• 2.2.7. Phương pháp xác định ngưỡng giá trị phát thải các-bon tại khu công nghiệp Trảng Bàng
• 2.3. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. Xây dựng bộ chỉ thị và chỉ số đánh giá phát thải các-bon cho khu công nghiệp
• 3.1.1. Cơ sở đề xuất bộ chỉ thị và chỉ số đánh giá mức độ phát thải các-bon cho khu công nghiệp theo mô hình DPSIR
• 3.1.2. Sàng lọc bộ chỉ thị đánh giá mức độ phát thải các-bon cho khu công nghiệp
• 3.1.3. Tính toán trọng số cho các nhóm chỉ thị và thông số đánh giá
• 3.1.4. Xây dựng chỉ số đánh giá phát thải các-bon tại khu công nghiệp Trảng Bàng
• 3.1.4.1. Kết quả tính toán chỉ số đánh giá phát thải các-bon tại khu công nghiệp Trảng Bàng trong giai đoạn từ năm 2016
• 3.1.4.2. Đánh giá chung về mức độ phát thải các-bon trong khu công nghiệp Trảng Bàng giai đoạn 2016
• 3.1.5. Đánh giá từng chỉ thị, thông số thuộc bộ chỉ thị đánh giá mức độ phát thải các-bon đối với khu công nghiệp Trảng Bàng
• 3.1.6. Đề xuất một số giải pháp đối với khu công nghiệp Trảng Bàng để giảm phát thải các-bon
• 3.2. Đề xuất quy trình đánh giá phát thải các-bon áp dụng cho các khu công nghiệp đang hoạt động
• 3.2.1. Mục đích của quy trình
• 3.2.2. Quy trình đánh giá mức độ phát thải các-bon cho khu công nghiệp đề nghị
• 3.2.3. Đề xuất bộ chỉ thị đánh giá khu công nghiệp theo hướng giảm phát thải các-bon
• 3.2.3.1. Nguyên tắc xây dựng bộ chỉ thị đánh giá khu công nghiệp theo hướng giảm phát thải
• 3.2.3.2. Đề xuất bộ chỉ thị đánh giá khu công nghiệp theo hướng giảm phát thải các-bon
• 3.2.4. Tổng kết chương 3
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

I. Tổng Quan Về Phát Thải Carbon Khu Công Nghiệp Tây Ninh

Tốc độ phát triển kinh tế nhanh chóng ở Việt Nam đã thúc đẩy sự tăng trưởng đáng kể của GDP bình quân đầu người. Các khu công nghiệp (KCN) đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút vốn đầu tư và tạo việc làm. Tính đến tháng 12/2020, cả nước có khoảng 369 KCN, tổng diện tích đất 113.300 ha, trong đó 284 KCN đang hoạt động. Mặc dù kiểm soát ô nhiễm môi trường tại các KCN có xu hướng tích cực, với 90,69% có hệ thống xử lý nước thải tập trung, nhưng vấn đề kiểm soát phát thải carbon khu công nghiệp chưa được quan tâm đúng mức. Đây là một thách thức lớn trong công tác kiểm soát nguồn thải gây ô nhiễm và ảnh hưởng đến biến đổi khí hậu Tây Ninh.

1.1. Thực Trạng Phát Thải Khí Nhà Kính Tại Các Khu Công Nghiệp

Vấn đề kiểm soát phát thải khí nhà kính khu công nghiệp (KNK), đặc biệt là phát thải carbon, vẫn còn hạn chế. Mặc dù có những nỗ lực kiểm soát ô nhiễm nước thải, khí thải, đặc biệt là phát thải carbon khu công nghiệp lại chưa được chú trọng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc xây dựng và áp dụng các giải pháp kiểm soát và giảm thiểu khí nhà kính khu công nghiệp hiệu quả. Hiện trạng này tác động lớn đến biến đổi khí hậu Tây Ninh.

1.2. Tầm Quan Trọng Của Khu Công Nghiệp Xanh Tại Tây Ninh

Phát triển khu công nghiệp xanh Tây Ninh là một giải pháp quan trọng để giảm thiểu phát thải carbon khu công nghiệp và thúc đẩy phát triển bền vững khu công nghiệp Tây Ninh. Điều này đòi hỏi sự đầu tư vào công nghệ sạch, sử dụng năng lượng tái tạo khu công nghiệp Tây Ninh, và áp dụng các biện pháp quản lý môi trường khu công nghiệp hiệu quả. Việc áp dụng các tiêu chí khu công nghiệp sinh thái là yếu tố then chốt.

II. Thách Thức Trong Đánh Giá Phát Thải Carbon Khu Công Nghiệp

Việc đánh giá phát thải carbon Tây Ninh trong khu công nghiệp gặp nhiều khó khăn do thiếu các tiêu chuẩn và phương pháp đánh giá thống nhất. Dữ liệu về phát thải carbon khu công nghiệp thường không đầy đủ và thiếu độ tin cậy. Ngoài ra, việc phối hợp giữa các bên liên quan, bao gồm doanh nghiệp, cơ quan quản lý và cộng đồng, còn hạn chế. Điều này cản trở việc xây dựng và thực hiện các giải pháp giảm phát thải carbon Tây Ninh hiệu quả.

2.1. Thiếu Hụt Công Cụ Đánh Giá Phát Thải Carbon Hiệu Quả

Hiện nay, các công cụ đánh giá phát thải carbon cho các khu công nghiệp còn thiếu và chưa được áp dụng rộng rãi. Điều này gây khó khăn cho việc xác định chính xác carbon footprint khu công nghiệp và đưa ra các giải pháp giảm phát thải carbon khu công nghiệp phù hợp. Theo tài liệu gốc, cần có một bộ chỉ thị và chỉ số để đánh giá mức độ phát thải carbon một cách hệ thống.

2.2. Khó Khăn Trong Thu Thập Dữ Liệu Phát Thải Carbon

Việc thu thập dữ liệu về phát thải carbon khu công nghiệp gặp nhiều khó khăn do tính phức tạp của hoạt động sản xuất và sự đa dạng của các nguồn thải. Các doanh nghiệp thường không có đủ nguồn lực và kiến thức để thực hiện kiểm kê khí nhà kính khu công nghiệp một cách chính xác. Cần có sự hỗ trợ từ các cơ quan chức năng và chuyên gia để cải thiện chất lượng dữ liệu.

2.3. Vấn đề đồng bộ hóa chính sách giảm phát thải carbon

Các chính sách giảm phát thải carbon Tây Ninh hiện chưa đồng bộ và thiếu tính ràng buộc. Điều này làm giảm hiệu quả của các nỗ lực giảm phát thải carbon khu công nghiệp. Cần có một khung pháp lý rõ ràng và các biện pháp khuyến khích để thúc đẩy các doanh nghiệp thực hiện các biện pháp giảm phát thải carbon.

III. Cách Xây Dựng Bộ Chỉ Thị Đánh Giá Phát Thải Carbon Hiệu Quả

Để xây dựng bộ chỉ thị đánh giá phát thải carbon khu công nghiệp hiệu quả, cần xác định rõ mục tiêu, phạm vi và đối tượng đánh giá. Việc lựa chọn các chỉ số phải dựa trên các tiêu chí khoa học, khách quan và dễ đo lường. Phương pháp phân tích đa tiêu chí (MCA) có thể được sử dụng để đánh giá và lựa chọn các chỉ số phù hợp. Bộ chỉ thị cần được xây dựng dựa trên khung lý thuyết về xây dựng chỉ số tổng hợp để đảm bảo tính toàn diện.

3.1. Lựa Chọn Các Chỉ Số Đánh Giá Phát Thải Phù Hợp

Việc lựa chọn các chỉ số cần dựa trên cơ sở khoa học và phản ánh đầy đủ các khía cạnh của phát thải carbon khu công nghiệp, bao gồm cả nguồn thải trực tiếp và gián tiếp. Các chỉ số cần có tính khả thi về mặt thu thập dữ liệu và dễ dàng so sánh giữa các khu công nghiệp. Các chỉ số chỉ thị đánh giá môi trường khu công nghiệp cần được xem xét một cách kỹ lưỡng.

3.2. Áp Dụng Phương Pháp Phân Tích Đa Tiêu Chí MCA

Phương pháp MCA cho phép đánh giá và so sánh các chỉ số khác nhau dựa trên nhiều tiêu chí khác nhau, chẳng hạn như tính đại diện, tính khả thi và chi phí. Phương pháp này giúp đưa ra quyết định khách quan và minh bạch trong việc lựa chọn các chỉ số phù hợp nhất cho bộ chỉ thị đánh giá phát thải carbon khu công nghiệp.

3.3. Sử dụng Khung DPSIR để xây dựng bộ chỉ thị đánh giá

Khung DPSIR (Driver-Pressure-State-Impact-Response) cung cấp một cái nhìn tổng quan và toàn diện về các yếu tố ảnh hưởng đến phát thải carbon khu công nghiệp. Nó giúp xác định các nguyên nhân, tác động và các biện pháp ứng phó hiệu quả. Cần kế thừa, bổ sung và hoàn thiện các bước thực hiện để đảm bảo tính đơn giản, hiệu quả và khoa học cao.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Đánh Giá Tại Khu Công Nghiệp Trảng Bàng

Nghiên cứu đã áp dụng bộ chỉ thị đánh giá phát thải carbon tại KCN Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh. Kết quả cho thấy mức độ phát thải carbon của KCN Trảng Bàng có xu hướng tăng trong giai đoạn 2016-2020. Các yếu tố chính gây ra phát thải carbon bao gồm tăng trưởng sản xuất công nghiệp và sử dụng năng lượng hóa thạch. Dựa trên kết quả đánh giá, nghiên cứu đề xuất một số giải pháp giảm phát thải carbon, bao gồm sử dụng năng lượng tái tạo khu công nghiệp Tây Ninh và nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng.

4.1. Phân Tích Kết Quả Đánh Giá Phát Thải Carbon Tại Trảng Bàng

Kết quả đánh giá cho thấy các thông số về sử dụng năng lượng và cường độ phát thải carbon cần được cải thiện. Cần có các biện pháp cụ thể để giảm thiểu phát thải carbon từ các hoạt động sản xuất và vận tải trong khu công nghiệp. Theo tài liệu gốc, cần khuyến nghị 13 thông số đạt giá trị thấp thuộc các thông số áp lực về sử dụng năng lượng cũng như hiện trạng phát thải carbon và tác động của chúng do gia tăng phát thải carbon.

4.2. Giải Pháp Giảm Phát Thải Carbon Cho Khu Công Nghiệp

Các giải pháp cần tập trung vào việc chuyển đổi sang sử dụng năng lượng tái tạo khu công nghiệp Tây Ninh, nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng, và áp dụng các công nghệ sản xuất sạch hơn. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các doanh nghiệp, cơ quan quản lý và cộng đồng để triển khai các giải pháp này một cách hiệu quả. Theo tài liệu gốc, cần có một thông số đạt giá trị cao thuộc thông số đánh giá hiệu quả sử dụng đất.

4.3. Quy trình đánh giá áp dụng cho các khu công nghiệp tương tự

Nghiên cứu đề xuất quy trình đánh giá phát thải carbon áp dụng cho các KCN có điều kiện tương tự với KCN Trảng Bàng, bao gồm: đánh giá phát thải carbon trong KCN thông qua việc kiểm kê phát thải carbon và đánh giá mức độ phát thải carbon thông qua bộ chỉ thị và chỉ số đánh giá.

V. Kết Luận Hướng Đến Khu Công Nghiệp Phát Triển Bền Vững

Việc xây dựng bộ chỉ thị đánh giá phát thải carbon khu công nghiệp là một bước quan trọng để thúc đẩy phát triển bền vững khu công nghiệp Tây Ninh. Bộ chỉ thị cung cấp một công cụ hữu ích để đánh giá hiện trạng phát thải carbon, xác định các giải pháp giảm phát thải carbon, và theo dõi tiến độ thực hiện. Nghiên cứu này góp phần vào việc nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc kiểm soát phát thải carbon và thúc đẩy các hành động cụ thể để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu Tây Ninh.

5.1. Vai Trò Của Chính Sách Giảm Phát Thải Carbon

Các chính sách giảm phát thải carbon Tây Ninh đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy các doanh nghiệp thực hiện các biện pháp giảm phát thải carbon. Các chính sách cần cung cấp các ưu đãi tài chính, hỗ trợ kỹ thuật và tạo ra một môi trường pháp lý thuận lợi để khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ sạch và các giải pháp giảm phát thải carbon khu công nghiệp.

5.2. Tầm Quan Trọng Của Hợp Tác Giữa Các Bên Liên Quan

Để đạt được mục tiêu giảm phát thải carbon khu công nghiệp hiệu quả, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các doanh nghiệp, cơ quan quản lý, cộng đồng và các tổ chức nghiên cứu. Sự hợp tác này giúp chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm và nguồn lực để cùng nhau giải quyết thách thức phát thải carbon khu công nghiệp.

5.3. Xây dựng và áp dụng các tiêu chuẩn phát thải carbon cho KCN

Cần xây dựng và áp dụng các tiêu chuẩn phát thải carbon khu công nghiệp để đảm bảo các KCN tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường và giảm thiểu phát thải khí nhà kính khu công nghiệp. Các tiêu chuẩn này cần được xây dựng dựa trên các tiêu chuẩn quốc tế và phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam.