Văn Hóa An Toàn Người Bệnh Của Nhân Viên Y Tế Tại Bệnh Viện Y Dược Cổ Truyền Tây Ninh Năm 2020

• Tác giả: Nguyễn Thị Kim Lan
• Người hướng dẫn: PGS. Hà Văn Như
• Trường học: Trường Đại Học Y Tế Công Cộng
• Chuyên ngành: Quản Lý Bệnh Viện
• Đề tài: Văn Hóa An Toàn Người Bệnh Tại Bệnh Viện Y Dược Cổ Truyền Tây Ninh
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
• 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
• 3. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 3.1. Một số khái niệm cơ bản sử dụng trong nghiên cứu
• 3.1.1. Khái niệm về an toàn người bệnh
• 3.1.2. Khái niệm văn hóa an toàn người bệnh
• 3.1.3. Một số khái niệm liên quan đến văn hóa an toàn người bệnh
• 3.1.4. Một số công cụ đo lường văn hóa an toàn người bệnh
• 3.2. Tổng quan về an toàn người bệnh
• 3.3. Tổng quan nghiên cứu về văn hóa an toàn người bệnh trên thế giới và tại Việt Nam
• 3.3.1. Nghiên cứu trên thế giới
• 3.3.2. Nghiên cứu trong nước
• 3.4. Yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh
• 3.5. Giới thiệu tóm tắt về địa bàn nghiên cứu
• 4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 4.1. Đối tượng nghiên cứu
• 4.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 4.3. Thiết kế nghiên cứu
• 4.4. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu
• 4.5. Nghiên cứu định lượng
• 4.6. Nghiên cứu định tính
• 4.7. Phương pháp thu thập số liệu
• 4.7.1. Thu thập số liệu định lượng
• 4.7.2. Thu thập thông tin định tính
• 4.8. Biến số nghiên cứu
• 4.8.1. Biến số nghiên cứu định lượng
• 4.8.2. Chủ đề nghiên cứu định tính
• 4.9. Các khái niệm, thước đo, tiêu chuẩn đánh giá
• 4.10. Phương pháp phân tích số liệu
• 4.10.1. Số liệu định lượng
• 4.10.2. Số liệu định tính
• 4.11. Đạo đức nghiên cứu
• 5. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 5.1. Một số đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu
• 5.2. Thực trạng văn hóa an toàn người bệnh
• 5.2.1. Thực trạng văn hóa an toàn người bệnh chung
• 5.2.2. Kết quả đánh giá của nhân viên về mức độ an toàn người bệnh tại khoa
• 5.3. Một số yếu tố định lượng ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh
• 5.4. Một số yếu tố định tính ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh
• 5.4.1. Nhóm yếu tố về con người
• 5.4.2. Nhóm yếu tố về môi trường bệnh viện
• 5.4.3. Nhóm yếu tố hệ thống của bệnh viện
• 5.5. Thực trạng văn hóa an toàn người bệnh tại Bệnh viện Y dược cổ truyền Tây Ninh năm 2020
• 5.6. Yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh tại Bệnh viện Y dược cổ truyền Tây Ninh năm 2020
• 5.7. Hạn chế của nghiên cứu
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC 1: Bộ câu hỏi đánh giá văn hóa an toàn người bệnh dành cho Nhân viên y tế
• PHỤ LỤC 2: Hướng dẫn nội dung phỏng vấn sâu dành cho lãnh đạo bệnh viện, lãnh đạo khoa, phòng
• PHỤ LỤC 3: Hướng dẫn nội dung phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm dành cho nhân viên y tế về văn hóa an toàn người bệnh
• PHỤ LỤC 4: Biến số nghiên cứu
• PHỤ LỤC 5: Định nghĩa chi tiết về các khía cạnh và câu hỏi đánh giá văn hóa an toàn người bệnh

I. Tổng Quan Về Văn Hóa An Toàn Người Bệnh Tại Bệnh Viện

An toàn người bệnh (ATNB) là mục tiêu hàng đầu của mọi cơ sở khám chữa bệnh. Giá trị, thái độ, năng lực và hành vi của nhân viên y tế (NVYT) đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo ATNB. Nghiên cứu về văn hóa an toàn người bệnh tại các bệnh viện đa khoa cho thấy tỷ lệ trả lời tích cực dao động từ 60% đến 70%. Tuy nhiên, nghiên cứu về văn hóa an toàn người bệnh tại các bệnh viện Y học cổ truyền (YHCT) còn hạn chế. Nghiên cứu này tập trung vào việc mô tả thực trạng và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh tại Bệnh viện Y Dược Cổ Truyền Tây Ninh năm 2020. Theo AHRQ, văn hóa an toàn người bệnh là sản phẩm của giá trị, thái độ, nhận thức, năng lực và hành vi của cá nhân và nhóm.

1.1. Định Nghĩa và Tầm Quan Trọng Của An Toàn Người Bệnh

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), an toàn người bệnh là giảm thiểu nguy cơ gây tổn hại không cần thiết liên quan đến chăm sóc y tế. Đây là một yếu tố quan trọng trong việc xây dựng lòng tin của bệnh nhân và đảm bảo chất lượng dịch vụ y tế. Việc tập trung vào phòng ngừa sai sót và cải thiện an toàn người bệnh giúp giảm thiểu chi phí liên quan đến điều trị các biến chứng và sự cố y khoa. Các biện pháp can thiệp nhằm cải tiến an toàn người bệnh là những biện pháp giúp giảm tần suất các sự cố có thể ngăn ngừa được. Cơ quan nghiên cứu y tế và chất lượng Hoa Kỳ (AHRQ) đưa ra khái niệm về an toàn người bệnh như sau: “Một cách cơ bản, an toàn người bệnh là việc không gặp phải những tổn thương không mong muốn, có thể phòng ngừa được, gây ra do chăm sóc y tế.

1.2. Tổng Quan Về Bệnh Viện Y Dược Cổ Truyền Tây Ninh

Bệnh viện Y Dược Cổ Truyền Tây Ninh được thành lập từ năm 1981, hiện có quy mô 100 giường bệnh và 112 cán bộ, nhân viên y tế. Bệnh viện hoạt động với 10 khoa, phòng. Văn hóa Hành xử không buộc tội và tần suất báo cáo sự cố còn thấp, chỉ 1-2 ca báo cáo sai sót mỗi năm. Nghiên cứu này nhằm cung cấp bằng chứng khoa học để cải thiện văn hóa an toàn người bệnh tại bệnh viện một cách hiệu quả. Các nhà quản lý bệnh viện và các khoa lâm sàng cần có can thiệp cụ thể để nâng cao văn hóa an toàn người bệnh.

II. Thách Thức Về An Toàn Người Bệnh Phân Tích Sai Sót Y Khoa

Một trong những thách thức lớn nhất trong an toàn người bệnh là thay đổi từ "Văn hóa buộc tội" sang văn hóa học hỏi từ sai sót. Sai sót y khoa (SCYK) có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến người bệnh và ảnh hưởng đến uy tín của bệnh viện. Việc báo cáo sự cố y khoa còn hạn chế do nhân viên y tế lo sợ bị khiển trách hoặc kỷ luật. Nghiên cứu này xem xét các yếu tố ảnh hưởng đến việc báo cáo sự cố y khoa và đề xuất các biện pháp khuyến khích báo cáo để cải thiện an toàn người bệnh.

2.1. Phân Loại và Mức Độ Nghiêm Trọng Của Sự Cố Y Khoa

Sự cố y khoa (adverse event) là tình huống không mong muốn xảy ra trong quá trình chẩn đoán, chăm sóc và điều trị. Các sự cố y khoa được phân loại theo mức độ tổn thương, từ không gây hại đến gây tử vong. Việc phân loại giúp đánh giá mức độ nghiêm trọng và đưa ra biện pháp xử lý phù hợp. Tình huống có nguy cơ gây ra sự cố (sự cố tiềm ẩn, near-miss) là các tình huống tương tự sự cố y khoa, nhưng chưa gây hậu quả. Sự cố y khoa được phân loại theo mức độ tổn thương theo thông tư số 43/2018/TT-BYT ngày 26/12/2018 của Bộ trưởng Bộ Y tế.

2.2. Vai Trò Của Báo Cáo Sự Cố Y Khoa Trong Cải Thiện An Toàn

Báo cáo sự cố y khoa là một công cụ quan trọng để xác định các vấn đề tiềm ẩn và cải thiện quy trình làm việc. Việc phân tích báo cáo sự cố y khoa giúp phát hiện các nguyên nhân gốc rễ và đề xuất các biện pháp phòng ngừa. Tuy nhiên, việc báo cáo sự cố y khoa còn hạn chế do nhiều yếu tố, bao gồm văn hóa đổ lỗi, thiếu thời gian và thiếu sự hỗ trợ từ lãnh đạo. Nghiên cứu này đề xuất các biện pháp khuyến khích báo cáo sự cố y khoa để cải thiện an toàn người bệnh. Tại Việt Nam, qua các nghiên cứu khảo sát về văn hóa ATNB tại các bệnh viện đa khoa cho thấy: việc bàn giao - chuyển bệnh, chịu trách nhiệm thông tin của NVYT ảnh hưởng tới ATNB; phản hồi sai sót ảnh hưởng tích cực tới việc truyền đạt thông tin của người bệnh; làm việc nhóm và tần suất báo cáo sự cố ảnh hưởng tới quá trình giao ca, đặc biệt là đối tượng điều dưỡng – đây là nhân lực đông đảo nhất trong bệnh viện.

III. Phương Pháp Đánh Giá Văn Hóa An Toàn Nghiên Cứu Năm 2020

Nghiên cứu này sử dụng phương pháp mô tả cắt ngang, kết hợp định lượng và định tính để đánh giá văn hóa an toàn người bệnh tại Bệnh viện Y Dược Cổ Truyền Tây Ninh năm 2020. Đối tượng nghiên cứu định lượng là 91 nhân viên y tế. Đối tượng nghiên cứu định tính là lãnh đạo bệnh viện, khoa, phòng và nhân viên y tế. Công cụ HSOPSC văn hóa ATNB tại bệnh viện được sử dụng để thu thập số liệu định lượng. Phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm được sử dụng để thu thập thông tin định tính.

3.1. Thiết Kế Nghiên Cứu Định Lượng Và Định Tính

Nghiên cứu định lượng sử dụng bộ câu hỏi HSOPSC để thu thập dữ liệu về nhận thức, thái độ và hành vi của nhân viên y tế đối với an toàn người bệnh. Nghiên cứu định tính sử dụng phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm để khám phá các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh từ góc độ của nhân viên y tế và lãnh đạo. Việc kết hợp cả hai phương pháp giúp có được cái nhìn toàn diện về văn hóa an toàn người bệnh tại bệnh viện.Tổng số 16 cuộc phỏng vấn sâu và hai cuộc thảo luận với các đối tượng nghiên cứu là nhóm nhân viên y tế và đại diện lãnh đạo bệnh viện và khoa phòng.

3.2. Công Cụ Đo Lường Văn Hóa An Toàn Người Bệnh HSOPSC

Bộ câu hỏi HSOPSC của AHRQ được sử dụng để đánh giá văn hóa an toàn người bệnh trong 12 lĩnh vực. Bộ câu hỏi này đã được Việt hóa và được sử dụng rộng rãi trên thế giới. 12 lĩnh vực đánh giá văn hóa an toàn người bệnh tại bệnh viện bao gồm: làm việc nhóm trong khoa, lãnh đạo khoa khuyến khích ATNB, học tập – cải tiến liên tục, thông báo phản hồi về sai sót, cởi mở trong thông tin về sai sót, hành xử không buộc tội khi có sai sót, hỗ trợ của lãnh đạo bệnh viện, làm việc nhóm giữa các khoa, bàn giao và chuyển bệnh, nhận thức về ATNB, tần suất báo cáo sự cố.Mỗi phần của bộ câu hỏi đều có độ tin cậy chấp nhận được (hệ số Cronbach’s alpha lớn hơn hoặc bằng 0,5), với các hệ số độ tin cậy thay đổi từ 0,6 đến 0,8.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Đánh Giá An Toàn Người Bệnh Tại Tây Ninh

Kết quả nghiên cứu cho thấy 9 lĩnh vực trong 12 lĩnh vực đánh giá văn hóa an toàn người bệnh tại bệnh viện có tỷ lệ trả lời tích cực ở mức tốt (>75%). Lĩnh vực làm việc nhóm trong khoa đạt tỷ lệ trả lời tích cực cao nhất (98,1%). Lĩnh vực nhân lực (54,4%) và hành xử không buộc tội khi có sai sót (59,7%) có tỷ lệ trả lời tích cực thấp nhất. Nghiên cứu cũng xác định một số yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh.

4.1. Thực Trạng Văn Hóa An Toàn Người Bệnh Chung

Nhìn chung, văn hóa an toàn người bệnh tại Bệnh viện Y Dược Cổ Truyền Tây Ninh được đánh giá ở mức khá. Tuy nhiên, vẫn còn một số lĩnh vực cần cải thiện, đặc biệt là nhân lực và hành xử không buộc tội khi có sai sót. Cần có các biện pháp để khuyến khích nhân viên y tế báo cáo sự cố y khoa và học hỏi từ sai sót.Kết quả đánh giá của nhân viên về mức độ an toàn người bệnh tại khoa: trong 12 lĩnh vực đánh giá văn hóa ATNB tại bệnh viện có 9 lĩnh vực đạt tỷ lệ trả lời tích cực ở mức tốt (>75%). Trong đó, lĩnh vực đạt tỷ lệ trả lời tích cực tốt nhất là Làm việc nhóm trong khoa (98,1%) và lĩnh vực có tỷ lệ trả lời tích cực ở mức thấp bao gồm Nhân lực (54,4%), Hành xử không buộc tội khi có sai sót (59,7%).

4.2. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Văn Hóa An Toàn Người Bệnh

Một số yếu tố tác động tích cực đến văn hóa an toàn người bệnh, gồm: nhân lực trẻ tác động đến học tập và cải tiến liên tục, nhận thức về ATNB, kỹ năng làm việc nhóm; số lần trực gác phù hợp và làm việc trên 40 giờ một tuần tác động tích cực đến bàn giao-chuyển bệnh, làm việc nhóm liên khoa; quy chế thi đua khen thưởng khi phát hiện và xử trí sự cố sai sót xảy ra ảnh hưởng tích cực đến lĩnh vực Hành xử không buộc tội và Làm việc nhóm trong khoa. Một số yếu tố tác động tiêu cực, gồm: giới tính nam và trình độ học vấn trung cấp, cao đẳng, khối cận lâm sàng có văn hóa ATNB thấp hơn các nhóm khác; bác sĩ báo cáo sự cố, hành xử không buộc tội thấp hơn so với điều dưỡng và kỹ thuật viên; bệnh viện chưa thành lập phòng Quản lý chất lượng, chưa có nhân sự được đào tạo có chuyên môn về quản trị rủi ro, quản lý báo cáo sự cố, giao tiếp gián đoạn giữa lãnh đạo khoa và nhân viên khoa phòng.

V. Giải Pháp Cải Thiện An Toàn Người Bệnh Bài Học Từ Tây Ninh

Từ kết quả nghiên cứu, bệnh viện cần tiếp tục phát huy lĩnh vực lãnh đạo khuyến khích về an toàn người bệnh. Đẩy mạnh hoạt động thi đua khen thưởng để thúc đẩy sáng tạo cải tiến, lên tiếng về sự an toàn người bệnh tại mỗi khoa. Bệnh viện cần triển khai khắc phục lỗi hệ thống trước khi truy xét về lỗi cá nhân. Đào tạo nhân lực về chuyên môn và về an toàn người bệnh. Cải tiến chất lượng, quản lý báo cáo xử lý sự cố, nâng cao chất lượng thông tin giao tiếp giữa lãnh đạo và nhân viên.

5.1. Đề Xuất Chính Sách Và Thực Hành An Toàn Người Bệnh

Bệnh viện cần xây dựng và triển khai chính sách an toàn người bệnh rõ ràng. Thực hành an toàn người bệnh cần được thực hiện nghiêm túc và nhất quán. Cần có cơ chế khuyến khích nhân viên y tế tham gia vào các hoạt động cải tiến an toàn người bệnh. Cần có hệ thống báo cáo và phân tích sự cố y khoa hiệu quả. cần khuyến nghị bệnh viện tiếp tục phát huy lĩnh vực lãnh đạo khuyến khích về ATNB, đẩy mạnh hoạt động thi đua khen thưởng để thúc đẩy sáng tạo cải tiến, lên tiếng về sự ATNB tại mỗi khoa.

5.2. Nâng Cao Năng Lực Cho Nhân Viên Y Tế Về An Toàn

Nhân viên y tế cần được đào tạo về an toàn người bệnh, quản lý rủi ro và kỹ năng làm việc nhóm. Đào tạo nhân lực về chuyên môn và cả về ATNB, cải tiến chất lượng, quản lý báo cáo xử lý sự cố, nâng cao chất lượng thông tin giao tiếp giữa lãnh đạo và nhân viên. Cần có chương trình đào tạo liên tục để cập nhật kiến thức và kỹ năng cho nhân viên y tế. Cần có cơ chế đánh giá và phản hồi về hiệu quả đào tạo. Nhân viên y tế cần có nhận thức, thái độ và hành vi tích cực đối với an toàn người bệnh.

VI. Kết Luận Hướng Tới Văn Hóa An Toàn Bền Vững Tại Tây Ninh

Nghiên cứu này cung cấp bằng chứng khoa học về thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh tại Bệnh viện Y Dược Cổ Truyền Tây Ninh năm 2020. Kết quả nghiên cứu giúp bệnh viện xây dựng và triển khai các biện pháp cải thiện văn hóa an toàn người bệnh một cách hiệu quả hơn. Hướng tới xây dựng văn hóa an toàn bền vững tại bệnh viện, đảm bảo an toàn cho người bệnh và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế.

6.1. Tầm Quan Trọng Của Nghiên Cứu Và Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo

Nghiên cứu này có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao nhận thức về an toàn người bệnh và thúc đẩy các hoạt động cải tiến tại bệnh viện. Nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp và xác định các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh trong dài hạn. Bệnh viện chưa thành lập phòng Quản lý chất lượng, chưa có nhân sự được đào tạo có chuyên môn về quản trị rủi ro, quản lý báo cáo sự cố, giao tiếp gián đoạn giữa lãnh đạo khoa và nhân viên khoa phòng ảnh hưởng đến ATNB.

6.2. Cam Kết Về An Toàn Người Bệnh Từ Lãnh Đạo Và Nhân Viên

Lãnh đạo bệnh viện cần cam kết tạo điều kiện thuận lợi để xây dựng văn hóa an toàn người bệnh. Nhân viên y tế cần chủ động tham gia vào các hoạt động cải tiến và tuân thủ các quy trình an toàn. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa lãnh đạo và nhân viên để xây dựng văn hóa an toàn bền vững. Văn hóa Hành xử không buộc tôi và tần suất báo cáo sự cố, sai sót theo ghi nhận của nhà quản lý là thấp vì mỗi năm chỉ có 1-2 ca báo cáo sai sót.

Tổng quan nghiên cứu

An toàn người bệnh (ATNB) là một trong những mục tiêu hàng đầu của các cơ sở khám chữa bệnh, nhằm giảm thiểu nguy cơ gây tổn hại không cần thiết trong quá trình chăm sóc y tế. Theo báo cáo của ngành y tế, tỷ lệ trả lời tích cực về văn hóa ATNB tại các bệnh viện đa khoa dao động từ 60% đến 70%. Tuy nhiên, các nghiên cứu về văn hóa ATNB tại các bệnh viện y học cổ truyền còn hạn chế và chưa được khai thác sâu. Nghiên cứu này tập trung mô tả thực trạng và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa ATNB của nhân viên y tế tại Bệnh viện Y dược cổ truyền Tây Ninh năm 2020.

Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 2 đến tháng 8 năm 2020, tại Bệnh viện Y dược cổ truyền Tây Ninh, với quy mô 100 giường bệnh và 112 nhân viên y tế. Mục tiêu chính là đánh giá mức độ văn hóa ATNB và xác định các yếu tố nhân sự, môi trường và hệ thống ảnh hưởng đến văn hóa này. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp bằng chứng khoa học để xây dựng các chính sách cải thiện văn hóa ATNB, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc và an toàn cho người bệnh tại bệnh viện.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên khung lý thuyết của bộ câu hỏi HSOPSC (Hospital Survey on Patient Safety Culture) do Cơ quan Nghiên cứu Y tế và Chất lượng Hoa Kỳ (AHRQ) phát triển. Bộ câu hỏi này đánh giá văn hóa ATNB qua 12 lĩnh vực chính, bao gồm:

1. Làm việc nhóm trong khoa
2. Lãnh đạo khoa khuyến khích ATNB
3. Học tập – cải tiến liên tục
4. Thông báo, phản hồi sai sót
5. Cởi mở trong thông tin về sai sót
6. Hành xử không buộc tội khi có sai sót
7. Hỗ trợ của lãnh đạo bệnh viện
8. Làm việc nhóm giữa các khoa
9. Bàn giao và chuyển bệnh
10. Nhận thức về ATNB
11. Tần suất báo cáo sự cố
12. Nhân lực

Ngoài ra, nghiên cứu còn xem xét các yếu tố ảnh hưởng thuộc về đặc điểm nhân viên y tế (giới tính, tuổi, trình độ học vấn, chức danh nghề nghiệp), đặc điểm công việc (số giờ làm việc, số lần trực), và các yếu tố hệ thống bệnh viện như chính sách, quy chế thi đua, khen thưởng, và thông tin giao tiếp nội bộ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả cắt ngang kết hợp phương pháp định lượng và định tính. Đối tượng nghiên cứu định lượng gồm 91 nhân viên y tế có tiếp xúc trực tiếp với người bệnh, chiếm 81,3% tổng số nhân viên bệnh viện. Phương pháp chọn mẫu là lấy mẫu toàn bộ nhằm đảm bảo tính đại diện.

Dữ liệu định lượng được thu thập qua bộ câu hỏi HSOPSC phiên bản tiếng Việt, đã được chuẩn hóa và sử dụng rộng rãi tại Việt Nam. Phân tích số liệu sử dụng phần mềm SPSS 20.0 với các kỹ thuật thống kê mô tả và kiểm định Chi bình phương để đánh giá mối liên quan giữa các biến.

Phần nghiên cứu định tính gồm 16 cuộc phỏng vấn sâu và 2 cuộc thảo luận nhóm với đại diện lãnh đạo bệnh viện, lãnh đạo khoa phòng và nhân viên y tế. Dữ liệu định tính được mã hóa và phân tích theo chủ đề nhằm bổ sung và làm rõ các kết quả định lượng.

Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 2 đến tháng 8 năm 2020, đảm bảo thu thập dữ liệu đầy đủ và chính xác.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thực trạng văn hóa ATNB: Trong 12 lĩnh vực đánh giá, có 9 lĩnh vực đạt tỷ lệ trả lời tích cực trên 75%, thể hiện mức độ văn hóa ATNB khá tốt. Lĩnh vực "Làm việc nhóm trong khoa" đạt tỷ lệ tích cực cao nhất với 98,1%, tiếp theo là "Lãnh đạo khoa khuyến khích ATNB" (93,4%) và "Hỗ trợ của lãnh đạo bệnh viện" (93%). Ngược lại, các lĩnh vực "Nhân lực" (54,4%), "Hành xử không buộc tội khi có sai sót" (59,7%) và "Cởi mở thông tin về sai sót" (64,1%) có tỷ lệ trả lời tích cực thấp hơn, cho thấy đây là những điểm cần cải thiện.

2. Đánh giá mức độ an toàn người bệnh: 74,7% nhân viên y tế đánh giá mức độ ATNB tại khoa mình làm việc ở mức "Xuất sắc" và "Rất tốt". Tỷ lệ này phân bố không đồng đều giữa các khối khoa, với khối nội đạt 86,4% trả lời tích cực, khối ngoại 76,7%, và khối cận lâm sàng thấp nhất chỉ 23,5%.

3. Ảnh hưởng của đặc điểm cá nhân: Có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về tỷ lệ trả lời tích cực giữa các nhóm giới tính và trình độ học vấn. Nhân viên nữ và nhóm có trình độ đại học trở lên có tỷ lệ trả lời tích cực về văn hóa ATNB cao hơn đáng kể so với nhóm nam và trình độ trung cấp, cao đẳng.

4. Ảnh hưởng của đặc điểm công việc: Không có sự khác biệt đáng kể về tỷ lệ trả lời tích cực dựa trên số giờ làm việc hay số lần trực mỗi tuần. Tuy nhiên, sự khác biệt rõ rệt giữa các khoa cho thấy môi trường làm việc và đặc thù công việc ảnh hưởng đến văn hóa ATNB.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy văn hóa ATNB tại Bệnh viện Y dược cổ truyền Tây Ninh tương đối tốt ở nhiều lĩnh vực, đặc biệt là làm việc nhóm trong khoa và sự quan tâm của lãnh đạo. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, nơi làm việc nhóm và lãnh đạo được xem là nền tảng của văn hóa ATNB tích cực.

Tuy nhiên, các lĩnh vực như nhân lực, hành xử không buộc tội và cởi mở thông tin về sai sót vẫn còn hạn chế, phản ánh những thách thức trong việc xây dựng môi trường làm việc an toàn và khuyến khích báo cáo sự cố. Tỷ lệ thấp trong lĩnh vực nhân lực cho thấy tình trạng thiếu hụt hoặc phân bổ chưa hợp lý, dẫn đến áp lực công việc và nguy cơ sai sót tăng cao.

Sự khác biệt về nhận thức và thái độ giữa các nhóm nhân viên, đặc biệt là giữa bác sĩ và điều dưỡng, kỹ thuật viên, cũng là một điểm đáng lưu ý. Bác sĩ có xu hướng ít báo cáo sự cố và ít tham gia làm việc nhóm hơn, điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến văn hóa ATNB chung.

Kết quả định tính bổ sung cho thấy các yếu tố hệ thống như thiếu phòng quản lý chất lượng chuyên trách, chưa có nhân sự chuyên môn về quản trị rủi ro, và giao tiếp nội bộ chưa hiệu quả là những nguyên nhân chính gây hạn chế trong văn hóa ATNB. Việc thay đổi từ văn hóa buộc tội sang văn hóa học hỏi từ sai sót là cần thiết để nâng cao sự an toàn cho người bệnh.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ trả lời tích cực theo từng lĩnh vực, bảng so sánh tỷ lệ trả lời tích cực giữa các nhóm nhân viên và các khoa, giúp minh họa rõ nét các điểm mạnh và điểm yếu trong văn hóa ATNB.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo và nâng cao nhận thức về ATNB: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về văn hóa ATNB, kỹ năng làm việc nhóm và báo cáo sự cố cho toàn bộ nhân viên y tế, đặc biệt tập trung vào nhóm bác sĩ và nhân viên cận lâm sàng. Thời gian thực hiện trong 6-12 tháng, do phòng Đào tạo phối hợp với phòng Quản lý chất lượng thực hiện.

2. Xây dựng và củng cố phòng Quản lý chất lượng chuyên trách: Thành lập phòng chuyên trách quản lý chất lượng và quản trị rủi ro để theo dõi, phân tích và xử lý các sự cố y khoa, đồng thời hỗ trợ các khoa phòng trong việc cải tiến quy trình. Dự kiến hoàn thành trong vòng 12 tháng, do Ban Giám đốc bệnh viện chủ trì.

3. Thay đổi văn hóa tổ chức hướng tới không buộc tội: Xây dựng chính sách và quy trình khuyến khích báo cáo sự cố mà không sợ bị trừng phạt, tạo môi trường cởi mở và hỗ trợ học hỏi từ sai sót. Triển khai song song với các hoạt động truyền thông nội bộ và đào tạo, trong vòng 6 tháng.

4. Cải thiện phân bổ và quản lý nhân lực: Đánh giá lại tình trạng nhân lực hiện tại, điều chỉnh lịch trực hợp lý để giảm áp lực công việc, đồng thời tuyển dụng bổ sung nhân sự chuyên môn cần thiết. Thực hiện trong 6-9 tháng, phối hợp giữa phòng Tổ chức cán bộ và các khoa phòng.

5. Nâng cao hiệu quả giao tiếp nội bộ: Thiết lập các kênh giao tiếp chính thức giữa lãnh đạo và nhân viên, giữa các khoa phòng nhằm tăng cường phối hợp, đặc biệt trong bàn giao và chuyển bệnh. Tổ chức các buổi họp liên khoa định kỳ và sử dụng công nghệ hỗ trợ truyền thông. Thời gian thực hiện 3-6 tháng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản lý bệnh viện: Luận văn cung cấp dữ liệu thực tiễn và phân tích sâu sắc về văn hóa ATNB, giúp nhà quản lý xây dựng chiến lược cải thiện chất lượng dịch vụ và an toàn người bệnh hiệu quả.

2. Nhân viên y tế các bệnh viện y học cổ truyền: Thông qua kết quả nghiên cứu, nhân viên y tế có thể nhận thức rõ hơn về vai trò của mình trong việc xây dựng văn hóa ATNB, từ đó nâng cao trách nhiệm và kỹ năng làm việc nhóm.

3. Chuyên gia đào tạo và phát triển nguồn nhân lực y tế: Tài liệu cung cấp cơ sở để thiết kế các chương trình đào tạo phù hợp, tập trung vào các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa ATNB và cải thiện kỹ năng báo cáo sự cố.

4. Nhà nghiên cứu trong lĩnh vực quản lý bệnh viện và an toàn người bệnh: Luận văn là nguồn tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu kết hợp định lượng và định tính, cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa ATNB trong bối cảnh bệnh viện y học cổ truyền.

Câu hỏi thường gặp

1. Văn hóa an toàn người bệnh là gì và tại sao nó quan trọng?
   Văn hóa ATNB là tập hợp các giá trị, thái độ và hành vi của nhân viên y tế nhằm đảm bảo an toàn cho người bệnh. Nó quan trọng vì giúp giảm thiểu sai sót y khoa, nâng cao chất lượng chăm sóc và bảo vệ sức khỏe người bệnh.

2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến văn hóa ATNB tại bệnh viện?
   Các yếu tố bao gồm đặc điểm nhân viên (giới tính, trình độ, chức danh), đặc điểm công việc (số giờ làm việc, số lần trực), và yếu tố hệ thống như chính sách, quy trình, giao tiếp nội bộ và sự hỗ trợ của lãnh đạo.

3. Tại sao lĩnh vực "Hành xử không buộc tội" lại có tỷ lệ trả lời tích cực thấp?
   Do nhân viên y tế lo ngại bị trừng phạt hoặc bị ghi nhận sai sót cá nhân, dẫn đến tâm lý sợ hãi và không dám báo cáo sự cố, gây cản trở việc học hỏi và cải tiến hệ thống.

4. Làm thế nào để cải thiện văn hóa ATNB trong bệnh viện y học cổ truyền?
   Cần tăng cường đào tạo, xây dựng phòng quản lý chất lượng chuyên trách, thay đổi chính sách không buộc tội, cải thiện phân bổ nhân lực và nâng cao hiệu quả giao tiếp nội bộ.

5. Nghiên cứu này có thể áp dụng cho các bệnh viện khác không?
   Mặc dù tập trung vào bệnh viện y học cổ truyền Tây Ninh, các kết quả và đề xuất có thể tham khảo và điều chỉnh phù hợp để áp dụng tại các bệnh viện khác, đặc biệt trong bối cảnh bệnh viện chuyên khoa và y học cổ truyền.

Kết luận

• Văn hóa an toàn người bệnh tại Bệnh viện Y dược cổ truyền Tây Ninh năm 2020 đạt mức khá tốt với 9/12 lĩnh vực có tỷ lệ trả lời tích cực trên 75%.
• Lĩnh vực làm việc nhóm trong khoa, lãnh đạo khuyến khích và hỗ trợ của lãnh đạo bệnh viện là những điểm mạnh nổi bật.
• Các lĩnh vực nhân lực, hành xử không buộc tội và cởi mở thông tin về sai sót cần được cải thiện để nâng cao văn hóa ATNB.
• Yếu tố con người, đặc điểm công việc và hệ thống bệnh viện đều ảnh hưởng đáng kể đến văn hóa ATNB.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm đào tạo, tổ chức lại nhân lực, thay đổi chính sách và cải thiện giao tiếp nội bộ để thúc đẩy văn hóa ATNB phát triển bền vững.

Tiếp theo, bệnh viện cần triển khai các chương trình cải tiến dựa trên kết quả nghiên cứu, đồng thời theo dõi, đánh giá định kỳ để đảm bảo hiệu quả. Các nhà quản lý và nhân viên y tế được khuyến khích tham gia tích cực vào quá trình này nhằm xây dựng môi trường làm việc an toàn, chất lượng và thân thiện với người bệnh.