Nghiên Cứu Văn Hóa An Toàn Người Bệnh Của Nhân Viên Y Tế Tại Bệnh Viện Hoàn Mỹ Quốc Tế Đồng Nai Năm 2021

• Tác giả: Nguyễn Hoàng Phi
• Người hướng dẫn: PGS. Hà Văn Như
• Trường học: Trường Đại Học Y Tế Công Cộng
• Chuyên ngành: Quản Lý Bệnh Viện
• Đề tài: Văn Hóa An Toàn Người Bệnh Tại Bệnh Viện Hoàn Mỹ Quốc Tế Đồng Nai Năm 2021
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
• TÓM TẮT LUẬN VĂN
• ĐẶT VẤN ĐỀ
• MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Một số khái niệm cơ bản
• 1.2. An toàn người bệnh
• 1.3. Văn hóa an toàn người bệnh
• 1.4. Bộ công cụ khảo sát văn hóa an toàn người bệnh
• 1.5. Thực trạng văn hóa an toàn người bệnh trên Thế Giới và Việt Nam
• 1.5.1. Thực trạng văn hóa an toàn người bệnh trên Thế giới
• 1.5.2. Thực trạng văn hóa an toàn người bệnh tại Việt Nam
• 1.6. Một số yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh
• 1.6.1. Yếu tố cá nhân
• 1.6.2. Yếu tố môi trường, chính sách
• 1.6.3. Yếu tố quản lý và lãnh đạo
• 1.7. Sơ lược về địa điểm nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.3. Thiết kế nghiên cứu
• 2.4. Mẫu và phương pháp chọn mẫu
• 2.5. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.6. Các biến số nghiên cứu
• 2.7. Phương pháp phân tích số liệu
• 2.8. Thước đo và tiêu chuẩn đánh giá
• 2.9. Đạo đức nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm chung của mẫu nghiên cứu
• 3.2. Thực trạng văn hóa an toàn người bệnh của nhân viên y tế bệnh viện Hoàn Mỹ Quốc tế Đồng Nai
• 3.3. Một số yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh của nhân viên y tế bệnh viện Hoàn Mỹ Quốc tế Đồng Nai năm 2021
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Thực trạng văn hóa an toàn người bệnh của nhân viên y tế bệnh viện Hoàn Mỹ Quốc tế Đồng Nai năm 2021
• 4.2. Một số yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh
• 4.3. Điểm mạnh và hạn chế của nghiên cứu
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC 1: Biến số nghiên cứu
• PHỤ LỤC 2: Phiếu khảo sát văn hóa an toàn người bệnh bệnh viện Hoàn Mỹ Quốc tế Đồng Nai năm 2021
• PHỤ LỤC 3: Hướng dẫn phỏng vấn sâu phòng Quản lý chất lượng, phòng Điều dưỡng
• PHỤ LỤC 4: Hướng dẫn phỏng vấn sâu Lãnh đạo khoa phòng
• PHỤ LỤC 5: Hướng dẫn phỏng vấn sâu Lãnh đạo bệnh viện
• PHỤ LỤC 6: Hướng dẫn thảo luận nhóm

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Về Văn Hóa An Toàn Người Bệnh 55 ký tự

Nghiên cứu về văn hóa an toàn người bệnh (VHATNB) là một lĩnh vực quan trọng trong quản lý chất lượng bệnh viện. An toàn người bệnh là nền tảng của chăm sóc sức khỏe chất lượng cao, và nguyên tắc hàng đầu là không gây tổn hại. Tuy nhiên, bệnh viện lại là môi trường tiềm ẩn nhiều nguy cơ, nơi sai sót y khoa có thể xảy ra. Các nghiên cứu chỉ ra rằng một tỷ lệ đáng kể các sự cố y khoa có thể phòng tránh được. VHATNB đã trở thành một trong những trụ cột của phong trào ATNB. Đánh giá văn hóa an toàn là bước đầu giúp bệnh viện có cái nhìn tổng quan nhất liên quan đến ATNB của nhân viên y tế. Việc thiết lập VHATNB trong thực hành y khoa được xem là bước ngoặc quan trọng trong cải thiện môi trường chuyên môn và nâng cao chất lượng chăm sóc và điều trị. Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, cần xem xét các khái niệm cơ bản và các yếu tố ảnh hưởng đến VHATNB.

1.1. Định Nghĩa và Tầm Quan Trọng của An Toàn Người Bệnh

An toàn người bệnh (ATNB), theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), là sự phòng ngừa tối đa các vấn đề có thể gây nguy hại cho người bệnh liên quan đến sự cố y khoa trong quá trình điều trị và chăm sóc. ATNB không chỉ là áp dụng các biện pháp an toàn, mà còn là xây dựng một hệ thống y tế đáng tin cậy, nơi các rủi ro được giảm thiểu và các sai sót được học hỏi. Nguyên tắc hàng đầu là không gây tổn hại. Tuy vậy, bệnh viện lại là nơi tiềm ẩn nhiều nguy cơ và rủi ro tiềm tàng. Các thuật ngữ quan trọng trong lĩnh vực ATNB bao gồm: sự cố y khoa, nguy cơ xảy ra sự cố, sai sót và sự cố không mong muốn.

1.2. Khái Niệm và Các Khía Cạnh Của Văn Hóa An Toàn

Theo Hiệp hội ATNB quốc gia tại Mỹ (2001), VHATNB là văn hóa thể hiện năm thuộc tính ở mức cao mà nhân viên y tế nỗ lực đưa vào thao tác, thông qua việc triển khai thực hiện các hệ thống quản lý an toàn mạnh mẽ và được đánh giá qua 5 khía cạnh: quản lý, lãnh đạo; tăng cường trao đổi thông tin; sự tham gia của NVYT; học hỏi từ sai sót và văn hóa không buộc tội. Báo cáo sự cố (BCSC) là một phần không thể tách rời trong xây dựng VHATNB và ngược lại, một cơ sở xây dựng VHATNB tốt, sẽ thúc đẩy nhân viên BCSC, chủ động trong vai trò phòng ngừa sai sót.

II. Thách Thức Trong Xây Dựng Văn Hóa An Toàn Tại Bệnh Viện 58 ký tự

Xây dựng văn hóa an toàn người bệnh trong bệnh viện đối mặt với nhiều thách thức. Tình trạng quá tải, thiếu nhân lực, và áp lực tâm lý đối với nhân viên y tế là những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng đảm bảo an toàn cho người bệnh. Ngoài ra, các quy trình khám chữa bệnh phức tạp, sự phối hợp chưa tốt giữa các cá nhân tham gia, và việc đào tạo liên tục chưa hiệu quả cũng góp phần làm gia tăng nguy cơ rủi ro y khoa. Một nghiên cứu của Viện Y học Mỹ (Institute of Medicine) cho thấy tỷ lệ tai biến điều trị dao động từ 3,2-16,6%. Do đó, việc nhận diện và giải quyết các thách thức này là vô cùng quan trọng để cải thiện chất lượng bệnh viện và đảm bảo an toàn cho người bệnh.

2.1. Các Yếu Tố Gây Khó Khăn Cho Nhân Viên Y Tế Trong Thực Hành

Các yếu tố liên quan tới sự cố y khoa thường gặp gồm: yếu tố xuất phát do người hành nghề như thiếu tập trung khi thực hiện các công việc thường quy, kiến thức, kinh nghiệm nghề nghiệp hạn chế, mệt mỏi, tâm lý không ổn định hay sai sót chuyên môn do cắt xén hay làm tắt quy trình; yếu tố chuyên môn y tế bất định: bệnh tật của người bệnh diễn tiến, can thiệp nhiều thủ thuật, phẫu thuật trên người bệnh dẫn đến rủi ro và biến chứng bất khả kháng thay đổi, sử dụng thuốc, hóa chất đưa vào cơ thể dễ gây sốc phản vệ, phản ứng.

2.2. Hạn Chế Trong Quản Lý và Điều Hành Cơ Sở Y Tế

Yếu tố môi trường công việc có thể kể đến như tình trạng quá tải, thiếu nhân lực, thiếu phương tiện chăn sóc người bệnh…và yếu tố liên quan tới quản lý và điều hành cơ sở y tế như: quy trình khám chữa bệnh phức tạp, nhiều cá nhân tham gia hợp tác chưa tốt, đào tạo liên tục chưa tiến hành thường xuyên hay việc kiểm tra giám sát chưa đem lại hiệu quả. Kinh nghiệm chỉ ra rằng, khi có một lỗi hoạt động xảy ra thường liên quan tới 3-4 lỗi hệ thống.

III. Phương Pháp Đánh Giá Văn Hóa An Toàn Người Bệnh Hiệu Quả 57 ký tự

Để đánh giá văn hóa an toàn người bệnh một cách hiệu quả, có nhiều bộ công cụ khảo sát khác nhau có thể được sử dụng. Trong số đó, bộ công cụ Hospital Survey on Patient Safety Culture (HSOPSC) của AHRQ là một lựa chọn phổ biến và được nhiều quốc gia trên thế giới tin dùng. Bộ công cụ này bao gồm các câu hỏi đánh giá các khía cạnh khác nhau của VHATNB, từ làm việc nhóm đến hỗ trợ của lãnh đạo bệnh viện. Việc sử dụng một phương pháp đánh giá văn hóa an toàn chuẩn hóa giúp bệnh viện có thể so sánh kết quả với các cơ sở y tế khác và xác định các lĩnh vực cần cải thiện. Hiện nay nhiều quốc gia đã đi tiên phong trong việc xây dựng VHATNB nhằm hỗ trợ người hành nghề, người quản lý các cơ sở y tế, người sử dụng dịch vụ y tế đưa ra các giải pháp hiệu quả nhằm hạn chế sự cố y khoa tới mức thấp nhất.

3.1. Giới Thiệu Bộ Công Cụ HSOPSC Của AHRQ

Để khảo sát VHATNB, trên Thế giới có nhiều Bộ công cụ được sử dụng có thể kể đến như: - Bộ công cụ SCORE (khảo sát an toàn, truyền thông, sự cam kết và đảm bảo hoạt động). - Bộ công cụ Patient Safety Culture in Healthcare Organisations (khảo sát VHATNB tại cơ sở y tế). - Bộ công cụ Hospital Survey on Patient Safety Culture – HSOPSC (khảo sát VHATNB tại bệnh viện).

3.2. Ưu Điểm Của Việc Sử Dụng Bộ Công Cụ Chuẩn Hóa

Bộ công cụ HSOPSC của AHRQ được nhiều quốc gia trên Thế giới sử dụng và chứng minh có phản ánh hiệu quả nhất về VHATNB .Ở Việt Nam, bộ câu hỏi HSOPSC đã được Việt hóa và đánh giá tính tin cậy thông qua nghiên cứu của tác giả Tăng Chí Thượng và cộng sự năm 2016. Bộ công cụ HSOPSC và phương pháp nghiên cứu của AHRQ được hơn 60 quốc gia trên Thế giới sử dụng.

3.3. 12 Lĩnh Vực Đánh Giá Theo HSOPSC

Bộ câu hỏi khảo sát VHATNB của AHRQ phiên bản tiếng Việt bao gồm 42 câu hỏi, đánh giá 12 lĩnh vực VHATNB: - Làm việc ekip trong khoa, - Quan điểm và hành động của người quản lý về ATNB, - Cải tiến liên tục-học tập một cách hệ thống, - Hỗ trợ của LĐBV cho ATNB, - Quan điểm tổng quát về ATNB, - Trao đổi cởi mở, - Thông báo phản hồi sai sót, - Tần suất sự cố được ghi nhận, - Làm việc ekip giữa các khoa, - Nhân lực, - Bàn giao và chuyển người bệnh, - Không trừng phạt khi có SCYK.

IV. Ứng Dụng Nghiên Cứu Tại Bệnh Viện Hoàn Mỹ Đồng Nai 53 ký tự

Nghiên cứu “Văn Hóa An Toàn Người Bệnh của nhân viên y tế Bệnh viện Hoàn Mỹ Quốc tế Đồng Nai năm 2021” được thực hiện để cung cấp cho lãnh đạo bệnh viện (LĐBV) và lãnh đạo khoa phòng (LĐKP) một cái nhìn rõ ràng về thực trạng VHATNB tại bệnh viện. Nghiên cứu sử dụng phương pháp mô tả cắt ngang, kết hợp phương pháp định lượng và định tính. Đối tượng nghiên cứu là toàn bộ nhân viên y tế tại bệnh viện. Kết quả nghiên cứu sẽ giúp bệnh viện đưa ra các giải pháp và kế hoạch cụ thể nhằm cải thiện VHATNB và đảm bảo an toàn bệnh viện.

4.1. Mục Tiêu và Phương Pháp Nghiên Cứu Cụ Thể

Nghiên cứu này được thực hiện nhằm mô tả thực trạng và một số yếu tố ảnh hưởng đến VHATNB của nhân viên y tế bệnh viện Hoàn Mỹ Quốc tế Đồng Nai năm 2021. Nghiên cứu sử dụng phương pháp mô tả cắt ngang, kết hợp phương pháp định lượng và định tính, được tiến hành từ tháng 1 đến tháng 8 năm 2021. Đối tượng nghiên cứu định lượng là toàn bộ 296 nhân viên y tế tại bệnh viện có thời gian công tác từ 6 tháng trở lên.

4.2. Tóm Tắt Kết Quả Nghiên Cứu Chính

Kết quả: tỉ lệ đáp ứng tích cực trung bình 12 lĩnh vực VHATNB của nhân viên y tế bệnh viện là 69,2%. Các lĩnh vực cho kết quả tỉ lệ tích cực trung bình cao nhất là “làm việc theo ekip trong khoa phòng” (91,5%); “cải tiến liên tục- học tập một cách hệ thống” (89,3%); “quan điểm, hành động của người quản lý về an toàn người bệnh” (82,2%). Các lĩnh vực “trao đổi cởi mở” (56,4%); “bàn giao và chuyển người bệnh giữa các khoa” (52,6%); “nhân sự” (46,5%) và “không trừng phạt khi có sự cố” (43,9%) được xác định là các lĩnh vực điểm yếu trong VHATNB của bệnh viện.

V. Bài Học Kinh Nghiệm Cải Thiện Văn Hóa An Toàn 50 ký tự

Từ kết quả nghiên cứu tại Bệnh viện Hoàn Mỹ Quốc tế Đồng Nai, có thể rút ra những bài học kinh nghiệm quan trọng về việc xây dựng và cải thiện văn hóa an toàn người bệnh. Việc tăng cường giao tiếp, khuyến khích báo cáo sự cố, và tạo một môi trường làm việc không đổ lỗi là những yếu tố then chốt. Đồng thời, cần chú trọng đào tạo và tập huấn cho nhân viên y tế, đặc biệt là về quy trình bàn giao người bệnh. Lãnh đạo bệnh viện và lãnh đạo khoa phòng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy và duy trì VHATNB.

5.1. Các Khuyến Nghị Để Nâng Cao VHATNB

Lãnh đạo bệnh viện, lãnh đạo khoa cần tạo không khí cởi mở hơn trong môi trường làm việc; khuyến khích nhân viên y tế chủ động báo cáo sự cố, khen thưởng cá nhân và tập thể thực hiện tốt báo cáo sự cố. Phòng Điều dưỡng cần đào tạo/tập huấn lại quy trình bàn giao người bệnh giữa các khoa với trọng tâm các nhân viên y tế có thâm niên dưới 1 năm.

5.2. Tầm Quan Trọng Của Giao Tiếp Và Báo Cáo Sự Cố

Tăng cường giao tiếp giữa các nhân viên y tế, khuyến khích báo cáo sự cố mà không sợ bị trừng phạt, khen thưởng cho những người chủ động báo cáo sự cố. Một môi trường làm việc cởi mở và minh bạch là yếu tố quan trọng để xây dựng VHATNB.

VI. Hướng Phát Triển Nghiên Cứu Văn Hóa An Toàn Trong Tương Lai 59 ký tự

Trong tương lai, nghiên cứu văn hóa an toàn người bệnh cần tập trung vào việc phát triển các mô hình đánh giá và can thiệp VHATNB phù hợp với điều kiện cụ thể của từng bệnh viện và từng quốc gia. Cần có thêm các nghiên cứu định tính để hiểu sâu hơn về các yếu tố văn hóa và tổ chức ảnh hưởng đến VHATNB. Bên cạnh đó, việc sử dụng công nghệ thông tin để thu thập và phân tích dữ liệu VHATNB cũng là một hướng đi tiềm năng. An toàn bệnh viện cần phải được nâng lên một tầm cao mới để bảo vệ quyền lợi của người bệnh.

6.1. Các Lĩnh Vực Nghiên Cứu Cần Được Ưu Tiên

Cần có thêm các nghiên cứu định tính để hiểu sâu hơn về các yếu tố văn hóa và tổ chức ảnh hưởng đến VHATNB. Việc phát triển các mô hình đánh giá và can thiệp VHATNB phù hợp với điều kiện cụ thể của từng bệnh viện và từng quốc gia là cần thiết.

6.2. Ứng Dụng Công Nghệ Thông Tin Trong Đánh Giá VHATNB

Sử dụng công nghệ thông tin để thu thập và phân tích dữ liệu VHATNB. Các hệ thống báo cáo sự cố trực tuyến và các công cụ phân tích dữ liệu tiên tiến có thể giúp bệnh viện theo dõi và cải thiện VHATNB một cách hiệu quả hơn.

Tổng quan nghiên cứu

An toàn người bệnh (ATNB) là nền tảng quan trọng trong chăm sóc sức khỏe chất lượng cao, tuy nhiên bệnh viện là môi trường tiềm ẩn nhiều rủi ro gây ra sự cố y khoa (SCYK). Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cứ 10 người bệnh thì có 1 người bị tổn hại trong quá trình khám chữa bệnh, trong đó 50% nguyên nhân có thể phòng tránh được. Tại Mỹ, mỗi năm có gần 100.000 ca tử vong liên quan đến SCYK, gây tổn thất kinh tế lớn với 14,3% chi phí bệnh viện dành cho điều trị hậu quả sự cố. Tại Việt Nam, Bộ Y tế đã ban hành nhiều văn bản pháp luật và hướng dẫn nhằm tăng cường ATNB, trong đó có Thông tư 43/2018/TT-BYT về phòng ngừa SCYK.

Nghiên cứu này được thực hiện tại Bệnh viện Hoàn Mỹ Quốc tế Đồng Nai nhằm mô tả thực trạng văn hóa an toàn người bệnh (VHATNB) của nhân viên y tế năm 2021 và phân tích các yếu tố ảnh hưởng. Nghiên cứu sử dụng phương pháp mô tả cắt ngang kết hợp định lượng và định tính, với 296 nhân viên y tế tham gia khảo sát định lượng và 5 cuộc phỏng vấn sâu cùng 2 thảo luận nhóm định tính. Thời gian nghiên cứu từ tháng 1 đến tháng 8 năm 2021.

Kết quả khảo sát cho thấy tỉ lệ đáp ứng tích cực trung bình 12 lĩnh vực VHATNB là 69,2%, trong đó lĩnh vực “làm việc theo ekip trong khoa phòng” đạt 91,5%, “cải tiến liên tục - học tập có hệ thống” 89,3%, và “quan điểm, hành động của người quản lý về ATNB” 82,2%. Các lĩnh vực điểm yếu gồm “trao đổi cởi mở” (56,4%), “bàn giao và chuyển người bệnh giữa các khoa” (52,6%), “nhân sự” (46,5%) và “không trừng phạt khi có sự cố” (43,9%). Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp dữ liệu thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao VHATNB tại bệnh viện, góp phần cải thiện chất lượng chăm sóc người bệnh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên bộ công cụ khảo sát VHATNB Hospital Survey on Patient Safety Culture (HSOPSC) của Cơ quan Khảo sát Chất lượng và Sức khỏe Hoa Kỳ (AHRQ), đã được Việt hóa và chuẩn hóa bởi Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh. Bộ công cụ đánh giá 12 lĩnh vực chính của VHATNB gồm:

1. Làm việc theo ekip trong khoa/phòng
2. Quan điểm và hành động của người quản lý về ATNB
3. Cải tiến liên tục và học tập hệ thống
4. Hỗ trợ của lãnh đạo bệnh viện cho ATNB
5. Quan điểm tổng quát về ATNB
6. Phản hồi và trao đổi thông tin sai sót
7. Trao đổi thông tin cởi mở
8. Tần suất ghi nhận sự cố
9. Làm việc theo ekip giữa các khoa/phòng
10. Nhân sự
11. Bàn giao và chuyển người bệnh
12. Không trừng phạt khi có sự cố

Ngoài ra, nghiên cứu xác định các yếu tố ảnh hưởng đến VHATNB gồm: yếu tố cá nhân (vị trí công tác, thâm niên, nghề nghiệp, tiếp xúc người bệnh, thời gian làm việc), yếu tố môi trường chính sách (quy trình/quy định, hệ thống báo cáo sự cố y khoa, đào tạo/tập huấn), và yếu tố quản lý lãnh đạo (sự quan tâm, khen thưởng/xử phạt, giám sát).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu áp dụng thiết kế mô tả cắt ngang kết hợp phương pháp định lượng và định tính. Đối tượng định lượng là toàn bộ 296 nhân viên y tế tại Bệnh viện Hoàn Mỹ Quốc tế Đồng Nai có thời gian công tác từ 6 tháng trở lên, bao gồm các khối Lâm sàng, Cận lâm sàng, Dược và Kiểm soát nhiễm khuẩn. Mẫu định tính gồm 5 cuộc phỏng vấn sâu với đại diện lãnh đạo bệnh viện, phòng Quản lý chất lượng, phòng Điều dưỡng và quản lý khoa, cùng 2 thảo luận nhóm với nhân viên y tế các chuyên ngành.

Số liệu định lượng được thu thập qua bộ câu hỏi HSOPSC gồm 42 câu hỏi, sử dụng thang đo Likert 5 điểm, được phát vấn trực tiếp và thu lại ngay tại chỗ. Số liệu được nhập liệu bằng phần mềm Epidata 3 và phân tích bằng SPSS 20, sử dụng kiểm định χ² với mức ý nghĩa p < 0,05 để đánh giá sự khác biệt. Số liệu định tính được ghi âm, gỡ băng và phân tích theo chủ đề nhằm làm rõ các yếu tố ảnh hưởng.

Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 1 đến tháng 8 năm 2021 tại Bệnh viện Hoàn Mỹ Quốc tế Đồng Nai, địa chỉ số 1048A Phạm Văn Thuận, Biên Hòa, Đồng Nai. Nghiên cứu tuân thủ các quy định đạo đức, được Hội đồng đạo đức Trường Đại học Y tế Công cộng phê duyệt.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tỉ lệ đáp ứng tích cực trung bình 12 lĩnh vực VHATNB là 69,2%. Lĩnh vực có tỉ lệ tích cực cao nhất là “làm việc theo ekip trong khoa phòng” với 91,5%, tiếp theo là “cải tiến liên tục - học tập có hệ thống” (89,3%) và “quan điểm, hành động của người quản lý về ATNB” (82,2%). Các lĩnh vực yếu gồm “trao đổi cởi mở” (56,4%), “bàn giao và chuyển người bệnh giữa các khoa” (52,6%), “nhân sự” (46,5%) và “không trừng phạt khi có sự cố” (43,9%).

2. Đặc điểm nhân viên y tế ảnh hưởng đến đánh giá VHATNB: 70,7% nhân viên có tiếp xúc trực tiếp người bệnh đánh giá mức độ ATNB của khoa phòng là xuất sắc hoặc rất tốt, cao hơn nhóm không tiếp xúc (50%). Thâm niên công tác càng lâu tỉ lệ báo cáo sự cố y khoa (BCSC) càng cao, với nhóm 6-10 năm có tỉ lệ BCSC 42,2%, nhóm dưới 1 năm là 28,3%.

3. Tỉ lệ báo cáo sự cố y khoa trong 12 tháng qua còn thấp: 68% nhân viên không có báo cáo sự cố nào, chỉ 32% có ít nhất một báo cáo. Nguyên nhân chính là tâm lý e ngại bị khiển trách hoặc kỷ luật, đặc biệt ở nhân viên trẻ.

4. Yếu tố môi trường và chính sách: Bệnh viện đã ban hành nhiều quy trình, quy định về ATNB và tổ chức đào tạo/tập huấn thường xuyên, tuy nhiên việc triển khai chưa đồng đều, đặc biệt bác sĩ ít tham gia tập huấn. Hệ thống báo cáo sự cố y khoa qua phần mềm HM115 được triển khai rộng rãi và được đánh giá hiệu quả.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các báo cáo quốc tế và trong nước về VHATNB, thể hiện sự tương đồng trong các lĩnh vực mạnh và yếu. Lĩnh vực “làm việc theo ekip trong khoa phòng” luôn đạt tỉ lệ tích cực cao do tính chất hợp tác chặt chẽ trong nội bộ khoa. Ngược lại, các lĩnh vực như “nhân sự” và “không trừng phạt khi có sự cố” thường có tỉ lệ thấp do thiếu hụt nhân lực và văn hóa e ngại báo cáo sai sót.

Việc nhân viên có thâm niên cao hơn báo cáo sự cố nhiều hơn cho thấy kinh nghiệm và sự tự tin đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng VHATNB. Tỉ lệ báo cáo sự cố thấp phản ánh rào cản tâm lý và văn hóa tổ chức cần được cải thiện. So sánh với các nghiên cứu tại Mỹ, Đài Loan và Việt Nam, tỉ lệ tích cực trung bình 69,2% của bệnh viện Hoàn Mỹ Quốc tế Đồng Nai là tương đối tốt nhưng vẫn còn dư địa để nâng cao.

Việc đào tạo/tập huấn chưa thu hút được sự tham gia đầy đủ của bác sĩ là điểm cần lưu ý, bởi vai trò của bác sĩ trong đảm bảo ATNB rất quan trọng. Các biện pháp cải tiến liên tục và phản hồi thông tin sai sót được đánh giá tích cực, cho thấy bệnh viện đã xây dựng được hệ thống học hỏi từ sai sót hiệu quả.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỉ lệ đáp ứng tích cực từng lĩnh vực VHATNB, biểu đồ phân bố mức độ đánh giá ATNB của nhân viên và biểu đồ tỉ lệ báo cáo sự cố y khoa trong 12 tháng để minh họa rõ nét các kết quả chính.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường xây dựng môi trường làm việc cởi mở, không trừng phạt khi có sự cố: Lãnh đạo bệnh viện và khoa cần chủ động tạo không khí khuyến khích nhân viên y tế báo cáo sự cố, giảm thiểu tâm lý e ngại. Mục tiêu nâng tỉ lệ lĩnh vực “không trừng phạt khi có sự cố” lên trên 60% trong vòng 12 tháng.

2. Đẩy mạnh công tác đào tạo, tập huấn về ATNB cho toàn bộ nhân viên, đặc biệt là bác sĩ: Tổ chức các khóa đào tạo trực tiếp và trực tuyến, đảm bảo ít nhất 90% nhân viên tham gia trong năm tới. Phòng Điều dưỡng phối hợp với phòng Quản lý chất lượng xây dựng chương trình tập huấn chuyên sâu về quy trình bàn giao người bệnh.

3. Cải thiện hệ thống báo cáo sự cố y khoa (BCSC): Nâng cấp phần mềm HM115, đơn giản hóa quy trình báo cáo, đồng thời xây dựng cơ chế khen thưởng cho cá nhân và tập thể có đóng góp tích cực trong báo cáo và cải tiến ATNB. Mục tiêu tăng tỉ lệ nhân viên báo cáo sự cố lên 50% trong 12 tháng.

4. Tăng cường giám sát và đánh giá thực hiện các quy trình, quy định về ATNB: Lãnh đạo khoa phối hợp với phòng Quản lý chất lượng tổ chức kiểm tra định kỳ, xử lý kịp thời các vi phạm và hỗ trợ nhân viên thực hiện đúng quy trình. Thực hiện báo cáo giám sát hàng quý.

5. Phát triển văn hóa làm việc theo ekip liên khoa: Tổ chức các hoạt động giao lưu, đào tạo liên khoa nhằm nâng cao phối hợp và trao đổi thông tin giữa các khoa phòng, hướng tới tỉ lệ tích cực lĩnh vực “làm việc theo ekip giữa các khoa” trên 75% trong năm tới.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Lãnh đạo bệnh viện và khoa phòng: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến VHATNB, giúp lãnh đạo xây dựng chiến lược, chính sách phù hợp nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc và an toàn người bệnh.

2. Nhân viên y tế các chuyên ngành: Giúp hiểu rõ vai trò của bản thân trong xây dựng văn hóa an toàn, nhận diện các điểm mạnh và hạn chế trong thực hành, từ đó chủ động tham gia cải tiến và báo cáo sự cố.

3. Chuyên gia quản lý chất lượng bệnh viện: Cung cấp cơ sở khoa học để thiết kế các chương trình đào tạo, giám sát và đánh giá VHATNB, đồng thời phát triển hệ thống báo cáo sự cố y khoa hiệu quả.

4. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành y tế công cộng, quản lý bệnh viện: Là tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu kết hợp định lượng và định tính trong lĩnh vực an toàn người bệnh, cũng như các mô hình đánh giá văn hóa an toàn.

Câu hỏi thường gặp

1. Văn hóa an toàn người bệnh là gì?
   Văn hóa an toàn người bệnh là tập hợp các giá trị, thái độ, nhận thức và hành vi của nhân viên y tế nhằm đảm bảo phòng ngừa tối đa các sự cố y khoa trong quá trình chăm sóc và điều trị người bệnh.

2. Tại sao tỉ lệ báo cáo sự cố y khoa lại thấp?
   Nguyên nhân chính là tâm lý e ngại bị khiển trách, sợ ảnh hưởng đến công việc và thiếu văn hóa không trừng phạt trong tổ chức. Việc xây dựng môi trường cởi mở, khuyến khích báo cáo là cần thiết để cải thiện.

3. Các yếu tố nào ảnh hưởng đến văn hóa an toàn người bệnh?
   Bao gồm yếu tố cá nhân (thâm niên, nghề nghiệp, tiếp xúc người bệnh), yếu tố môi trường chính sách (quy trình, đào tạo, hệ thống báo cáo) và yếu tố quản lý lãnh đạo (sự quan tâm, khen thưởng, giám sát).

4. Làm thế nào để nâng cao văn hóa an toàn người bệnh tại bệnh viện?
   Cần tăng cường đào tạo, xây dựng môi trường làm việc cởi mở, cải tiến hệ thống báo cáo sự cố, giám sát thực hiện quy trình và phát triển văn hóa làm việc theo ekip.

5. Bộ công cụ HSOPSC có ưu điểm gì?
   HSOPSC là bộ công cụ được nhiều quốc gia sử dụng, đánh giá toàn diện 12 lĩnh vực văn hóa an toàn, có phiên bản Việt hóa chuẩn hóa, phù hợp khảo sát cả khối lâm sàng và hỗ trợ, giúp bệnh viện có cái nhìn tổng quan về VHATNB.

Kết luận

• Nghiên cứu mô tả thực trạng VHATNB của nhân viên y tế Bệnh viện Hoàn Mỹ Quốc tế Đồng Nai năm 2021 với tỉ lệ đáp ứng tích cực trung bình 69,2%.
• Các lĩnh vực mạnh gồm làm việc theo ekip trong khoa, cải tiến liên tục và quan điểm hành động của quản lý về ATNB.
• Các lĩnh vực yếu gồm trao đổi cởi mở, bàn giao chuyển người bệnh, nhân sự và không trừng phạt khi có sự cố.
• Yếu tố cá nhân, môi trường chính sách và quản lý lãnh đạo đều ảnh hưởng đáng kể đến VHATNB.
• Đề xuất các giải pháp nâng cao môi trường làm việc cởi mở, tăng cường đào tạo, cải tiến hệ thống báo cáo và giám sát thực hiện quy trình.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 12 tháng, theo dõi và đánh giá định kỳ để cải thiện liên tục VHATNB.

Call to action: Lãnh đạo bệnh viện và nhân viên y tế cần phối hợp chặt chẽ, chủ động tham gia xây dựng văn hóa an toàn nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc và bảo vệ sức khỏe người bệnh.