## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin, môi trường kinh doanh ngày càng biến động và cạnh tranh khốc liệt. Việc xây dựng và triển khai chiến lược kinh doanh hiệu quả trở thành yếu tố sống còn đối với các doanh nghiệp. Công ty Cổ phần Vận tải Dầu khí Cửu Long (PVTrans-PCT) hoạt động trong lĩnh vực vận tải sử dụng nhiên liệu sạch LPG/CNG, đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc đánh giá và nâng cao hiệu quả hoạt động thông qua các công cụ quản lý hiện đại. Luận văn tập trung nghiên cứu việc vận dụng phương pháp Thẻ điểm cân bằng (Balance Scorecard - BSC) tại PVTrans-PCT nhằm chuyển hóa tầm nhìn và chiến lược thành các mục tiêu cụ thể, đo lường hiệu quả hoạt động trên bốn phương diện: tài chính, khách hàng, quy trình nội bộ và học hỏi phát triển.

Mục tiêu nghiên cứu là xây dựng hệ thống thước đo và phương trình điểm cân bằng phù hợp với đặc thù hoạt động của PVTrans-PCT, từ đó đánh giá chính xác thành quả hoạt động và đề xuất các giải pháp cải tiến nhằm đạt được mục tiêu chiến lược. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2014-2015 tại trụ sở chính và các chi nhánh của công ty tại TP. Hồ Chí Minh và Vũng Tàu. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp công cụ quản lý chiến lược hiệu quả, giúp công ty nâng cao năng lực cạnh tranh, tối ưu hóa nguồn lực và phát triển bền vững trong ngành vận tải sử dụng nhiên liệu sạch.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên lý thuyết Thẻ điểm cân bằng (BSC) do Robert S. Kaplan và David P. Norton phát triển từ đầu thập niên 1990. BSC là hệ thống quản lý chiến lược tích hợp bốn phương diện chính: tài chính, khách hàng, quy trình kinh doanh nội bộ và học hỏi phát triển. Mỗi phương diện bao gồm các mục tiêu, thước đo và chỉ tiêu cụ thể nhằm đảm bảo sự cân bằng giữa các yếu tố tài chính và phi tài chính, giữa ngắn hạn và dài hạn, cũng như giữa các bên liên quan bên trong và bên ngoài tổ chức.

Các khái niệm chính bao gồm:

- **Phương diện tài chính:** Đánh giá hiệu quả kinh tế qua các chỉ số như lợi nhuận, doanh thu, tỷ suất lợi nhuận trên vốn (ROI), tỷ suất lợi nhuận trên tài sản (ROA).
- **Phương diện khách hàng:** Đo lường sự hài lòng, giữ chân và thu hút khách hàng mới, thị phần và khả năng sinh lời từ khách hàng.
- **Phương diện quy trình nội bộ:** Tập trung cải tiến chất lượng sản phẩm, rút ngắn thời gian cung cấp dịch vụ, nâng cao năng lực sản xuất và dịch vụ hậu mãi.
- **Phương diện học hỏi và phát triển:** Đánh giá năng lực nhân viên, mức độ đào tạo, phân quyền và cải tiến hệ thống thông tin.

Ngoài ra, luận văn còn vận dụng mô hình mối quan hệ nhân quả giữa các phương diện để xây dựng phương trình điểm cân bằng, giúp liên kết chặt chẽ các mục tiêu chiến lược.

### Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính kết hợp thống kê mô tả. Dữ liệu thu thập từ báo cáo tài chính, khảo sát ý kiến cán bộ công nhân viên, phỏng vấn quản lý và phân tích tài liệu nội bộ của PVTrans-PCT. Cỡ mẫu khảo sát gồm khoảng 150 cán bộ công nhân viên và quản lý các phòng ban, được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện.

Phân tích dữ liệu sử dụng các công cụ thống kê mô tả, so sánh và tổng hợp nhằm đánh giá thực trạng hoạt động trên bốn phương diện của BSC. Quá trình nghiên cứu diễn ra trong giai đoạn từ tháng 1/2014 đến tháng 12/2015, bao gồm thu thập dữ liệu, phân tích và xây dựng hệ thống thước đo, phương trình điểm cân bằng.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

1. **Phương diện tài chính:** Doanh thu năm 2012 đạt khoảng 150 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế tăng 12% so với năm trước. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) đạt 15%, cho thấy hiệu quả sử dụng vốn khá tốt nhưng vẫn còn tiềm năng cải thiện.

2. **Phương diện khách hàng:** Khảo sát mức độ hài lòng khách hàng taxi sử dụng nhiên liệu sạch cho thấy 78% khách hàng đánh giá dịch vụ tốt và có xu hướng tiếp tục sử dụng. Tuy nhiên, tỷ lệ khách hàng mới chỉ chiếm khoảng 20% tổng số khách hàng, cho thấy công ty cần tăng cường thu hút khách hàng mới.

3. **Phương diện quy trình nội bộ:** Thời gian giao hàng đúng hạn đạt 92%, tỷ lệ sản phẩm đạt chất lượng trên 95%. Tuy nhiên, quy trình đổi mới sản phẩm và dịch vụ còn chậm, chưa đáp ứng kịp nhu cầu thị trường.

4. **Phương diện học hỏi và phát triển:** Tỷ lệ nhân viên được đào tạo kỹ năng mới đạt 65%, mức độ hài lòng nhân viên qua khảo sát là 70%. Việc phân quyền và cải tiến hệ thống thông tin còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả vận hành.

### Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy việc áp dụng BSC tại PVTrans-PCT giúp công ty có cái nhìn toàn diện về hiệu quả hoạt động, không chỉ dựa vào các chỉ số tài chính truyền thống mà còn chú trọng đến khách hàng, quy trình và phát triển nguồn nhân lực. So với các nghiên cứu tại các công ty như Volkswagen hay UPS, PVTrans-PCT đã đạt được những bước tiến tích cực trong việc xây dựng hệ thống đo lường hiệu quả chiến lược.

Tuy nhiên, một số hạn chế như quy trình đổi mới còn chậm và tỷ lệ thu hút khách hàng mới thấp cho thấy công ty cần tập trung cải tiến các phương diện phi tài chính để tạo đà phát triển bền vững. Việc xây dựng phương trình điểm cân bằng giúp công ty xác định rõ các mối quan hệ nhân quả giữa các chỉ tiêu, từ đó ưu tiên nguồn lực cho các hoạt động có tác động lớn nhất đến kết quả tài chính.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các bảng tổng hợp điểm đánh giá từng phương diện và biểu đồ so sánh mức độ hài lòng khách hàng, tỷ lệ hoàn thành mục tiêu tài chính qua các năm để minh họa rõ nét hiệu quả áp dụng BSC.

## Đề xuất và khuyến nghị

1. **Tăng cường đào tạo và phát triển nhân lực:** Triển khai chương trình đào tạo kỹ năng chuyên môn và quản lý cho 80% nhân viên trong vòng 12 tháng tới nhằm nâng cao năng lực vận hành và đổi mới sáng tạo.

2. **Cải tiến quy trình đổi mới sản phẩm và dịch vụ:** Thiết lập bộ phận nghiên cứu và phát triển chuyên trách, rút ngắn thời gian đưa sản phẩm mới ra thị trường xuống còn 6 tháng, nhằm đáp ứng nhanh nhu cầu khách hàng.

3. **Mở rộng thị trường và thu hút khách hàng mới:** Thực hiện chiến dịch marketing tập trung vào nhóm khách hàng tiềm năng, tăng tỷ lệ khách hàng mới lên 35% trong 18 tháng, do phòng kinh doanh chủ trì.

4. **Tối ưu hóa hệ thống quản lý thông tin:** Đầu tư nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin, áp dụng phần mềm quản lý hiện đại trong 9 tháng tới để cải thiện hiệu quả trao đổi thông tin và ra quyết định.

Các giải pháp trên cần được thực hiện đồng bộ bởi Ban Giám đốc, phòng Kế hoạch - Đầu tư và các phòng ban liên quan, với sự giám sát chặt chẽ của Hội đồng quản trị nhằm đảm bảo tiến độ và hiệu quả.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. **Ban lãnh đạo doanh nghiệp:** Nhận diện các công cụ quản lý chiến lược hiệu quả, áp dụng BSC để nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.

2. **Nhà quản trị cấp trung và phòng ban:** Hiểu rõ vai trò của từng phương diện trong BSC, từ đó phối hợp thực hiện các mục tiêu chiến lược một cách hiệu quả.

3. **Chuyên gia tư vấn quản lý và kế toán quản trị:** Tham khảo mô hình xây dựng thước đo và phương trình điểm cân bằng, áp dụng cho các doanh nghiệp trong ngành vận tải và các lĩnh vực khác.

4. **Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành kinh tế, quản trị:** Học hỏi phương pháp nghiên cứu kết hợp lý thuyết và thực tiễn, nâng cao kỹ năng phân tích và vận dụng công cụ quản lý hiện đại.

## Câu hỏi thường gặp

1. **BSC là gì và tại sao nên áp dụng?**  
BSC là hệ thống quản lý chiến lược giúp chuyển hóa tầm nhìn thành các mục tiêu cụ thể, cân bằng giữa các yếu tố tài chính và phi tài chính, giúp doanh nghiệp đo lường và cải tiến hiệu quả hoạt động.

2. **Phương pháp xây dựng thước đo trong BSC như thế nào?**  
Thước đo được xây dựng dựa trên mục tiêu chiến lược của từng phương diện, kết hợp đánh giá định lượng và định tính, đảm bảo tính khả thi và phù hợp với đặc thù doanh nghiệp.

3. **Làm sao để đánh giá hiệu quả áp dụng BSC?**  
Hiệu quả được đánh giá qua các chỉ số tài chính, mức độ hài lòng khách hàng, cải tiến quy trình và phát triển nguồn nhân lực, đồng thời thông qua điểm trung bình của các phương diện trong phương trình điểm cân bằng.

4. **BSC có thể áp dụng cho doanh nghiệp nhỏ không?**  
BSC linh hoạt và có thể điều chỉnh phù hợp với quy mô và ngành nghề, giúp doanh nghiệp nhỏ xây dựng chiến lược rõ ràng và đo lường hiệu quả một cách hệ thống.

5. **Thách thức khi triển khai BSC là gì?**  
Bao gồm việc xác định đúng các chỉ tiêu, liên kết chặt chẽ giữa các phòng ban, đào tạo nhân viên hiểu và thực hiện chiến lược, cũng như duy trì sự cam kết từ lãnh đạo.

## Kết luận

- Thẻ điểm cân bằng (BSC) là công cụ quản lý chiến lược hiệu quả, giúp PVTrans-PCT chuyển hóa tầm nhìn thành các mục tiêu cụ thể và đo lường thành quả hoạt động trên bốn phương diện chính.  
- Nghiên cứu đã xây dựng thành công hệ thống thước đo và phương trình điểm cân bằng phù hợp với đặc thù ngành vận tải sử dụng nhiên liệu sạch.  
- Kết quả khảo sát cho thấy công ty đạt hiệu quả tích cực về tài chính và khách hàng, nhưng cần cải tiến quy trình đổi mới và phát triển nguồn nhân lực.  
- Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong giai đoạn tiếp theo.  
- Khuyến nghị PVTrans-PCT tiếp tục triển khai và hoàn thiện BSC, đồng thời mở rộng nghiên cứu áp dụng cho các đơn vị thành viên khác trong tập đoàn.

Hành động tiếp theo là tổ chức các buổi đào tạo chuyên sâu về BSC cho cán bộ quản lý, triển khai các dự án cải tiến quy trình và hệ thống thông tin trong vòng 12 tháng tới nhằm đảm bảo hiệu quả thực thi chiến lược.