Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh kinh doanh toàn cầu ngày càng cạnh tranh khốc liệt, việc triển khai và thực hiện chiến lược doanh nghiệp một cách hiệu quả trở thành thách thức lớn đối với các tổ chức. Theo báo cáo ngành, tỷ lệ thất bại trong việc thực hiện chiến lược có thể lên đến 60-90%, trong khi chỉ dưới 10% chiến lược được xây dựng tốt được thực hiện hiệu quả. Công ty Cổ phần Tập đoàn Thái Tuấn, một doanh nghiệp hàng đầu trong ngành sản xuất vải thời trang tại Việt Nam, đã xác định chiến lược giai đoạn 2018-2022 tập trung vào phát triển sản phẩm mới và xây dựng thương hiệu. Tuy nhiên, hệ thống đo lường và kiểm soát chiến lược hiện tại chủ yếu dựa trên các chỉ số tài chính, thiếu các thước đo phi tài chính quan trọng như chất lượng nguồn nhân lực, chăm sóc khách hàng và đổi mới sáng tạo.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là ứng dụng công cụ Thẻ điểm cân bằng (Balanced Scorecard - BSC) để triển khai thực hiện chiến lược tại Công ty Thái Tuấn, nhằm thiết lập bản đồ chiến lược và các chỉ số đo lường hiệu suất (KPI) toàn diện, bao gồm cả các khía cạnh tài chính và phi tài chính. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2018-2022, với dữ liệu thu thập từ các báo cáo tài chính, chiến lược công ty và khảo sát ý kiến các nhà quản lý chủ chốt. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp Công ty Thái Tuấn nâng cao hiệu quả thực thi chiến lược, đồng thời cung cấp mô hình tham khảo cho các doanh nghiệp trong ngành dệt may tại Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên ba nền tảng lý thuyết chính. Thứ nhất, mô hình quản lý chiến lược gồm ba giai đoạn: xây dựng, triển khai và đánh giá chiến lược, giúp hiểu rõ quá trình quản trị chiến lược tổng thể. Thứ hai, công cụ Thẻ điểm cân bằng (BSC) của Kaplan và Norton, với bốn khía cạnh cân bằng: tài chính, khách hàng, quy trình nội bộ và học hỏi phát triển, được sử dụng để chuyển đổi chiến lược thành các mục tiêu và chỉ số đo lường cụ thể. Thứ ba, lý thuyết về chỉ số đo lường hiệu suất cốt yếu (KPI), phân biệt giữa chỉ số kết quả (KRI) và chỉ số hiệu suất (KPI), giúp doanh nghiệp xác định các chỉ số cần thiết để đạt được mục tiêu chiến lược.

Các khái niệm chính bao gồm: bản đồ chiến lược thể hiện mối quan hệ nhân quả giữa các mục tiêu trong bốn khía cạnh BSC; KPI là công cụ đo lường hiệu quả thực hiện các mục tiêu chiến lược; và phương pháp Delphi để thu thập và đồng thuận ý kiến chuyên gia trong việc xây dựng hệ thống BSC.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính Delphi để thu thập ý kiến và đạt sự đồng thuận từ 14 chuyên gia, bao gồm các nhà quản lý cấp cao và trung của Công ty Thái Tuấn. Dữ liệu nghiên cứu được thu thập từ báo cáo tài chính 3 năm (2015-2017), kế hoạch chiến lược 2018-2022, tài liệu nội bộ công ty và khảo sát ý kiến chuyên gia qua hai vòng Delphi.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng cách tổng hợp, thống kê tỷ lệ đồng thuận các mục tiêu chiến lược và KPI, đồng thời điều chỉnh dựa trên phản hồi của chuyên gia. Cỡ mẫu 14 chuyên gia được lựa chọn dựa trên kinh nghiệm và vai trò trong công ty, đảm bảo tính đại diện và chuyên môn cao. Timeline nghiên cứu kéo dài trong năm 2018, tập trung vào các bước xây dựng mục tiêu, bản đồ chiến lược và KPI cấp công ty.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Xây dựng bản đồ chiến lược với 25 mục tiêu chiến lược được phân bổ theo bốn khía cạnh BSC: tài chính (4 mục tiêu), khách hàng (7 mục tiêu), quy trình nội bộ (10 mục tiêu), học hỏi phát triển (7 mục tiêu). Qua khảo sát vòng 1, 12 mục tiêu đạt tỷ lệ đồng thuận 100%, 4 mục tiêu đạt trên 90%, cho thấy sự đồng thuận cao về các mục tiêu chiến lược.

  2. Thiết lập hệ thống KPI phù hợp với các mục tiêu chiến lược, trong đó các chỉ số tài chính như tăng doanh thu và lợi nhuận được ưu tiên, đồng thời bổ sung các KPI phi tài chính như giữ chân khách hàng, phát triển sản phẩm mới, nâng cao năng lực nhân sự và cải tiến quy trình sản xuất.

  3. Phân bổ trọng số cho bốn khía cạnh BSC cho thấy khía cạnh tài chính chiếm khoảng 35%, khách hàng 25%, quy trình nội bộ 20% và học hỏi phát triển 20%, phản ánh sự cân bằng giữa mục tiêu ngắn hạn và dài hạn.

  4. Khảo sát ý kiến chuyên gia về các mục tiêu chưa đồng thuận cho thấy một số mục tiêu như tiết giảm chi phí quản lý và sản xuất bị phản đối do lo ngại ảnh hưởng đến đầu tư phát triển sản phẩm mới và thương hiệu. Các mục tiêu bổ sung như đảm bảo chất lượng sản phẩm và giá cạnh tranh được đánh giá cao.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy việc ứng dụng BSC giúp Công ty Thái Tuấn mở rộng hệ thống đo lường chiến lược vượt ra ngoài các chỉ số tài chính truyền thống, bao gồm các yếu tố quan trọng như khách hàng, quy trình và phát triển nguồn nhân lực. Điều này phù hợp với nhận định của Kaplan và Norton về vai trò của BSC trong việc cân bằng các mục tiêu ngắn hạn và dài hạn, cũng như giữa các khía cạnh tài chính và phi tài chính.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành dệt may và các lĩnh vực khác, việc xây dựng bản đồ chiến lược và KPI theo phương pháp Delphi đã tạo ra sự đồng thuận cao, góp phần nâng cao tính khả thi và hiệu quả triển khai chiến lược. Việc phân bổ trọng số hợp lý giữa các khía cạnh BSC cũng phản ánh sự ưu tiên chiến lược của công ty trong giai đoạn phát triển bền vững.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tròn thể hiện tỷ lệ trọng số các khía cạnh BSC, bảng tổng hợp tỷ lệ đồng thuận các mục tiêu chiến lược qua các vòng khảo sát, và biểu đồ cột so sánh các KPI theo từng khía cạnh. Những biểu đồ này giúp minh họa rõ ràng sự cân bằng và ưu tiên trong hệ thống quản trị chiến lược của công ty.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Triển khai hệ thống BSC toàn diện tại Công ty Thái Tuấn, bao gồm việc phổ biến bản đồ chiến lược và KPI đến tất cả các phòng ban, nhằm đảm bảo sự thống nhất và đồng thuận trong thực hiện chiến lược. Thời gian thực hiện đề xuất trong vòng 6 tháng, do Ban Chiến lược phối hợp với phòng Nhân sự và các phòng ban liên quan chịu trách nhiệm.

  2. Xây dựng hệ thống thu thập và phân tích dữ liệu KPI tự động hóa, giúp theo dõi tiến độ và hiệu quả thực hiện các mục tiêu chiến lược một cách chính xác và kịp thời. Đề xuất triển khai trong 12 tháng, do phòng Công nghệ thông tin phối hợp với phòng Tài chính và phòng Kinh doanh thực hiện.

  3. Tăng cường đào tạo và phát triển nguồn nhân lực, đặc biệt tập trung vào đội ngũ nghiên cứu phát triển sản phẩm mới và nhân viên chủ chốt, nhằm nâng cao năng lực sáng tạo và đổi mới. Kế hoạch đào tạo định kỳ hàng năm, do phòng Nhân sự phối hợp với Trung tâm Nghiên cứu Phát triển tổ chức.

  4. Cải tiến quy trình nội bộ và quản lý chất lượng, áp dụng các tiêu chuẩn ISO và 5S, đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý sản xuất và phân phối. Thời gian thực hiện trong 18 tháng, do phòng Kỹ thuật sản xuất và phòng Quản lý chất lượng chủ trì.

  5. Định kỳ đánh giá và điều chỉnh chiến lược dựa trên kết quả KPI, tổ chức các cuộc họp đánh giá hàng quý để rà soát tiến độ và hiệu quả, từ đó điều chỉnh mục tiêu và kế hoạch phù hợp với tình hình thực tế. Ban Giám đốc và Ban Chiến lược chịu trách nhiệm thực hiện liên tục.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp ngành dệt may và sản xuất thời trang: Luận văn cung cấp mô hình ứng dụng BSC giúp lãnh đạo xây dựng và triển khai chiến lược toàn diện, cân bằng giữa các mục tiêu tài chính và phi tài chính, từ đó nâng cao hiệu quả quản trị và cạnh tranh.

  2. Chuyên gia tư vấn quản trị chiến lược và cải tiến tổ chức: Nghiên cứu trình bày phương pháp Delphi kết hợp với BSC và KPI, cung cấp công cụ thực tiễn để tư vấn xây dựng hệ thống quản trị chiến lược phù hợp với đặc thù ngành nghề và quy mô doanh nghiệp.

  3. Phòng ban quản lý và nhân sự trong các doanh nghiệp sản xuất: Luận văn nhấn mạnh vai trò của phát triển nguồn nhân lực và cải tiến quy trình nội bộ trong thực hiện chiến lược, giúp các phòng ban này định hướng hoạt động và đào tạo phù hợp.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản trị Kinh doanh: Đây là tài liệu tham khảo quý giá về ứng dụng lý thuyết BSC trong thực tiễn doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt trong ngành sản xuất dệt may, góp phần mở rộng nghiên cứu về quản trị chiến lược và đo lường hiệu suất.

Câu hỏi thường gặp

  1. BSC là gì và tại sao lại quan trọng trong quản trị chiến lược?
    BSC (Balanced Scorecard) là công cụ quản trị chiến lược giúp chuyển đổi tầm nhìn và chiến lược thành các mục tiêu và chỉ số đo lường cụ thể trên bốn khía cạnh: tài chính, khách hàng, quy trình nội bộ và học hỏi phát triển. Nó giúp doanh nghiệp cân bằng giữa các mục tiêu ngắn hạn và dài hạn, tài chính và phi tài chính, từ đó nâng cao hiệu quả thực thi chiến lược.

  2. Phương pháp Delphi được áp dụng như thế nào trong nghiên cứu này?
    Phương pháp Delphi được sử dụng để thu thập và đồng thuận ý kiến từ 14 chuyên gia quản lý chủ chốt của Công ty Thái Tuấn qua hai vòng khảo sát. Phương pháp này giúp xác định các mục tiêu chiến lược và KPI phù hợp, đảm bảo tính khách quan và thực tiễn trong xây dựng hệ thống BSC.

  3. Làm thế nào để xây dựng bản đồ chiến lược hiệu quả?
    Bản đồ chiến lược được xây dựng dựa trên mối quan hệ nhân quả giữa các mục tiêu trong bốn khía cạnh BSC. Việc xác định rõ các mục tiêu chiến lược, sắp xếp theo trình tự logic và liên kết nhân quả giúp doanh nghiệp hiểu rõ cách tạo ra giá trị và tập trung nguồn lực thực hiện.

  4. KPI có vai trò gì trong việc triển khai chiến lược?
    KPI là các chỉ số đo lường hiệu suất giúp đánh giá mức độ hoàn thành các mục tiêu chiến lược. Việc thiết lập KPI phù hợp giúp doanh nghiệp theo dõi tiến độ, phát hiện sớm các vấn đề và điều chỉnh kịp thời để đảm bảo chiến lược được thực hiện hiệu quả.

  5. Làm thế nào để đảm bảo sự thành công khi áp dụng BSC trong doanh nghiệp?
    Để thành công, doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống BSC toàn diện, phổ biến và đào tạo nhân viên, thiết lập hệ thống thu thập dữ liệu chính xác, phân bổ trọng số hợp lý cho các khía cạnh, đồng thời tổ chức đánh giá và điều chỉnh chiến lược định kỳ dựa trên kết quả KPI.

Kết luận

  • Luận văn đã thành công trong việc ứng dụng Thẻ điểm cân bằng (BSC) để xây dựng bản đồ chiến lược và hệ thống KPI toàn diện cho Công ty Thái Tuấn giai đoạn 2018-2022.
  • Việc mở rộng hệ thống đo lường chiến lược vượt ra ngoài các chỉ số tài chính truyền thống giúp công ty cân bằng giữa mục tiêu ngắn hạn và dài hạn, tài chính và phi tài chính.
  • Phương pháp Delphi đã tạo ra sự đồng thuận cao từ các chuyên gia quản lý, đảm bảo tính thực tiễn và khả thi của hệ thống BSC được xây dựng.
  • Các đề xuất về triển khai BSC, phát triển nguồn nhân lực, cải tiến quy trình và đánh giá định kỳ sẽ giúp công ty nâng cao hiệu quả thực thi chiến lược.
  • Nghiên cứu mở ra hướng đi cho các doanh nghiệp ngành dệt may và các lĩnh vực sản xuất khác trong việc áp dụng BSC để quản trị chiến lược hiệu quả hơn.

Hành động tiếp theo: Công ty Thái Tuấn nên tiến hành triển khai hệ thống BSC theo các đề xuất, đồng thời tổ chức đào tạo và xây dựng hệ thống thu thập dữ liệu KPI để đảm bảo sự thành công trong thực thi chiến lược. Các nhà quản lý và chuyên gia trong ngành cũng được khuyến khích tham khảo và áp dụng mô hình này để nâng cao năng lực quản trị chiến lược.