Đánh giá biến động thảm thực vật rừng tại Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng bằng công nghệ GIS và Viễn thám

• Tác giả: Nguyễn Anh Minh
• Người hướng dẫn: PGS. Trần Quang Bảo
• Trường học: Trường Đại Học Lâm Nghiệp
• Chuyên ngành: Quản Lý Tài Nguyên Rừng
• Đề tài: Ứng Dụng GIS Và Viễn Thám Trong Đánh Giá Biến Động Thảm Thực Vật Rừng Tại Vườn Quốc Gia Phong Nha - Kẻ Bàng
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. PHẦN MỞ ĐẦU
• 2. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Những vấn đề chung về viễn thám và GIS
• 1.2. Cơ sở vật lý
• 1.3. Tương tác và đặc trưng phản xạ phổ
• 3. MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Mục tiêu nghiên cứu
• 3.1.1. Mục tiêu chung
• 3.1.2. Mục tiêu cụ thể
• 3.2. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
• 3.3. Nội dung nghiên cứu
• 3.4. Phương pháp nghiên cứu
• 3.4.1. Phương pháp kế thừa số liệu
• 3.4.2. Xây dựng bộ mẫu khó ảnh cho giải đoán ảnh vệ tinh tại khu vực nghiên cứu
• 3.4.3. Phương pháp xây dựng bản đồ hiện trạng rừng
• 3.4.4. Phương pháp thành lập bản đồ biến động rừng
• 3.4.5. Phương pháp đánh giá biến động tài nguyên rừng
• 4. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ VÀ XÃ HỘI KHU VỰC NGHIÊN CỨU
• 4.1. Vị trí địa lý
• 4.2. Các nhân tố sinh thái tự nhiên
• 4.3. Thổ nhưỡng
• 4.4. Điều kiện kinh tế - xã hội
• 5. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 5.1. Thành lập bản đồ hiện trạng rừng khu vực nghiên cứu
• 5.2. Đặc điểm hiện trạng tài nguyên rừng
• 5.3. Bộ mẫu khó giải đoán ảnh vệ tinh cho khu vực nghiên cứu
• 5.4. Giải đoán ảnh thành lập bản đồ hiện trạng tài nguyên rừng
• 5.5. Kiểm chứng kết quả giải đoán ảnh
• 5.6. Đánh giá biến động tài nguyên rừng khu vực nghiên cứu giai đoạn 2009 – 2019
• 5.7. Nguyên nhân biến động rừng
• 5.8. Đề xuất quy trình thành lập bản đồ biến động rừng Vườn quốc gia Phong Nha Kẻ Bàng từ tư liệu ảnh vệ tinh
• 6. KẾT LUẬN, TỒN TẠI, KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về ứng dụng GIS và Viễn thám trong rừng

Công nghệ GIS và viễn thám đã trở thành công cụ quan trọng trong việc quản lý tài nguyên thiên nhiên, đặc biệt là trong việc đánh giá biến động thảm thực vật rừng. Tại Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng, việc áp dụng các công nghệ này giúp theo dõi và phân tích tình trạng rừng một cách hiệu quả. Sự kết hợp giữa GIS và viễn thám không chỉ cung cấp dữ liệu chính xác mà còn giúp đưa ra các quyết định quản lý kịp thời.

1.1. Khái niệm về GIS và Viễn thám

GIS (Hệ thống thông tin địa lý) là công cụ giúp phân tích và quản lý dữ liệu không gian. Viễn thám là phương pháp thu thập thông tin từ xa, thường qua vệ tinh hoặc máy bay. Sự kết hợp giữa hai công nghệ này tạo ra một nền tảng vững chắc cho việc nghiên cứu và quản lý tài nguyên rừng.

1.2. Lợi ích của việc sử dụng GIS và Viễn thám

Việc sử dụng GIS và viễn thám mang lại nhiều lợi ích như giảm thiểu thời gian khảo sát thực địa, tăng độ chính xác trong việc đánh giá biến động thảm thực vật, và cung cấp thông tin kịp thời cho các nhà quản lý rừng.

II. Thách thức trong việc đánh giá biến động thảm thực vật rừng

Mặc dù công nghệ GIS và viễn thám mang lại nhiều lợi ích, nhưng vẫn tồn tại nhiều thách thức trong việc đánh giá biến động thảm thực vật tại Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng. Những thách thức này bao gồm độ phân giải của ảnh viễn thám, sự biến động của môi trường tự nhiên và các yếu tố con người tác động đến rừng.

2.1. Độ phân giải ảnh viễn thám

Độ phân giải của ảnh viễn thám ảnh hưởng lớn đến khả năng phát hiện và phân tích biến động thảm thực vật. Ảnh có độ phân giải thấp có thể không đủ chi tiết để phát hiện các thay đổi nhỏ trong rừng.

2.2. Tác động của con người đến rừng

Các hoạt động như khai thác gỗ trái phép, săn bắn động vật hoang dã và phát triển kinh tế có thể gây ra những biến động lớn trong thảm thực vật. Việc theo dõi và đánh giá những tác động này là rất cần thiết.

III. Phương pháp ứng dụng GIS và Viễn thám trong nghiên cứu

Để đánh giá biến động thảm thực vật rừng, các phương pháp ứng dụng GIS và viễn thám được triển khai một cách hệ thống. Các bước thực hiện bao gồm thu thập dữ liệu, xử lý ảnh, phân tích và đánh giá kết quả.

3.1. Thu thập dữ liệu viễn thám

Dữ liệu viễn thám được thu thập từ các vệ tinh như Landsat và Sentinel. Những dữ liệu này cung cấp thông tin về tình trạng rừng và biến động theo thời gian.

3.2. Phân tích và xử lý ảnh

Quá trình xử lý ảnh bao gồm việc phân loại và phát hiện biến động. Các thuật toán phân tích giúp xác định các loại thảm thực vật và mức độ biến động của chúng.

IV. Kết quả nghiên cứu về biến động thảm thực vật rừng

Kết quả nghiên cứu cho thấy có sự biến động rõ rệt trong thảm thực vật rừng tại Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng trong giai đoạn 2009 - 2019. Việc áp dụng GIS và viễn thám đã giúp phát hiện và phân tích các biến động này một cách hiệu quả.

4.1. Biến động thảm thực vật qua các năm

Nghiên cứu cho thấy diện tích rừng nguyên sinh giảm do các hoạt động khai thác và phát triển. Sự thay đổi này cần được theo dõi liên tục để có biện pháp bảo vệ kịp thời.

4.2. Đánh giá tác động của biến động

Các tác động từ biến động thảm thực vật không chỉ ảnh hưởng đến môi trường mà còn đến đời sống của cộng đồng địa phương. Việc đánh giá tác động này là rất quan trọng để đưa ra các chính sách bảo vệ rừng.

V. Kết luận và triển vọng tương lai của nghiên cứu

Nghiên cứu ứng dụng GIS và viễn thám trong đánh giá biến động thảm thực vật rừng tại Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng đã mở ra nhiều triển vọng cho việc quản lý tài nguyên rừng. Việc tiếp tục phát triển công nghệ và cải thiện phương pháp nghiên cứu sẽ giúp nâng cao hiệu quả trong công tác bảo tồn.

5.1. Tương lai của công nghệ GIS và Viễn thám

Công nghệ GIS và viễn thám sẽ tiếp tục phát triển, cung cấp những công cụ mạnh mẽ hơn cho việc quản lý tài nguyên thiên nhiên. Sự kết hợp giữa công nghệ mới và dữ liệu lớn sẽ tạo ra những cơ hội mới trong nghiên cứu.

5.2. Đề xuất cho nghiên cứu tiếp theo

Cần có các nghiên cứu sâu hơn về tác động của biến động thảm thực vật đến hệ sinh thái và cộng đồng. Việc xây dựng cơ sở dữ liệu GIS hoàn chỉnh sẽ hỗ trợ tốt hơn cho công tác quản lý rừng.