Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế xã hội hiện nay, đầu tư xây dựng đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy tăng trưởng và nâng cao chất lượng cuộc sống. Theo ước tính, nhu cầu đầu tư xây dựng cơ bản tại Việt Nam đang tăng mạnh, đặc biệt trong các doanh nghiệp tư nhân, tuy nhiên công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng vẫn còn nhiều tồn tại, ảnh hưởng đến hiệu quả và chất lượng dự án. Luận văn tập trung nghiên cứu công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Minh Anh, với trường hợp cụ thể là dự án xây dựng Khu nhà ở Quý Cao, Hải Dương. Mục tiêu nghiên cứu gồm hệ thống hóa lý luận về quản lý dự án đầu tư xây dựng, đánh giá thực trạng công tác quản lý tại công ty, đồng thời đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả quản lý dự án. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các hoạt động quản lý dự án đầu tư xây dựng do công ty thực hiện trong giai đoạn từ năm 2019 đến 2021. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao năng lực quản lý dự án, góp phần thúc đẩy phát triển bền vững của doanh nghiệp và đáp ứng nhu cầu nhà ở tái định cư tại địa phương, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học cho các quyết định đầu tư và quản lý dự án trong lĩnh vực xây dựng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý dự án hiện đại, trong đó nổi bật là lý thuyết quản lý dự án của Viện Quản lý Dự án Hoa Kỳ (PMI). Theo đó, quản lý dự án là việc áp dụng kiến thức, kỹ năng, công cụ và kỹ thuật vào các hoạt động dự án nhằm đạt được mục tiêu đề ra trong thời gian và chi phí giới hạn. Mô hình quản lý dự án được phân chia thành các lĩnh vực chính gồm: lập kế hoạch tổng quan, quản lý phạm vi, quản lý thời gian, quản lý chi phí, quản lý chất lượng, quản lý nhân lực, quản lý thông tin, quản lý rủi ro và quản lý hợp đồng. Các khái niệm trọng tâm bao gồm: dự án đầu tư với đặc trưng là tính tạm thời, tính độc đáo của sản phẩm, tính phức tạp trong phối hợp các bên liên quan và mức độ rủi ro cao; quản lý dự án đầu tư là quá trình tổ chức, điều phối và kiểm soát các nguồn lực để hoàn thành dự án đúng mục tiêu. Ngoài ra, luận văn áp dụng mô hình chu kỳ dự án gồm các giai đoạn: xây dựng ý tưởng, phát triển, thực hiện và kết thúc, nhằm phân tích chi tiết công tác quản lý trong từng giai đoạn.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa thu thập số liệu thực tiễn và phân tích lý thuyết. Nguồn dữ liệu chính bao gồm hồ sơ quản lý dự án, báo cáo tài chính, kế hoạch và tiến độ dự án Khu nhà ở Quý Cao do Công ty Minh Anh thực hiện, cùng các tài liệu pháp luật liên quan đến quản lý dự án đầu tư xây dựng. Cỡ mẫu nghiên cứu gồm toàn bộ các tài liệu và nhân sự tham gia quản lý dự án tại công ty, với hơn 100 cán bộ nhân viên. Phương pháp phân tích bao gồm thống kê mô tả để tổng hợp số liệu về chi phí, tiến độ, nhân lực; phân tích nhân tố và hồi quy nhằm đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý; kiểm định thống kê để xác nhận tính hợp lý của các giải pháp đề xuất. Quá trình nghiên cứu diễn ra trong khoảng thời gian từ đầu năm 2019 đến giữa năm 2021, tương ứng với thời gian thực hiện dự án. Ngoài ra, phương pháp quan sát và phỏng vấn trực tiếp các thành viên Ban Quản lý Dự án được áp dụng để thu thập thông tin thực tế, đánh giá thực trạng và nhận diện các hạn chế trong công tác quản lý.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Mô hình tổ chức quản lý dự án chuyên trách: Công ty Minh Anh áp dụng mô hình tổ chức quản lý dự án có Ban Quản lý Dự án chuyên trách, với sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban chức năng. Ban quản lý dự án chịu trách nhiệm toàn diện từ khâu chuẩn bị, giám sát thi công đến nghiệm thu và bàn giao công trình. Cơ cấu tổ chức này giúp tăng tính linh hoạt và hiệu quả trong quản lý, góp phần đảm bảo tiến độ và chất lượng dự án.

  2. Quản lý tiến độ và thời gian dự án hiệu quả: Dự án Khu nhà ở Quý Cao được lập kế hoạch chi tiết với tổng thời gian thực hiện 19 tháng, chia thành 3 giai đoạn rõ ràng: chuẩn bị (3 tháng), thực hiện (15 tháng) và kết thúc (1 tháng). Việc sử dụng biểu đồ Gantt và sơ đồ Pert giúp phân bổ thời gian hợp lý cho từng công việc, đồng thời giám sát tiến độ chặt chẽ. Tỷ lệ hoàn thành các mốc tiến độ đạt trên 90% theo kế hoạch ban đầu.

  3. Quản lý chi phí có sự điều chỉnh phù hợp: Tổng mức đầu tư dự án ban đầu là khoảng 76 tỷ đồng, tuy nhiên tổng quyết toán cuối cùng lên tới hơn 87 tỷ đồng do các thay đổi về quy định pháp luật và chi phí phát sinh. Công tác quản lý chi phí được thực hiện theo các nghị định và thông tư của Chính phủ, với sự phối hợp giữa Ban Quản lý Dự án và phòng Tài chính - Kế toán nhằm kiểm soát chặt chẽ chi phí, đảm bảo không vượt quá ngân sách phê duyệt quá mức cho phép.

  4. Quản lý phạm vi dự án linh hoạt và kiểm soát thay đổi hiệu quả: Công ty thực hiện quy trình quản lý phạm vi dự án gồm lập kế hoạch, duyệt phạm vi, giám sát và quản lý thay đổi. Việc sử dụng phần mềm Microsoft Project hỗ trợ theo dõi phạm vi và xử lý các thay đổi kịp thời, đảm bảo các điều chỉnh không ảnh hưởng tiêu cực đến tiến độ và chất lượng công trình.

Thảo luận kết quả

Các kết quả trên cho thấy Công ty Minh Anh đã xây dựng được hệ thống quản lý dự án tương đối hoàn chỉnh, phù hợp với đặc thù dự án đầu tư xây dựng khu nhà ở tái định cư. Mô hình tổ chức quản lý chuyên trách giúp tăng cường sự phối hợp và trách nhiệm giữa các bộ phận, giảm thiểu rủi ro do thiếu thông tin hoặc chồng chéo nhiệm vụ. Việc lập kế hoạch tiến độ chi tiết và giám sát chặt chẽ giúp dự án hoàn thành đúng hạn, góp phần nâng cao uy tín công ty trên thị trường. Tuy nhiên, sự chênh lệch giữa dự toán và quyết toán chi phí phản ánh những khó khăn trong việc dự báo và kiểm soát chi phí do biến động thị trường và thay đổi chính sách pháp luật. So với một số nghiên cứu trong ngành, tỷ lệ điều chỉnh chi phí khoảng 14% là mức chấp nhận được nhưng vẫn cần cải thiện để giảm thiểu rủi ro tài chính. Việc quản lý phạm vi dự án linh hoạt, kết hợp với công nghệ thông tin, là điểm mạnh giúp công ty ứng phó hiệu quả với các thay đổi phát sinh trong quá trình thi công. Các biểu đồ tiến độ và bảng tổng hợp chi phí có thể được sử dụng để minh họa trực quan các kết quả này, hỗ trợ việc ra quyết định và báo cáo với các bên liên quan.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực quản lý dự án: Định kỳ tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý dự án, kỹ năng sử dụng phần mềm quản lý như Microsoft Project, nhằm nâng cao trình độ chuyên môn cho Ban Quản lý Dự án và các phòng ban liên quan. Mục tiêu đạt 100% nhân sự quản lý dự án được đào tạo trong vòng 12 tháng.

  2. Hoàn thiện hệ thống quản lý chi phí và dự toán: Áp dụng các công cụ phân tích chi phí hiện đại và xây dựng quy trình rà soát, cập nhật dự toán thường xuyên theo biến động thị trường và chính sách pháp luật. Mục tiêu giảm tỷ lệ chênh lệch giữa dự toán và quyết toán xuống dưới 5% trong các dự án tiếp theo, thực hiện trong 18 tháng.

  3. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý phạm vi và tiến độ: Mở rộng sử dụng phần mềm quản lý dự án tích hợp để theo dõi phạm vi, tiến độ, chi phí và rủi ro một cách đồng bộ, giúp phát hiện sớm các vấn đề và điều chỉnh kịp thời. Mục tiêu triển khai hệ thống quản lý dự án tích hợp trong vòng 6 tháng.

  4. Xây dựng chính sách khen thưởng và xử phạt rõ ràng: Thiết lập cơ chế khuyến khích các nhà thầu và nhân sự hoàn thành công việc đúng tiến độ, chất lượng, đồng thời xử lý nghiêm các vi phạm gây chậm tiến độ hoặc vượt chi phí. Mục tiêu áp dụng chính sách này ngay từ các dự án đang triển khai và đánh giá hiệu quả hàng quý.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý dự án tại các doanh nghiệp xây dựng: Luận văn cung cấp các phân tích thực tiễn và giải pháp quản lý dự án đầu tư xây dựng, giúp nâng cao hiệu quả quản lý và điều hành dự án.

  2. Các chuyên gia tư vấn đầu tư và xây dựng: Tài liệu hữu ích trong việc đánh giá thực trạng và đề xuất các phương án cải tiến công tác quản lý dự án, từ đó tư vấn chính xác hơn cho khách hàng.

  3. Sinh viên và nghiên cứu sinh chuyên ngành kinh tế đầu tư, quản lý dự án: Cung cấp kiến thức lý luận kết hợp với nghiên cứu thực tiễn, làm tài liệu tham khảo cho các đề tài nghiên cứu và luận văn.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng: Giúp hiểu rõ hơn về thực trạng quản lý dự án tại doanh nghiệp tư nhân, từ đó xây dựng chính sách hỗ trợ và kiểm soát hiệu quả hơn.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý dự án đầu tư xây dựng là gì?
    Quản lý dự án đầu tư xây dựng là quá trình áp dụng các kiến thức, kỹ năng và công cụ để lập kế hoạch, tổ chức, giám sát và kiểm soát các hoạt động nhằm hoàn thành dự án đúng mục tiêu về thời gian, chi phí và chất lượng. Ví dụ, tại Công ty Minh Anh, quản lý dự án bao gồm lập kế hoạch tổng thể, quản lý phạm vi, tiến độ và chi phí dự án.

  2. Tại sao cần quản lý phạm vi dự án?
    Quản lý phạm vi giúp xác định rõ các công việc thuộc dự án, kiểm soát các thay đổi để tránh phát sinh ngoài kế hoạch, đảm bảo dự án hoàn thành đúng mục tiêu. Trong thực tế, việc quản lý phạm vi tại dự án Khu nhà ở Quý Cao giúp hạn chế các thay đổi không kiểm soát, giữ tiến độ và chi phí ổn định.

  3. Các yếu tố ảnh hưởng đến chi phí dự án là gì?
    Chi phí dự án bị ảnh hưởng bởi biến động giá vật liệu, thay đổi quy định pháp luật, điều chỉnh thiết kế và tiến độ thi công. Tại dự án nghiên cứu, tổng mức đầu tư điều chỉnh tăng khoảng 14% so với dự toán ban đầu do các yếu tố này.

  4. Làm thế nào để quản lý tiến độ dự án hiệu quả?
    Quản lý tiến độ hiệu quả cần lập kế hoạch chi tiết, phân bổ thời gian hợp lý cho từng công việc, sử dụng công cụ như biểu đồ Gantt để giám sát và điều chỉnh kịp thời. Công ty Minh Anh đã áp dụng thành công phương pháp này trong dự án với tỷ lệ hoàn thành tiến độ trên 90%.

  5. Vai trò của Ban Quản lý Dự án chuyên trách là gì?
    Ban Quản lý Dự án chuyên trách chịu trách nhiệm toàn bộ công tác quản lý dự án từ chuẩn bị đến nghiệm thu, giúp tăng cường phối hợp giữa các phòng ban, nâng cao hiệu quả quản lý và giảm thiểu rủi ro. Đây là mô hình được áp dụng hiệu quả tại Công ty Minh Anh.

Kết luận

  • Quản lý dự án đầu tư xây dựng tại Công ty Minh Anh được tổ chức theo mô hình chuyên trách, đảm bảo sự phối hợp nhịp nhàng giữa các phòng ban.
  • Việc lập kế hoạch chi tiết về phạm vi, tiến độ và chi phí giúp dự án Khu nhà ở Quý Cao hoàn thành đúng hạn và đạt chất lượng yêu cầu.
  • Công tác quản lý chi phí cần được cải thiện để giảm thiểu sự chênh lệch giữa dự toán và quyết toán, đảm bảo hiệu quả tài chính.
  • Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý dự án là yếu tố then chốt giúp nâng cao hiệu quả và khả năng kiểm soát dự án.
  • Các giải pháp đề xuất hướng tới nâng cao năng lực quản lý, hoàn thiện quy trình và chính sách nhằm phát triển bền vững công tác quản lý dự án tại công ty.

Tiếp theo, công ty nên triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 12-18 tháng và đánh giá hiệu quả định kỳ. Để nâng cao hiệu quả quản lý dự án, các doanh nghiệp và nhà quản lý được khuyến khích tham khảo và áp dụng các mô hình, phương pháp quản lý hiện đại được trình bày trong luận văn này.