Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2016-2020, thành phố Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa, đã tập trung đầu tư mạnh mẽ vào các công trình giao thông nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế và nâng cao đời sống người dân. Với diện tích trên 327 km² và dân số khoảng 137.000 người, Cam Ranh là đô thị loại II, có vị trí chiến lược cách thành phố Nha Trang khoảng 45 km về phía Nam. Tuy nhiên, bên cạnh những công trình giao thông đạt chất lượng cao, vẫn tồn tại nhiều dự án có chất lượng chưa đảm bảo, gây ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư và sự phát triển bền vững của địa phương.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng chất lượng đầu tư xây dựng các công trình giao thông trên địa bàn thành phố Cam Ranh, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng xây dựng, đảm bảo hiệu quả kinh tế và kỹ thuật. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các công trình đường bộ trong vòng 5 năm trở lại đây, với vai trò chủ đầu tư, tư vấn quản lý dự án và các đơn vị thi công xây dựng. Ý nghĩa nghiên cứu không chỉ mang tính khoa học khi xác lập phương pháp luận quản lý chất lượng xây dựng công trình giao thông mà còn có giá trị thực tiễn trong việc hoàn thiện công tác quản lý và nâng cao hiệu quả đầu tư tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết quản lý chất lượng xây dựng và mô hình quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông. Các khái niệm trọng tâm bao gồm:

  • Chất lượng công trình xây dựng: Đảm bảo các yêu cầu về an toàn, bền vững, kỹ thuật và mỹ thuật theo quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng và hợp đồng kinh tế.
  • Quản lý chất lượng công trình xây dựng (QLCL): Hoạt động quản lý các chủ thể tham gia xây dựng nhằm đảm bảo chất lượng và an toàn công trình trong suốt quá trình đầu tư, thi công và vận hành.
  • Phân loại, phân cấp công trình giao thông: Dựa trên quy định của Nghị định số 06/2021/NĐ-CP, công trình giao thông được phân loại theo loại hình (đường bộ, đường sắt, cầu, hầm, đường thủy, hàng không) và phân cấp theo quy mô, tốc độ thiết kế, vốn đầu tư.
  • Mô hình quản lý chất lượng công trình giao thông tại Việt Nam: Bao gồm các chủ thể như chủ đầu tư, nhà thầu thi công, tư vấn giám sát, cơ quan quản lý nhà nước và các đơn vị liên quan.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập từ các báo cáo dự án, hồ sơ quản lý chất lượng, văn bản pháp luật liên quan và khảo sát thực tế các công trình giao thông trên địa bàn thành phố Cam Ranh giai đoạn 2016-2020. Cỡ mẫu nghiên cứu gồm 15 dự án giao thông tiêu biểu, được lựa chọn theo phương pháp chọn mẫu phi xác suất nhằm đảm bảo tính đại diện cho các loại công trình và quy mô khác nhau.

Phương pháp phân tích bao gồm:

  • Phân tích định lượng: Sử dụng số liệu thống kê về tiến độ, chất lượng, chi phí đầu tư và các chỉ tiêu kỹ thuật của công trình.
  • Phân tích định tính: Phỏng vấn chuyên gia, khảo sát ý kiến các bên liên quan và đánh giá thực trạng quản lý chất lượng.
  • So sánh đối chiếu: Đánh giá thực trạng tại Cam Ranh với các mô hình quản lý chất lượng công trình giao thông ở một số quốc gia như Pháp, Hoa Kỳ, Liên bang Nga, Trung Quốc và Singapore.

Timeline nghiên cứu kéo dài trong 12 tháng, bao gồm các giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích, đề xuất giải pháp và hoàn thiện luận văn.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tình hình triển khai xây dựng công trình giao thông: Trong giai đoạn 2016-2020, thành phố Cam Ranh đã đầu tư khoảng 50 dự án giao thông với tổng vốn đầu tư ước tính trên 1.200 tỷ đồng. Các công trình chủ yếu là đường bộ, cầu và hệ thống thoát nước phục vụ giao thông đô thị.

  2. Chất lượng công trình còn nhiều hạn chế: Khoảng 30% công trình mới đưa vào sử dụng đã xuất hiện các hiện tượng hư hỏng như nứt, lún, bong tróc mặt đường bê tông nhựa, gây ảnh hưởng đến tuổi thọ và an toàn giao thông. Ví dụ, mặt đường bê tông nhựa tại đường 22/8, phường Cam Lộc bị gãy, đùn lên và vỡ vụn do lớp móng yếu.

  3. Quản lý chất lượng chưa đồng bộ: Các chủ thể tham gia xây dựng như chủ đầu tư, nhà thầu thi công, tư vấn giám sát chưa phối hợp chặt chẽ, dẫn đến việc kiểm soát chất lượng chưa hiệu quả. Tỷ lệ công trình được nghiệm thu đúng quy trình chỉ đạt khoảng 70%.

  4. Ảnh hưởng của công tác giải phóng mặt bằng: Khoảng 40% dự án bị chậm tiến độ do vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng thi công và tiến độ hoàn thành.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế về chất lượng công trình giao thông tại Cam Ranh xuất phát từ việc áp dụng chưa triệt để các quy chuẩn kỹ thuật và tiêu chuẩn xây dựng hiện hành, cùng với năng lực quản lý và giám sát còn yếu kém. So sánh với các quốc gia phát triển như Pháp và Singapore, nơi có hệ thống giám sát chất lượng chặt chẽ và quy trình nghiệm thu nghiêm ngặt, Cam Ranh còn nhiều điểm cần cải thiện.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ công trình đạt chất lượng theo từng năm và bảng tổng hợp các lỗi kỹ thuật phổ biến tại các dự án. Việc nâng cao chất lượng đầu tư xây dựng không chỉ giúp giảm chi phí sửa chữa, bảo trì mà còn góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công, thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương bền vững.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường kiểm soát chất lượng hồ sơ khảo sát và thiết kế: Chủ đầu tư cần yêu cầu các đơn vị khảo sát và thiết kế tuân thủ nghiêm ngặt các quy chuẩn kỹ thuật, đồng thời tổ chức thẩm định, thẩm tra hồ sơ trước khi phê duyệt. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể thực hiện: Ban Quản lý dự án và Sở Giao thông vận tải.

  2. Nâng cao năng lực quản lý và giám sát thi công: Đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn cho cán bộ quản lý dự án và tư vấn giám sát; áp dụng công nghệ giám sát hiện đại như camera, cảm biến để theo dõi tiến độ và chất lượng thi công. Thời gian: 12 tháng; Chủ thể: Chủ đầu tư, Ban QLDA, các đơn vị tư vấn.

  3. Rà soát, hoàn thiện quy trình nghiệm thu và bàn giao công trình: Xây dựng quy trình nghiệm thu chặt chẽ, minh bạch, đảm bảo các công trình chỉ được đưa vào sử dụng khi đạt yêu cầu kỹ thuật và chất lượng. Thời gian: 6 tháng; Chủ thể: Sở Xây dựng, Ban QLDA.

  4. Giải quyết kịp thời các vướng mắc về giải phóng mặt bằng: Tăng cường phối hợp giữa các cơ quan chức năng để đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, giảm thiểu ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng thi công. Thời gian: liên tục; Chủ thể: UBND thành phố, các phòng ban liên quan.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Chủ đầu tư các dự án giao thông: Nắm bắt các giải pháp nâng cao chất lượng đầu tư, quản lý dự án hiệu quả, giảm thiểu rủi ro kỹ thuật và tài chính.

  2. Các đơn vị tư vấn thiết kế, giám sát: Áp dụng các quy trình quản lý chất lượng, nâng cao năng lực chuyên môn và phối hợp hiệu quả với các bên liên quan.

  3. Nhà thầu thi công xây dựng: Hiểu rõ các yêu cầu kỹ thuật, quy trình nghiệm thu và trách nhiệm trong việc đảm bảo chất lượng công trình.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng và giao thông: Sử dụng kết quả nghiên cứu để hoàn thiện chính sách, quy định và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực xây dựng công trình giao thông.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao chất lượng công trình giao thông tại Cam Ranh còn hạn chế?
    Nguyên nhân chính là do việc áp dụng quy chuẩn kỹ thuật chưa nghiêm ngặt, năng lực quản lý và giám sát còn yếu, cùng với các vướng mắc về giải phóng mặt bằng làm ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng thi công.

  2. Các quy chuẩn kỹ thuật nào được áp dụng trong quản lý chất lượng công trình giao thông?
    Các công trình phải tuân thủ Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia như QCVN 07-2016/BXD về công trình giao thông, tiêu chuẩn thiết kế đường ô tô, quy trình thi công và nghiệm thu mặt đường bê tông nhựa, bê tông cốt thép.

  3. Vai trò của tư vấn giám sát trong quản lý chất lượng công trình là gì?
    Tư vấn giám sát chịu trách nhiệm kiểm tra, theo dõi tiến độ và chất lượng thi công, phối hợp với chủ đầu tư và nhà thầu để phát hiện và xử lý kịp thời các sai sót, đảm bảo công trình đạt yêu cầu kỹ thuật.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả công tác nghiệm thu công trình?
    Cần xây dựng quy trình nghiệm thu minh bạch, chặt chẽ, tổ chức đào tạo cán bộ nghiệm thu, áp dụng công nghệ kiểm tra hiện đại và tăng cường sự phối hợp giữa các bên liên quan.

  5. Giải pháp nào giúp giảm thiểu ảnh hưởng của công tác giải phóng mặt bằng đến chất lượng công trình?
    Tăng cường phối hợp giữa các cơ quan chức năng, đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, đồng thời lập kế hoạch thi công linh hoạt để tránh gián đoạn và đảm bảo chất lượng thi công.

Kết luận

  • Đã đánh giá thực trạng đầu tư xây dựng các công trình giao thông tại thành phố Cam Ranh trong giai đoạn 2016-2020, nhận diện rõ các tồn tại về chất lượng và quản lý.
  • Xác định các yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng công trình như năng lực quản lý, giám sát, áp dụng quy chuẩn kỹ thuật và công tác giải phóng mặt bằng.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng đầu tư xây dựng, bao gồm tăng cường kiểm soát hồ sơ khảo sát, thiết kế, nâng cao năng lực giám sát và hoàn thiện quy trình nghiệm thu.
  • Kết quả nghiên cứu có giá trị thực tiễn cao, hỗ trợ các chủ thể tham gia xây dựng công trình giao thông tại địa phương nâng cao hiệu quả quản lý và đầu tư.
  • Khuyến nghị các bước tiếp theo là triển khai áp dụng các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng để hoàn thiện công tác quản lý chất lượng xây dựng công trình giao thông trên toàn tỉnh Khánh Hòa.

Quý độc giả và các nhà quản lý được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu này để nâng cao chất lượng và hiệu quả đầu tư xây dựng công trình giao thông, góp phần phát triển bền vững kinh tế - xã hội địa phương.