Tội Truyền Bá Văn Hóa Phẩm Đồi Trụy Theo Luật Hình Sự Việt Nam

Văn hóa là một khái niệm rộng lớn, bao gồm toàn bộ những sáng tạo vật chất và tinh thần của con người. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, văn hóa là sự tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt cùng với biểu hiện của nó mà loài người đã sản sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu của đời sống và đòi hỏi của sự sinh tồn. Tổ chức UNESCO định nghĩa văn hóa là tập hợp những đặc trưng về tâm hồn, vật chất, tri thức và cảm xúc của một xã hội hay một nhóm người. Văn hóa đóng vai trò quan trọng trong việc định hình bản sắc dân tộc, truyền bá các giá trị đạo đức và thẩm mỹ, góp phần vào sự phát triển bền vững của xã hội.

Văn hóa đồi trụy là những sản phẩm văn hóa có nội dung đi ngược lại các giá trị đạo đức, thẩm mỹ truyền thống của dân tộc. Các biểu hiện của văn hóa đồi trụy rất đa dạng, bao gồm sách báo, tranh ảnh, phim ảnh, âm nhạc, trò chơi điện tử có nội dung khiêu dâm, bạo lực, пропагандирующий lối sống trụy lạc, vô đạo đức. Hành vi truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho xã hội, làm suy đồi đạo đức, lối sống của một bộ phận người dân, đặc biệt là giới trẻ, làm gia tăng các tệ nạn xã hội và tội phạm.

Việc quy định tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy trong luật hình sự có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Thứ nhất, nó thể hiện sự quan tâm của Nhà nước đối với việc bảo vệ các giá trị văn hóa truyền thống, thuần phong mỹ tục của dân tộc. Thứ hai, nó là một công cụ hữu hiệu để ngăn chặn sự lan truyền của văn hóa đồi trụy, bảo vệ sự phát triển lành mạnh của xã hội. Thứ ba, nó góp phần răn đe, giáo dục những người có ý định thực hiện hành vi truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy, đồng thời tạo điều kiện cho các cơ quan chức năng xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm.

Khách thể của tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy là trật tự công cộng, an toàn xã hội, cụ thể là sự lành mạnh của đời sống văn hóa, tinh thần của xã hội, thuần phong mỹ tục, truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc. Hành vi truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy xâm phạm đến các giá trị đạo đức, thẩm mỹ, gây ảnh hưởng tiêu cực đến nhận thức và hành vi của con người, đặc biệt là giới trẻ. Do đó, việc bảo vệ khách thể này là vô cùng quan trọng.

Mặt khách quan của tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy thể hiện ở các hành vi cụ thể như: làm ra, sao chép, lưu hành, vận chuyển, mua bán, tàng trữ nhằm phổ biến sách, báo, tranh, ảnh, phim, nhạc hoặc các vật phẩm khác có tính chất đồi trụy. Ngoài ra, còn có các hành vi khác truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy như đăng tải, chia sẻ trên mạng xã hội, gửi qua email, tin nhắn... Để xác định một hành vi có cấu thành tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy hay không, cần xem xét nội dung của văn hóa phẩm đó có tính chất đồi trụy hay không, và hành vi đó có mục đích phổ biến hay không.

Chủ thể của tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy là người có năng lực trách nhiệm hình sự và đạt độ tuổi luật định. Mặt chủ quan của tội phạm thể hiện ở lỗi cố ý, tức là người phạm tội nhận thức được hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, biết rằng văn hóa phẩm đó có nội dung đồi trụy, nhưng vẫn thực hiện hành vi truyền bá. Mục đích của người phạm tội là phổ biến văn hóa phẩm đồi trụy cho người khác.

Điểm khác biệt cơ bản giữa tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy với tội chứa mại dâm và môi giới mại dâm là khách thể bị xâm phạm. Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy xâm phạm đến trật tự công cộng, an toàn xã hội, sự lành mạnh của đời sống văn hóa, tinh thần. Trong khi đó, tội chứa mại dâm và môi giới mại dâm xâm phạm đến chế độ hôn nhân và gia đình, trật tự công cộng. Hành vi phạm tội cũng khác nhau: tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy là truyền bá các sản phẩm văn hóa đồi trụy, còn tội chứa mại dâm và môi giới mại dâm là chứa chấp hoặc môi giới hoạt động mại dâm.

Các tội phạm về máy tính như truy cập trái phép vào mạng máy tính, sử dụng mạng máy tính để thực hiện hành vi trái pháp luật có thể liên quan đến tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy nếu hành vi đó nhằm mục đích truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy. Tuy nhiên, nếu hành vi sử dụng mạng máy tính không nhằm mục đích truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy thì không cấu thành tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy.

Tội tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam xâm phạm đến an ninh quốc gia, chế độ chính trị. Nếu hành vi truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy có nội dung chống Nhà nước, xuyên tạc đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước thì có thể cấu thành tội tuyên truyền chống Nhà nước, chứ không phải tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy.

Theo số liệu thống kê, số vụ án và số bị cáo bị xét xử về tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy có xu hướng gia tăng trong giai đoạn từ năm 2007 đến năm 2012. Điều này cho thấy tình hình tội phạm này diễn biến phức tạp, cần có sự quan tâm và giải quyết kịp thời.

Mức hình phạt mà Tòa án áp dụng đối với các bị cáo phạm tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy còn chưa đủ sức răn đe. Nhiều trường hợp chỉ bị phạt tiền hoặc cải tạo không giam giữ, chưa tương xứng với mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội.

Đa số các bị cáo phạm tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy là thanh niên, trình độ học vấn thấp, thiếu hiểu biết về pháp luật. Đây là một trong những yếu tố khiến họ dễ bị dụ dỗ, lôi kéo vào các hành vi phạm tội.

Việc hoàn thiện các quy định của pháp luật về tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy là vô cùng cần thiết để đảm bảo tính minh bạch, rõ ràng, dễ áp dụng trong thực tiễn. Các quy định cần cụ thể hóa các yếu tố định lượng, định khung hình phạt, tạo điều kiện cho các cơ quan chức năng xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm.

Các giải pháp hoàn thiện các quy định của Bộ luật Hình sự về tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy bao gồm: ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể về định lượng và định khung hình phạt, sửa đổi, bổ sung các quy định còn thiếu sót, đảm bảo tính hệ thống, đồng bộ của pháp luật.

Để nâng cao hiệu quả áp dụng các quy định của Bộ luật Hình sự về tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy, cần tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ trực tiếp làm công tác điều tra, truy tố, xét xử, đồng thời tăng cường hợp tác quốc tế về tư pháp.

Cần tăng cường công tác hướng dẫn, giải thích các quy định của Bộ luật Hình sự hiện hành trong tương quan với các văn bản pháp luật khác về tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy, giúp các cơ quan chức năng áp dụng pháp luật một cách thống nhất và chính xác.

Cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhân dân, đặc biệt là giới trẻ, về tác hại của văn hóa đồi trụy, giúp họ nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật.

Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, tổ chức với các cơ quan bảo vệ pháp luật và tòa án để phòng ngừa, ngăn chặn và xét xử nghiêm minh tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy, đảm bảo trật tự công cộng, an toàn xã hội.