I. Tổng quan tổ chức và hoạt động HĐND cấp xã Tiên Phước
Hội đồng nhân dân (HĐND) cấp xã là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân. Hoạt động của HĐND cấp xã tại huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam được quy định và định hình bởi các văn bản pháp lý quan trọng. Hiến pháp năm 2013 và đặc biệt là Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 đã tạo ra một khung pháp lý vững chắc, xác định rõ vị trí, vai trò, cơ cấu tổ chức và các phương thức hoạt động. Theo đó, HĐND cấp xã không chỉ quyết định các vấn đề quan trọng của địa phương mà còn thực hiện chức năng giám sát tối cao đối với việc tuân theo Hiến pháp, pháp luật và việc thực thi các nghị quyết do chính HĐND ban hành. Tổ chức và hoạt động HĐND cấp xã tại Tiên Phước, Quảng Nam phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định này. Về cơ cấu, HĐND xã bao gồm các đại biểu HĐND xã do cử tri địa phương bầu ra, Thường trực Hội đồng nhân dân và các Ban chuyên trách. Luật năm 2015 đã mang đến những điểm mới, như việc thành lập các Ban của HĐND xã (Ban Pháp chế và Ban Kinh tế - Xã hội), giúp chuyên môn hóa và nâng cao hiệu quả hoạt động thẩm tra, giám sát. Nhiệm vụ quyền hạn HĐND cấp xã được quy định rõ ràng, từ việc ban hành nghị quyết, quyết định dự toán ngân sách, đến giám sát hoạt động của UBND cùng cấp. Hoạt động của HĐND chủ yếu diễn ra thông qua các kỳ họp Hội đồng nhân dân định kỳ và bất thường, nơi các quyết sách quan trọng được thảo luận và thông qua. Giữa hai kỳ họp, Thường trực HĐND và các Ban chịu trách nhiệm duy trì hoạt động thường xuyên, đảm bảo tính liên tục và hiệu quả của cơ quan dân cử. (Nguồn: Luận văn Thạc sĩ Võ Thị Bích Vân, 2021).
1.1. Vị trí pháp lý và vai trò HĐND cấp xã theo luật định
Vị trí pháp lý của HĐND cấp xã được khẳng định trong Điều 113 Hiến pháp năm 2013, là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí và quyền làm chủ của Nhân dân. Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 cụ thể hóa vai trò này, nhấn mạnh hai chức năng chính: quyết định và giám sát. Về chức năng quyết định, HĐND xã có thẩm quyền ban hành Nghị quyết HĐND xã về các vấn đề kinh tế - xã hội, ngân sách, quốc phòng, an ninh và đời sống dân sinh trong phạm vi được phân quyền. Về chức năng giám sát, HĐND thực hiện hoạt động giám sát của HĐND đối với việc tuân thủ pháp luật của các cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế, xã hội và công dân trên địa bàn. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để tổ chức và hoạt động HĐND cấp xã tại Tiên Phước, Quảng Nam đi vào nền nếp, thực chất, đảm bảo quyền lực nhà nước thực sự thuộc về nhân dân.
1.2. Phân tích cơ cấu tổ chức HĐND huyện Tiên Phước
Theo Luật 2015, cơ cấu tổ chức HĐND huyện Tiên Phước ở cấp xã có những đổi mới quan trọng. Mỗi HĐND xã gồm các đại biểu do cử tri bầu, với số lượng được xác định dựa trên quy mô dân số. Thường trực Hội đồng nhân dân cấp xã bao gồm Chủ tịch và một Phó Chủ tịch, trong đó Phó Chủ tịch là đại biểu hoạt động chuyên trách. Điểm mới nổi bật là việc thành lập hai ban chuyên trách: Ban Pháp chế và Ban Kinh tế - Xã hội. Các Ban của HĐND xã hoạt động theo chế độ kiêm nhiệm, có nhiệm vụ thẩm tra các dự thảo nghị quyết, báo cáo, đề án và giúp HĐND thực hiện chức năng giám sát chuyên sâu theo lĩnh vực phụ trách. Cơ cấu này nhằm tăng cường tính chuyên nghiệp, nâng cao chất lượng các quyết sách và hiệu quả giám sát của HĐND xã tại Tiên Phước.
1.3. Nhiệm vụ và quyền hạn cốt lõi của HĐND cấp xã
Nhiệm vụ quyền hạn HĐND cấp xã được quy định tại Điều 33 Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2015. Các nhiệm vụ cốt lõi bao gồm: ban hành nghị quyết về các vấn đề thuộc thẩm quyền; quyết định biện pháp bảo đảm trật tự, an toàn xã hội; bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm các chức danh chủ chốt của HĐND và UBND cùng cấp; quyết định dự toán và phê chuẩn quyết toán ngân sách xã; giám sát việc tuân thủ pháp luật và thực hiện nghị quyết. Đặc biệt, HĐND có quyền lấy phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do mình bầu ra, và thực hiện quyền chất vấn và trả lời chất vấn để làm rõ trách nhiệm của các cơ quan, cá nhân liên quan. Việc thực thi đầy đủ các quyền hạn này là thước đo hiệu quả hoạt động HĐND Quảng Nam ở cấp cơ sở.
II. Thách thức chính trong hoạt động HĐND cấp xã Tiên Phước
Mặc dù khung pháp lý đã được hoàn thiện, thực tiễn tổ chức và hoạt động HĐND cấp xã tại Tiên Phước, Quảng Nam vẫn đối mặt với nhiều thách thức và tồn tại. Một trong những vấn đề nổi cộm nhất là chất lượng và năng lực của một bộ phận đại biểu HĐND xã. Luận văn của tác giả Võ Thị Bích Vân chỉ ra rằng, trong nhiệm kỳ 2011-2016, tỷ lệ đại biểu chưa qua đào tạo chuyên môn còn ở mức 40%, và đến nhiệm kỳ 2016-2021 vẫn còn 25%. Trình độ hạn chế ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng phân tích, thẩm tra văn bản, tham gia thảo luận và đặc biệt là kỹ năng giám sát, chất vấn. Nhiều đại biểu hoạt động kiêm nhiệm, chịu áp lực từ công việc chuyên môn nên chưa dành đủ thời gian và tâm huyết cho nhiệm vụ dân cử. Thêm vào đó, hoạt động giám sát của HĐND đôi khi còn mang tính hình thức, chưa đi vào chiều sâu. Các cuộc giám sát chủ yếu dựa trên báo cáo của đơn vị được giám sát, thiếu công cụ và kỹ năng để xác minh thông tin một cách độc lập. Hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn tại một số kỳ họp chưa thực sự gay gắt, còn tình trạng nể nang, né tránh, chưa làm rõ được trách nhiệm đến cùng. Mối quan hệ giữa HĐND và UBND cấp xã tuy được xác định là quan hệ giám sát và chấp hành nhưng trên thực tế đôi khi còn bị chi phối bởi cơ chế Đảng lãnh đạo, dẫn đến tính độc lập tương đối của HĐND chưa được phát huy tối đa. Những thách thức này đòi hỏi phải có các giải pháp đồng bộ để nâng cao hiệu quả hoạt động HĐND Quảng Nam tại cơ sở.
2.1. Hạn chế về năng lực và kỹ năng của đại biểu HĐND xã
Chất lượng đại biểu HĐND xã là yếu tố quyết định hiệu quả hoạt động của cơ quan dân cử. Tại Tiên Phước, một bộ phận đại biểu còn hạn chế về trình độ chuyên môn, lý luận chính trị và đặc biệt là các kỹ năng hoạt động thực tiễn. Nhiều đại biểu chưa nắm vững các quy định pháp luật, chưa nghiên cứu kỹ tài liệu nên việc tham gia thảo luận, biểu quyết tại kỳ họp Hội đồng nhân dân còn thụ động. Kỹ năng giám sát, phát hiện vấn đề, thu thập chứng cứ và kiến nghị giải pháp còn yếu. Bên cạnh đó, do phần lớn đại biểu hoạt động kiêm nhiệm, thời gian dành cho việc nghiên cứu, đi thực tế, tiếp xúc cử tri và thực hiện nhiệm vụ giám sát còn hạn chế, ảnh hưởng không nhỏ đến vai trò đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân.
2.2. Khó khăn trong công tác giám sát và thẩm tra văn bản
Hoạt động giám sát của HĐND cấp xã gặp nhiều khó khăn. Các Ban của HĐND xã mới được thành lập, thành viên hoạt động kiêm nhiệm, không có chuyên môn sâu về tài chính, pháp luật nên việc thẩm tra các báo cáo, dự thảo Nghị quyết HĐND xã về ngân sách, đất đai còn gặp lúng túng. Theo báo cáo của HĐND huyện Tiên Phước, “Ban kinh tế - xã hội một số xã, thành viên của Ban không có chuyên môn trong lĩnh vực công tác tài chính nên gặp nhiều khó khăn trong việc thẩm định, thẩm tra hồ sơ dự toán, quyết toán ngân sách nhà nước” [5]. Việc giám sát chuyên đề thường phụ thuộc vào báo cáo của cơ quan chịu sự giám sát, thiếu các công cụ kiểm chứng độc lập, làm giảm tính khách quan và hiệu quả của hoạt động này.
2.3. Bất cập trong mối quan hệ phối hợp HĐND UBND MTTQ
Mối quan hệ giữa HĐND và UBND cấp xã về lý thuyết là quan hệ giám sát và chấp hành. Tuy nhiên, thực tế tại một số địa phương ở Tiên Phước cho thấy còn có sự chồng chéo hoặc chưa rạch ròi. Một số đại biểu HĐND đồng thời là cán bộ chủ chốt của UBND, gây ra tình trạng “vừa đá bóng, vừa thổi còi”, làm giảm hiệu quả giám sát. Vai trò của MTTQ trong hoạt động HĐND, đặc biệt là trong công tác hiệp thương giới thiệu người ứng cử và giám sát hoạt động của đại biểu, đôi khi còn chưa được phát huy đầy đủ. Sự phối hợp giữa Thường trực HĐND và Ban Thường trực Ủy ban MTTQ trong việc tổ chức tiếp xúc cử tri và tổng hợp ý kiến cử tri có lúc chưa chặt chẽ, dẫn đến một số kiến nghị chưa được theo dõi, đôn đốc giải quyết triệt để.
III. Phương pháp nâng cao hiệu quả HĐND cấp xã Tiên Phước
Để nâng cao hiệu quả hoạt động HĐND Quảng Nam ở cấp xã, đặc biệt tại Tiên Phước, cần triển khai một cách đồng bộ nhiều giải pháp thiết thực. Trọng tâm đầu tiên là nâng cao chất lượng đại biểu HĐND xã. Điều này đòi hỏi phải làm tốt từ khâu lựa chọn, giới thiệu người ứng cử, đảm bảo những người được bầu thực sự tiêu biểu về phẩm chất, năng lực và uy tín. Sau khi được bầu, cần xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên về kiến thức pháp luật, kỹ năng hoạt động như kỹ năng phân tích chính sách, kỹ năng giám sát, kỹ năng tiếp xúc cử tri và kỹ năng chất vấn. Giải pháp thứ hai là đổi mới phương thức tổ chức kỳ họp Hội đồng nhân dân. Cần cải tiến công tác chuẩn bị, gửi tài liệu sớm cho đại biểu nghiên cứu, bố trí thời gian thảo luận tổ và thảo luận tại hội trường một cách hợp lý. Chủ tọa kỳ họp cần phát huy vai trò điều hành linh hoạt, khuyến khích tranh luận, đối thoại thẳng thắn, tập trung vào những vấn đề trọng tâm, bức xúc mà cử tri quan tâm. Việc ban hành Nghị quyết HĐND xã phải đảm bảo tính khả thi, rõ trách nhiệm, rõ nguồn lực và có lộ trình thực hiện cụ thể. Cần tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, điều hành kỳ họp để tiết kiệm thời gian và nâng cao hiệu quả. Cuối cùng, việc hoàn thiện quy chế hoạt động HĐND là vô cùng cần thiết, trong đó quy định rõ hơn về cơ chế hoạt động của Thường trực, các Ban và từng đại biểu.
3.1. Cải tiến quy trình tổ chức kỳ họp Hội đồng nhân dân
Một kỳ họp Hội đồng nhân dân hiệu quả là nền tảng cho mọi quyết sách đúng đắn. Tại Tiên Phước, cần cải tiến quy trình từ khâu chuẩn bị nội dung. Các báo cáo, đề án trình HĐND phải được các Ban của HĐND xã thẩm tra kỹ lưỡng, có ý kiến phản biện độc lập. Trong kỳ họp, cần tăng thời gian cho hoạt động thảo luận và chất vấn và trả lời chất vấn. Chủ tọa cần điều hành một cách dân chủ, gợi mở, khuyến khích các đại biểu, đặc biệt là đại biểu không giữ chức vụ, mạnh dạn phát biểu ý kiến. Các nghị quyết được thông qua phải ngắn gọn, dễ hiểu, có tính khả thi cao và được phổ biến kịp thời đến cử tri và nhân dân để cùng giám sát thực hiện.
3.2. Nâng cao vai trò chất lượng các Ban của HĐND xã
Các Ban của HĐND xã là cơ quan tham mưu quan trọng, giúp HĐND thực hiện chức năng giám sát và thẩm tra một cách chuyên sâu. Để nâng cao vai trò của các Ban, cần lựa chọn những đại biểu có trình độ chuyên môn phù hợp vào từng ban. Cần xây dựng kế hoạch hoạt động giám sát, khảo sát hàng năm một cách cụ thể, tập trung vào các lĩnh vực nhạy cảm, dễ phát sinh tiêu cực như quản lý đất đai, đầu tư xây dựng, thu chi ngân sách. Thường trực Hội đồng nhân dân cần tạo điều kiện về thời gian, kinh phí và cung cấp thông tin để các Ban hoạt động hiệu quả. Kết luận sau giám sát của các Ban phải được HĐND xem xét, thảo luận và có biện pháp xử lý kịp thời.
3.3. Tối ưu hóa hoạt động tiếp xúc cử tri và giải quyết kiến nghị
Tiếp xúc cử tri là cầu nối quan trọng giữa đại biểu và nhân dân. Hoạt động này cần được đổi mới về hình thức và nội dung. Ngoài các cuộc tiếp xúc định kỳ, đại biểu cần tăng cường tiếp xúc theo chuyên đề, theo giới, tại nơi cư trú và nơi làm việc để lắng nghe đa chiều ý kiến. Vai trò của MTTQ trong hoạt động HĐND cần được phát huy mạnh mẽ hơn trong việc phối hợp tổ chức và tổng hợp ý kiến. Quan trọng hơn, các kiến nghị của cử tri phải được phân loại, chuyển đến cơ quan có thẩm quyền và theo dõi, đôn đốc giải quyết dứt điểm. Kết quả giải quyết phải được công khai, báo cáo lại với cử tri trong lần tiếp xúc sau, tạo dựng niềm tin của nhân dân vào cơ quan dân cử.
IV. Bí quyết đổi mới hoạt động giám sát HĐND cấp xã hiệu quả
Giám sát là một trong hai chức năng cốt lõi, thể hiện quyền lực của HĐND. Để hoạt động giám sát của HĐND cấp xã tại Tiên Phước thực sự hiệu quả và đi vào thực chất, cần có những đổi mới mang tính đột phá. Trước hết, cần thay đổi tư duy giám sát từ “giám sát vụ việc” sang “giám sát chính sách”. Thay vì chỉ tập trung vào các sai phạm đơn lẻ, HĐND cần giám sát cả quá trình ban hành và thực thi các chính sách, các Nghị quyết HĐND xã để phát hiện những bất cập, lỗ hổng ngay từ đầu. Thứ hai, hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn phải trở thành điểm nhấn trong mỗi kỳ họp. Các câu hỏi chất vấn cần ngắn gọn, đi thẳng vào vấn đề, có địa chỉ và thời hạn giải quyết rõ ràng. Người trả lời chất vấn phải nêu rõ trách nhiệm và đưa ra giải pháp khắc phục, tránh trả lời chung chung, né tránh. HĐND có thể ra nghị quyết về việc trả lời chất vấn, làm cơ sở để theo dõi, giám sát việc thực hiện lời hứa của người bị chất vấn. Thứ ba, cần tăng cường sự phối hợp giám sát với các tổ chức khác. Vai trò của MTTQ trong hoạt động HĐND và các tổ chức chính trị - xã hội, Ban Thanh tra nhân dân cần được phát huy tối đa để tạo thành một mạng lưới giám sát toàn diện. Việc phối hợp này giúp thu thập thông tin đa chiều, tăng tính khách quan và tạo sức ép dư luận đối với các cơ quan, cá nhân có sai phạm.
4.1. Biến phiên chất vấn và trả lời chất vấn thành tâm điểm kỳ họp
Để nâng cao hiệu quả, phiên chất vấn và trả lời chất vấn cần được chuẩn bị kỹ lưỡng. Thường trực Hội đồng nhân dân cần tổng hợp các vấn đề bức xúc từ các cuộc tiếp xúc cử tri, từ báo cáo giám sát của các Ban và từ dư luận xã hội để lựa chọn nội dung chất vấn. Các đại biểu cần chủ động thu thập thông tin, chuẩn bị câu hỏi sắc sảo. Hoạt động “tái chất vấn” cần được áp dụng để truy vấn đến cùng trách nhiệm. Kết thúc phiên chất vấn, HĐND cần có kết luận rõ ràng, thậm chí ra nghị quyết yêu cầu các cơ quan chức năng thực hiện và báo cáo kết quả tại kỳ họp sau. Điều này giúp nâng cao trách nhiệm giải trình của các cơ quan nhà nước tại Tiên Phước.
4.2. Tăng cường giám sát chuyên đề và giám sát việc thực thi pháp luật
Ngoài giám sát tại kỳ họp, giám sát chuyên đề là hình thức giám sát sâu và hiệu quả. Hàng năm, HĐND xã cần lựa chọn 1-2 vấn đề nổi cộm, được nhiều cử tri quan tâm để tổ chức các đoàn giám sát chuyên đề. Kế hoạch giám sát phải chi tiết, thành phần đoàn giám sát cần có chuyên gia hoặc người có kinh nghiệm trong lĩnh vực đó. Kết luận giám sát phải chỉ ra được hạn chế, nguyên nhân, trách nhiệm và kiến nghị cụ thể. Bên cạnh đó, hoạt động giám sát của HĐND cần tập trung vào việc tuân thủ Luật Tổ chức chính quyền địa phương và các văn bản pháp luật khác tại địa phương, đảm bảo chính quyền hoạt động trong khuôn khổ pháp luật.
V. Thực tiễn hoạt động HĐND cấp xã Tiên Phước 2011 2021
Nhìn lại giai đoạn 2011-2021, tổ chức và hoạt động HĐND cấp xã tại Tiên Phước, Quảng Nam đã có những chuyển biến tích cực. Chất lượng đại biểu HĐND xã được nâng lên rõ rệt qua hai nhiệm kỳ. Theo số liệu từ luận văn của tác giả Võ Thị Bích Vân, nếu nhiệm kỳ 2011-2016 có 28,02% đại biểu trình độ đại học thì đến nhiệm kỳ 2016-2021, con số này đã tăng lên 44,68%. Tương tự, trình độ lý luận chính trị cũng được cải thiện, góp phần nâng cao năng lực hoạch định và giám sát chính sách. Các kỳ họp Hội đồng nhân dân được tổ chức ngày càng bài bản, dân chủ và thực chất hơn. Từ 2011 đến nay, HĐND các xã, thị trấn đã tổ chức thành công 367 kỳ họp thường kỳ và 93 kỳ họp bất thường, thông qua nhiều Nghị quyết HĐND xã quan trọng, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội địa phương phát triển. Hoạt động tiếp xúc cử tri được duy trì đều đặn với hơn 300 lượt, tiếp nhận hơn 1621 ý kiến, kiến nghị. Nhiều vấn đề bức xúc của người dân đã được phản ánh và đôn đốc giải quyết kịp thời. Đặc biệt, sau khi Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2015 có hiệu lực, việc thành lập các Ban của HĐND xã đã bước đầu phát huy hiệu quả trong công tác thẩm tra, giúp HĐND đưa ra những quyết sách sát với thực tiễn hơn. Những kết quả này khẳng định vai trò ngày càng quan trọng của HĐND cấp xã trong hệ thống chính trị cơ sở.
5.1. Đánh giá hiệu quả hoạt động qua các nghị quyết ban hành
Hiệu quả hoạt động HĐND Quảng Nam ở cấp xã được thể hiện rõ nhất qua chất lượng và tính khả thi của các nghị quyết. Tại Tiên Phước, các Nghị quyết HĐND xã đã bám sát chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước và tình hình thực tế địa phương. Nhiều nghị quyết về xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế vườn, giảm nghèo bền vững, quản lý tài nguyên môi trường... đã đi vào cuộc sống, tạo ra sự thay đổi tích cực. Việc xây dựng nghị quyết ngày càng được chú trọng, lấy ý kiến rộng rãi từ các chuyên gia, MTTQ và nhân dân, đảm bảo các quyết sách khi ban hành nhận được sự đồng thuận cao và có tính khả thi, góp phần quan trọng vào việc hoàn thành các chỉ tiêu kinh tế - xã hội của huyện.
5.2. Phân tích sự thay đổi chất lượng đại biểu qua 2 nhiệm kỳ
So sánh hai nhiệm kỳ 2011-2016 và 2016-2021 cho thấy chất lượng đại biểu HĐND xã tại Tiên Phước có sự tiến bộ vượt bậc. Tỷ lệ đại biểu có trình độ THPT tăng từ 74,39% lên 85,99%. Tỷ lệ đại biểu có trình độ đại học tăng từ 28,02% lên 44,68%. Trình độ lý luận chính trị trung cấp trở lên cũng tăng từ 47,82% lên 58,2%. Sự gia tăng về trình độ học vấn và chuyên môn là nền tảng quan trọng để các đại biểu thực hiện tốt hơn nhiệm vụ quyền hạn HĐND cấp xã, đặc biệt là trong các hoạt động đòi hỏi tư duy phân tích và phản biện như thẩm tra văn bản và chất vấn tại kỳ họp. Đây là một thành công lớn trong công tác nhân sự của huyện Tiên Phước.
VI. Định hướng tương lai cho hoạt động HĐND cấp xã Tiên Phước
Để tổ chức và hoạt động HĐND cấp xã tại Tiên Phước, Quảng Nam tiếp tục phát triển, đáp ứng yêu cầu của giai đoạn mới, cần có những định hướng chiến lược và giải pháp căn cơ. Trước hết, cần tiếp tục hoàn thiện quy chế hoạt động HĐND cấp xã, cụ thể hóa hơn nữa chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và mối quan hệ công tác của Thường trực, các Ban, Tổ đại biểu (nếu có) và từng đại biểu. Quy chế cần có những điều khoản rõ ràng về chế độ thông tin, báo cáo, điều kiện làm việc và các chế tài xử lý khi đại biểu không hoàn thành nhiệm vụ. Thứ hai, công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ phải được xem là nhiệm vụ hàng đầu. Cần xây dựng lộ trình đào tạo bài bản cho đội ngũ đại biểu HĐND xã, không chỉ về kiến thức mà còn về kỹ năng thực hành. Nội dung bồi dưỡng cần cập nhật thường xuyên, sát với thực tiễn địa phương. Đặc biệt, cần chú trọng bồi dưỡng cho các chức danh trong Thường trực Hội đồng nhân dân và Trưởng, Phó các Ban của HĐND. Thứ ba, cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào mọi hoạt động của HĐND, từ việc tổ chức kỳ họp Hội đồng nhân dân trực tuyến, quản lý văn bản điện tử, đến việc xây dựng các kênh tương tác trực tuyến với cử tri. Điều này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả, minh bạch hóa hoạt động mà còn tạo điều kiện để người dân dễ dàng tiếp cận thông tin và tham gia giám sát chính quyền hiệu quả hơn.
6.1. Hoàn thiện quy chế hoạt động HĐND theo thực tiễn địa phương
Quy chế hoạt động HĐND là văn bản pháp lý nội bộ, định hướng và điều chỉnh toàn bộ hoạt động của HĐND. Việc rà soát, sửa đổi, bổ sung quy chế hoạt động cho phù hợp với Luật Tổ chức chính quyền địa phương và thực tiễn của Tiên Phước là yêu cầu cấp thiết. Quy chế mới cần quy định rõ cơ chế phối hợp giữa HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ; quy trình giám sát chuyên đề; trình tự, thủ tục tổ chức một phiên chất vấn và trả lời chất vấn hiệu quả; và trách nhiệm của đại biểu trong việc tiếp xúc cử tri và theo dõi giải quyết kiến nghị.
6.2. Xây dựng lộ trình đào tạo bồi dưỡng cho đại biểu HĐND
Đầu tư cho chất lượng đại biểu HĐND xã là đầu tư cho tương lai. Huyện Tiên Phước cần xây dựng một chương trình bồi dưỡng toàn diện và liên tục. Nội dung cần tập trung vào các kỹ năng thiết yếu: kỹ năng nghiên cứu, phân tích văn bản pháp luật; kỹ năng giám sát và thu thập thông tin; kỹ năng thuyết trình, tranh luận; kỹ năng xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo. Hình thức bồi dưỡng cần đa dạng, kết hợp giữa học tập trung, hội thảo trao đổi kinh nghiệm và các chuyến đi thực tế, học hỏi mô hình hay từ các địa phương khác để nâng cao hiệu quả hoạt động HĐND Quảng Nam.
6.3. Tăng cường mối quan hệ giữa HĐND và UBND cấp xã
Để đảm bảo hiệu lực, hiệu quả của chính quyền cơ sở, mối quan hệ giữa HĐND và UBND cấp xã cần được tăng cường trên cơ sở phân định rõ chức năng, nhiệm vụ. HĐND thực hiện tốt chức năng quyết định và giám sát, tạo hành lang pháp lý cho UBND hoạt động. Ngược lại, UBND phải nghiêm túc chấp hành các nghị quyết của HĐND, chủ động báo cáo, cung cấp thông tin và tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động giám sát. Sự phối hợp chặt chẽ, tôn trọng lẫn nhau nhưng vẫn đảm bảo tính độc lập tương đối sẽ tạo ra sức mạnh tổng hợp để thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị tại địa phương.
