I. Tổng quan về tình hình sinh con thứ ba trở lên tại Việt Nam
Luận văn Thạc sĩ Y học của Nguyễn Thị Thùy Linh, Đại học Thái Nguyên năm 2022, đã nghiên cứu về thực trạng sinh con thứ ba trở lên (SCT3+) của phụ nữ 15-49 tuổi đã có chồng tại huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên năm 2021. Nghiên cứu này xuất phát từ thực tế tỷ lệ SCT3+ tại Việt Nam nói chung và Thái Nguyên nói riêng đang có xu hướng gia tăng, ảnh hưởng đến tốc độ tăng dân số và phát triển kinh tế - xã hội. Luận văn chỉ ra rằng mặc dù chương trình Dân số - Kế hoạch hóa gia đình đã đạt được nhiều thành tựu trong việc giảm tỷ lệ sinh, nhưng tỷ lệ SCT3+ vẫn là một vấn đề đáng quan tâm. Tỉnh Thái Nguyên, đặc biệt là huyện Phú Bình, được xác định là một trong những địa phương có tỷ lệ SCT3+ cao. Luận văn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm soát tỷ lệ SCT3+ để đảm bảo sự phát triển bền vững của địa phương và nâng cao chất lượng cuộc sống người dân. Việc nghiên cứu này giúp hiểu rõ hơn về thực trạng và nguyên nhân của tình trạng SCT3+, từ đó đề xuất các giải pháp can thiệp hiệu quả.
II. Thực trạng sinh con thứ ba trở lên trên thế giới và tại huyện Phú Bình
Luận văn so sánh tình hình SCT3+ tại Việt Nam với thế giới, đặc biệt là châu Phi, nơi có mức sinh và mức tăng dân số cao nhất. Nghiên cứu cho thấy mối liên hệ giữa mức sinh cao và nghèo đói, kém phát triển. Trong khi đó, các nước phát triển lại đối mặt với tình trạng mức sinh xuống thấp hơn mức sinh thay thế. Tại Việt Nam, mặc dù mức sinh đã giảm đáng kể trong 30 năm qua, nhưng tỷ lệ SCT3+ vẫn có chiều hướng gia tăng. Đặc biệt, huyện Phú Bình, Thái Nguyên, là một trong những địa phương có tỷ lệ SCT3+ cao nhất tỉnh, gây ra những lo ngại về ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội. Luận văn cũng đề cập đến việc nhiều bà mẹ muốn biết giới tính thai nhi sớm, cho thấy một phần nguyên nhân của SCT3+ có thể liên quan đến mong muốn có con trai. Tác giả nhấn mạnh sự cần thiết của các chính sách can thiệp phù hợp để kiểm soát tỷ lệ SCT3+ và đảm bảo sự phát triển bền vững.
III. Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh con thứ ba trở lên
Luận văn phân tích một số yếu tố ảnh hưởng đến SCT3+, bao gồm trình độ học vấn, kinh tế, nhận thức về kế hoạch hóa gia đình và các yếu tố văn hóa xã hội. Tác giả đưa ra các khái niệm và định nghĩa liên quan đến dân số, mức sinh, tổng tỷ suất sinh, và SCT3+, đồng thời trích dẫn Quyết định số 05-QĐ/TW về việc kết nạp người vi phạm chính sách dân số vào Đảng để làm rõ các trường hợp sinh con không bị coi là vi phạm. Nghiên cứu cho thấy mức sinh có liên quan đến trình độ kinh tế, với nhóm “nghèo nhất” có mức sinh cao nhất. Điều này cho thấy cần tăng cường đầu tư vào dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản và kế hoạch hóa gia đình cho nhóm này. Luận văn cũng phân tích mối quan hệ giữa SCT3+ và các yếu tố như tuổi kết hôn, thời gian chung sống, số con mong muốn, địa vị người phụ nữ, và việc áp dụng các biện pháp tránh thai. Việc hiểu rõ các yếu tố này là cơ sở để xây dựng các chính sách can thiệp hiệu quả.
IV. Giá trị và ứng dụng thực tiễn của nghiên cứu
Nghiên cứu của Nguyễn Thị Thùy Linh cung cấp cái nhìn tổng quan về thực trạng SCT3+ tại huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên, và phân tích các yếu tố ảnh hưởng. Đây là một nghiên cứu có giá trị thực tiễn cao, giúp các nhà hoạch định chính sách, các cơ quan quản lý dân số và các cán bộ y tế hiểu rõ hơn về vấn đề SCT3+ tại địa phương. Dựa trên kết quả nghiên cứu, có thể đề xuất các giải pháp can thiệp phù hợp, nhắm vào các nhóm đối tượng cụ thể và các yếu tố ảnh hưởng chính. Nghiên cứu cũng góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của việc kế hoạch hóa gia đình và kiểm soát tỷ lệ sinh, đặc biệt là SCT3+, để đảm bảo sự phát triển bền vững của địa phương và nâng cao chất lượng cuộc sống người dân. Việc kết hợp các biện pháp can thiệp kinh tế, giáo dục, truyền thông và y tế sẽ mang lại hiệu quả cao hơn trong việc kiểm soát SCT3+.
