I. Tổng quan về luận án và bối cảnh nghiên cứu
Luận án tiến sĩ "Xây dựng đời sống văn hóa ở nông thôn tỉnh Nghệ An" của NCS Nguyễn Tất Hào, dưới sự hướng dẫn của PGS. Đinh Thị Vân Chi, tập trung nghiên cứu thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả xây dựng đời sống văn hóa (ĐSVH) ở nông thôn Nghệ An. Nghiên cứu được thực hiện trong bối cảnh cả nước đang triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn và Phong trào thi đua "Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới". Luận án lựa chọn Nghệ An làm đối tượng nghiên cứu do tỉnh này có truyền thống văn hóa lâu đời nhưng ĐSVH ở nông thôn vẫn còn nhiều hạn chế, đặc biệt là sự chênh lệch về mức hưởng thụ văn hóa so với thành thị. Nghiên cứu này có ý nghĩa khoa học và thực tiễn trong việc đề xuất các giải pháp phù hợp với thực tế Nghệ An và xu hướng phát triển chung của đất nước.
1.1. Bối cảnh và lý do chọn đề tài: Lý do chọn đề tài xuất phát từ sự cần thiết phải nâng cao ĐSVH ở nông thôn, phù hợp với tiến trình phát triển của đất nước. Nghệ An, một vùng đất giàu truyền thống văn hóa, vẫn còn tồn tại những khó khăn, đặc biệt là sự chênh lệch về mức hưởng thụ văn hóa giữa nông thôn và thành thị. Mặc dù tỉnh đã đạt được những kết quả nhất định trong việc xây dựng ĐSVH, nhưng vẫn còn nhiều bất cập cần được giải quyết.
1.2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu: Luận án đặt mục tiêu đề xuất giải pháp thúc đẩy hoạt động xây dựng ĐSVH ở nông thôn Nghệ An một cách bền vững. Các nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm: tổng quan nghiên cứu hiện có, làm rõ lý luận, đánh giá thực trạng, phân tích yếu tố tác động và đề xuất giải pháp.
1.3. Phạm vi và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện tại các vùng nông thôn đại diện cho miền núi (Anh Sơn), trung du (Đô Lương) và đồng bằng ven biển (Nghi Lộc) của tỉnh Nghệ An. Thời gian nghiên cứu từ năm 2008 đến nay. Luận án sử dụng kết hợp các phương pháp nghiên cứu: khảo sát thực tế (điều tra xã hội học, phỏng vấn sâu, xin ý kiến chuyên gia), phân tích tài liệu thứ cấp, tổng hợp và so sánh.
II. Cơ sở lý luận và tổng quan nghiên cứu hiện có
Luận án dựa trên các nguyên lý của Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các lý thuyết về vai trò, quản lý văn hóa. Các khái niệm như ĐSVH, xây dựng ĐSVH, nông dân, nông thôn được làm rõ. Nghiên cứu tham khảo các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về xây dựng nông thôn mới và ĐSVH. Luận án cũng đã khảo sát các nghiên cứu trước đây về xây dựng ĐSVH, cả ở cấp độ quốc gia và địa phương, để làm cơ sở cho việc phân tích và đề xuất giải pháp.
2.1. Cơ sở lý luận: Luận án dựa trên nền tảng lý luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các lý thuyết về vai trò, quản lý văn hóa và các khái niệm liên quan đến ĐSVH và nông thôn.
2.2. Tổng quan nghiên cứu trong nước: Nhiều công trình nghiên cứu về xây dựng ĐSVH đã được phân tích, bao gồm sách, bài báo, đề tài nghiên cứu cấp Bộ. Các nghiên cứu này đã đề cập đến nhiều khía cạnh của ĐSVH, từ lý luận đến thực tiễn, từ tổng quan đến các vấn đề cụ thể. Ví dụ, cuốn sách "Một số kinh nghiệm về triển khai Phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa" đã cung cấp những kinh nghiệm quý báu trong việc tổ chức và thực hiện phong trào. Các nghiên cứu khác tập trung vào tác động của phong trào đến lối sống, môi trường văn hóa, và đặc thù của văn hóa nông thôn.
III. Thực trạng xây dựng đời sống văn hóa ở nông thôn Nghệ An
Chương 2 của luận án tập trung phân tích thực trạng hoạt động xây dựng ĐSVH ở nông thôn Nghệ An. Nghiên cứu chỉ ra các chủ thể tham gia, bao gồm chính quyền các cấp, các đoàn thể, và người dân. Thực trạng được đánh giá thông qua các số liệu thống kê, kết quả điều tra xã hội học, và phỏng vấn sâu. Luận án chỉ ra những mặt tích cực cũng như những hạn chế, tồn tại trong quá trình xây dựng ĐSVH ở các vùng nông thôn của tỉnh. Những vấn đề như cơ sở vật chất, nguồn nhân lực, kinh phí, và nhận thức của người dân được phân tích cụ thể.
3.1. Vai trò các chủ thể: Các chủ thể tham gia xây dựng ĐSVH ở nông thôn Nghệ An bao gồm chính quyền các cấp, các đoàn thể và người dân. Mỗi chủ thể đều có vai trò và trách nhiệm riêng, sự phối hợp giữa các chủ thể là yếu tố quan trọng để đạt được hiệu quả.
3.2. Kết quả đạt được: Nghệ An đã đạt được một số kết quả tích cực trong việc xây dựng ĐSVH ở nông thôn. Tư tưởng, đạo đức, lối sống của người dân đã có những chuyển biến tích cực. Hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao được đầu tư xây dựng. Các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao được tổ chức thường xuyên.
3.3. Hạn chế và tồn tại: Bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế. Cơ sở vật chất, kinh phí còn thiếu thốn. Nhận thức của một bộ phận người dân về xây dựng ĐSVH chưa cao. Việc tổ chức các hoạt động văn hóa chưa thực sự đáp ứng nhu cầu của người dân. Sự chênh lệch về mức hưởng thụ văn hóa giữa các vùng nông thôn vẫn còn lớn.
IV. Giải pháp nâng cao hiệu quả xây dựng đời sống văn hóa
Dựa trên phân tích thực trạng, luận án đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả xây dựng ĐSVH ở nông thôn Nghệ An. Các giải pháp được đề xuất tập trung vào việc nâng cao nhận thức của người dân, tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, đào tạo nguồn nhân lực, huy động nguồn lực xã hội, và hoàn thiện thể chế, chính sách. Luận án nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kết hợp giữa phát triển kinh tế với phát triển văn hóa, giữa bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa địa phương với tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại. Việc đề xuất các giải pháp cụ thể, khả thi được kỳ vọng sẽ góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân nông thôn Nghệ An.
4.1. Nâng cao nhận thức: Giải pháp quan trọng hàng đầu là nâng cao nhận thức của người dân về tầm quan trọng của việc xây dựng ĐSVH. Cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, vận động người dân tích cực tham gia vào các hoạt động văn hóa, thể thao.
4.2. Đầu tư cơ sở vật chất: Cần tăng cường đầu tư xây dựng, nâng cấp cơ sở vật chất văn hóa, thể thao ở nông thôn. Đảm bảo các thiết chế văn hóa, thể thao hoạt động hiệu quả, đáp ứng nhu cầu của người dân.
4.3. Đào tạo nguồn nhân lực: Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ văn hóa, thể thao ở cơ sở. Nâng cao năng lực quản lý, tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao cho đội ngũ cán bộ này.
4.4. Huy động nguồn lực và hoàn thiện thể chế: Huy động các nguồn lực xã hội để đầu tư cho xây dựng ĐSVH ở nông thôn. Hoàn thiện thể chế, chính sách liên quan đến xây dựng ĐSVH. Đồng thời, cần có cơ chế theo dõi, đánh giá hiệu quả của các giải pháp được đề xuất.
