Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội hiện nay, du lịch đã trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp quan trọng vào GDP quốc gia và địa phương. Năm 2017, du lịch Việt Nam đóng góp trực tiếp khoảng 294 nghìn tỷ đồng, chiếm 5,9% tổng GDP, tăng lên 6,7% trong năm 2018. Tỉnh Điện Biên xác định phát triển du lịch là mũi nhọn kinh tế, với mục tiêu đến năm 2020 thu hút khoảng 870 nghìn lượt khách, doanh thu dịch vụ đạt 1.500 tỷ đồng, tăng 30% so với năm 2018. Thành phố Điện Biên Phủ được xem là trung tâm phát triển du lịch của tỉnh, tuy nhiên thực tế phát triển du lịch tại đây chưa tương xứng với tiềm năng sẵn có. Chính sách phát triển du lịch chưa được ban hành đồng bộ, sản phẩm du lịch đặc trưng còn thiếu, chất lượng dịch vụ còn yếu kém, bộc lộ nhiều hạn chế.

Luận văn tập trung nghiên cứu thực thi chính sách phát triển du lịch tại Thành phố Điện Biên Phủ trong giai đoạn 2013-2018, nhằm phân tích thành công, hạn chế và nguyên nhân, từ đó đề xuất giải pháp hoàn thiện chính sách phát triển du lịch đến năm 2020, tầm nhìn 2030. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả thực thi chính sách, khai thác tối đa tiềm năng du lịch, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương, đồng thời bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, lịch sử đặc trưng của vùng Tây Bắc.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết về chính sách công và thực thi chính sách phát triển du lịch, trong đó:

  • Khái niệm du lịch: Du lịch là hoạt động di chuyển và lưu trú tạm thời ngoài nơi cư trú nhằm mục đích nghỉ ngơi, giải trí, khám phá, theo định nghĩa của Liên Hiệp Quốc và Luật Du lịch Việt Nam 2017.
  • Phát triển du lịch: Là quá trình gia tăng sản lượng, doanh thu, hoàn thiện cơ cấu kinh doanh và chất lượng dịch vụ du lịch, góp phần phát triển kinh tế - xã hội bền vững.
  • Thực thi chính sách phát triển du lịch: Quá trình chuyển hóa ý chí, mục tiêu chính sách thành hiện thực thông qua tổ chức, phân công, phối hợp, kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm nhằm đạt mục tiêu phát triển du lịch địa phương.
  • Các yếu tố ảnh hưởng đến thực thi chính sách: Bao gồm yếu tố vĩ mô (chính sách nhà nước, điều kiện kinh tế - xã hội, văn hóa lịch sử) và yếu tố vi mô (cán bộ thực thi, doanh nghiệp, cộng đồng dân cư, khách du lịch).

Khung lý thuyết còn tham khảo kinh nghiệm thực thi chính sách phát triển du lịch tại huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La và quốc tế (Phuket, Thái Lan) để rút ra bài học phù hợp cho Điện Biên Phủ.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Kết hợp dữ liệu thứ cấp (văn bản pháp luật, quy hoạch, báo cáo, tài liệu khoa học) và dữ liệu sơ cấp (phỏng vấn lãnh đạo UBND tỉnh, thành phố, Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch, doanh nghiệp du lịch, cộng đồng dân cư).
  • Phương pháp thu thập: Điều tra thực địa, phỏng vấn sâu, thu thập số liệu thống kê về khách du lịch, doanh thu, cơ sở lưu trú, lao động du lịch.
  • Phương pháp phân tích: Thống kê mô tả, so sánh, phân tích tổng hợp, đối chiếu thực trạng với mục tiêu chính sách, đánh giá điểm mạnh, điểm yếu và nguyên nhân.
  • Cỡ mẫu và timeline: Dữ liệu thu thập trong giai đoạn 2013-2018, phỏng vấn từ 01/02/2019 đến 01/04/2019, phân tích và đề xuất giải pháp đến năm 2020, tầm nhìn 2030.

Phương pháp nghiên cứu đảm bảo tính khách quan, toàn diện, kết hợp lý thuyết và thực tiễn để đưa ra đánh giá chính xác và giải pháp khả thi.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng phát triển du lịch: Thành phố Điện Biên Phủ có tiềm năng lớn với diện tích 6.427,1 ha, dân số khoảng 57.265 người, đa dạng văn hóa các dân tộc Khơ Mú, H’Mông, Thái. Tuy nhiên, số lượng khách du lịch và doanh thu chưa đạt kỳ vọng. Giai đoạn 2013-2018, lượng khách tăng nhưng chưa đạt mục tiêu 870 nghìn lượt khách năm 2020. Doanh thu dịch vụ du lịch tăng nhưng còn thấp so với tiềm năng, chất lượng dịch vụ và sản phẩm du lịch chưa đa dạng, đặc trưng.

  2. Thực thi chính sách phát triển du lịch: Việc xây dựng quy hoạch, kế hoạch và ban hành chính sách còn thiếu đồng bộ, chưa có chính sách đặc thù phù hợp với điều kiện địa phương. Tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch và chính sách còn chồng chéo, phân công nhiệm vụ chưa rõ ràng, gây khó khăn trong phối hợp liên ngành. Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm chưa thường xuyên, hiệu quả chưa cao.

  3. Nguồn lực và nhân lực: Cơ sở hạ tầng du lịch được đầu tư nhưng chưa đồng bộ, nguồn vốn đầu tư còn hạn chế. Nguồn nhân lực du lịch thiếu kỹ năng chuyên môn, ngoại ngữ và kiến thức văn hóa địa phương. Đội ngũ cán bộ thực thi chính sách còn hạn chế về năng lực và trách nhiệm.

  4. Ảnh hưởng của các yếu tố bên ngoài và bên trong: Chính sách phát triển du lịch của Trung ương và tỉnh có tác động tích cực nhưng chưa được cụ thể hóa đầy đủ tại cấp thành phố. Văn hóa, lịch sử và tài nguyên thiên nhiên là lợi thế nhưng chưa được khai thác hiệu quả. Doanh nghiệp và cộng đồng dân cư chưa được huy động tham gia đầy đủ vào phát triển du lịch bền vững.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân hạn chế trong thực thi chính sách phát triển du lịch tại Điện Biên Phủ chủ yếu do thiếu sự đồng bộ trong xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách, nguồn lực đầu tư và nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu. So với kinh nghiệm tại huyện Mộc Châu, Sơn La, nơi đã có chính sách đặc thù, quy hoạch chi tiết và tổ chức bộ máy quản lý hiệu quả, Điện Biên Phủ cần học hỏi để hoàn thiện.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng lượt khách và doanh thu du lịch giai đoạn 2013-2018, bảng phân tích các yếu tố ảnh hưởng và sơ đồ tổ chức thực thi chính sách hiện tại để minh họa điểm mạnh, điểm yếu.

Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc hoàn thiện chính sách, nâng cao năng lực cán bộ, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đồng thời tăng cường phối hợp liên ngành và huy động sự tham gia của cộng đồng, doanh nghiệp để phát triển du lịch bền vững, khai thác hiệu quả tiềm năng đặc thù của địa phương.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng và hoàn thiện quy hoạch, kế hoạch phát triển du lịch

    • Rà soát, bổ sung quy hoạch tổng thể phát triển du lịch đến năm 2020, tầm nhìn 2030, đảm bảo tính đồng bộ, phù hợp với điều kiện địa phương.
    • Công khai quy hoạch, lấy ý kiến rộng rãi, giám sát thực hiện thường xuyên.
    • Chủ thể thực hiện: UBND thành phố phối hợp Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch, thời gian hoàn thành trong năm 2020.

  2. Hoàn thiện cơ chế chính sách đặc thù, tạo môi trường đầu tư thuận lợi

    • Rà soát, kiến nghị Trung ương và tỉnh ban hành chính sách ưu đãi về đầu tư, thuế, đất đai, hải quan, xuất nhập cảnh cho phát triển du lịch.
    • Xây dựng danh mục dự án ưu tiên, chính sách thu hút đầu tư, đơn giản hóa thủ tục hành chính.
    • Chủ thể thực hiện: UBND tỉnh, Sở Kế hoạch và Đầu tư, thời gian 2019-2020.

  3. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch

    • Đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng chuyên môn, ngoại ngữ, kiến thức văn hóa địa phương cho cán bộ, hướng dẫn viên, doanh nghiệp.
    • Thu hút nhân lực chất lượng cao từ trong và ngoài nước, đa dạng hóa hình thức đào tạo.
    • Chủ thể thực hiện: Sở Lao động Thương binh và Xã hội, các trường đào tạo, thời gian liên tục đến 2025.

  4. Tăng cường công tác truyền thông, quảng bá và xây dựng thương hiệu du lịch

    • Xây dựng thương hiệu du lịch gắn với giá trị lịch sử chiến thắng Điện Biên Phủ.
    • Đẩy mạnh xúc tiến du lịch trong nước và quốc tế, thành lập văn phòng đại diện xúc tiến tại các địa bàn trọng điểm.
    • Chủ thể thực hiện: Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch, các đơn vị truyền thông, thời gian 2019-2022.

  5. Tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm

    • Đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra việc chấp hành quy hoạch, bảo vệ tài nguyên môi trường, đảm bảo trật tự an toàn xã hội tại các điểm du lịch.
    • Xử lý nghiêm các vi phạm, nâng cao đạo đức nghề nghiệp cho cán bộ thực thi.
    • Chủ thể thực hiện: UBND thành phố, các cơ quan chức năng, thời gian liên tục.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cơ quan quản lý nhà nước về du lịch

    • Lãnh đạo UBND tỉnh, thành phố, Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch, các phòng ban liên quan có thể sử dụng luận văn để hoàn thiện chính sách, quy hoạch và nâng cao hiệu quả thực thi.

  2. Doanh nghiệp và nhà đầu tư trong lĩnh vực du lịch

    • Các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch, nhà đầu tư có thể tham khảo để hiểu rõ môi trường chính sách, cơ hội và thách thức, từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp.

  3. Các tổ chức nghiên cứu, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực

    • Các trường đại học, viện nghiên cứu, trung tâm đào tạo có thể sử dụng luận văn làm tài liệu tham khảo cho giảng dạy, nghiên cứu và xây dựng chương trình đào tạo nhân lực du lịch.

  4. Cộng đồng dân cư và các tổ chức xã hội

    • Người dân địa phương, các tổ chức cộng đồng có thể hiểu rõ vai trò, lợi ích và trách nhiệm trong phát triển du lịch bền vững, từ đó tham gia tích cực vào các hoạt động du lịch.

Câu hỏi thường gặp

  1. Thực thi chính sách phát triển du lịch gồm những nội dung gì?
    Thực thi chính sách bao gồm xây dựng kế hoạch triển khai, phổ biến tuyên truyền, phân công phối hợp thực hiện, đôn đốc, kiểm tra giám sát và đánh giá tổng kết. Ví dụ, tại Điện Biên Phủ, việc tuyên truyền chính sách giúp nâng cao nhận thức cộng đồng và doanh nghiệp.

  2. Điểm mạnh và điểm yếu trong thực thi chính sách phát triển du lịch tại Điện Biên Phủ là gì?
    Điểm mạnh là tiềm năng tự nhiên, văn hóa đặc trưng và sự quan tâm đầu tư của chính quyền. Điểm yếu gồm thiếu đồng bộ trong chính sách, nguồn nhân lực hạn chế, cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ và công tác kiểm tra giám sát chưa hiệu quả.

  3. Nguyên nhân chính dẫn đến hạn chế trong thực thi chính sách là gì?
    Nguyên nhân gồm thiếu sự phối hợp liên ngành, nguồn lực đầu tư và nhân lực chưa đáp ứng, chính sách chưa đặc thù phù hợp với điều kiện địa phương, và công tác truyền thông chưa hiệu quả.

  4. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao hiệu quả thực thi chính sách?
    Giải pháp bao gồm hoàn thiện quy hoạch, chính sách đặc thù, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tăng cường truyền thông quảng bá, và đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm.

  5. Làm thế nào để huy động sự tham gia của cộng đồng và doanh nghiệp trong phát triển du lịch?
    Cần xây dựng chính sách khuyến khích, tạo môi trường đầu tư thuận lợi, tổ chức đào tạo nâng cao nhận thức, đồng thời phát huy vai trò giám sát của cộng đồng và doanh nghiệp trong bảo vệ tài nguyên và phát triển sản phẩm du lịch.

Kết luận

  • Luận văn đã làm rõ thực trạng thực thi chính sách phát triển du lịch tại Thành phố Điện Biên Phủ giai đoạn 2013-2018, chỉ ra thành công và hạn chế cụ thể.
  • Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả thực thi chính sách, từ đó đề xuất các giải pháp đồng bộ, thiết thực nhằm hoàn thiện chính sách và nâng cao hiệu quả thực thi.
  • Đề xuất các nhóm giải pháp về quy hoạch, chính sách, tổ chức thực hiện, nguồn lực, truyền thông và kiểm tra giám sát phù hợp với điều kiện địa phương.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển du lịch bền vững, nâng cao đời sống kinh tế - xã hội của người dân địa phương.
  • Khuyến nghị các cơ quan quản lý, doanh nghiệp, cộng đồng dân cư cùng phối hợp thực hiện các giải pháp đề xuất, hướng tới mục tiêu phát triển du lịch Điện Biên Phủ đến năm 2020 và tầm nhìn 2030.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan chức năng cần triển khai rà soát, hoàn thiện quy hoạch và chính sách, đồng thời tổ chức các chương trình đào tạo, truyền thông và kiểm tra giám sát hiệu quả. Đề nghị các bên liên quan phối hợp chặt chẽ để hiện thực hóa các mục tiêu phát triển du lịch đã đề ra.