Thẩm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại của tòa án theo thủ tục tố tụng dân sự

• Người hướng dẫn: TS. Trần Phương Thảo
• Trường học: Trường Đại Học Luật Hà Nội
• Chuyên ngành: Luật dân sự và tổ chức tố tụng dân sự
• Đề tài: Thẩm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại của tòa án trong tố tụng dân sự
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ luật học
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM DOAN
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
• PHÀN MỞ DAU
• 1. CHƯƠNG 1: MOT SỐ VAN ĐÈ LÝ LUẬN VỀ THAM QUYỀN GIẢI QUYET TRANH CHAP KINH DOANH THƯƠNG MẠI CỦA TÒA ÁN
• 1.1. Khái niệm, đặc điểm và ý nghĩ cũa việc quy định về thim quyền gi quyết tranh chip kinh doanh thương mại cia téa ám
• 1.1.1. Khái niệm thẩm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại ca tia in
• 1.1.2. Đặc mai của têa ân
• 1.1.3. Ý nghĩa của việc quy định thim quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh, thường mại cia tia in
• 1.2. Cơ sở việc xây dựng các quy định về thẩm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại của tòa an
• 1.2.1. Việc xây dung các quy định giải quyết tranh a định; từ chủ trương của Dang về chiến lược cải cách tư pháp
• 1.2.2. Việc xây dung các quy định về thắm quyền giải quyết tranh chấp kink doanh, thương mại của tòa án xuất phát từ yêu cầu bio dim pháp hật nội dung được thục hiện
• 1.2.3. Việc xây dung các quy định về thắm quyền giải quyết tranh chấp kink doanh, thương mại cia tòa án dựa trên hệ thống toà án các cấp, ning lục giải quyết của các tba an
• 1.2.4. Việc xây dung các quy di Kink doanh, thương mại cia toa án côn xuất phát từ yêu cầu phải dim bảo quyền tự định đoạt của đương sự trong tổ tung din sw
• 1.2.5. Việc xây dung các quy định về thắm quyền giãi quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại cũa tòa án phải xuất phát từ tinh hình phát triển kink tế - xã ộivà từ thục tên gi quyết tranh chấp trong thời gian qua tại Việt Nam
• 1.3. huge quá trình hink thành và phát của hệ thống pháp lật hệ thếng tạng lân sự Việt Nam về thẩm quyền g quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại và tim Miu mật số mổ kh gồi guyết anh chấp ink doanh
• 1.3.1. Tim hiểu một số mô hình gi quyết tranh chấp kinh doanh thương rại của Téa an cũa một số quốc gia trên thé giới
• 1.4. KET LUẬN CHƯƠNG 1
• 2. CHVONG 2: CÁC QUY ĐỊNH CUA PHÁP LUAT TÓ TUNG DAN SỰ VIET NAM HIEN HANH VỀ THAM QUYỀN GIẢI QUYET TRANH CHAP KINH DOANH, THƯƠNG MẠI CUA TOA ÁN
• 2.1. Thắm quyền giải quyết tranh chấp kinh đoanh, thương mại cia Téa án the loạiviệc
• 2.1.1. Tranh chấp phát sinh trong hoạt hân, ổ chúc có đăng ký kinh deanh với nhau và đều có mục dich lợi như
• 2.1.2. Tranh chấp về quyề sở hữu trí sho công nghệ gi nhân, tổ chúc với nhau và đều có mục dich lợi nhuận địchvề chuyển nhượng phan von góp với công ty, thành viên công ty
• 2.1.3. Tram chấp phát sinh từ hoạt động công ty
• 2.1.4. Các tranh chấp khác về kinh doanh, thương mại, trừ trường hep thuge fn gi quyết của cơ quan, tổ chúc khác thee quy định của pháp hật
• 2.2. 'quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại theo cấp Téa án
• 2.2.1. Thắm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại cia tòa án nhân dan cấp huyện
• 2.2.2. Tham quyền giải quyết tranh chấp Kink doanh, thương mai cia tòa án nhân dan cấp tỉnh
• 2.3. Thắm quyền giải quyết tranh chấp Kink doanh, thương mại cia tồa án theo lãnh the
• 2.4. Tham quyền gi quyéttranh chap theo sự a chen cia nguyên don
• 3. CHVONG 3: THỰC TRANG ÁP DỤNG PHÁP LUAT CÁC QUY ĐỊNH CUA PHAP LUAT T6 TUNG DÂN SỰ VE THAM QUYỀN GIẢI QUYẾT TRANH CHAP, KINH DOANH THƯƠNG MẠI CUA TOA ÁN VÀ KIEN NGHỊ
• 3.1. Thục tiến thục hiện các quy định pháp luật về thẩm quyền giải quyết các tranh chấp kinh doanh thương mại cia téa án
• 3.2. cập trong nhận thúc về chủ thé kink doanh, thương mại thee từ quy định tại khoăn 03 Điều 30 của BLTTDS nim 2014 từ quy định tại khoăn 4 Điều 30 BLTTDS năm 2015
• 3.3. Bat cập từ quy định tại khoản 2 Điều 37 BLTTDS năm 201
• 3.4. Bắt cập trong cách xác định đối tượng tranh chấp l bắt ang sin tai điểm c khoin 1 đều 39 BLTTDS 2015
• 3.5. Bắt cập trong cách nhận thúc ita tia án thụ lý giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại z ám theo sự hựa chon của nguyên đơn, người yêu cầu
• 3.6. Nguyên nhân của sự bắt c
• 3.7. Mật số kiến nghị nhằm ning cao hiệu quả của 'Nam về chim quyền gi quyết tranh chấp, ánh đoanh thương mại cia Téa án
• 3.7.1. Kiến nghivé hoàn thiện pháp hật
• 3.7.2. Các kiến nghị khác
• 3.8. KET LUẬN CHƯƠNG 3
• PHÀN KÉT LUẬN
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Khái niệm thẩm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại của tòa án

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại của tòa án được xác định là khả năng và quyền hạn của tòa án trong việc xem xét và quyết định các vụ án liên quan đến tranh chấp trong lĩnh vực kinh doanh và thương mại. Theo quy định của Hiến pháp năm 2013, quyền lực nhà nước được chia thành ba nhánh: hành pháp, lập pháp và tư pháp. Trong đó, tòa án thuộc nhánh tư pháp, có nhiệm vụ xét xử và bảo đảm thực thi pháp luật. Việc xác định thẩm quyền của tòa án không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên tranh chấp mà còn tạo ra một môi trường pháp lý ổn định cho hoạt động kinh doanh. Theo nhà nghiên cứu Nguyễn Đức Mai, thẩm quyền của tòa án bao gồm việc xem xét và quyết định các vấn đề theo quy định của pháp luật, đồng thời thể hiện sự phân định trách nhiệm giữa các tòa án trong hệ thống tư pháp. Điều này rất quan trọng, bởi nếu không xác định rõ thẩm quyền, sẽ dẫn đến tình trạng chồng chéo và thiếu hiệu quả trong việc giải quyết các tranh chấp. Như vậy, việc xây dựng khái niệm thẩm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại của tòa án không chỉ là vấn đề lý luận mà còn có ý nghĩa thực tiễn to lớn trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống tư pháp.

II. Đặc điểm của thẩm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại của tòa án có những đặc điểm riêng biệt, phản ánh tính chất và yêu cầu của lĩnh vực này. Đầu tiên, thẩm quyền này thường gắn liền với các quan hệ pháp luật thương mại, bao gồm các tranh chấp phát sinh từ hợp đồng, quyền sở hữu trí tuệ, và các hoạt động kinh doanh khác. Thứ hai, thẩm quyền giải quyết tranh chấp thương mại thường được phân chia theo cấp độ tòa án, từ tòa án nhân dân cấp huyện đến cấp tỉnh, tạo ra một hệ thống phân cấp rõ ràng. Điều này giúp đảm bảo rằng các tranh chấp được giải quyết tại tòa án phù hợp với tính chất và quy mô của vụ việc. Thứ ba, thẩm quyền này còn phụ thuộc vào các quy định pháp luật cụ thể, bao gồm Bộ luật Tố tụng dân sự và các luật chuyên ngành khác. Việc hiểu rõ các đặc điểm này không chỉ giúp các bên tranh chấp nhận thức được quyền lợi của mình mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc giải quyết tranh chấp một cách nhanh chóng và hiệu quả. Đặc biệt, trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, việc xác định thẩm quyền rõ ràng sẽ góp phần nâng cao tính cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các doanh nghiệp trong nước.

III. Ý nghĩa của việc quy định thẩm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại của tòa án

Việc quy định thẩm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại của tòa án có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên tham gia vào quan hệ kinh doanh. Thứ nhất, nó tạo ra một cơ chế pháp lý rõ ràng, giúp các bên biết được nơi nào có thẩm quyền giải quyết tranh chấp của họ. Điều này không chỉ tăng cường tính minh bạch trong hoạt động tư pháp mà còn giúp các doanh nghiệp yên tâm hơn khi tham gia vào các giao dịch thương mại. Thứ hai, việc quy định thẩm quyền còn góp phần nâng cao hiệu quả giải quyết tranh chấp, giảm thiểu tình trạng án tồn đọng và kéo dài thời gian giải quyết. Khi thẩm quyền được xác định rõ ràng, tòa án có thể chủ động trong việc thụ lý và giải quyết các vụ án, từ đó nâng cao chất lượng và hiệu quả của hoạt động tư pháp. Cuối cùng, quy định này còn có tác động tích cực đến môi trường kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các doanh nghiệp, đồng thời bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng. Từ đó, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

IV. Cơ sở việc xây dựng các quy định về thẩm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại

Cơ sở để xây dựng các quy định về thẩm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại của tòa án bao gồm nhiều yếu tố khác nhau. Đầu tiên, các quy định này phải dựa trên các nguyên tắc cơ bản của pháp luật, đảm bảo tính hợp pháp và công bằng trong quá trình giải quyết tranh chấp. Thứ hai, các quy định cần phải được xây dựng dựa trên thực tiễn hoạt động kinh doanh và tình hình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Việc nắm bắt kịp thời các xu hướng và thay đổi trong môi trường kinh doanh sẽ giúp các quy định trở nên phù hợp và hiệu quả hơn. Thứ ba, việc tham khảo các mô hình giải quyết tranh chấp của các quốc gia khác cũng là một yếu tố quan trọng. Các quốc gia có nền tư pháp phát triển thường có những quy định rõ ràng và hiệu quả về thẩm quyền giải quyết tranh chấp, từ đó có thể rút ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam. Cuối cùng, sự tham gia của các bên liên quan trong quá trình xây dựng quy định cũng là rất cần thiết. Các doanh nghiệp, luật sư, và các tổ chức xã hội cần được lắng nghe để đảm bảo rằng các quy định được xây dựng sẽ thực sự đáp ứng được nhu cầu và mong muốn của thực tiễn.

V. Thực trạng áp dụng pháp luật về thẩm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại

Thực trạng áp dụng pháp luật về thẩm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại của tòa án hiện nay cho thấy nhiều vấn đề cần được giải quyết. Mặc dù các quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự đã được sửa đổi và bổ sung, vẫn tồn tại những khó khăn và bất cập trong quá trình áp dụng. Một trong những vấn đề chính là sự thiếu thống nhất trong việc xác định thẩm quyền giữa các tòa án. Nhiều vụ án bị chuyển nhầm giữa các tòa án khác nhau, dẫn đến tình trạng chậm trễ trong giải quyết. Hơn nữa, một số tòa án vẫn chưa nắm vững các quy định pháp luật liên quan đến thẩm quyền, gây khó khăn cho các bên trong việc bảo vệ quyền lợi của mình. Bên cạnh đó, việc áp dụng các quy định mới còn gặp nhiều trở ngại, do sự chưa đồng bộ giữa các văn bản pháp luật và thực tiễn. Để khắc phục tình trạng này, cần có những giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật, bao gồm việc đào tạo nâng cao năng lực cho các thẩm phán, cải cách thủ tục tố tụng và tăng cường sự giám sát của các cơ quan chức năng. Việc thực hiện các giải pháp này sẽ góp phần nâng cao hiệu quả giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại tại tòa án.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng với thế giới, đặc biệt sau khi gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) năm 2007, hoạt động kinh doanh và thương mại phát triển mạnh mẽ kéo theo sự gia tăng đáng kể các tranh chấp trong lĩnh vực này. Theo ước tính, số lượng tranh chấp kinh doanh, thương mại được giải quyết tại các tòa án nhân dân tăng không chỉ về số lượng mà còn về tính chất phức tạp và gay gắt. Việc xác định thẩm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại của tòa án theo thủ tục tố tụng dân sự trở thành vấn đề cấp thiết nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên, đồng thời đảm bảo môi trường kinh doanh lành mạnh, minh bạch.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là làm rõ các vấn đề lý luận và thực tiễn về thẩm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại của tòa án theo thủ tục tố tụng dân sự, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả áp dụng. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các quy định pháp luật hiện hành của Việt Nam, đặc biệt là Bộ luật Tố tụng Dân sự (BLTTDS) năm 2015, cùng với thực trạng áp dụng tại các tòa án nhân dân cấp huyện và cấp tỉnh trong giai đoạn từ năm 2016 đến nay. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật tố tụng dân sự, nâng cao năng lực giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại, thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết về thẩm quyền của tòa án trong hệ thống pháp luật tố tụng dân sự và mô hình giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại trong các hệ thống pháp luật trên thế giới.

1. Lý thuyết về thẩm quyền tòa án: Thẩm quyền của tòa án bao gồm thẩm quyền về hình thức (quyền xét xử và phạm vi xét xử) và thẩm quyền về nội dung (quyền giải quyết và ra quyết định). Thẩm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại là một nhánh của thẩm quyền dân sự, được xác định dựa trên loại việc, cấp tòa án, lãnh thổ và sự lựa chọn của nguyên đơn.

2. Mô hình giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại: Nghiên cứu tham khảo mô hình tòa án chuyên trách (tòa thương mại) tại Pháp và mô hình tòa án dân sự giải quyết tranh chấp kinh doanh tại Anh – Mỹ. Mô hình Việt Nam có sự kết hợp giữa hai mô hình này, với tòa án nhân dân cấp tỉnh thường thành lập tòa chuyên trách kinh tế, trong khi tòa án cấp huyện giải quyết tranh chấp theo thủ tục dân sự chung.

Các khái niệm chính được làm rõ gồm: thẩm quyền theo loại việc, thẩm quyền theo cấp tòa án, thẩm quyền theo lãnh thổ, quyền tự định đoạt của đương sự trong tố tụng dân sự, và đặc điểm tranh chấp kinh doanh, thương mại (chủ thể có đăng ký kinh doanh, mục đích lợi nhuận, bản chất tài sản).

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu khoa học cơ bản, bao gồm:

• Phân tích, tổng hợp và đánh giá các quy định pháp luật hiện hành về thẩm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại của tòa án theo BLTTDS năm 2015.
• So sánh pháp luật với các quy định trước đây (BLTTDS 2004, sửa đổi 2011) và mô hình pháp luật của một số quốc gia như Pháp, Anh.
• Phương pháp thống kê và thu thập số liệu thực tiễn từ các tòa án nhân dân cấp huyện và cấp tỉnh trong giai đoạn 2016-2021, với cỡ mẫu khoảng vài trăm vụ án tranh chấp kinh doanh, thương mại.
• Phương pháp diễn giải và suy diễn logic để luận giải các quy định pháp luật và thực trạng áp dụng.
• Phương pháp so sánh để nhận diện các bất cập, hạn chế và đề xuất giải pháp hoàn thiện.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2019 đến 2021, bao gồm giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích và viết luận văn dưới sự hướng dẫn của TS. Trần Phương Thảo.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Quy định về thẩm quyền theo loại việc còn nhiều bất cập: BLTTDS năm 2015 đã mở rộng phạm vi tranh chấp kinh doanh, thương mại thuộc thẩm quyền tòa án, bao gồm tranh chấp phát sinh trong hoạt động kinh doanh giữa các cá nhân, tổ chức có đăng ký kinh doanh và mục đích lợi nhuận. Tuy nhiên, việc xác định chủ thể có đăng ký kinh doanh còn gây khó khăn do các trường hợp không phải đăng ký vẫn tham gia hoạt động thương mại. Khoảng 15% vụ án được khảo sát có tranh chấp về tư cách chủ thể chưa rõ ràng.

2. Phân cấp thẩm quyền giữa tòa án cấp huyện và cấp tỉnh chưa rõ ràng: Tòa án cấp huyện chủ yếu giải quyết các tranh chấp có giá trị nhỏ và phạm vi địa phương, trong khi tòa án cấp tỉnh xử lý các vụ việc phức tạp hơn. Tuy nhiên, có khoảng 20% vụ án bị chuyển lên cấp tỉnh do tòa án cấp huyện từ chối thụ lý hoặc không đủ năng lực giải quyết.

3. Thẩm quyền theo lãnh thổ còn gây tranh cãi: Việc xác định thẩm quyền theo lãnh thổ dựa trên nơi cư trú hoặc nơi xảy ra tranh chấp chưa phù hợp với thực tế kinh doanh đa địa phương, dẫn đến khoảng 12% vụ án bị khiếu nại về thẩm quyền.

4. Quyền tự định đoạt của đương sự được tôn trọng nhưng còn hạn chế: Nguyên đơn có quyền lựa chọn tòa án giải quyết tranh chấp, tuy nhiên, trong thực tế có hiện tượng tranh chấp về thẩm quyền giữa các tòa án do sự lựa chọn không rõ ràng hoặc mâu thuẫn trong quy định pháp luật.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân các bất cập trên xuất phát từ sự phát triển nhanh chóng của kinh tế thị trường và sự đa dạng hóa các quan hệ kinh doanh, thương mại mà hệ thống pháp luật chưa kịp điều chỉnh. So với các nghiên cứu trước đây, kết quả cho thấy BLTTDS năm 2015 đã có nhiều cải tiến nhưng vẫn chưa hoàn thiện, đặc biệt trong việc phân định thẩm quyền theo loại việc và lãnh thổ.

Việc phân cấp thẩm quyền chưa rõ ràng làm tăng áp lực cho tòa án cấp tỉnh và gây khó khăn cho đương sự trong việc lựa chọn tòa án phù hợp. So sánh với mô hình pháp luật của Pháp và Anh, Việt Nam chưa có tòa án chuyên trách kinh doanh, thương mại ở tất cả các cấp, dẫn đến hiệu quả giải quyết chưa cao.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố tỷ lệ vụ án theo cấp tòa án và bảng thống kê các loại tranh chấp theo chủ thể, giá trị tranh chấp để minh họa rõ hơn thực trạng.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Hoàn thiện quy định pháp luật về thẩm quyền theo loại việc: Cần làm rõ hơn các tiêu chí xác định chủ thể có đăng ký kinh doanh và mục đích lợi nhuận, đồng thời bổ sung hướng dẫn cụ thể về các trường hợp đặc thù như tranh chấp nội bộ công ty, chuyển nhượng phần vốn góp. Thời gian thực hiện: 1-2 năm; chủ thể: Quốc hội, Bộ Tư pháp.

2. Rà soát và phân cấp rõ ràng thẩm quyền giữa tòa án cấp huyện và cấp tỉnh: Xây dựng tiêu chí cụ thể về giá trị tranh chấp, tính chất vụ việc để phân định thẩm quyền, giảm thiểu việc chuyển hồ sơ không cần thiết. Thời gian: 1 năm; chủ thể: Tòa án nhân dân tối cao, Bộ Tư pháp.

3. Cải tiến quy định về thẩm quyền theo lãnh thổ: Áp dụng mô hình linh hoạt hơn, cho phép lựa chọn tòa án tại nơi có liên quan nhiều nhất đến tranh chấp, phù hợp với thực tế kinh doanh đa địa phương. Thời gian: 1-2 năm; chủ thể: Bộ Tư pháp, các cơ quan liên quan.

4. Tăng cường đào tạo, chuyên môn hóa thẩm phán và cán bộ tòa án: Đẩy mạnh thành lập tòa án chuyên trách kinh doanh, thương mại tại các địa phương có nhu cầu cao, nâng cao năng lực giải quyết tranh chấp. Thời gian: liên tục; chủ thể: Tòa án nhân dân tối cao, các trường đào tạo luật.

5. Tăng cường công tác tuyên truyền, hướng dẫn pháp luật cho các bên tranh chấp: Giúp đương sự hiểu rõ quyền và nghĩa vụ, lựa chọn phương thức giải quyết phù hợp, giảm thiểu tranh chấp kéo dài. Thời gian: liên tục; chủ thể: Bộ Tư pháp, các tổ chức pháp lý.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Các thẩm phán và cán bộ tòa án nhân dân: Nắm vững các quy định về thẩm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại, nâng cao hiệu quả xét xử và xử lý vụ án.

2. Luật sư và chuyên gia pháp lý: Sử dụng luận văn làm tài liệu tham khảo để tư vấn, hỗ trợ khách hàng trong các vụ tranh chấp kinh doanh, thương mại.

3. Doanh nghiệp và nhà đầu tư: Hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ khi tham gia quan hệ kinh doanh, thương mại, lựa chọn phương thức giải quyết tranh chấp phù hợp.

4. Cơ quan lập pháp và quản lý nhà nước: Làm cơ sở để hoàn thiện chính sách, pháp luật về tố tụng dân sự và cải cách tư pháp trong lĩnh vực kinh doanh, thương mại.

Câu hỏi thường gặp

1. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại của tòa án được xác định như thế nào?
   Theo BLTTDS năm 2015, thẩm quyền được xác định dựa trên loại việc, cấp tòa án, lãnh thổ và sự lựa chọn của nguyên đơn. Ví dụ, tranh chấp giữa các doanh nghiệp có đăng ký kinh doanh và mục đích lợi nhuận thuộc thẩm quyền tòa án.

2. Tòa án cấp huyện có thẩm quyền giải quyết những tranh chấp nào?
   Tòa án cấp huyện giải quyết các tranh chấp kinh doanh, thương mại có giá trị nhỏ, phạm vi địa phương và không thuộc thẩm quyền tòa án cấp tỉnh. Khoảng 80% vụ án có giá trị dưới mức quy định được xử lý tại cấp huyện.

3. Khi nào tranh chấp kinh doanh, thương mại thuộc thẩm quyền trọng tài?
   Khi các bên có thỏa thuận trọng tài hợp pháp và thỏa thuận này không bị vô hiệu, tranh chấp sẽ được giải quyết tại trọng tài, tòa án sẽ từ chối thụ lý. Đây là cơ chế tôn trọng quyền tự định đoạt của đương sự.

4. Có thể lựa chọn tòa án giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại không?
   Nguyên đơn có quyền lựa chọn tòa án theo quy định pháp luật, tuy nhiên phải phù hợp với thẩm quyền theo loại việc và lãnh thổ. Việc lựa chọn không đúng có thể dẫn đến tranh chấp về thẩm quyền.

5. Luật hiện hành có quy định về tranh chấp nội bộ công ty không?
   Có, BLTTDS năm 2015 quy định tranh chấp phát sinh từ hoạt động nội bộ công ty thuộc thẩm quyền tòa án, bao gồm tranh chấp giữa thành viên với công ty, giữa các thành viên với nhau và giữa công ty với người quản lý.

Kết luận

• Luận văn làm rõ khái niệm, đặc điểm và ý nghĩa của thẩm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại của tòa án theo thủ tục tố tụng dân sự.
• Phân tích, đánh giá các quy định pháp luật hiện hành, chỉ ra những bất cập và nguyên nhân trong thực tiễn áp dụng.
• So sánh với mô hình pháp luật của một số quốc gia để rút ra bài học kinh nghiệm phù hợp với Việt Nam.
• Đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả giải quyết tranh chấp tại tòa án.
• Tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và cập nhật thực tiễn để hoàn thiện hơn nữa hệ thống pháp luật tố tụng dân sự trong lĩnh vực kinh doanh, thương mại.

Call-to-action: Các nhà nghiên cứu, chuyên gia pháp lý và cơ quan quản lý nhà nước được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu này để góp phần xây dựng môi trường pháp lý công bằng, minh bạch, thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững tại Việt Nam.