Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trên thị trường, việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn trở thành một trong những yếu tố sống còn đối với các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp quân đội. Công ty TNHH MTV Đóng tàu Hồng Hà, một đơn vị trực thuộc Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng, hoạt động trong lĩnh vực đóng mới và sửa chữa tàu thủy, đã trải qua giai đoạn phát triển với nhiều thách thức về quản lý và sử dụng vốn. Từ năm 2017 đến 2021, tổng doanh thu của công ty tăng từ 890,22 tỷ đồng lên 1.720,45 tỷ đồng, tương ứng mức tăng trung bình hàng năm khoảng 18%, trong khi lợi nhuận sau thuế cũng có sự biến động nhưng xu hướng chung là tăng trưởng, đạt 34,11 tỷ đồng năm 2021. Tuy nhiên, tỷ trọng nợ phải trả chiếm trên 80% tổng nguồn vốn, cho thấy khả năng tự chủ tài chính còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty TNHH MTV Đóng tàu Hồng Hà trong giai đoạn 2017-2021, đánh giá các chỉ tiêu tài chính quan trọng như vòng quay vốn, tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE), tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản (ROA), từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đến năm 2026. Nghiên cứu có phạm vi tập trung vào hoạt động sản xuất kinh doanh và quản lý vốn của công ty tại địa bàn Hải Phòng, một trung tâm công nghiệp đóng tàu trọng điểm của vùng kinh tế phía Bắc. Kết quả nghiên cứu không chỉ góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty mà còn có ý nghĩa thực tiễn trong việc phát triển ngành công nghiệp đóng tàu quốc phòng, đồng thời hỗ trợ tăng trưởng kinh tế địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết kinh tế về vốn kinh doanh và hiệu quả sử dụng vốn trong doanh nghiệp. Hai mô hình chính được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết về vốn kinh doanh: Vốn kinh doanh được hiểu là nguồn tiền và tài sản được sử dụng trong hoạt động sản xuất kinh doanh nhằm tạo ra lợi nhuận. Vốn được phân loại theo nhiều tiêu chí như vốn cố định, vốn lưu động, vốn chủ sở hữu và nợ phải trả. Đặc điểm của vốn bao gồm tính luân chuyển, giá trị thời gian và sự gắn kết với chủ sở hữu.

  2. Mô hình đánh giá hiệu quả sử dụng vốn: Hiệu quả sử dụng vốn được đo lường qua các chỉ tiêu tài chính như vòng quay vốn kinh doanh, tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE), tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản (ROA), hiệu suất sử dụng vốn cố định và vốn lưu động. Các chỉ tiêu này phản ánh mối quan hệ giữa kết quả đầu ra (doanh thu, lợi nhuận) và lượng vốn đầu tư, giúp đánh giá mức độ sinh lời và hiệu quả quản lý vốn.

Các khái niệm chính bao gồm: vốn cố định, vốn lưu động, vốn chủ sở hữu, nợ phải trả, vòng quay vốn, ROE, ROA, tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu, hệ số bảo toàn và phát triển vốn.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích định lượng kết hợp với phân tích định tính. Nguồn dữ liệu chính là số liệu tài chính và báo cáo sản xuất kinh doanh của Công ty TNHH MTV Đóng tàu Hồng Hà giai đoạn 2017-2021, được thu thập từ phòng Tài chính - Kế toán công ty. Cỡ mẫu là toàn bộ số liệu tài chính trong 5 năm, đảm bảo tính đại diện và đầy đủ.

Phương pháp phân tích bao gồm:

  • Phân tích các chỉ tiêu tài chính để đánh giá hiệu quả sử dụng vốn như vòng quay vốn, ROE, ROA, hiệu suất sử dụng vốn cố định và vốn lưu động.
  • So sánh các chỉ tiêu qua các năm để nhận diện xu hướng và biến động.
  • Đánh giá cơ cấu tài sản và nguồn vốn để xác định mức độ hợp lý và ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn.
  • Phân tích các yếu tố khách quan và chủ quan ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn.
  • Tổng hợp, so sánh với các doanh nghiệp cùng ngành để rút ra bài học và đề xuất giải pháp.

Timeline nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2017-2021 cho phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp đến năm 2026 nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận: Tổng doanh thu của công ty tăng từ 890,22 tỷ đồng năm 2017 lên 1.720,45 tỷ đồng năm 2021, tương đương mức tăng trung bình 18% mỗi năm. Lợi nhuận sau thuế cũng tăng từ 23,15 tỷ đồng lên 34,11 tỷ đồng trong cùng kỳ, tuy nhiên có sự giảm nhẹ năm 2019 do chi phí đầu tư mở rộng nhà xưởng tăng nhanh hơn doanh thu.

  2. Cơ cấu tài sản và nguồn vốn: Tài sản ngắn hạn chiếm tỷ trọng lớn, bình quân 86,51% tổng tài sản, trong khi tài sản dài hạn chiếm 13,49%. Tổng nguồn vốn tăng trung bình 12% mỗi năm, nhưng nợ phải trả chiếm trên 80% tổng nguồn vốn, cho thấy công ty phụ thuộc nhiều vào vốn vay và các khoản nợ ngắn hạn.

  3. Hiệu quả sử dụng vốn: Vòng quay vốn kinh doanh dao động từ 0,40 đến 0,55 vòng/năm, thấp hơn mức kỳ vọng, cho thấy vốn luân chuyển chậm. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) tăng từ 4,5% năm 2019 lên 7,8% năm 2021, phản ánh sự cải thiện trong sinh lời trên vốn chủ sở hữu. Tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản (ROA) cũng tăng từ 0,6% lên 1,1% trong giai đoạn này.

  4. Hiệu quả sử dụng vốn cố định và vốn lưu động: Hiệu suất sử dụng vốn cố định tăng từ 14,9% năm 2017 lên 25,8% năm 2021, cho thấy cải thiện trong việc khai thác tài sản cố định. Tuy nhiên, hàm lượng vốn cố định trên doanh thu giảm, phản ánh sự đầu tư hợp lý hơn. Vốn lưu động được sử dụng hiệu quả với sức sản xuất vốn lưu động tăng, vòng quay vốn lưu động cải thiện qua các năm.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của sự tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận là do công ty mở rộng quy mô sản xuất, đa dạng hóa sản phẩm và mở rộng thị trường xuất khẩu, đặc biệt là hợp tác với đối tác Hà Lan. Việc đầu tư mở rộng nhà xưởng và trang thiết bị năm 2019 tuy làm tăng chi phí nhưng đã tạo điều kiện cho tăng trưởng lợi nhuận từ năm 2020 trở đi.

Cơ cấu tài sản tập trung nhiều vào tài sản ngắn hạn phù hợp với đặc thù ngành đóng tàu có chu kỳ sản xuất dài và nhu cầu vốn lưu động lớn. Tuy nhiên, tỷ lệ nợ phải trả cao làm tăng rủi ro tài chính và chi phí lãi vay, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn. So sánh với một doanh nghiệp quân đội cùng ngành, công ty có ROE và ROA tương đương, nhưng cần cải thiện vòng quay vốn để tăng hiệu quả.

Việc cải thiện hiệu suất sử dụng vốn cố định và vốn lưu động cho thấy công ty đã áp dụng các biện pháp quản lý tài sản và vốn hiệu quả hơn, đồng thời chú trọng đào tạo nhân lực và áp dụng công nghệ mới. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng doanh thu, lợi nhuận, cơ cấu tài sản và nguồn vốn, cũng như bảng so sánh các chỉ tiêu tài chính qua các năm để minh họa rõ nét xu hướng và hiệu quả sử dụng vốn.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tối ưu hóa cơ cấu vốn: Giảm tỷ trọng nợ phải trả bằng cách tăng vốn chủ sở hữu thông qua phát hành cổ phần hoặc tái đầu tư lợi nhuận, nhằm giảm chi phí lãi vay và tăng khả năng tự chủ tài chính. Mục tiêu giảm tỷ lệ nợ xuống dưới 70% tổng nguồn vốn trong vòng 3 năm tới, do Ban lãnh đạo công ty thực hiện.

  2. Nâng cao hiệu quả quản lý vốn lưu động: Tăng tốc độ thu hồi các khoản phải thu, giảm tồn kho không cần thiết để cải thiện vòng quay vốn lưu động. Áp dụng hệ thống quản lý kho và thu hồi công nợ hiện đại trong 1-2 năm tới, do phòng Tài chính - Kế toán phối hợp với phòng Kế hoạch thực hiện.

  3. Đầu tư công nghệ và nâng cao năng lực sản xuất: Tiếp tục đầu tư vào công nghệ đóng tàu hiện đại, nâng cấp thiết bị và đào tạo nhân lực kỹ thuật cao nhằm tăng năng suất và chất lượng sản phẩm. Kế hoạch đầu tư và đào tạo kéo dài đến năm 2026, do Ban Giám đốc và phòng Kỹ thuật chủ trì.

  4. Tăng cường quản lý chi phí và kiểm soát tài chính: Áp dụng các biện pháp kiểm soát chi phí chặt chẽ, giảm lãng phí trong sản xuất và quản lý, nhằm tăng tỷ suất lợi nhuận trên vốn. Thiết lập hệ thống báo cáo tài chính định kỳ và kiểm toán nội bộ trong vòng 1 năm, do phòng Tài chính - Kế toán và Ban Kiểm soát thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp đóng tàu: Giúp hiểu rõ về hiệu quả sử dụng vốn, từ đó xây dựng chiến lược tài chính và quản lý vốn phù hợp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh.

  2. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành kinh tế, quản lý công nghiệp: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý vốn trong doanh nghiệp quân đội, làm tài liệu tham khảo cho các đề tài nghiên cứu liên quan.

  3. Cơ quan quản lý nhà nước và Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng: Hỗ trợ đánh giá hiệu quả hoạt động tài chính của doanh nghiệp quân đội, từ đó đề xuất chính sách hỗ trợ và phát triển ngành công nghiệp quốc phòng.

  4. Các nhà đầu tư và đối tác kinh doanh: Cung cấp thông tin minh bạch về tình hình tài chính và hiệu quả sử dụng vốn của công ty, giúp đánh giá tiềm năng hợp tác và đầu tư.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hiệu quả sử dụng vốn là gì và tại sao quan trọng?
    Hiệu quả sử dụng vốn phản ánh khả năng sinh lời và luân chuyển vốn trong doanh nghiệp. Nó quan trọng vì giúp doanh nghiệp tối ưu hóa nguồn lực, tăng lợi nhuận và nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường.

  2. Các chỉ tiêu nào được dùng để đánh giá hiệu quả sử dụng vốn?
    Các chỉ tiêu phổ biến gồm vòng quay vốn kinh doanh, tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE), tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản (ROA), hiệu suất sử dụng vốn cố định và vốn lưu động. Ví dụ, ROE cao cho thấy vốn chủ sở hữu được sử dụng hiệu quả để tạo ra lợi nhuận.

  3. Tại sao Công ty TNHH MTV Đóng tàu Hồng Hà có tỷ lệ nợ phải trả cao?
    Do đặc thù ngành đóng tàu cần vốn lớn và chu kỳ sản xuất dài, công ty phải huy động nhiều vốn vay để đầu tư mở rộng sản xuất. Tuy nhiên, tỷ lệ nợ cao cũng làm tăng chi phí tài chính và rủi ro.

  4. Làm thế nào để cải thiện vòng quay vốn kinh doanh?
    Cải thiện vòng quay vốn bằng cách tăng tốc độ thu hồi công nợ, giảm tồn kho, tối ưu hóa quy trình sản xuất và quản lý tài chính hiệu quả. Ví dụ, áp dụng phần mềm quản lý kho và công nợ giúp giảm thời gian luân chuyển vốn.

  5. Giải pháp nào giúp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cố định?
    Đầu tư công nghệ hiện đại, bảo trì và nâng cấp thiết bị thường xuyên, đào tạo nhân lực kỹ thuật cao để tăng năng suất và giảm hao mòn tài sản cố định. Ví dụ, công ty đã áp dụng công nghệ đóng tàu vỏ thép cường độ cao và phần mềm thiết kế hiện đại.

Kết luận

  • Công ty TNHH MTV Đóng tàu Hồng Hà đã đạt được sự tăng trưởng ổn định về doanh thu và lợi nhuận trong giai đoạn 2017-2021, tuy nhiên hiệu quả sử dụng vốn còn nhiều tiềm năng cải thiện.
  • Cơ cấu tài sản và nguồn vốn phản ánh đặc thù ngành đóng tàu với tỷ trọng tài sản ngắn hạn lớn và tỷ lệ nợ phải trả cao, ảnh hưởng đến khả năng tự chủ tài chính.
  • Các chỉ tiêu tài chính như vòng quay vốn, ROE, ROA cho thấy hiệu quả sử dụng vốn có xu hướng cải thiện nhưng cần tăng tốc luân chuyển vốn và giảm chi phí tài chính.
  • Đề xuất các giải pháp tối ưu hóa cơ cấu vốn, nâng cao quản lý vốn lưu động, đầu tư công nghệ và kiểm soát chi phí nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đến năm 2026.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho công tác quản lý tài chính doanh nghiệp quân đội, đồng thời hỗ trợ các bên liên quan trong việc ra quyết định và hoạch định chiến lược phát triển.

Hành động tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi và đánh giá định kỳ hiệu quả sử dụng vốn để điều chỉnh kịp thời, đảm bảo sự phát triển bền vững của công ty trong tương lai.