Tài liệu Dân số học cơ bản cho lớp bồi dưỡng nghiệp vụ

LỜI NÓI ĐẦU

1. BÀI 1: NHẬP MÔN DÂN SỐ HỌC

1.1. A. Dân số và dân số học

1.2. II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

1.2.1. 2. Đối tượng nghiên cứu của Dân số học

1.2.2. 2. Phạm vi nghiên cứu của Dân số học

1.2.3. 2. Phương pháp nghiên cứu dân số học

1.3. III. Ý NGHĨA THỰC TIỄN CỦA MÔN HỌC

1.4. C. CÂU HỎI ÔN TẬP

1.5. D. LƯỢNG GIÁ

2. BÀI 2: QUY MÔ, CƠ CẤU VÀ PHÂN BỐ

2.1. A. QUI MÔ DÂN SỐ

2.1.1. 1. Một số thước đo dân số

2.1.2. 1. Quá trình gia tăng dân số thế giới và Việt Nam qua các thời kỳ

2.2. II. CƠ CẤU DÂN SỐ

2.2.1. 2. Khái niệm cơ cấu dân số

2.2.2. 2. Các phân loại cơ cấu dân số

2.2.3. 2. Tháp dân số

2.2.4. 2. Cơ cấu dân số vàng

2.2.5. 5. Mất cân bằng giới tính khi sinh

2.3. III. PHÂN BỐ DÂN SỐ

2.3.1. 3. Phân bố dân số Việt Nam

2.4. C. CÂU HỎI ÔN TẬP

2.5. E. LƯỢNG GIÁ

3. BÀI 3: MỨC SINH VÀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG

3.1. A. Khái niệm sinh đẻ và mức sinh

3.1.1. 1. Các thước đo mức sinh

3.1.2. 1. Mức sinh thay thế

3.2. II. BIẾN ĐỘNG MỨC SINH VÀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG

3.2.1. 1. Xu hướng biến động mức sinh

3.2.2. 2. Các yếu tố ảnh hưởng đến mức sinh

3.3. C. CÂU HỎI ÔN TẬP

3.4. E. LƯỢNG GIÁ

4. BÀI 4: MỨC CHẾT VÀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG

4.1. A. Các thước đo mức chết

4.2. II. ĐẶC TRƯNG CỦA MỨC CHẾT, CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG VÀ XU THẾ BIẾN ĐỘNG

4.2.1. 2. Các đặc trưng của mức chết

4.2.2. 2. Xu hướng biến động mức chết

4.2.3. 2. Các yếu tố ảnh hưởng đến mức chết

4.3. C. CÂU HỎI ÔN TẬP

4.4. E. LƯỢNG GIÁ

5. BÀI 5: DI DÂN, ĐÔ THỊ HOÁ VÀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG

5.1. A. Khái niệm di dân

5.1.1. 1. Các thước đo di dân

5.1.2. 1. Các phương pháp đo lường di dân

5.1.3. 1. Nguyên nhân chủ yếu di dân

5.1.4. 1. Ảnh hưởng của di dân đến phát triển dân số và kinh tế - xã hội

5.1.5. 1.1 Ảnh hưởng của di dân đến phát triển dân số

5.1.6. 1.2 Ảnh hưởng của di dân đến phát triển kinh tế - xã hội

5.2. II. Khái niệm đô thị hóa

5.2.1. 2. Ảnh hưởng của đô thị hóa với phát triển dân số và kinh tế - xã hội

5.2.2. 2. Ảnh hưởng của đô thị hoá đến quá trình phát triển dân số

5.2.3. 2. Ảnh hưởng đô thị hóa đến các điều kiện sống của dân cư

5.3. C. CẤU HỎI ÔN TẬP

5.4. E. LƯỢNG GIÁ

6. BÀI 6: CHẤT LƯỢNG DÂN SỐ VÀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG

6.1. A. KHÁI NIỆM VÀ CHỈ BÁO ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG DÂN SỐ

6.1.1. 1. Khái niệm Chất lượng dân số

6.1.2. 1. Các chỉ báo chủ yếu đánh giá chất lượng dân số

6.1.2.1. 1.1 Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) hoặc tổng sản phẩm quốc dân (GNP) bình quân đầu người

6.1.2.2. 1.2 Chỉ số phát triển con người (HDI)

6.1.2.3. 1.3 Các chỉ báo về sức khoẻ và dinh dưỡng

6.1.2.4. 1.4 Các chỉ báo về giáo dục

6.1.2.5. 1.5 Quy mô, phân bố và cơ cấu dân số

6.2. II. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG DÂN SỐ

6.2.1. 2. Yếu tố sinh học và di truyền

6.2.2. 2. Chất lượng cuộc sống

6.2.3. 2. Môi trường

6.2.4. 2. Các yếu tố khác

6.3. C. CÂU HỎI ÔN TẬP

6.4. E. LƯỢNG GIÁ

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về Tài liệu Dân số học cơ bản cho lớp bồi dưỡng nghiệp vụ

Tài liệu Dân số học cơ bản là nguồn tài liệu thiết yếu cho các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ. Nó cung cấp kiến thức nền tảng về dân số và các vấn đề liên quan đến dân số học. Tài liệu này không chỉ giúp người học nắm vững các khái niệm cơ bản mà còn trang bị cho họ những kỹ năng cần thiết để phân tích và giải quyết các vấn đề dân số trong thực tiễn.

1.1. Khái niệm Dân số và Dân số học

Dân số là tập hợp những người sống trong một khu vực nhất định. Dân số học nghiên cứu các hiện tượng liên quan đến dân số như sinh, chết, di cư và các yếu tố ảnh hưởng đến chúng.

1.2. Ý nghĩa của Dân số học trong xã hội

Dân số học giúp hiểu rõ hơn về các vấn đề kinh tế - xã hội. Nó cung cấp thông tin quan trọng cho việc hoạch định chính sách và phát triển bền vững.

II. Vấn đề và thách thức trong nghiên cứu Dân số học

Nghiên cứu Dân số học đối mặt với nhiều thách thức như biến động dân số, mất cân bằng giới tính và các yếu tố xã hội ảnh hưởng đến mức sinh. Những vấn đề này cần được giải quyết để đảm bảo sự phát triển bền vững của xã hội.

2.1. Biến động dân số và tác động của nó

Biến động dân số bao gồm sinh, chết và di cư. Những yếu tố này ảnh hưởng trực tiếp đến quy mô và cơ cấu dân số, từ đó tác động đến phát triển kinh tế - xã hội.

2.2. Mất cân bằng giới tính và hệ lụy

Mất cân bằng giới tính khi sinh có thể dẫn đến nhiều vấn đề xã hội nghiêm trọng, như khó khăn trong việc kết hôn và gia tăng tội phạm.

III. Phương pháp nghiên cứu Dân số học hiệu quả

Để nghiên cứu Dân số học, cần áp dụng các phương pháp thống kê và phân tích dữ liệu. Những phương pháp này giúp thu thập và xử lý thông tin một cách chính xác.

3.1. Phương pháp thống kê trong Dân số học

Phương pháp thống kê giúp thu thập và phân tích dữ liệu dân số. Nó cho phép xác định các xu hướng và mô hình trong biến động dân số.

3.2. Sử dụng mô hình toán học trong nghiên cứu

Mô hình toán học được sử dụng để mô phỏng các quá trình dân số, từ đó dự đoán các xu hướng tương lai và xây dựng chính sách phù hợp.

IV. Ứng dụng thực tiễn của Dân số học trong phát triển xã hội

Dân số học có nhiều ứng dụng thực tiễn trong việc hoạch định chính sách và phát triển kinh tế - xã hội. Các thông tin từ nghiên cứu dân số giúp các nhà hoạch định chính sách đưa ra quyết định đúng đắn.

4.1. Dự báo nhu cầu lao động trong tương lai

Nghiên cứu dân số giúp dự báo nhu cầu lao động trong tương lai, từ đó điều chỉnh chính sách giáo dục và đào tạo nghề.

4.2. Quản lý nguồn nhân lực hiệu quả

Thông tin về dân số giúp các doanh nghiệp và tổ chức quản lý nguồn nhân lực một cách hiệu quả, đáp ứng nhu cầu phát triển.

V. Kết luận và tương lai của Dân số học

Dân số học là một lĩnh vực quan trọng trong nghiên cứu xã hội. Tương lai của Dân số học sẽ tiếp tục phát triển với sự thay đổi của xã hội và các yếu tố kinh tế - xã hội.

5.1. Xu hướng phát triển của Dân số học

Dân số học sẽ ngày càng trở nên quan trọng trong việc giải quyết các vấn đề xã hội, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa.

5.2. Vai trò của công nghệ trong nghiên cứu Dân số học

Công nghệ thông tin và phân tích dữ liệu lớn sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng nghiên cứu dân số.

Tài liệu môn Dân số học cơ bản cho các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ Dân số-Kế hoạch hóa gia đình