## Tổng quan nghiên cứu

Ngành thép là một trong những ngành công nghiệp trọng điểm, đóng vai trò thiết yếu trong phát triển kinh tế và công nghiệp quốc phòng. Tính đến năm 2021, năng lực sản xuất phôi thép trong nước đạt khoảng 27 triệu tấn/năm, trong đó thép cuộn cán nóng (HRC) chiếm 7-8 triệu tấn/năm. Sản lượng thép thành phẩm đạt 33 triệu tấn, tăng 19% so với năm trước, với kim ngạch xuất khẩu đạt 11,795 tỷ USD, tăng 123,4%. Tuy nhiên, ngành thép cũng đối mặt với sự mất cân đối giữa phát triển thượng nguồn và hạ nguồn, cùng áp lực cạnh tranh ngày càng gia tăng từ các doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Vấn đề nghiên cứu tập trung vào ảnh hưởng của mối quan hệ giữa người mua và nhà cung cấp đến kết quả thực hiện chuỗi cung ứng trong ngành thép tại Việt Nam. Mục tiêu chính là đo lường mức độ tác động của các yếu tố như lòng tin, giao tiếp, mối quan hệ cá nhân, hợp tác và sự phụ thuộc vào nhà cung cấp đến hiệu quả chuỗi cung ứng, đồng thời đề xuất các hàm ý quản trị nhằm nâng cao hiệu quả này.

Phạm vi nghiên cứu bao gồm các doanh nghiệp, đại lý, cửa hàng kinh doanh thép trên địa bàn Việt Nam, với dữ liệu thu thập từ 400 mẫu khảo sát hợp lệ trong giai đoạn 01/2022 đến 06/2022. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để các doanh nghiệp ngành thép cải thiện quản lý chuỗi cung ứng, tăng năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.

---

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý chuỗi cung ứng, tập trung vào mối quan hệ người mua - nhà cung cấp và kết quả thực hiện chuỗi cung ứng. Các khái niệm chính bao gồm:

- **Lòng tin (Trust):** Yếu tố quyết định sự hợp tác bền vững, giảm chi phí giao dịch và tăng cường chia sẻ thông tin.
- **Giao tiếp (Communication):** Chia sẻ thông tin hiệu quả giúp nâng cao phối hợp và hài lòng khách hàng.
- **Mối quan hệ giữa các cá nhân (Interpersonal Relationship):** Quan hệ cá nhân (Guanxi) ảnh hưởng đến sự tin tưởng và hợp tác trong kinh doanh.
- **Hợp tác (Cooperation):** Sự phối hợp và chia sẻ nguồn lực giữa các bên nhằm đạt mục tiêu chung.
- **Sự phụ thuộc vào nhà cung cấp (Supplier Dependence):** Mức độ phụ thuộc ảnh hưởng đến quyền lực và hiệu quả chuỗi cung ứng.

Mô hình nghiên cứu đề xuất kiểm định ảnh hưởng của năm yếu tố trên đến kết quả thực hiện chuỗi cung ứng, được đo lường qua các chỉ số tin cậy, hiệu quả và linh hoạt.

### Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện qua hai giai đoạn: nghiên cứu sơ bộ và nghiên cứu chính thức.

- **Nghiên cứu sơ bộ:** Bao gồm phỏng vấn sâu 10 người tham gia giao dịch mua hàng trong ngành thép để điều chỉnh thang đo, và khảo sát định lượng sơ bộ với 77 mẫu nhằm đánh giá độ tin cậy và giá trị thang đo.
- **Nghiên cứu chính thức:** Thu thập dữ liệu từ 400 mẫu khảo sát hợp lệ tại các doanh nghiệp, đại lý kinh doanh thép trên toàn quốc trong khoảng thời gian 6 tháng (01/2022 - 06/2022). Phương pháp lấy mẫu thuận tiện được sử dụng.

Phân tích dữ liệu sử dụng các kỹ thuật:

- Kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha.
- Phân tích nhân tố khám phá (EFA) để kiểm tra tính đơn hướng và giá trị hội tụ.
- Phân tích nhân tố khẳng định (CFA) để xác nhận mô hình đo lường.
- Phân tích mô hình cấu trúc tuyến tính (SEM) để kiểm định các giả thuyết nghiên cứu.
- Kiểm định Bootstrap với 1,000 lần lặp để đánh giá độ tin cậy của các ước lượng mô hình.

---

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Ảnh hưởng tích cực của lòng tin:** Lòng tin giữa người mua và nhà cung cấp có tác động mạnh mẽ đến kết quả thực hiện chuỗi cung ứng, giúp giảm chi phí và tăng tính linh hoạt. Kết quả SEM cho thấy hệ số tác động của lòng tin lên hiệu quả chuỗi cung ứng đạt mức ý nghĩa thống kê cao (p < 0.01).
  
- **Giao tiếp hiệu quả nâng cao hiệu suất:** Giao tiếp thường xuyên và minh bạch giữa các bên giúp cải thiện sự phối hợp và giảm thời gian gián đoạn sản xuất. Khoảng 85% người tham gia khảo sát đánh giá giao tiếp là yếu tố quan trọng trong thành công chuỗi cung ứng.

- **Mối quan hệ cá nhân góp phần tăng cường hợp tác:** Mối quan hệ cá nhân (Guanxi) được xác nhận có ảnh hưởng tích cực đến sự hợp tác và kết quả chuỗi cung ứng, đặc biệt trong bối cảnh văn hóa phương Đông.

- **Hợp tác và sự phụ thuộc vào nhà cung cấp:** Sự hợp tác chặt chẽ và mức độ phụ thuộc hợp lý vào nhà cung cấp giúp nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ, đồng thời giảm thiểu rủi ro trong chuỗi cung ứng.

### Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây trong ngành công nghiệp thép và các ngành sản xuất khác, khẳng định vai trò quan trọng của mối quan hệ người mua - nhà cung cấp trong quản lý chuỗi cung ứng. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ đường thể hiện mức độ tác động của từng yếu tố lên kết quả chuỗi cung ứng, hoặc bảng tổng hợp hệ số SEM và mức ý nghĩa.

Nguyên nhân của các tác động tích cực này xuất phát từ việc tăng cường sự tin tưởng và giao tiếp, tạo điều kiện thuận lợi cho hợp tác lâu dài và giảm chi phí giao dịch. So với các ngành khác, ngành thép có đặc thù về chi phí cố định cao và áp lực cạnh tranh lớn, do đó việc quản lý mối quan hệ này càng trở nên thiết yếu.

---

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Tăng cường xây dựng lòng tin:** Doanh nghiệp cần thiết lập các chính sách minh bạch, cam kết lâu dài với nhà cung cấp để tạo dựng niềm tin, qua đó giảm chi phí và rủi ro trong chuỗi cung ứng. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng, chủ thể: Ban lãnh đạo doanh nghiệp.

- **Nâng cao hiệu quả giao tiếp:** Áp dụng các công cụ công nghệ thông tin để cải thiện trao đổi thông tin, tổ chức các cuộc họp định kỳ và đào tạo kỹ năng giao tiếp cho nhân viên. Mục tiêu tăng tần suất giao tiếp hiệu quả lên 30% trong 1 năm.

- **Phát triển mối quan hệ cá nhân bền vững:** Khuyến khích các hoạt động xây dựng quan hệ cá nhân giữa các bên trong chuỗi cung ứng, như các buổi gặp mặt, hội thảo chuyên ngành nhằm tăng cường sự hiểu biết và hợp tác.

- **Thúc đẩy hợp tác chiến lược:** Thiết lập các hợp đồng hợp tác dài hạn, chia sẻ rủi ro và lợi ích giữa người mua và nhà cung cấp để nâng cao chất lượng và hiệu quả chuỗi cung ứng.

- **Quản lý sự phụ thuộc hợp lý:** Đánh giá và cân bằng mức độ phụ thuộc vào nhà cung cấp để tránh rủi ro tập trung, đồng thời phát triển đa dạng nguồn cung ứng.

---

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Doanh nghiệp sản xuất thép:** Có thể áp dụng các kết quả nghiên cứu để cải thiện quản lý chuỗi cung ứng, nâng cao năng lực cạnh tranh và giảm chi phí vận hành.

- **Nhà quản lý chuỗi cung ứng:** Sử dụng luận văn làm tài liệu tham khảo để xây dựng chiến lược quản lý mối quan hệ người mua - nhà cung cấp hiệu quả.

- **Các nhà nghiên cứu và sinh viên:** Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và kết quả để phát triển các nghiên cứu tiếp theo trong lĩnh vực quản trị kinh doanh và chuỗi cung ứng.

- **Các tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp:** Dựa trên kết quả nghiên cứu để tư vấn, đào tạo và hỗ trợ doanh nghiệp ngành thép nâng cao hiệu quả hoạt động.

---

## Câu hỏi thường gặp

1. **Mối quan hệ người mua - nhà cung cấp ảnh hưởng thế nào đến chuỗi cung ứng?**  
Mối quan hệ này ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả chuỗi cung ứng thông qua các yếu tố như lòng tin, giao tiếp và hợp tác, giúp giảm chi phí và tăng tính linh hoạt.

2. **Tại sao lòng tin lại quan trọng trong quản lý chuỗi cung ứng?**  
Lòng tin giúp giảm rủi ro và chi phí giao dịch, thúc đẩy chia sẻ thông tin và hợp tác lâu dài giữa các bên.

3. **Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?**  
Luận văn sử dụng phương pháp định lượng với 400 mẫu khảo sát, phân tích dữ liệu bằng EFA, CFA và SEM để kiểm định mô hình và giả thuyết.

4. **Làm thế nào để nâng cao hiệu quả giao tiếp trong chuỗi cung ứng?**  
Áp dụng công nghệ thông tin, tổ chức đào tạo và các cuộc họp định kỳ giúp tăng cường trao đổi thông tin hiệu quả.

5. **Sự phụ thuộc vào nhà cung cấp có phải là rủi ro?**  
Phụ thuộc hợp lý giúp tăng cường hợp tác và hiệu quả, nhưng phụ thuộc quá mức có thể gây rủi ro tập trung và giảm khả năng đàm phán.

---

## Kết luận

- Mối quan hệ người mua - nhà cung cấp có ảnh hưởng tích cực và đáng kể đến kết quả thực hiện chuỗi cung ứng trong ngành thép tại Việt Nam.  
- Lòng tin, giao tiếp, mối quan hệ cá nhân, hợp tác và sự phụ thuộc vào nhà cung cấp là các yếu tố then chốt thúc đẩy hiệu quả chuỗi cung ứng.  
- Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để doanh nghiệp ngành thép nâng cao năng lực quản lý chuỗi cung ứng.  
- Các đề xuất quản trị tập trung vào xây dựng lòng tin, nâng cao giao tiếp, phát triển quan hệ cá nhân và hợp tác chiến lược.  
- Bước tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất và mở rộng nghiên cứu sang các ngành công nghiệp khác để so sánh và hoàn thiện mô hình.

**Hành động ngay hôm nay để cải thiện mối quan hệ người mua - nhà cung cấp và nâng cao hiệu quả chuỗi cung ứng của doanh nghiệp bạn!**