Nghiên cứu vai trò của khuyến nông trong sinh kế người dân tái định cư thủy điện Sơn La tại xã Lay Nưa, Mường Lay, Điện Biên

• Tác giả: Lò Thị Oanh
• Người hướng dẫn: ThS. Cù Ngọc Bắc
• Trường học: Đại học Nông Lâm - Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Khuyến nông
• Đề tài: Nghiên cứu vai trò, tác động của khuyến nông đến sinh kế của người dân tái định cư thủy điện Sơn La tại xã Lay Nưa - thị xã Mường Lay - tỉnh Điện Biên
• Loại tài liệu: khóa luận tốt nghiệp đại học
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CẢM ƠN
• 1. PHẦN 1: MỞ ĐẦU
• 1.1. Ý nghĩa khoa học
• 1.2. Ý nghĩa thực tiễn
• 2. PHẦN 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 2.1. Cơ sở khoa học
• 2.1.1. Các định nghĩa cơ bản về khuyến nông
• 2.1.2. Cơ sở lí luận về sinh kế
• 2.1.3. Hoạt động khuyến nông ở Việt Nam
• 3. PHẦN 3: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 3.1.1. Đối tượng nghiên cứu. Phạm vi nghiên cứu
• 3.1.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 3.1.2.1. Địa điểm nghiên cứu
• 3.1.2.2. Thời gian nghiên cứu
• 3.2. Nội dung nghiên cứu
• 3.2.1. Tổng quan điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội xã Lay Nưa
• 3.2.2. Các hoạt động sinh kế của người dân tái định cư thủy điện Sơn La trước và sau khi chuyển đến xã Lay Nưa - thị xã Mường Lay - tỉnh Điện Biên
• 3.2.3. Các hoạt động khuyến nông được triển khai thực hiện trên địa bàn xã Lay Nưa có người dân tái định cư tham gia
• 3.2.4. Sự thay đổi của các hộ dân tái định cư khi tham gia các hoạt động KN tại xã Lay Nưa so với nơi ở cũ
• 3.2.5. Tìm hiểu vai trò của KN đối với sinh kế của người dân tái định cư
• 3.2.6. Đưa ra các tác động của KN đến người dân tái định cư thủy điện Sơn La tại xã Lay Nưa - thị xã Mường Lay - Tỉnh Điện Biên
• 3.3. Phương pháp nghiên cứu
• 3.3.1. Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp
• 3.3.2. Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp
• 3.3.3. Phương pháp xử lý thông tin nghiên cứu
• 3.3.4. Phương pháp đánh giá nhận xét
• 3.3.5. Phương pháp tổng hợp, phân tích, đánh giá, so sánh
• 4. PHẦN 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Tổng quan điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội xã Lay Nưa
• 4.1.1. Điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên
• 4.1.2. Đánh giá tiềm năng của xã
• 4.1.3. Hiện trạng cơ sở hạ tầng. Điều kiện kinh tế - xã hội
• 4.2. Các hoạt động sinh kế của người dân tái định cư thủy điện Sơn La
• 4.2.1. Hoạt động sản xuất nông nghiệp
• 4.2.2. Các hoạt động khuyến nông được triển khai thực hiện trên địa bàn xã Lay Nưa có người dân tái định cư tham gia
• 4.2.3. Tập huấn kỹ thuật
• 4.2.4. Mô hình trình diễn
• 4.2.5. Hoạt động thông tin tuyên truyền
• 4.2.6. Hoạt động tư vấn dịch vụ
• 4.2.7. Đánh giá và kiến nghị của người dân về các hoạt động khuyến nông
• 4.2.8. Sự thay đổi của hộ dân tái định cư khi tham gia các hoạt động KN ở nơi ở mới so với nơi ở cũ
• 4.2.9. Vai trò của khuyến nông trong các hoạt động sinh kế của người dân
• 4.2.10. Tác động của công tác khuyến nông tới hoạt động sinh kế của người dân tái định cư
• 4.2.10.1. Tác động tích cực
• 4.2.10.2. Tác động tiêu cực
• 4.2.11. Những khó khăn, trở ngại trong hoạt động sinh kế của người dân và biện pháp giải quyết của khuyến nông
• 4.2.11.1. Yếu tố bên ngoài
• 4.2.11.2. Yếu tố bên trong
• 5. PHẦN 5: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Khái quát về khuyến nông và sinh kế

Khuyến nông là một quá trình giáo dục không chính thức, hỗ trợ nông dân trong việc áp dụng các tiến bộ kỹ thuật và quản lý sản xuất. Nó đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển nông thôn, xóa đói giảm nghèo, và nâng cao đời sống người dân. Sinh kế bao gồm các nguồn lực, chiến lược, và kết quả mà người dân sử dụng để duy trì cuộc sống. Trong bối cảnh tái định cư thủy điện Sơn La, khuyến nông trở thành công cụ hỗ trợ người dân thích nghi với môi trường sống mới.

1.1. Định nghĩa và vai trò của khuyến nông

Khuyến nông được định nghĩa là quá trình truyền bá kiến thức kỹ thuật, kinh nghiệm sản xuất, và chính sách nông nghiệp đến nông dân. Nó giúp nông dân giải quyết các vấn đề trong sản xuất, nâng cao hiệu quả canh tác, và cải thiện chất lượng cuộc sống. Vai trò của khuyến nông trong phát triển nông thôn là không thể phủ nhận, đặc biệt trong việc thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế và đảm bảo an ninh lương thực.

1.2. Khái niệm và thành tố của sinh kế

Sinh kế bao gồm các nguồn lực (tự nhiên, con người, tài chính), chiến lược (cách thức sử dụng nguồn lực), và kết quả (mức sống, an ninh lương thực). Trong bối cảnh tái định cư, sinh kế của người dân bị ảnh hưởng nghiêm trọng do mất đất sản xuất và thay đổi môi trường sống. Khuyến nông đóng vai trò quan trọng trong việc giúp người dân tái thiết sinh kế thông qua các hoạt động hỗ trợ sản xuất và đào tạo kỹ thuật.

II. Tác động của khuyến nông đến sinh kế người dân tái định cư

Khuyến nông đã có những tác động tích cực đến sinh kế của người dân tái định cư thủy điện Sơn La. Các hoạt động như tập huấn kỹ thuật, xây dựng mô hình trình diễn, và tư vấn dịch vụ đã giúp người dân thích nghi với điều kiện sản xuất mới. Tuy nhiên, vẫn còn những khó khăn như thiếu đất canh tác và hạn chế về nguồn lực.

2.1. Tác động tích cực

Các hoạt động khuyến nông như tập huấn kỹ thuật, xây dựng mô hình trình diễn, và tư vấn dịch vụ đã giúp người dân tái định cư nâng cao năng suất và đa dạng hóa sản xuất. Điều này góp phần cải thiện thu nhập và ổn định cuộc sống. Ví dụ, các lớp tập huấn về trồng trọt và chăn nuôi đã giúp người dân áp dụng hiệu quả các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất.

2.2. Khó khăn và thách thức

Mặc dù có nhiều tác động tích cực, khuyến nông vẫn gặp phải những thách thức trong việc hỗ trợ người dân tái định cư. Thiếu đất canh tác, hạn chế về nguồn lực, và sự thay đổi môi trường sống là những vấn đề lớn. Ngoài ra, việc áp dụng các mô hình sản xuất mới còn gặp nhiều khó khăn do thói quen canh tác truyền thống của người dân.

III. Vai trò của khuyến nông trong phát triển nông thôn

Khuyến nông đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển nông thôn, đặc biệt trong bối cảnh tái định cư thủy điện Sơn La. Nó không chỉ giúp người dân cải thiện sinh kế mà còn góp phần xây dựng cộng đồng bền vững. Các chính sách hỗ trợ nông dân và hoạt động khuyến nông cần được tăng cường để đạt hiệu quả cao hơn.

3.1. Hỗ trợ nông dân trong tái định cư

Khuyến nông đã hỗ trợ người dân tái định cư thông qua các hoạt động như đào tạo kỹ thuật, xây dựng mô hình sản xuất, và tư vấn dịch vụ. Những hoạt động này giúp người dân thích nghi với môi trường sống mới và phát triển các nguồn thu nhập bền vững. Điều này góp phần ổn định cuộc sống và giảm thiểu tác động tiêu cực của quá trình tái định cư.

3.2. Đóng góp vào phát triển bền vững

Khuyến nông không chỉ giúp cải thiện sinh kế mà còn góp phần vào phát triển bền vững của cộng đồng. Các hoạt động khuyến nông thúc đẩy việc sử dụng hiệu quả tài nguyên, bảo vệ môi trường, và nâng cao nhận thức của người dân về sản xuất bền vững. Điều này tạo nền tảng cho sự phát triển lâu dài của các khu vực tái định cư.