Quản lý kinh tế phát triển hộ nông dân theo mô hình vườn đồi tại Sông Mã, Sơn La

LỜI CAM ĐOAN

1. CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ HỘ NÔNG DÂN THEO MÔ HÌNH KINH TẾ VƯỜN ĐỒI

1.1. Những vấn đề lý luận về phát triển kinh tế vườn đồi

1.2. Cơ sở lý luận về hiệu quả kinh tế (HQKT) vườn đồi

1.3. Bài học kinh nghiệm sản xuất phát triển kinh tế vườn đồi ở Việt Nam và thế giới

1.3.1. Trên thế giới

1.3.2. Bài học cho huyện Sông Mã

2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ HỘ NÔNG DÂN THEO MÔ HÌNH KINH TẾ VƯỜN ĐỒI Ở HUYỆN SÔNG MÃ, TỈNH SƠN LA (GIAI ĐOẠN 2010-2014)

2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La

2.1.1. Điều kiện tự nhiên

2.1.2. Đặc điểm về kinh tế - xã hội

2.2. Tình hình phát triển mô hình vườn đồi huyện Sông Mã

2.2.1. Kết quả phát triển các mô hình vườn đồi của huyện

2.2.2. Hệ thống cây trồng, vật nuôi trong các mô hình vườn đồi

2.2.3. Đánh giá HQKT các mô hình vườn đồi

2.3. Khái quát tình hình cơ bản của các hộ điều tra

2.3.1. Điều kiện, tình hình nguồn lực phục vụ sản xuất của các hộ điều tra

2.3.2. Tình hình chi phí đầu tư cho các mô hình phát triển kinh tế vườn đồi

2.3.3. Kết quả sản xuất của các mô hình

2.3.4. Tình hình tiêu thụ sản phẩm trong các mô hình

2.3.5. HQKT của các mô hình

2.3.6. Hiệu quả xã hội, môi trường của các mô hình

2.4. Nguyên nhân của những thành công và hạn chế

2.4.1. Yếu tố về chủ trương chính sách

2.4.2. Ảnh hưởng do quy định của luật đất đai

2.4.3. Ảnh hưởng do điều kiện kinh tế của chủ hộ

2.4.4. Vấn đề về trình độ của chủ hộ

2.4.5. Vấn đề liên kết giữa các hộ

3. CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN KINH TẾ HỘ NÔNG DÂN THEO MÔ HÌNH KINH TẾ VƯỜN ĐỒI Ở HUYỆN SÔNG MÃ, TỈNH SƠN LA

3.1. Phương hướng phát triển kinh tế hộ nông dân theo mô hình kinh tế vườn đồi

3.1.1. Những quan điểm chung

3.1.2. Phương hướng phát triển kinh tế hộ nông dân theo mô hình kinh tế vườn đồi trên địa bàn huyện Sông Mã

3.2. Những giải pháp phát triển kinh tế hộ nông dân theo mô hình kinh tế vườn đồi ở huyện Sông Mã tỉnh Sơn La đến năm 2020

3.2.1. Tuyên truyền giáo dục đối với hộ nông dân phát triển kinh tế hộ theo hướng sản xuất hàng hoá theo cơ chế thị trường

3.2.2. Thực hiện việc sử dụng, chuyển đổi đất đai theo các chương trình dự án chuyển dịch cơ cấu kinh tế

3.2.3. Tập trung thu hút nguồn nhân lực của hộ nông dân gắn với các chương trình dự án

3.2.4. Xây dựng phát triển cơ sở hạ tầng, kinh tế - xã hội

3.2.5. Huy động các nguồn lực, các tổ chức kinh tế - xã hội của huyện để thực hiện các công trình dự án

3.2.6. Kết hợp dự án, lồng ghép các chương trình đối với nông nghiệp, nông thôn miền núi

3.2.7. Hoàn thiện cơ chế, chính sách nhằm thu hút, động viên và tạo điều kiện để các hộ nông dân tham gia có hiệu quả về mô hình sản xuất mới

3.2.8. Nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, kinh tế - xã hội cho công cuộc chuyển đổi cơ cấu kinh tế mới

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Cơ sở lý luận về phát triển kinh tế hộ nông dân theo mô hình vườn đồi

Mô hình vườn đồi là một trong những hình thức sản xuất nông nghiệp quan trọng, đặc biệt tại huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La. Mô hình này không chỉ giúp phát triển nông nghiệp mà còn nâng cao đời sống của hộ nông dân. Theo quan điểm của Liên Hợp Quốc, kinh tế hộ nông dân là hình thức tổ chức sản xuất hàng hóa, trong đó hộ gia đình tự đầu tư và sản xuất sản phẩm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng và thị trường. Mô hình vườn đồi kết hợp giữa đất đai, vốn, lao động và kỹ thuật để sản xuất các sản phẩm có giá trị kinh tế cao. Đặc điểm của mô hình này là sự đa dạng trong canh tác, với các loại cây trồng và vật nuôi phong phú, giúp tăng thu nhập cho hộ nông dân. Tuy nhiên, để mô hình này phát triển bền vững, cần có sự hỗ trợ từ chính sách và cơ sở hạ tầng.

1.1. Khái niệm và đặc trưng của mô hình kinh tế vườn đồi

Mô hình kinh tế vườn đồi được định nghĩa là sự kết hợp giữa các nguồn lực như đất đai, vốn, lao động và kỹ thuật để sản xuất ra các sản phẩm nông nghiệp. Đặc trưng của mô hình này là sự đa dạng trong canh tác, với các loại cây trồng lâu năm và ngắn ngày, kết hợp chăn nuôi gia súc, gia cầm. Sản phẩm thu hoạch từ mô hình này không chỉ phục vụ cho tiêu dùng gia đình mà còn có giá trị trao đổi trên thị trường. Tuy nhiên, việc phát triển mô hình này còn gặp nhiều khó khăn như thiếu thông tin thị trường, cơ sở chế biến và công nghệ bảo quản chưa phát triển, dẫn đến giá cả nông sản không ổn định.

II. Thực trạng phát triển kinh tế hộ nông dân theo mô hình vườn đồi ở Sông Mã

Trong giai đoạn 2010-2014, huyện Sông Mã đã có những bước tiến đáng kể trong việc phát triển kinh tế hộ nông dân theo mô hình vườn đồi. Số hộ nông dân áp dụng mô hình này đã tăng từ 1.241 hộ lên 6.480 hộ, chiếm tỷ lệ 4,2% tổng số hộ trong toàn huyện. Các mô hình chủ yếu tập trung vào mô hình VAC, trong đó mô hình trồng sắn, cây ăn quả và chăn nuôi gà chiếm tỷ lệ cao nhất. Tuy nhiên, quy mô và số lượng các mô hình vườn đồi vẫn còn nhỏ, mức độ phát triển hàng năm còn chậm. Điều này cho thấy cần có những giải pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả kinh tế của các mô hình này.

2.1. Đánh giá hiệu quả kinh tế của các mô hình vườn đồi

Đánh giá hiệu quả kinh tế (HQKT) của các mô hình vườn đồi cho thấy rằng, mặc dù có sự gia tăng về số lượng hộ tham gia, nhưng hiệu quả kinh tế vẫn chưa đạt được như mong đợi. Các yếu tố như điều kiện tự nhiên, trình độ kỹ thuật của chủ hộ và chính sách hỗ trợ từ chính quyền địa phương có ảnh hưởng lớn đến kết quả sản xuất. Nhiều hộ nông dân vẫn gặp khó khăn trong việc tiếp cận thông tin thị trường và công nghệ chế biến, dẫn đến việc tiêu thụ sản phẩm không ổn định và giá cả thấp.

III. Giải pháp phát triển kinh tế hộ nông dân theo mô hình vườn đồi

Để nâng cao hiệu quả kinh tế của mô hình vườn đồi, cần có những giải pháp đồng bộ và khả thi. Trước hết, cần tuyên truyền giáo dục cho hộ nông dân về sản xuất hàng hóa theo cơ chế thị trường. Thứ hai, cần thực hiện việc sử dụng và chuyển đổi đất đai theo các chương trình dự án chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Thứ ba, cần tập trung thu hút nguồn nhân lực và xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội. Cuối cùng, cần hoàn thiện cơ chế, chính sách nhằm thu hút và tạo điều kiện cho các hộ nông dân tham gia hiệu quả vào mô hình sản xuất mới.

3.1. Các giải pháp cụ thể

Các giải pháp cụ thể để phát triển kinh tế hộ nông dân theo mô hình vườn đồi bao gồm việc huy động các nguồn lực từ tổ chức kinh tế - xã hội để thực hiện các công trình dự án. Cần kết hợp các dự án và lồng ghép các chương trình đối với nông nghiệp, nông thôn miền núi. Đồng thời, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, kinh tế - xã hội để hỗ trợ cho công cuộc chuyển đổi cơ cấu kinh tế mới. Những giải pháp này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả kinh tế mà còn góp phần cải thiện đời sống cho hộ nông dân.

Luận văn thạc sĩ về quản lý kinh tế phát triển hộ nông dân theo mô hình vườn đồi ở huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La