Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh giáo dục hiện nay, kỹ năng đọc hiểu tiếng Anh đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao năng lực ngôn ngữ cho học sinh trung học cơ sở. Tuy nhiên, nhiều học sinh gặp khó khăn trong việc xác định ý chính, từ vựng và cấu trúc ngữ pháp cần thiết để hiểu sâu nội dung bài đọc. Nghiên cứu này được thực hiện tại Trường Trung học Quang Tiến, Thị xã Thái Hòa, tỉnh Nghệ An với sự tham gia của 74 học sinh lớp 7 nhằm khảo sát hiệu quả của kỹ thuật ghi chú bằng hình vẽ (sketch noting) trong việc tăng cường động lực và cải thiện khả năng đọc hiểu. Thời gian nghiên cứu kéo dài 12 tuần, trong đó nhóm thực nghiệm được áp dụng phương pháp sketch noting trong 8 tuần, còn nhóm đối chứng học theo phương pháp truyền thống. Kết quả nghiên cứu được đánh giá thông qua bài kiểm tra trước và sau khi áp dụng, bảng hỏi và phỏng vấn bán cấu trúc. Nghiên cứu không chỉ góp phần làm phong phú thêm kho tàng phương pháp giảng dạy tiếng Anh mà còn mang lại giá trị thực tiễn trong việc nâng cao hiệu quả học tập của học sinh trung học cơ sở.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

  • Lý thuyết về đọc hiểu: Đọc hiểu được định nghĩa là quá trình xây dựng ý nghĩa từ văn bản thông qua sự tương tác giữa kiến thức nền tảng của người đọc và nội dung văn bản. Quá trình này bao gồm các giai đoạn trước, trong và sau khi đọc, đòi hỏi người học phải vận dụng các chiến lược đọc như dự đoán, ghi chú, tóm tắt và đánh giá.

  • Lý thuyết về động lực học tập: Động lực được xem là yếu tố quyết định sự nỗ lực và thành công trong học tập. Động lực nội tại (intrinsic motivation) và động lực ngoại tại (extrinsic motivation) đều ảnh hưởng đến thái độ và kết quả học tập của học sinh.

  • Mô hình sketch noting: Sketch noting là kỹ thuật ghi chú kết hợp giữa chữ viết và hình ảnh nhằm kích thích sự tương tác của não bộ, giúp tăng cường khả năng ghi nhớ và hiểu bài. Các thành phần chính bao gồm tiêu đề, chữ viết tay, biểu tượng, mũi tên, hộp chứa thông tin và các ký hiệu minh họa.

Phương pháp nghiên cứu

  • Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp (mixed methods) kết hợp giữa định lượng và định tính nhằm đánh giá hiệu quả của kỹ thuật sketch noting.

  • Đối tượng nghiên cứu: 74 học sinh lớp 7 tại Trường Trung học Quang Tiến, được chia thành nhóm thực nghiệm (37 học sinh) và nhóm đối chứng (37 học sinh).

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Mẫu được chọn ngẫu nhiên từ hai lớp có trình độ tiếng Anh tương đương.

  • Công cụ thu thập dữ liệu: Bài kiểm tra đọc hiểu trước và sau khi áp dụng phương pháp, bảng hỏi đánh giá thái độ học sinh, phỏng vấn bán cấu trúc với 6 học sinh đại diện, và đánh giá các bản sketch noting của học sinh.

  • Quy trình nghiên cứu:

    • Tuần 2: Tiến hành bài kiểm tra trước (pre-test).
    • Tuần 3-11: Nhóm thực nghiệm học với kỹ thuật sketch noting, nhóm đối chứng học theo phương pháp truyền thống.
    • Tuần 12: Tiến hành bài kiểm tra sau (post-test), thu thập bảng hỏi và phỏng vấn.
  • Phân tích dữ liệu: Sử dụng phần mềm SPSS phiên bản 20 để phân tích thống kê mô tả và kiểm định T mẫu ghép (Paired sample T-test) nhằm so sánh kết quả trước và sau khi áp dụng phương pháp. Dữ liệu phỏng vấn được mã hóa và phân tích theo chủ đề.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  • Cải thiện kết quả đọc hiểu: Điểm trung bình bài kiểm tra đọc hiểu của nhóm thực nghiệm tăng từ khoảng 5.18 (pre-test) lên 7.07 (post-test), tăng 1.89 điểm, trong khi nhóm đối chứng chỉ tăng nhẹ từ 5.10 lên 6.00, tăng 0.89 điểm. Kiểm định T cho thấy sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê (p < 0.05).

  • Thái độ tích cực của học sinh: Trên 80% học sinh nhóm thực nghiệm đồng ý rằng kỹ thuật sketch noting giúp họ hứng thú hơn với bài đọc, cải thiện khả năng ghi nhớ, hiểu ý chính và từ vựng, cũng như nâng cao kỹ năng viết và nói.

  • Tăng động lực học tập: Học sinh cảm thấy bớt căng thẳng, tự tin hơn khi làm bài đọc, tập trung tốt hơn và có không khí lớp học sôi nổi, hứng thú hơn khi áp dụng kỹ thuật này.

  • Phản hồi từ phỏng vấn: Học sinh cho biết sketch noting giúp họ chú ý hơn, dễ dàng ghi nhớ chi tiết và ý chính, đồng thời tạo cảm giác vui vẻ, sáng tạo trong học tập.

Thảo luận kết quả

  • Nguyên nhân cải thiện: Sketch noting kích thích cả hai bán cầu não, giúp học sinh kết hợp giữa hình ảnh và chữ viết, từ đó tăng khả năng ghi nhớ và hiểu bài. Việc ghi chú bằng hình ảnh cũng giúp học sinh tương tác tích cực hơn với văn bản, từ đó nâng cao động lực học tập.

  • So sánh với nghiên cứu khác: Kết quả phù hợp với các nghiên cứu trước đây về hiệu quả của kỹ thuật ghi chú hình ảnh trong việc cải thiện kỹ năng đọc hiểu và động lực học tập.

  • Ý nghĩa thực tiễn: Kỹ thuật này không chỉ giúp học sinh nâng cao kỹ năng đọc hiểu mà còn phát triển kỹ năng tổng hợp, trình bày ý tưởng và tăng sự tự tin trong học tập tiếng Anh.

Đề xuất và khuyến nghị

  • Áp dụng rộng rãi kỹ thuật sketch noting: Giáo viên nên tích hợp kỹ thuật này vào các bài học đọc hiểu để tăng cường sự hứng thú và hiệu quả học tập của học sinh.

  • Đào tạo giáo viên: Tổ chức các khóa tập huấn giúp giáo viên nắm vững cách thiết kế và hướng dẫn học sinh sử dụng sketch noting hiệu quả.

  • Phát triển tài liệu hỗ trợ: Biên soạn các mẫu sketch noting và hướng dẫn cụ thể phù hợp với từng chủ đề và trình độ học sinh.

  • Khuyến khích học sinh tự học: Hướng dẫn học sinh sử dụng sketch noting trong việc tự học và ôn tập tại nhà nhằm nâng cao khả năng tự học và ghi nhớ lâu dài.

  • Thời gian thực hiện: Triển khai trong vòng 1 học kỳ với đánh giá định kỳ để điều chỉnh phương pháp phù hợp.

  • Chủ thể thực hiện: Giáo viên bộ môn tiếng Anh phối hợp với nhà trường và phụ huynh để tạo môi trường học tập tích cực.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  • Giáo viên tiếng Anh trung học cơ sở: Áp dụng kỹ thuật sketch noting để nâng cao hiệu quả giảng dạy và tạo hứng thú cho học sinh.

  • Nhà nghiên cứu giáo dục: Tham khảo phương pháp và kết quả nghiên cứu để phát triển các đề tài liên quan đến kỹ thuật học tập tích cực.

  • Sinh viên sư phạm tiếng Anh: Học tập cách thiết kế nghiên cứu và ứng dụng phương pháp mới trong giảng dạy.

  • Phụ huynh học sinh: Hiểu rõ hơn về các phương pháp học tập hiện đại giúp hỗ trợ con em trong quá trình học tiếng Anh.

Câu hỏi thường gặp

  1. Sketch noting là gì và tại sao nên áp dụng trong dạy đọc hiểu?
    Sketch noting là kỹ thuật ghi chú kết hợp chữ viết và hình ảnh giúp tăng cường khả năng ghi nhớ và hiểu bài. Áp dụng kỹ thuật này giúp học sinh tương tác tích cực với văn bản, từ đó nâng cao động lực và hiệu quả học tập.

  2. Phương pháp nghiên cứu của luận văn như thế nào?
    Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp kiểm tra trước và sau, bảng hỏi và phỏng vấn bán cấu trúc với 74 học sinh lớp 7, phân tích dữ liệu bằng phần mềm SPSS và phương pháp định tính.

  3. Kết quả chính của nghiên cứu là gì?
    Kỹ thuật sketch noting giúp cải thiện điểm đọc hiểu của học sinh nhóm thực nghiệm tăng trung bình 1.89 điểm so với nhóm đối chứng, đồng thời học sinh có thái độ tích cực và động lực học tập cao hơn.

  4. Có khó khăn gì khi áp dụng kỹ thuật này không?
    Một số học sinh ban đầu chưa quen với kỹ thuật, cần thời gian hướng dẫn và luyện tập. Giáo viên cũng cần chuẩn bị kỹ lưỡng tài liệu và phương pháp giảng dạy phù hợp.

  5. Làm thế nào để giáo viên có thể áp dụng kỹ thuật sketch noting hiệu quả?
    Giáo viên nên được đào tạo bài bản, thiết kế bài giảng có hướng dẫn cụ thể về sketch noting, khuyến khích học sinh thực hành thường xuyên và kết hợp đánh giá định kỳ để điều chỉnh phương pháp.

Kết luận

  • Kỹ thuật sketch noting là phương pháp hiệu quả giúp tăng động lực và cải thiện kỹ năng đọc hiểu cho học sinh trung học cơ sở.
  • Nghiên cứu đã chứng minh sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về điểm số đọc hiểu giữa nhóm áp dụng sketch noting và nhóm học truyền thống.
  • Học sinh có thái độ tích cực, cảm thấy hứng thú, tự tin và tập trung hơn khi học với kỹ thuật này.
  • Giáo viên và nhà trường nên xem xét áp dụng rộng rãi kỹ thuật sketch noting trong giảng dạy tiếng Anh.
  • Các nghiên cứu tiếp theo nên mở rộng phạm vi và thời gian áp dụng để khẳng định hiệu quả lâu dài của phương pháp.

Hành động tiếp theo: Giáo viên có thể bắt đầu thử nghiệm kỹ thuật sketch noting trong các bài học đọc hiểu, đồng thời tham gia các khóa đào tạo để nâng cao kỹ năng hướng dẫn học sinh. Nhà trường và phụ huynh nên phối hợp tạo điều kiện thuận lợi cho việc áp dụng phương pháp này nhằm nâng cao chất lượng học tập tiếng Anh.